Warşîn Slêman qaymqamî amêdî bo gullan : le kabîneyi noyemda le amêdî û sinûrekeyi 331 prroje be birrî ziyatir le 401 miliyar dînar cêbecê krawe

le kabîneyi noyemî ḧkumetî herêmî kurdistan leser rasparde û kare berdewamekanî mesirur barizanî serok wezîranî ḧkumetî herêmî kurdistan, hîç şwênêkî dûredest û îdareyekî serbexo û şaroçke û şaredêyekî herêmî kurdistan nemawe, destî awedanî pê negeyşitibêt. govarî gullan le zncîre dîdarekanîda legell parêzgarekan û lêprsirawî îdare serbexokan û berprs û berrêweberî şaroçke û şaredêyekanî herêmî kurdistan, bo em jmareye amêdî beser krdewe, ke 28%î rûberî parêzgayi dhok pêk dehênêt, ke le senterî şaroçkeke û şaredêyekanî «dêreluk û şêladzê û serseng û bamerrinê û kanî masê û çemanikê» û 356 gund pêk hatuwe. mêjuwî amêdî zor kone, bepêyi ew şwênewaraneyi le sinûrî amêdî hen, mêjuwekeyi bo 2000 hezar sall pêş zayîn degerrêtewe, mezntirîn şwênewarekanîş dekewête naw senterî şareke, ke (qutabixaneyi qubehan, dergayi badînan,korê sîrîçê, şaroçkeyi sulltane, mzgewt û kenîseyi kewn) diyartirîn şwênewarekaniyetî. jmareyi danîşituwanî amêdî le werizî hawînanda bo zstan degorrêt be hoê ew keşuhewayeyi heyetî, le hawînda jmareyi danîşituwanekeyi 180 hezar kese û le zstanda leber serma bo 140 hezar kes kem debêtewe. cugrafiya û sirûşitî amêdî cge leweyi nawçeyekî kşitukallî û baxdarîye, nawçeyekî geşitiyarîyşe û zor xoş û dllrrfêne. le kabîneyi noyemî ḧkumetî kurdistanda be serokayetîyi msirur barizanî, le sêktere ciyaciyakanda betaybetî le layenî prroje xizimetguzarîyekanewe çendîn kar û prrojeyi bo em devere encam drawn. govarî gullan leser em prse dîdarêkî legell warşîn slêman qaymqamî amêdî encam da.

 

 

 

* kabîneyi noyemî ḧkumetî herêmî kurdistan le sercem nawçe ciyaciyakanda giringîyekî zorî be çareserkrdinî kêşeyi awî xwardinewe dawe, aya bo amêdî û sinûrekeyi çi prrojeyek encam drawe?

- bo çareserî kêşeyi awî xwardine le qezayi amêdî, mezntirîn prrojeyi awî xwardinewe cêbecê krawe, ew prrojeye wayi krduwe senterî qeza û naḧîyekanî «şêladzê û dêreluk û bamerrinî û serseng» û çendîn komellgeyi lew sinûre hîç bîrêkî îrtiywazîyi awî xwardinewe karî pê nakrêt, bellku hemû ew sinûre berfrawane pşit be ew prroje stiratîjîyeyi awî xwardineweyi amêdî debestin, ke serçawekeyi leser zêye le naḧyeyi dêreluk, ke birrî 91 miliyon dînarî têda xerc krawe. le dû sallî rabrdûda ew prrojeye karî başî têda krawe bo eweyi qebare û birrî berhemhênanî aweke ziyatir bêt û kêşe û grftî bo drust nebêt. detwanîn billêyin le sêkterî awî xwardineweda le qezayi amêdî û sinûrekeyi le sayeyi ew prroje stiratîjîyewe hîç kêşe û grftêkî bê awî, yan kemawî bo hawullatiyan drust nebuwe, sererrayi eweş her kollan û gerrek û şwênêk pêwîstî be gorrîn, yan drêjkrdineweyi torrî awî xwardinewe hebûbêt, boyan cêbecê krawe .

* msirur barizanî serokî ḧkumetî kurdistan serdanî amêdîyi krd û lew serdaneda çendîn prrojeyi xizimetguzarîyi bo xellkî amêdî krdewe û berdî binaẍeyi bo çend prrojeyi dîkeş dana, dekrêt bzanîn giringtirînî ew projane çî bûn ke lew serdaneyda giringîyi pê dra?

- le destpêkî kabîneyi noyemda cenabî serokî ḧkumetî kurdistan seradinî amêdîyi krd û kobûneweyekî giringî legell hemû yeke kargêrrîyekanî qezake encam da û destkewtêkî zorî lê kewtewe, çunike le kobûnewekeda cenabî serokî kabîneyi noyem rezamendîyi leser komellêk prroje le sêktere ciyaciyakan da, yekêk lew prroje giring û stiratîjîyane ke pêş sê sall kewte bwarî cêbecêkrdinewe, prrojeyi nexoşxaneyekî 100 qerewêlleyî û gewre û frawan bû, ke hemû beş û yekeyekî pzîşkî û pêdawîstîyi tendrustî lexo degrêt, le êstada prrojeke le qonaẍî kotayîdaye û le ayindeyekî nzîkda dekewête kar û le xizimet hawullatiyanî sinûrekeda debêt, ke birrî ziyatir le 43 miliyon dolarî bo xerc krawe. be şêweyekî gşitî ew prrojaneyi ke rêzdar msirur barizanî serokî ḧkumetî kurdistan le kabîneyi noyemda le amêdî rezamendîyi leser dawe, brîtî buwe le 331 prrojeyi corawcor le hemû sêkterekanî xizimetguzarîda, ke budceyi terxanikraw bo ew prrojane ziyatir le 401 miliyar dînar buwe, ew prrojaneyi ke amajeman pêdan, jmareyekî zoriyan cêbecê krawn û jmareyekiyan lejêr encamdanin û jmareyekîşiyan le çend rojî rabrdûda çûnete jêr karkrdinewe.

* aya prrojekanî rêgewban, betaybetî prroje giring û stiratîjîyekan çîn ke lew çend salleyi temenî kabîneyi noyemda cêbecê krawn?

- ew prroje giringaneyi ke lem kabîneyeda le kertî rêgewban çareser krawn, drustkrdinî rêge wbanî qezake û çareserkrdinî torrî rêgewbanî gundekanî sinûrekeye, ke çendîn sall bû hawullatiyan be destîyewe grftar bûn. duwem kar û prroje qîrtaw û konikrêtkrdinî hemû kollan û şeqamekanî gerrekekanî naw senterî qezaw naḧîyekane, em prrojaneş wayi krduwe, cge leweyi dîmenî cwanî be qeza û naḧye û gerrekekan dawe, buwete asanikarîyekî zor baş û serdemîyaneş le hatuçoyi hawullatiyanda, ew prrojaneş ke rezamendî leser drawe le kertî karebada, wayi krduwe eger gundêk teniya yek mallîş bêt torrî karebayi bo çuwe, bemeş hîç gund û şwênêk nemawe le sinûrî amêdî karebayi nîşitmanîyi bo neçûbêt. bo çareserkrdinî barizorî û berhemhênanî karebaş, le rêgeyi aw, wezaretî kareba wêstgeyekî haydropawerî leser zêyi mezn le naḧyeyi dêreluk drust krduwe, ke 37 mîgawat karebayi xawên û dostî jînge berhem dehênêt, ke birrî ziyatir le 148 miliyar dînarî bo xerc krawe û çunike sutemenî nawêt, hemû ew pareyeman bo degerrêtewe, herweha lelayen wezaretî karebawe karêkî zor baş bo amêdî krawe, ewîş pêdanî karebaye be hawullatiyanî senterî qezake be sîstmî prîpeyd ke 24 katjmêr kareba berdewame û nabirrêt, emeş destkewêtêkî gewre û giringî kabîneyi noyeme bo hawullatiyanî qezakeman. le kertî gşituguzarda ke sinûrî amêdî sinûrêkî pêşenge lew kerteda geşeyekî zor û berçawî lew kabîneyeda bexoyewe dîtuwe, çunike le kertî gşitiyarîda le rêgeyi çend prrojeyi cwan û pêwîstewe bo geşituguzarî ziyatir le 21 miliyar dînar xerc krawe, lew prrojaneş korrinîş le naḧyeyi şêlladzî ke cwanîyekî zorî bew nawçeye dawe û prrojeyi rêgeyi dewruberî gelî amêdî ke prrojeyekî geşitiyarî û şwênewarîye û xizimet be kertî geşitiyarî û şwênewarekanî amêdî dekat, çunike ew rêgeye şwênewarekanî qezake be yekewe debestêtewe, herweha prrojeyi rêgeyi hatuçokrdinî piyade bo hawullatiyan û ew geşitiyaraneyi serdanî serseng deken le naḧyeyi serseng drust krawe û, hokarêke bo ziyatir rakêşanî serincî geşitiyaran leser nawçeke, le ruwî rûnakî û çakkrdinî kêşeyi mḧawîle û her grftêkî karebaşewe ke hebêt le rêgeyi wezaretî kareba û berrêweberayetîyi karebawe çareser krawn. le naḧyeyi çemanikê drustkrdin û beyekgeyandinî çend şwênêkî geşitiyarî cêbecê krawe û le beriname û plandaye ke le gundî kewnî bamerrinê rêgeyi piyade drust bikrêt bo hatûçoyi geşitiyaran beşêweyekî asan. prrojeyekî mezn le gundî sîllavî le sinûrî naḧyeyi bamerrinê ke ewîş prdêkî mezne drust dekrêt, emeş prrojeyekî giringe lew sinûre leser astî geşitiyarîda, kertî perwerdeş lew kabîneyeda giringîyekî zorî pê drawe, bo eweyi her kêşeyekî hebêt kotayî pê bêt, lew sêktereşda ziyatir le 32 miliyar dînar xerc krawe, ew budceyeş le drustkrdinî çendîn qutabixaneyi 18 û 12 polî û ziyatir le 21 qutabixane ke pêwîstî be nojenikrdinewe hebuwe, kariyan bo krawe, êstaş çendîn qutabixane karî nojenikrdineweyan têda berdewame.

* aya lem kabîneyeda le kertî kşitukall û baxdarîda çî krawe, betaybetî le drustkrdinî cogeleyi awdêrî û bendaw û pond?

- amêdî û sinûrekeyi le bwarî baxdarî û kşitukallda benawbange û xakêkî zor û bepêt û bereketî heye, bellam hendêk gund leber bûnî çekdaranî pekeke û pelamar û bordumanî frroke cengîyekanî supayi turkiya awedan nekrawnetewe. sererrayi hemû emane ḧkumetî herîm lem kabîneyeda giringîyi zorî be kertî kşitukall le sinûrekeda dawe û hawkarîyi zorî cûtiyar û baxdarinî krduwe, le ruwî awdêrî û drustkrdinî pond lew sinûreşda rezamendîyi leser şeş pond le şwênî ciya ciya drawe, çwar lew pondane kariyan leser dekrêt û pondêkî gewrew berfrawanîş le sinûrî naḧyeyi kanî masê karî zorî leser krawe. ew pondane û çendîn cogeyi awdêrî le sinûreke ke rezamendîyan leser drawe, heyane le jêr encamdandan û ziyatir le heşit miliyar dînariyan bo terxan krawe. hemû prrojeyek ke bo gund û nawçe kşitukallîyekan le her bwarêkda bêt, her le torrî aw û kareba û rêgewban û awdêrîyewe giringîdane be kertî kşitukall û baxdarî û ajelldarî, têrrwanînî cenabî serokî ḧkumet lew kabîneyeda zor cwan û diyare ke giringîyi zorî be geşekrdinî kertî kşitukall dawe, hemû emane wayi krduwe le sallî rabrdû bo yekem car berhemî sêwî berwarîyi balla le deverî naḧîyeyi kanî masê bo dereweyi herêmî kurdistan rewane kra, ke eme handan û pallpşitîyekî gewre û giringe bo kertî kşitukall û cûtiyaran, le emsallîşda hewllî nûsîngeyi taybetî cenabî serokî ḧkumetî kurdistan berdewame bo nardine dereweyi berhemî cûtiyaran, betaybetî bo wllatanî kendawî 'erebî, ke ewîş berhemî teḧînî amêdî û sêw û çendan berhemî dîkeye, ew birre pareyi le prrojekanda begşitî ke xerc krawn, bûdceyekî baş û hokarêk buwe bo eweyi le hemû kertekanî xizimetguzarîda kemtirîn kêşe û grft le qezake û sinûrekemanda hebêt.