• Sunday, 05 May 2024
logo

ceyms resll taybetmendî karubare eminîyekan bo gullan: rojhellatî nawerrast le êstada giringîyekî stiratîjîyi kemtirî bo emirîka heye

 ceyms resll taybetmendî karubare eminîyekan bo gullan: rojhellatî nawerrast le êstada giringîyekî stiratîjîyi kemtirî bo emirîka heye
ceyms resll prrofîsore le beşî karubare eminîyekan le skûllî (naval postgradwate) û wanebêjî siyasetî dereweyi emirîka le nawçeyi rojhellatî nawerrast û stiratîjiyetî asayşî neteweyiye, be şêweyekî gşitî şareza û taybetmendî çend bwarêkî giringe, wek: stiratîjîyi nawkî, siyaset û asayş le wllatanî kendaw, stiratîjiyetî eminîyi emirîka le nawçeyi kendaw û rojhellatî nawerrastda. gullan le miyaneyi dîmaneyekda çend prsêkî legellda tawtwê krd, ke peywest bûn bew gorranikarîyaneyi le siyasetî dereweyi îdareyi serok donalld tirempda bedî hatûn, betaybetî lew babetaneyi ke peywendîyan be nawçeyi rojhellatî nawerrastewe heye.


* wek kesêkî şareza û taybetmend le bwarî siyasetî dereweyi emirîka le ast rojhellatî nawerrastda, çon lem siyasete derrwanît û çi hellsengandinêkt boyi heye?
- be têrrwanînî min natwanîn billêyin siyasetî dereweyi îdareyi emirîka be serokayetîyi donalld tiremp le ast nawçeyi rojhellatî nawerrastda ciyawazîyekî binerretî heye û legell siyasetî dereweyi îdarekanî pêş xoyi le ast em nawçeyeda bercestebûnî dabirranêkî dramatîkîye, îdî siyasetekanî îdareyi barak obama bêt, yan corc buşî kurr. lem rwangeyewe detwanîn billêyin drêjepêdan û berdewamîyek bedî dekrêt lew siyaseteyi le dwayi kotayîhatinî şerrî sardewe piyadekrawe û gîraweteber, kewate dûpatî dekemewe, min pêmwanîye serok donalld tiremp zor dûrkewtibêtewe lew siyasetaneyi lelayen îdarekanî pêş xoyewe pêşitir peyrrekrawn.
* têrrwanînî êwe bo doxî nawçeke çîye, betaybetî leber roşnayî çendîn peresendin û rûdawî gewre ke le wllatanî em nawçeyeda rûyandawe û rûdeden, aya eme leser siyasetî dereweyi emirîka le ast em nawçeyeda hîç rengdaneweyekî nebuwe?
- hellbete eweyi nikollî lê nakrêt, eweye ke nawçeyi rojhellatî nawerrast le maweyi deyeyi rabrdûda allugorrî gewreyi beserda hatuwe û gorranikarîyi gewreyi bexowe bîniywe, bellam legell eweşda pêmwanîye paye binerretîyekanî siyasetî dereweyi emirîka le ast em nawçeyeda be endazeyi ew allugorrane, gorranikarîyan beserda hatibêt.
* aya dekrêt ziyatir mebesteketan rûn bikenewe, katêk dellên siyasetî dereweyi emirîka le ast em nawçeyeda gorranikarîyekî berçawî beserda nehatuwe?
- le rastîda dekrêt amaje be siyasetî cêgîrî emirîka bikeyin, le peywendî be pşitiywanîkrdinî hawpeymanekanî le nawçekeda, wek s'udiye û wllatanî kendaw begşitî, herweha aşkraye ke emirîka pşitiywanîyekî behêz le îsirayl dekat, le heman katda sersextane berhellstîyi amanc û meramekanî êranîş dekat, kewate dekrêt billêyin hemû emane amajen bo eweyi îdareyi emirîka be serokayetî donalld tiremp drêje be heman ew siyasetane dedat ke îdareyi pêş xoyi le ast em nawçeyeda piyadeyi krduwe, kewate puxteyi meseleke eweye ke min ptir berdewamî bedî dekem lem siyaseteda nek gorranikarî.
* bellam zor bas lewe dekrêt ke îdareyi serok donalld tiremp meylî ziyatirî heye bo xobedûrgirtin le destêwerdan û têweglan le karubarî wllatanî em nawçeye, aya em meyle le siyaset û birriyarekanî emirîkada berceste buwe?
-ew layeneyi siyasetî dereweyi îdareyi serok tiremp ke cêyi serince eweye, ke xudî tiremp le serwextî hellmetekanî hellbijardinda basî lewe dekrd, eger desellat bigirêtedest ewa sinûrêk bo destêwerdanî serbazîyi emirîka le hendê nawçeyi wek rojhellatî nawerrast dadenê. bellam eweyi le waqî'da bedî dekrêt, eweye ke emirîka berdewame le encamdanî ew destêwerdane serbazîyane. lêreda detwanîn amaje be birriyarekeyi serok tiremp bikeyin, bo kşandineweyi hêzekanî emirîka le sûriya, bellam dwatir bînîman ke kewte jêr barî fşarekanî layene serbazîyekanewe û le kotayîda leser hêşitineweyi hêzêkî kem leser xakî sûriya rezamendîyi nîşan da, lelayekî dîkewe ême detwanîn ewe billêyin, ke emirîka hokarêkî pşitiywane bo destêwerdanî s'udiye û wllatanî dîkeyi kendaw le yemenda, çunike lew şerreda kelupel û çekî serbazîyi emirîkî bekar dehênrên, wate ewe çekekanî emirîkaye ke be hoyewe s'udiye detwanêt le yemen ew hêrşe asmanîyane encam bidat, ke derencamî xirap û karesatibarî lêkewtotewe û lê dekewêtewe. leber ewe detwanîn billêyin emirîka berdewamîyi dawe bem destêwerdanane û bigire le hendê le nawçekanî efrîqa çalakîye serbazîyekanî ziyatir krduwe, eweta hêrşî frroke bêfrrokewanekanî le somall ziyatir krduwe, ke lewêda be çirrî grûpe tîrorîstîyekanî ser be elqa'îde dekrêne amanc, kewate, raste tiremp le katî hellmetekanî hellbijardinda bellênî eweyi da ke destêwerdane serbazîyekan kem bikatewe, bellam eweyi cêyi serince eweye ke be zeḧmet şwênêk bedî dekeyin ke em bellêneyi têda cêbecê krdbêt.
* lelayekî dîkewe boçûnêk heye, ke pêywaye le êstada nawçeyi rojhellatî nawerrast giringî û bayexêkî kemtirî bo berjewendîyekanî emirîka heye, lem rwangeyeşewe pêwîste emirîka roll û destêwerdanekanî xoyi le karubarekanî em nawçeyeda kemtir bikatewe, boçûnî êwe lem bareyewe çîye?
- min hawrram legell ew lêkdaneweyeda û boçûnî minîş eweye ke le êstada rojhellatî nawerrast, berawrd bew giringîyeyi heybû le serwext û rojgarî şerrî sardida giringiyekî stiratîjî kemtirî bo emirîka heye, leser em binemayeş pêmwaye ke allugorrêkî stiratîjî le bayexpêdan û cextkrdineweyi emirîka ruwîdawe bo nawçeyi dîke le asiya, bo nmûne, lem maweyeda bas lewe dekra ke hêzî deryayî emirîka neytwaniywe le hendê nawçeyi dîkeyi asiyada be berdewamî keşitîyi frrokehellgrî hebêt, kewate detwanîn billêyin emirîka be rewtêkî leserxo gorranikarî le bayexpêdanî stiratîjî xoyda dekat be araste û aqarî hendê kêşe û qeyranî dîke le asiyada, wek hewll û koşşekanî bo îḧtiywakrdinî koriyayi bakûr.
* kewate leber roşnayî em lêkdaneweyeda ke le wellamekeda rûnt krdewe, aya dekrêt billêyin ewlewîyate stiratîjîyekanî emirîka le êstada çîn?
- sererrayi ew allugorreyi le bayexpêdan û terkîzkrdinî emirîkada ruwîdawe, yekêk le ewlewîyate stiratîjîyekanî emirîka ke be cêgîrî mawetewe, brîtîye le hewllekanî bo îḧtiywakrdinî êran, ke hendê car pêyi dewtirêt şerrêkî ranegeyendraw, herçende min namewêt bem şêweye wesfî bikem, bellam eweyi rûne eweye, emirîka qursayî zorî xistoteser îḧtiywakrdinî êran, bew pêye le nawçekeda em wllate be karakterêkî xirap dadenêt, her leber eweşe pêmwaye emirîka sebaret bew ewlewîyatekanî xoyi le barêkî nakokda debînêtewe.
* aya pêşbînîyi ewe deken ke emirîka le asiyada berdewam bêt leser em allugorre û bayexî ziyatir be hendê nawçeyi dîke bidat?
-pêşbînî min eweye ke le maweyi deyeyi dahatû, yan 15 sallî dahatûda emirîka drêje bem allugorre dedat, wate kat û koşşî xoyi ptir bo kêşe û qeyranî ew nawçeye terxan dekat, le derencamda emirîka destêwerdanêkî kemtir dekat le nawçeyi rojhellatî nawerrast be berawrd legell rabrdû.
* aya le êstada hîç kembûnewe û dakşanî rollî emirîka lem nawçeyeda bedî dekrêt?
- bellê, le waqî'î êstayi rojhellatî nawerrastda eme rengdaneweyi hebuwe, mebestm eweye le êstada doxêkî ciyawaz ballî beser em nawçeyeda kêşawe, bellgeyi em ḧalleteş eweye ke êsta hendê le wllatanî nawçeke, wek êran, s'udiye, turkiya, mîsir, le nawçekeda rollî ziyatir debînin, min demewêt eweş billêm ke katêk debînîn hendê le wllatanî nawçeke berprsiyarêtîyi karubarekanî nawçeke degirineesto, ewa eme hem le berjewendîyi nawçeke û hem le berjewendî xudî emirîkaşe, kewate eweyi le êstada bedî dekrêt, brîtîye le doxêk ke be arasteyi eweda derrwat, corêk le hawsengî lenêwan em wllataneda bênêtearawe, min umêd dekem ew hawsengîye drust bêt û le encamda helumercêkî drust bêtearawe ke bwar be hatinearayi aşitî bidat, kewate detwanîn billêyin le êstada hêze nawçeyiyekan ptir le emirîka mumareseyi destirroyşituwîyi û karîgerîyi xoyan deken, herweha em barudoxeş ke hatotearawe hokarêk debêt bo eweyi be têperrbûnî kat emirîka rollî xoyi kemtir bikatewe, emeş bwarî eweyi bo derrexisênêt ke kat û koşşî xoyi bo mamellekrdin legell doxe stiratîjîyekanî nawçekanî dîke terxan bikat.
* le yekêk le wellamekantda amajet bewekrd, ke yekêk le ewlewîyete cêgîrekanî emirîka lem nawçeyeda brîtîye le hewllekanî bo îḧtiywakrdinî êran, ewendî têbînî bikrêt eweye ke stiratîjîyetî emirîka bo berengarbûneweyi êran dû rehendî heye, yekemiyan sepandinî szayi abûrîye le dijî ew wllate û duwemiyan drustkrdinî bereyeke le hendê le wllatanî nawçeke bo rûberrûbûneweyi êran, têrrwanînî êwe leser em stiratîjiyete çîye?
- em çeşne stiratîjiyete bêhudeye û bigire derencamî pêçewaneşî lêdekewêtewe, herweha pêmwaye îdareyi emirîka helleyekî gewreyi krd katêk lew rêkkewtine etomîye kşayewe ke êran legell komelleyi 5+1 bo sinûrdarkrdinî programe etomîyekeyi wajoyi krd. be bawerrî min em birriyarî kşaneweye le rêkkewtine etomîyeke karîgerîyi zor xirapî lêdekewêtewe, hem leser nawçeke û hem leser prsî peywest be rêgirtin le billawbûneweyi çekî nawkî, dwatir min pêmwaye dûbare sepandineweyi szakan beser êranda, debête hoyi eweyi ew wllate bixirête goşeyekewe, emeş rengdaneweyi debêt leser ew stiratîjiyet û siyasete derekîyeyi ke emirîka le nawçekeda deygrêteber.
* bellam aşkraye ke sererrayi kşaneweyi taklayeneyi emirîka lem rêkkewtine, hêşita êran birriyarî nedawe destiberdarî em rêkkewtine bibêt, bigire layenekanî dîkeyi rêkkewtinekeş rayangeyanduwe ke pêweyi pabend debin, têrrwanînî êwe lem ruwewe çîye?
- le rastîda eweyi min nîgeran dekat egerî kşaneweyi êrane lem rêkkewtine etomîye, leber eweyi ke herwek pêşitirîş amajem pêkrd, karîgerîyi xirapî debêt leser prsî peywest be rêgirtin le billawbûneweyi çekî nawkî, çunike eme serdekêşêt bo drustibûnî doxêk ke ew bawerre drust dekat ke êran be rewtêkî xêra dest be programe etomîyekeyi dekatewe, le derencamda wllatanî dîkeyi nawçekeş hengawî hawşêwe helldegirin, ke emeş derencamî zor xirapî lêdekewêtewe leser asayş û seqamgîrîyi nawçeke, kewate birriyarî îdareyi serok donalld tiremp bo dûbare sepandineweyi szakan beser êranda karîgerîyi pêçewane û derencamî nexwazirawî lêdekewêtewe.
* eger ta êsta ew siyaset û stiratîjiyeteyi piyade dekrêt, karîgerîyi nexwazirawyan lê bikewêtewe û ptir asayş û seqamgîrîyi nawçeke bixene metirsîyewe, aya rêgaçare çîye û debêt çî bikrêt bo gerrandinewe aramî bo nawçeke?
-min hiywadaram wllatanî destirroyşituwî nawçeke (ke pêşitir amajem pêkrdin), bitwanin bigene corêk le lêktêgeyşitin û rêkkewtin le nêw xoyanda, ke pêmwaye karêkî lem çeşne le berjewendîyi xudî emirîkaşdaye, herçende min dllinya nîm ke emirîka çon detwanêt rollêkî binyatiner lem prseda bibînêt, wate le prsî hênanearayi corêk le têgeyşitin û rêkkewtin lenêwan êran û s'udiyeda, ke turkiya û îsirayl û wllatanî kendaw lexo bigirêt, ke be rayi min eme hengawêkî serekîye bo hênanearayi seqamgîrî le mewdayi dûrda, herweha bo xoladan le derencame karesatibarekanî ew şerre nawxoyiyaneyi le wllate şkstxwarduwekanî nawçekeda le aradan, wek: sûriya, 'êraq, yemen û lîbiya. kewate dûpatî dekemewe, giringe wllatanî nawçeke pêkewe kobibinewe û bitwanin çwarçêweyek dabirrêjn bo eweyi her katêk pêwîst bû, bitwanin hawkarîyi yektir biken, egerçî debêt ew rastîyeşiyan leberçaw bêt, ke hemîşe nakrêt berjewendîyekan hawbeş bin û yekbigirinewe, wate em rêgaçareye têkellêk debêt le hawkarîkrdinî yektirî û le heman katda milmilanêkrdin legell yektirda, herweha demewêt eweş billêm ke pêwîste wllatanî nawçeke xoyan siruşit û nawerokî em çwarçêweye dabirrêjn û heta zûtir em kare biken, başitire.
* her le peywendî be karîgerîyi sepandineweyi szakan beser êranda, hendê le çawdêran û şrovekaran pêyanwaye em szayane êran naçar be sazşkrdin nakat, ta çi radideyek êwe legell em lêkdaneweyeda hawrran?
-min xom be kesêkî mêjûnûs nazanm, bellam legell eweşda hîç ḧalletêk bedî nakem le mêjuwî hawçerxda ke têyda fşar leser êran drust krabêt û le derencamî ew fşareda êran sazşêkî krdbêt, be watayekî dîke sazşkrdinekeyi êran rengdaneweyi fşareke bûbêt, dwatir ême debêt ew rastîyeman leberçaw bêt ke êran le bareyi mêjuwî xoyewe hestêkî behêzî heye, herweha şanazîyekî neteweyî behêzî heye, le heman katda yekêke le dêrîntirîn dewlletekan le tewawî nawçekeda, le derencamî hemuû ewanewe detwanîn billêyin ke debêt çwarçêweyekî nawçeyî hebêt ke rengdaneweyi ew rastîye bêt ke êran rollêkî giring debînêt le nawçeke, bellam le heman katda debêt kar bikrêt leser eweyi em rolleyi êran be rêgayekeyi binyatinerda bibrdrêt, mebestm eweye êran hêz û destirroyşituwîyi heye le nawçekeda, bellam debêt hêzekanî nawçeke kar leser ewe biken ke em hêzeyi êran be arasteyi îcabî û bo berjewendîyi nawçeke bekar bihênrêt, emeş derencamî başî leser berjewendî û guzeranî xellk debêt. kewate dûbareyi dekemewe ke karkrdin bo goşegîrkrdinî êran leser astî nêwdewlletî û sepandinî szayi qurs û prrûkêner beser ew wllateda, karîgerîyi pêçewanewe û nexwazirawî lêdekewêtewe.
* bas lewe deken ke rêkkewtin bikrêt û çwarçêweyekî îqlîmî dabirrêjdrêt ke êran rollêkî îcabî têda bibînêt, aya pêtwanîye pêwîste sereta emirîka û êran bigene corêk le lêktêgeyşitin û rêkkewtin bo eweyi eme rengdaneweyi erênîyi hebêt leser peywendî êran be wllatanî dîkeyi nawçekewe, betaybetî hendê boçûn heye, ke pêywaye eme yekêk le amancekanî rêkkewtine etomîyeke bû legell êranda?
- eger be raşkawî bidwêm, min hergîz yekêk nebûm lew kesaneyi pêmwabûbêt ke rêkkewtine etomîyeke rastewxo debête hoyi eweyi êran be şêweyekî ciyawaztir le rabrdû reftar bikat, çunike ême dezanîn le lutkeyi şerrî sardida emirîka û yekêtî soviyet twanîyan bigene rêkkewtinî kontirrollkrdinî çek, be bê eweyi le derencamî em rêkkewtineda siyaset û reftarekanî yekêtîyi soviyet gorranikarîyekî gewreyan bedwada bêt. lem rwangeyewe detwanm billêm ke karêkî waqî'bînane nîye eger pêşbînî ewe krabêt ke geyşitin bem rêkkewtine kontirrollkrdinî çeke, ke pêşitir rêkkewtinî lem çeşneyi legellda wajo nekrabû, aşitî û pêkewekarkrdinî herdûlayi lêdekewêtewe, herçende debêt ewe billêyin ke eger bihataye em programe berdewam bwaye, ewa derencamî karesatibarî lêdekewtewe leser seqamgîrîyi nawçeke, kewate ew prseyi peyweste be reftarekanî êran le nawçekeda ewa debêt lew çwarçêwe îqlîmîyeda çareser bikrêt ke pêwîste le nêw wllatanî nawçekeda bedî bêt, nek drêje bew binbestgeyşitine bidrêt, ke le nêwan emirîka û êranda heye û nek ew şerre ranegeyendraweyi bo rojgarêkî dûru drêje lenêwan em dû wllateda heye û katî ewe hatuwe eme kotayî pê bêt.
* eger bêyine ser basî prsî tîror û tundrrewî lem nawçeyeda, ewa êwe çendîn wtar û twêjînewetan lebareyi çoniyetî berengarbûneweyi yaxîbûn nûsiywe, ke peywestin be 'êraq û sûriyawe, prsiyareke eweye, aya boçî dwayi hemuû serkewtinêkî serbazî beser tîrorîstanda metirsîyi ledestdanî aşitî le aradaye?
- le rastîda her katêk min prsiyarm lêdekrêt lem bareyewe yan her katêk lem bareyewe denûsm, ewa pêmwaye her katêk ême basî elqa'îde dekeyin, yan her katêk qse lebareyi da'ş, yan bereyi nusirewe dekeyin, ewa debêt ew rastîye bzanîn ke hemuû em grûpane grûpî siyasîn, bellam tundutîjî bekar dehênin bo bedîhênanî amance siyasîyekaniyan, ême debêt eweşman leyad bêt ke hemuû emane le nawçeyekda rûdeden ke hêşita gftugoyekî yeklanekrawe heye lebareyi çendîn prsî giringewe, wek nasinameyi takekes, şunasî dewllet, peywendîyi nêwan hawullatî û dewllet, rollî ayîn le komellgeda û serçaweyi yasa, eme eger guzarşiteke rast bêt. mebestm eweye hêşita mşitumirrekanî peywest bem bwarane negeyşitûnete derencam û yekla nebûnetewe, herçende debêt eweş billêyin, ke le hîç komellgeyekda gftugoyi peywest bem prsane be yekcarî yekla nebotewe, bellam ciyawazîyeke le nawçeyi rojhellatî nawerrastda, yan le beşe 'erebîyekeyi rojhellatî nawerrastda eweye ke em gftugoye berewpêş neçuwe, wate berewpêşçûn le komellgeda le bwarî çareserkrdin û îdaredanî ciyawazîyekanewe be şêweyekî aşitîyane ruwî nedawe. herweha taweku em komellge û dewlletane netwanin sîstmêkî siyasî binyat binên ke bitwanêt be şêweyekî aşitîyane îdareyi ciyawazîyekan bikat, ewa hemîşe egerî ewe le arada debêt ke berhellstîyi çekdarî le şêweyi grûpî tîrorîstda serhellbidat, leber eweyi ew berhellstkarîye bwarî beşdarîkrdinî pênedrawe û bigire be şêweyekî dapllosênerane lelayen rjême desellatdarekewe serkut krawe. lem rwangeyewe pêmwaye ew core berhellstîye berdewam debêt û drêje dekêşêt, ta ew kateyi sîstmêkî siyasî binyat denrêt, ke bitwanêt be şêweyekî aşitîyane îdareyi ciyawazîyekan bidat.
* zorcar dewtirêt ke yekêk le hokare serekîyekanî kêşe û allozîyekanî nawçeke brîtîye le destêwerdanî berdewamî hêze derekîyekan, egerçî hendê carîş dewtirêt pêwîste hêzêkî destirroyşituwî wek emirîka rollêkî berçaw û binyatiner bibînêt lem nawçeyeda, boçûnî êwe lem bareyewe çîye?
- boçûnî min eweye ke emirîka natwanêt û nabêt karêkî zor bikat bo eweyi karîger bêt leser em prse, çunike pêmwaye le binerretda em berprsiyarêtîye dekewête estoyi komellgekanî nawçeke bo eweyi xoyan rêgaçareyek bidoznewe, ke debêt eweş billêyin ewe bêtwanayî û şkstî em komellgeyaneye le geyşitin bew rêgaçareye, ke bote hoyi drustibûnî grûpî tundrrew lenêw ew komellge musllmananeda, le şêweyi grûpekanî wek elqa'îde û da'ş û bereyi elinusire û grûpe ciyawazekanî dîke. kewate eger pêşbînî bikeyin le bareyi ayinde û egerî dûbare drustibûnewe û serhelldaneweyi grûpe tîrorîstîyekanewe ke palliner û xewnî siyasîyan heye, ewe peywest û grêdrawe be bêtwanayî ew komellge û dewlletane bo perepêdanî sîstmêkî ḧkumirranî ke bitwanêt rêgaçareyekî aşitîyane bo prsî ciyawazîyekan piyade bikat. be guzarşitêkî dîke her katêk em komellge û dewlletane twanîyan ew sîstmî ḧkumirranîye binyat binêyin, ewa çîtir em çeşne grûpane serhellinaden ke amanciyan brîtî bêt leweyi sîstmeke be rêgaçareyekî şorrşgêrrane û be şêweyekî binerretî bigorrin. kewate eme prsiyarêkî alloze û be heman şêwe wellamekeş alloze.
* wek aşkraye sîstmî ḧukmirranî le zorêk le wllatanî em nawçeyeda nakaran û le astî xwast û çawerrwanîyi xellkekeda nîn, bigire zorêk le dewlletanî em nawçeyeş be şkstxwarde û tenanet nawçekeş be şkstxwarde dadenrêt, aya pêtwaye em nawçeye meḧkûme be naaramî û seqamgîrîyekî drêjxayen?
- min pêmwanîye bitwanîn billêyin nawçeke meḧkûme bew manayeyi ke îdî ême desellatman nîye û be şêweyekî ḧetmî rewtî rûdawekan bew arasteyeda derron, leber eweyi eger ême le hendê le wllatanî nawçeke birrwanîn ew rastîyeman bo rûn debêtewe ke beşêkî zorî danîşituwanî em wllatane xawen astêkî berizî xwêndewarîn, mebestm eweye lêreda erkeke dekewête ser şanî dewllet ke çon kar bikat bo sûdwergirtin lem xellkane û lem serçawe miroyiye bo çareserkrdinî ew kêşaneyi legelliyanda rûberrû botewe. wate raste hêz û rêkxirawe derekîyekan detwanin hawkarîyi em wllatane biken, bellam min dûpatî dekemewe ke em wllatane samanêkî gewreyi miroyiyan leberdestdaye, wate xellkî xwêndewar ke dekrêt le çwarçêweyi hewllekanda bo çareserkrdinî kêşe nawxoyiyekanî em wllatane bixirênegerr. kewate nexêr min bawerrm wanîye ke be şêweyekî ḧetmî em dewlletane bo heta hetaye be şkstxwarduwîyi demêninewe, le rastîda pêş sûdwergirtin lem saman û serçawe miroyiye, debêt birriyar û bijareyi siyasî hebêt, bo bekarhênanî ew twana miroyiye bo ew mebeste.
* meseleyekî dîke ke debêt amajeyi pê bikrêt, brîtîye leweyi ke em nawçeye, yan ba billêyin hendê le wllatanî em nawçeye bote gorrepanî milmilanê û rkaberîyi nêwan hêze îqlîmî û hêze cîhanîyekan, bo nmûne, bem dwayiye serok donalld tiremp raygeyand: ke ême hêzekanman bo çawdêrîkrdinî êran le 'êraq dehêllînewe, rawboçûnî êwe lem bareyewe çîye?
- le sallî (2003)ـewe 'êraq bote gorrepanî milmilanê û rkaberî, herweha ême dezanîn ptir le dû miliyon 'êraqî awaren û le kempekanda le wllatî erden û şwênekanî dîke dejîn, be heman şêwe be deyan hezar le xellkî bêtawanî 'êraq kujran û bûne qurbanî, ke eme yekêk buwe le gewretirîn tirajîdiyakanî sedeyi bîst û yek, emirîkaş lem ruwewe berprsiyarêtî dekewête esto, kewate karkrdin bo başitirkrdinî doxeke le 'êraq be amancî eweyi aşitî ball bikêşêt beser em wllateda be beşêkî danebirrawî ew hewllane dadenrêt ke debêt bixirênetegerr, bo eweyi tewawî nawçeyi rojhellatî nawerrast aşitî têda bedî bêt, debêt emirîkaş lem ruwewe hawkarîyi 'êraq bikat leser binemayi eweyi ke beşêkî berprsiyarêtî barudoxe xirapekeyi dekewête esto.
* be şêweyekî gşitî çon le ayindeyi em nawçeye derrwanî? aya başitirîn û xiraptirîn sînariyo çîn ke çawerrwanî ayindeyi em nawçeye deken, lem ruwewe êwe geşbînin, yan reşbînin?
- be têrrwanînî min başitirîn sînariyo eweye ke nawçeke, yan gelanî nawçeke le şerrkrdin legell yektirda hest be şeketî û manduwîyi biken û le kotayîda dest le çek hellgirin û rêgayi aşitîyane bo yeklakrdineweyi nakokîyekaniyan bigirineber. wate eweyi lêreda temeninayi dekeyin eweye ke belayi kemewe hest be şeketî biken, betaybetî katêk ême debînîn le çendîn wllatî em nawçeyeda barêkî eminîyi dijwar heye, wek 'êraq û sûriya û yemen û lîbiya, wate umêdeke eweye em barudoxe xirapane drêje nekêşn, betaybetî eweyi le lîbiyada deguzerêt, hêze rojawayiyekanîş katêk hawkarîyi rûxandin desellatî qezafî-yan krd, pêşbînîyan nedekrd doxeke bem aste bigat, bellam êsta eweta lîbiya bote hokarî naseqamgîrî bo tewawî nawçeke, bo nmûne rengdaneweyi xirap û nerênîyi doxî lîbiya le wllatêkî wek malî bedî dekrêt, ke teḧedidîyekî dijwarî bo ew wllate drust krduwe, betaybetî ke wllatî malî be dest dabeşbûnêkî nawxoyî gewrewe denallênêt û fşarî zorî leser şîrazeyi komellgeke drust krduwe, kewate sînariyo xirapeke brîtiye le berdewambûnî doxî şkstxwarduwîyi û ballkêşanî naaramî û naseqamgîrî le çendîn wllatî em nawçeyeda, çunike ême dezanîn katêk wllatêk û komellgeyek berew lawazî derrwat, ewa grûpe tundrrewekan ruwî têdeken. bellam herwek pêşitirîş amajem pêkrd debêt wllatanî em nawçeye birriyar biden bo bekarhênanî samanî miroyî komellgekeyan bo çareserkrdinî kêşe nawxoyiyekan, lem ruwewe min hiywayi ewe dexwazim ke wllatanî em nawçeye bitwanin pere be sîstmêk biden, ke bitwanêt be başitirîn şêwe ew twana û serçawe miroyiye bekar bihênêt.
Top