ڕێكخراوی یەكێتیی ئافرەتانی كوردستان لە 11/12/1952 بە ڕێنوێنی و ڕاسپاردەی باوكی ڕۆحیی نەتەوەی كورد (مەلا مستەفا بارزانی)، لە شاری سلێمانی بە شێوەیەكی نهێنی دامەزرا. لە ماوەی مێژووی خەباتیدا ئەم ڕێكخراوە بە ئامانجی خۆنوێكردنەوە و خۆسازان لەگەڵ سەردەم و بەردەوامیدان بە كارەكانی هەشت كۆنگرەی بەستووە و 25 ئەنجومەن و 159 ناوەندی لە سەرانسەری كوردستان و دەرەوەی هەرێمی كوردستان هەیە.

پرسی ئافرەت لە ڕوانگەی یەكێتیی ئافرەتانی كوردستان پرسێكی مرۆییە و دوورە لە هەر جیاكارییەك لە نێوان هەر دوو ڕەگەز، لە دیدی یەكێتیی ئافرەتانی كوردستانەوە، كێشەی ئافرەت كێشەی پیاویشە و هۆكاری سەرەكیی ناهاوتایی نێوان ئەم دوو ڕەگەزەش پرۆسەی پەروەردە و پێگەیاندنی كۆمەڵایەتی و دابونەریتە كۆمەڵایەتییەكانە.

یەكێتیی ئافرەتانی كوردستان لە ئێستادا سەرقاڵی خۆئامادەكردنە بۆ بەستنی كۆنگرەی نۆیەم كە بڕیارە لە كۆتایی ئەم مانگەدا ببەسترێت. ناسك سەعید بەرپرسی ڕاگەیاندنی یەكێتیی ئافرەتانی كوردستان، بەمجۆرە باس لە كار و چالاكییەكانی ئامادەسازی كۆنگرەی نۆیەمی یەكێتیی ئافرەتانی كوردستان دەكات:

 

گوڵان: كۆمەڵایەتی

 

«لە 14 ی حوزەیرانی ئەمساڵ لە كۆبوونەوەی ئەنجومەنی باڵادا بڕیار درا، كە كۆنگرەی نۆیەمی یەكێتیی ئافرەتانی كوردستان ببەسترێت، لە 30ی ئاب كۆنفرانسە ناوخۆییەكانی یەكێتیی ئافرەتانی كوردستان دەستی پێكرد و لە 4ی تشرینی یەكەم كۆتایی پێهات، كۆنفرانس لەسەرجەم ئەنجومەن و ناوەندەكانی یەكێتیی ئافرەتانی كوردستان ئەنجام درا، بۆ كۆنگرەی نۆیەم 139 ئەندام كۆنگرە بەشدار دەبن، كە بڕیارە لە كۆتایی ئەم مانگەدا ببەسترێت.

ئامادەكارییەكانی كۆنگرە بە تەواوی دەستی پێ كردووە و پەیڕەو و پڕۆگرام ئامادە كراون، هەوڵ دراوە، بیری نوێ لەناو ئەو پەیڕەو و پڕۆگرامە جێگەی بكرێتەوە كە لەگەڵ ئەجندا و ئایندەی ئەو ڕێكخراوە بگونجێت، كە هەم لەگەڵ پێشكەوتنی كۆمەڵگە و هەم لەگەڵ پێشوەچوونی پرسی ئافرەتان و هەمیش لەگەڵ ئەجندا و بیركردنەوەی پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ پرسی ئافرەتان بگونجێت.

 یەكێتیی ئافرەتانی كوردستان لە ماوەی 71 ساڵی تەمەنیدا هەوڵی داوە، تازەگەری لە كارەكانیدا بكات، و دەنگ و ڕەنگی هەموو ئافرەتانی كوردستان بە هەموو پێكهاتە و نەتەوە جیاوازەكانەوە بێت، هەر گرفتێك هاتبێتە پێش ئافرەتان یەكێتیی ئافرەتانی كوردستان لە بەرانبەردا بۆ چارەسەركردنی خۆی بە بەرپرسیار زانیوە و دەزانێت.

 سێ چارەگە سەدەیە ئەو ڕێكخراوە بەبێ ماندووبوون درێژەی بە خەباتی خۆی داوە و خۆی لەگەڵ هەموو بارودۆخە سەختەكاندا گونجاندووە، تەنانەت لە پرسە نیشتمانییەكانیش ئەو ڕێكخراوە دوورەپەرێز نەبووە و هەمیشە ڕۆڵی كارا و كارامەی هەبووە.

یەكێتی ئافرەتانی كوردستان، لە هەلومەرجێكی ناهەمواری سیاسی و كۆمەڵایەتی دامەزراوە، ناهەموار لە ڕووی سیاسییەوە، كە پشێوی لە ناوچەكەدا هەبووە و داگیركەر تەنگی بە كوردستان و دانیشتوانەكەی هەڵچنی بوو، سیاسەتی داپڵۆسین و قەڵاچۆكردنی پیادە دەكرد و دەنگی ئازادی كپ دەكرد، ناهەموار لەڕووی كۆمەڵایەتییەوە كە كۆمەڵگەیەك بوو نەریتی پیاوسالاری، جیهانبینی زۆرینەی تاكەكانی تەنی بوو.

یەكێتی ئافرەتانی كوردستان لە 11/12/1952 بە شێوەیەكی نهێنی دامەزرا. لەبەر نالەباری بارودۆخی سیاسی ئەو كاتە نەتوانرا كۆنگرە ببەسترێ بەڵكو بە شێوەی ڕاوێژكاری دەستەی بەرێوەبردن پێكهێنرا. بەئامادەبوونی 10 ئافرەت لەوانە: درەخشان جەلال حەفید، سورەیای مەلا گەورە، ناجیە خانی مستەفا فەندی موفتی، ناجیە خانی میرزا غەفوور، ناهیدەخانی میرزا غەفوور، ئەفتاو كەریم، مەدیحە محەمەد كەریم)، كە هەتا ساڵی ١٩٥٨ بە شێوەی نهێنی و كۆمەڵ لە سنووری سلێمانی كاریان كردووە بێ ئەوەی كەسێكیان ناونیشانی سكرتێری یا خود بەرپرسی هەبێت. لە ناوچەكانی دیكەش هەندێ گرووپی دیكە هەبوون وەك خانەقین، كەركووك و زاخۆ، بەڵام یەكتر ناسین لە نێوانیاندا نەبووە.

ئامانجی سەرەكی و تەوەری دامەزراندنی ئەم رێكخراوە خۆی لە برەودان بە هزر و توانای ئافرەت بۆ داكۆكیكردن لە مافەكانی و بەشداریكردنی لە پرسە نەتەوەیی و جڤاكی، هاوتای ڕەگەزی بەرامبەر دەبینێتەوە، بەشداریكردنی ئافرەت لە خەباتی نەتەوەیی لەوەوە سەرچاوە دەگرێت كە ئافرەت خۆی بە هاوبەش دەزانێت بۆ هەموو ئەركە نەتەوەییەكان لەو پێناوەشدا هەموو توانای خۆی دەخاتەگەڕ بۆ سەلماندنی ئەو راستییەی كە دەمانگەیەنێت بە ئامانجی دووەم، كە ئەویش یەكسانییە لە نێوان هەردوو ڕەگەزدا لە سەرجەم جومگەكانی ژیانی جڤاكی مرۆڤ، لەم پێناوەشدا یەكێتی ئافرەتانی كوردستان كاری كردووە بۆ داكۆكیكردن لە مافەكانی ئافرەت و چەسپاندنی یەكسانی و بەرەنگاربوونەوەی كلتووری پیاوسالاری هەروەها، بەشداریكردنی ئافرەت لە سەرجەم بوارەكاندا بە شێوەیەكی كارا و یەكسان.