sererrayi eweyi ḧkumetî 'êraq qerizî derekî krduwe, bellam barudoxî darayî ruwî le xirapî krduwe, be radeyek dwakewtinî mûçe û kşaneweyi prroje yasayi budce le perlemanî 'êraq xwêndineweyi ciyaciyayi bo dekrêt. bo qsekrdin leser em babete û nardinî pareyi beşe mûçeyi herêmî kurdistan çend prsiyarêkman arasteyi dktor eḧmed sefar birriyarderî lêjneyi darayî le encumenî nwêneranî 'êraq krd.

* aşkraye 'êraq be barudoxêkî darayî sextda têperr debêt, be radideyek dwakewtinî mûçekanîşî lêkewtewe, weku birriyarderî lêjneyi darayî le perlemanî 'êraq barudoxî darayî 'êraq çon helldesengênît?
- barudoxî darayî ḧkumetî 'êraq be radideyek ruwî le xirapî krduwe, tenanet dwayi wergirtinî qerizîş twanayi dabînikrdinî mûçekanî lekatî xoyda nemawe, herweha ew prroje yasayeyi budceyi gşitî 2021 ke nardiyane perleman, teniya yek şew layi serokî perleman bû û, nehate lêjneyi darayî, wate her zû ḧkumet be hokarêkî nadiyar prroje yasakeyi gerrandewe. raste korona û dabezînî behayi newt le niyweyi emsallda hokarêk bûn bo ew kurthênaneyi budceye, bellam kêşeyi 'êraq ziyatir siyasî û xirap berrêwebrdinî dahatekeyetî. êsta çawerrwan dekrêt ḧkumet dawayekî dîke arasteyi perleman bikat, bo wergirtinî qerizêkî dîkeyi nawxoyî û derekî, bellam min begumanm leber dû hokarî serekî ke rezamendî leser em qerize bidrêt, ew hokaraneş brîtîn le: yekem: ta êsta diyar û rûn nîye qerizî yekem ke 15 tirîliyon dînar bû, ḧkumetekeyi kazimî çon û leçîda xercî krd, le katêkda wa pêwîst bû ew qerize legell dahatî newtî û nawxoyî wate dahatî nanewtî beşî mûçekanî mangî 6 taku mangî 10 yi bikrdaye, keçî ewan dellên pareke tewaw buwe, bê eweyi ḧkumet rûnikrdineweyi jmêriyarîyi le ḧsabatî kotayî pêşkeş bikat, her hîç nebêt le 1/1/2020 taku mangî eylûlî emsall. duwem: feramoşkrdinî ew proseyi çaksazîye bû ke pêş wergirtinî qerizeke bellênî pê dabû, keçî êsta nek ew proseye le ruwî praktîkîyewe cêbecê nekrawe, bellku ta dêt barudoxî darayiyekeşî rûn û şefaf nîye. bepêyi bedwadaçûnekanî ême le lêjneyi darayî le perlemanî 'êraq, dahatî newtî û dahatî nawxoyî pêwîste beşî 80%î mûçeyi mûçexoran û psûleyi xorak û derman bikat.


* lekatêkda nrxî newtî xaw berizbotewe û ta radideyekîş bazarrekan kraneweyi bexowe bîniywe, boçî em kêşane çareser nakrên?
- wek amajem pêkrd, barudoxî darayî 'êraq rûn û aşkra nîye, eweta legell eweyi dahatî newt nzîkeyi 3.5 miliyar û niyu dolare û dahatî nanewtîşî nzîkeyi niyu miliyar dolare û ew qerizeyi wergîrawe 15 tirîliyon dînar buwe, bellam hêşita ḧkumet nzîkeyi 3 tirîliyon dînar kurthênanî heye, wate em dahate narrûn û naşefafe, wa pêwîst bû dahatî nawxo zor ziyatir bêt lem jmareye, bellam em jmareyeş kem nîye, wapêwîst bû be qerizî yekem kurthênaneke prr bikrabayetewe, herboye ḧkumet naçar bû dabeşkrdinî mûçe dwabixat, eme le katêkda debwaye bew birre pareye mûçeyi mangî tşrînî yekemîşî pê dabîn bikrdaye, keçî beẍda dellêt: (natwanîn bê qerizêkî dîke mûçe bideyin), emeş bew wataye dêt pareyekî zor diyar nemawe. wate em ḧkumeteş neytwaniywe abûrîyi wllat le abûrîyekî bekarhênerewe bigorrêt bo abûrîyekî berhemhên
* em kurthênanî budceye û drustibûnî grftî darayî le beẍda ta çi radideyek karîgerîyi xirapî leser rêkkewtinî nardinî 320 miliyar dînarekeyi herêmî kurdistan heye?
- nardinî ew 320 miliyar dînareyi herêmî kurdistan lelayen 'êraqewe legell mûçeyi fermanberanî 'êraqe, wata beẍda her katêk bitwanêt mûçeyi fermanberanî xoyi bidat, be heman şêwe ew birre pareye denêrêt bo herêmî kurdistanîş, beẍda pabende be nardinî 320 miliyar dînarekeyi mûçeyi fermanberanî herêm ta ew kateyi prroje yasayi budce denêrdrête perleman û rêkkewtinekeyi nêwan herêm û 'êraqî lew prroje yasayeda cêgayi bo dekrêtewe.
* aya le prroje yasayi budceyi 2021 ta çend beẍda maf û şayste darayiyekanî herêmî têda danawe?
- herçende ew prroje yasayeyi budceyi 2021 negeyşite destî lêjneyi darayî le perlemanî 'êraq, bellam le kenallekanî rageyandinewe hendêk zaniyarî û data billawkrawetewe, lewane xercîye gşitîyekan nzîkeyi 148 tirîliyon dînar bû, ke kraye 146 tirîliyon dînar û dahatekan nzîkeyi 67 tirîliyon dînar bû, wata kurthênanî budce nzîkeyi 81 tirîliyon dînare, dwatir em kurthênane bo nzîkeyi 76 tirîliyon dînar kem krawetewe, legell em kemkrdineweyeş hêşita kurthênan zore û serpêçî rênmayî û raspardekanî darayiye. xo eger ew prroje yasayi budceye cêbecê bikraye, rêkkewtinî herêmîşî têda bû, ew kate 12.67% pşkî herêmî kurdistan diyarî dekra lekoyi budceyi gşitî 'êraq û mûçeyi hêzekanî pêşmergeş beciya lenaw xercîye serwerîyekanda cêgîr dekra, emeş beramber eweye ke herêmî kurdistan rojane 250 hezar bermîl newt legell 50%î dahatî gumirg teslîmî 'êraq bikat.
* eyi sebarht be proseyi çaksazîyekeyi ḧkumetî hhrêmî kurdistan, aya eger ew proseye wek xoyi cêbecê bikrêt, detwanêt beser qeyrane darayiyekeyi xoyda zall bêt?
- katêk barudoxî 'êraq le ruwî abûrî û darayî û siyasîyewe rûn û seqamgîr nebêt û berew ayindeyekî nadiyaru xirap birrwat, ewa debêt ḧkumetî herêmî kurdistan bîr le rêgaçareyi dîke bikatewe, wate natwanêt pşit be ḧkumetî 'êraq bibestêt, bo emeş debêt proseyi çaksazîyi ḧkumetî hhrêmî kurdistan proseyekî gşitgîrî heme layene bêt û nabêt teniya çaksazî le mûçe û dermallekanda bikrêt, wate debêt çaksazîyekî gşitî le ruwî darayî û abûrîyewe encam bidrêt. debêt kabîneyi noyemî ḧkumetî herêmî kurdistan kar bo ziyadkrdinî dahatekanî bikat û xercîyi napêwîst nemênêt.