• Thursday, 25 April 2024
logo

meḧma xelîl qaymqamî şngal, bo gullan: pekeke komellkujîyi kurdanî êzdî û dagîrkrdinî çiyayi şngal bo meramî taybetîyi xoyi bekar dehênêt

Gulan Media January 3, 2021 Dîmane
 meḧma xelîl qaymqamî şngal, bo gullan: pekeke komellkujîyi kurdanî êzdî û dagîrkrdinî çiyayi şngal bo meramî taybetîyi xoyi bekar dehênêt
encamdanî rêkkewtinî şngal hengawêkî giring û pêwîst bû bo asayîkrdineweyi doxeke û zemînesazkrdin bo eweyi xellkî awareyi ew devere bigerrênewe ser mall û ḧallî xoyan, cêbecêkrdinî ew rêkkewtineş xallêkî cewherîye û asanikarî bo awedanikrdineweyi nawçeke dekat. ew rêkkewtine û berbest û astengekanî berdemî û çend tewerî dîke nawerokî em gftugoyeyi gullan legell meḧma xelîl qayqamî şngal pêkdehênin.





* diyare rêkkewtinî şngal rêkkewtinêkî giringe ke lenêwan ḧkumetî herêmî kurdistan û ḧkumetî fîdrrallî be serperşitîyi emirîka û netewe yekgrtuwekan encam dra. aya dekrêt em rêkkewtine wek seretayek bo gerraneweyi awarekan û awedanikrdineweyi şngal hejmar bikrêt?
- rêkkewtinî nêwan ḧkumetî herêmî kurdistan û ḧkumetî nawendî ('êraq) destûrî û yasayiye û dawakarîyi xellkî şngalîşe, ke wek nexşerrêgayeke û çend xallêk lexodegrêt, wek asayşî devereke û encamdanî prroje xizimetguzirayiyekan û gerraneweyi xellkeke bo şareke, herweha em rêkkewtine teniya bo şngal giring nîye ke rûberruwî cînosayd û komellkujî buwetewe, bellku serkewtinî em rêkkewtine debête nmûne bo nawçekanî dîkeyi 'êraq ke nawçeyi kêşe leserin û karîgerîyi pozetîvîş leser xellk û awarekanî şngal drust dekat, bo eweyi bigerrênewe ser mall û ḧallî xoyan, çunike bew rêkkewtine barudoxî eminî desteber debêt û xellk mtmaneyi ladrust debêt, ke bigerrîtewe, lelayekî dîkewe bem rêkkewtine hêzî pekeke û her hêzêkî dîkeyi biyanî le şar û nawçeke debêt nemênin û be cêbecêkrdinî hemû xallekanî rêkkewtinekeş xellk bo şareke degerrêtewe.
* diyare rêkkewtineke kewtuwete warî cêbecêkrdin, wek rûkeş beşêk le hêzekanî pekeke û baregekaniyan le şngal nemawn, bellam wek gwêbîst debîn, bas lewe dekrêt ke çekdaranî pekeke teniya clekaniyan gorriywew êsta gerrawnetewe şngal, prsiyar lêreda eweye boçî cêbecêkrdinî em rêkkewtine giringe, her leseretawe bem şêweye berrêwe deçêt?
- bêguman rêkkewtinî şngal giringe û çend xallêk lexodegrêt:
1- debêt hêzî pekeke le şngal biçnederewe, pekeke nek teniya le şngal nemênêt, bellku debêt lehemû nawçeke û le sinûrî herêmî kurdistan nemênin.
2- giringîyi rêkkewtineke lewedaye ke le cêgayi ew hêze naşer'îyaneyi heye, hêzî 'êraqî sinûrî nêwan sûriya û 'êraq bparêzî û kontirrollî bikat.
3- pêwîste ew barega ḧkûmî û kargêrrîyeyi ke lejêr destî pekeke û layengranî pekekedaye, radestî ḧkumetî meḧelî bikrêt, bepêyi ew rêkkewtineyi ke krawe.
lelayekî dîkewe lelayen hendê mîdiya û rageyandinewe bas lewe kra ke pekeke û layangranî pekeke baregakaniyan çoll krduwe, bellam le heqîqetda pekeke ew baregayaneyi çoll nekrduwe, bellku lenaw şaru şaxekeşda teniya cluberg û allayi xoyan gorriywe û allayi dîkeyan helldawe, egerçî netewe yekgrtuwekan û rêkxirawe nêwdewlletîyekan û herdû ḧkumetî herêm û 'êraq deyanewêt ew rêkkewtineyi krawe, cêbecê bikrêt, bellam mxabin ta êsta hîç le xallekanî ew rêkkewtine cêbecê nebuwe.
* wêrrayi ew hemû karesat û jînosaydeyi beser kurdanî êzdî hat, bellam bûnî pekeke bote hokarî eweyi ke yekrrîzî û yekgrtuwîyi lenaw kurdanî êzdî nemênêt û bibin be çend beşêkewe, aya taçend em dabeşkrdineyi pekeke lenaw kurdanî êzdî drustî krduwe, karîgerîyi leser sozî nêwdewlletî bo kurdanî êzdî heye?
- rêkxirawe nêwdewlletîyekan û UN zor kemterxemin le astî xellkî şngal û ew cînosaydeyi beramber xellkî şngal krawe û beramber awedanikrdinewew qerebûkrdineweyi xellkî şngal, hawkat ḧkumetî fîdrrallîş zor kemterxeme beramber şngal û xellkî şngal, betaybetî le bûnî pekeke û hêzî dîkeyi naşer'î lew deveru şareda, ke em hêzane namon be cugrafiyaw devereke, karu reftarekanî pekeke û layangraniyan bûnete hokarî eweyi ke xellk bo şngal negerrênewe û awedan nebêtewe, bote hokarî serekî ke civatî êzdiyan dabeş bibin le beramber amanc û planî xoyan û nawçeke. şngal bo pekeke deverêkî giringe le ruwî stiratîjî û abûrî û berjewendîyi xoyanewe, ewan cînosaydî şngal û çiyayi şngal bo mebest û berjewendîyi xoyan bekar dehênin. pekeke zullm le hemû pêkhatekan dekat le şngalda û kç û kurrî êzdî zîndanî dekat, ḧkumetî 'êraqîş çawpoşîyi lê dekat.
* zor le şarezayan dellên ta pekeke le şngal bêt, şareke awedan nakrêtewew awarekanîş natwanin bigerrênewe, prsiyarî ême eweye ew kare xirapane çîn ke pekeke deyanikat û bûnete rêgr le awedanikrdineweyi şareke û gerraneweyi awarekan?
- pekeke le şwên û derfetêk degerrêt ke yasa nebêt, çunike yasa hebêt, pekeke natwanêt jiyanî xoyi berrêwebibat, deyewêt leher şwênêk ewanî lê bêt, yasa nebêt û rfandin û tirs û toqandin û zîndanîkrdin hebêt, her boye ke rêkxirawe nêwdewlletîyekan em karu reftaraneyi pekeke debînin, natwanin mamelle legell nawçeke biken, çunike rêkxirawî nêwdewlletî detwanêt hellsukewt legell îdareyekî şer'î û yasayî bikat nek eweyi ke pekeke le şngal deykat, ke her hemuwî pêçewaneyi şer'îyet û yasaye û îdariyek piyade dekat ke beteniya le berjewendîyi xoydaye, pekeke bazirganîyi naşer'î encam dedat û kç û kurrî xellk derrfênin, ta êstaş jmareyekî zor kçî êzdîyan rfanduwe û brdûyanete çiyayi qendîl û çarenûsiyan nadiyare, eminîyetî şaru nawçekeş naparêzn, her boye be bûnî pekeke le şngal, xellk natwanêt bigerrêtewe.
* dîsan bas lewe deken, ew kurr û kçe kurde êzdîyaneyi bo bergrî le şngal peywendîyan be pekekewe krduwe û bûne çekdarî pekeke, êsta natwanin bigerrênewe naw mallî xoyan, çunike pekeke eweyi waz bihênêt, zîndanî dekat, wek qaymqamî şngal çon seyrî em reftareyi pekeke dekeyt?
- reftar û tundutîjîyi pekeke karîgerîyi zor xirapî le ser saykolojiyayi êzdîyekan le şngal drust krduwe, her emeş wayi krduwe ke civatî êzdî hîç bawerr û umêd û mtmaneyekî be pekeke nemênêt, egerçî pêşitir rêzgirtinêk lenêwan pekeke û xellk hebû, bellam êsta bew reftar û xirapekarîyaneyi pekeke deykat, hîç umêdêk be pekeke nemawe. teniya be nemanî pekeke le şngal eminîyet bo şngal degerrêtewe, emeş wadekat civat û xellkî êzdî bo şngal bigerrênewe û rêzgirtin û mtmane û awedanikrdinewe le nêwan xellk û pêkhatekan drust bibêtewe. reftare xirap û tundutîjîyekanî pekeke karîgerî leser dabeşbûnî civatî êzdî û ayînî êzdî drust krduwe û, bote hokarî eweyi ke civatî êzdî bibine dû sê beş, emeş karîgerîyi leser hellbijardin drust dekat, ke waykrduwe êzdî yekgrtû nebin. pekeke xellkiyan tûşî karî bazirganîyi naşer'î û qedeẍekraw krduwe, her emeş wayi krduwe ke roşnbîru binemallekan û xawen 'eşîrete diyar û gewrekanî kurdî êzdî mtmaneyan be pekeke nebêt û razî nîn ta pekeke lewê bmênêt, bo şngal bigerrînewe.
* bas lewe dekrêt ke hêzêkî polîs le kurdanî êzdî bo parastinî asayşî nawxoyi şngal drust dekrêt, pêkhateyi ew hêze çon debêt? aya metirsî ewetan nîye çekdaranî pekeke xoyan bixizênine naw ew hêzeş?
- nexêr, metirsîyi ewe nîye ke pekeke bitwanêt xoyi bixizênête naw ew hêzî polîseyi ke bo parastinî şngal drust debêt, çunike bepêyi rêkkewtinî şngal 2500 polîs dademezirên le kurr û kçanî şar û devereke, ke hezar kes lewane debêt xellkî şareke bin, bepêyi rênmayiyekanî wezaretî nawxoyi 'êraqî fîdrrall ew keseyi lem hêze dademezirêt, naw û temen û birrwaname û qeydî tomar û şwênî nîşitecêbûnî dawa dekrêt û bepêyi bellgenameyi rast û drust mamellekan encam dedrêt, hêzeke 1000 kesiyan bepêyi fermanî wezaretî nawxoyi 'êraq xellkî şngale û 1500 kesîş lew kesane debêt ke nîşitecêyi kempekanin le herêmî kurdistan, bedllinyayewe kesî pekeke natwanêt xoyan bixizênine naw ew hêzî polîseyi ke bo parastin û eminîyetî şngal bepêyi rêkkewtineke dademezirêt.
Top