conasan kotlar prrofîsore le skûllî rojnamegerî le zanikoyi sawz kalîforrinya, taybetmendî çend bwarêkî giringe, wek mafe destûrîyekan, mêjuwî rageyandin, yasayi rageyandin û siyasetî gşitî. pêşitir karî parêzerayetî krduwe le dadgakanî wîlayetekanî emirîka û dadga fîdrrallîyekan be dadgayi ballayi emirîkaşewe. bo şrovekrdinî ew peresendin û gorranikarîyaneyi beser karî rojnamegerîda hatûn, herweha bo lêkdaneweyi akam û derhawîşitekanî em gorranikarîyane le karî rojnamegerî û çend prsêkî dîkeyi peywendîdar, gullan dîmaneyekî legellda encamda.

* sereta demanewêt bzanîn hellsengandinî êwe çîye bo ew teḧedidî û grftaneyi le rojgarî êstada rûberruwî karî rojnamegerî û rageyandin debinewe, aya pêtanwaye behoyi ew gorranikarîyaneyi rûyandawe çîtir rojnamegerî rolle teqlîdîyekeyi xoyi nabînêt û ême pêman nawete qonaẍêkî nwêyi karî rojnamegerîyewe?
- be têrrwanînî min drust û serhelldan û bekarhênanî eweyi pêyi dewtirêt torre komellayetîyekan –soşiyall mîdiya- û torrî enterinêt bûnetehoyi eweyi karîgerîyan hebêt leser cewherî karî rojnamegerî teqlîdî, ewîş nek leber eweyi torre komellayetîyekan û enterinêt karêkî başitir deken, berawrd be rojnamegerî, çunike ewan em kare naken, bellku leber eweyi rojnamegerî teqlîdî çîtir twanayi eweyi nemawe lenêw soşiyall mîdiya yan em bzniseda bmênêtewe, wate çîtir twanayi eweyi nemawe drêje be xoyi bidat û berdewam bêt.
* dekrêt mebesteke ziyatir rûn bikenewe katêk dellên kêşeke eweye ke rojnamegerîyi teqlîdî çîtir twanayi eweyi nîye drêje be erk û karî xoyi bidat?
- mebestm eweye katêk to netwanît dahat peyda bikeyt û bedest bihênît behoyi kare rojnamegerîyeketewe, ewa to natwanît serçaweyi pêwîstt hebêt bo eweyi rojnamenûsekan bixeytegerr taweku kareket bo encam biden, eme yekêke lew kêşaneyi ke le êstada rojnamegerîyi teqlîdî bedestiyewe denallênêt, bigire eme yekêke le kêşe gewrekanî, ke pênaçêt bitwanêt planêkî bznisî hebêt, wate pênaçêt bitwanêt serçaweyi dahat bedest bihênêt bo eweyi berdewam bêt.
* êwe amajetan bewe krd ke torre komellayetîyekan- soşiyal mîdiya- karîgerîyan hebuwe leser eweyi çîtir rojnamegerî netwanêt rollî çawerrwanikrawî xoyi bigêrrêt, prsiyareke eweye aya torre komellayetîyekan detwanin erkî rojnamegerî teqlîdî eda biken?
- nexêr, be dllinyayiyewe natwanin. dwatir min pêm waye sereta debêt ewe yekla bikeyinewe, aya mebestman le soşiyal mîdiya çîye, bo nmûne eger ême basî bekarhênanî enterinêt bikeyin lelayen rojnamekanewe, wek niyuyork taymz û lenden taymz, ewa eme karêkî asayiye û hîç grftêkî têda nîye, çunike lêreda teniya amirazî karkrdinî rojnamegerîyeke gorrawe, be bê eweyi kwalîtîyekeyi hîç gorranikarîyekî beserda hatibêt. bellam katêk ême basî ew rojnamegerîye dekeyin ke lelayen ew kesanewe encam dedrêt ke pêyan dewtirêt hawullatîyi rojnamenûs, le rêyi karî soşiyal mîdiyayiyewe, ewa eme karêkî asayî nîye. çunike le binerretda em kesane rojnamenûs nîn, bellku kesanêkî asayîn û kompiyoterêkiyan pêye û hewall û zaniyarî billaw dekenewe.
* başe deqawdeq kêşe û metirsîyi eme le çîdaye, yan eme çi derencamêkî metirsîdarî lêdekewêtewe?
- le rastîda behoyi xêrayî billawbûneweyi hewall û zaniyarîyekanewe, ewa boyi heye hewallî saxte û narrast be sertaserî cîhanda billaw bibêtewe, bê eweyi wrdbînî têda krabêt û yan be bê saẍkrdineweyi rast û drustîyi hewalleke, emeş mayeyi metirsîyekî gewreye, mebestm eweye ke metirsîyekî gewreye leser karî rojnamenûsî, le heman katda metirsîyekeyi gewreye leser rastî û hewallî rast û drust. ba eme be nmûneyek rûn bikemewe, eger to kêşeyekî yasayît hebêt, ewa rû dekeyte parêzerêk bo eweyi le dadga bergrît lê bikat, wate rû nakeyte hawullatîyekî asayî, herweha eger kêşeyekî tendrustît hebû, ewa naçîte layi hawullatîyekî asayî, be heman şêwe zorbeyi ew kesaneyi soşiyal mîdiya bekar dehênin bo billawkrdineweyi hewall û zaniyarîyekan hawullatîyekî asayîn, nek rojnamenûsêkî pîşewer. bellam katêk em kesane dest dedene karêk ke pîşeyi rojnamenûsane, ewa ziyanêkî gewre bem pîşeye degeyenin.
* êwe le yekêk le wellamekantanda amajetan be hewallî saxte krd, herwek aşkraye le êstada çemkî hewallî saxte- feyk niyuz- bote destewajeyekî baw û berbillaw, prsiyareke eweye ta çi radideyek amirazekanî rageyandin bekar dehênrêt bo billawkrdineweyi hewallî saxte û narrast le brî eweyi bekaribihênrên bo edakrdinî rollî sirûşitî û çawerrwanikrawî xoyan?
- min pêmwaye eme derencamêkî nexwazirawe ke le karî rageyandin û rojnamegerî drust buwe, mebestm eweye leber eweyi dezgakanî rageyandin û rojnamegerî peroşn û peleyane bo eweyi yekem dezga bin ke hewalleke billaw dekenewe, egerçî eme leser ḧîsabî rast û drustîyi hewallekeş bêt, mebestm eweye renge wek pêwîst reçawî ewe neken ke ta çend ew hewalle wrde, lebrî ewe ewlewîyet layi ewan xêra billawkrdineweyi hewallekeye, emeş karîgerîyi ziyanbexşî lêdekewêtewe, çunike to debêt biçîte binç û binewanî rast û drustîyi hewalleke, kewate eme ziyanî ziyatirî lê dekewêtewe wek le qazanc, wate rojnamenûsan û rageyandinekan deyanewêt yekem layen bin ke hewall billaw bikenewe, nek yekem layen bin ke hewallî rast billaw bikenewe. êwe birrwanine feysbûk, ke hîç kontirrollêkî leser nîye, ewa gewretirîn herreşe û metirsî le ser rastî û dîmukrasî drust krduwe, nek tenha le ser wllatêkî diyarîkraw, bellku le sertaserî wllatekanda. wate em herreşeye le aydiyolojiyayekî diyarîkrawewe serçaweyi negrtuwe, bellku le feysbûkewe buwe.
* aya detwanîn billêyin êsta ême le rojgarî dwayi rastîda dejîn – post tirus- wek eweyi hendê kes amajeyi pêdeken?
- nexêr, min bawerrm beme nîye, raste min em destewajeyem bîstuwe, bellam hîç katêk ême natwanîn le rojgarî dwayi rastda bijîn, destewajeyekî kon heye ke hezaran salle wtirawe, ewîş eweye: rastî mayeyi azadbûne, kewate eger ême billêyin ême le rojgarî dwayi rastîda dejîn, ewa debêt eweş billêyin ke sercem şarstaniyetîyekan kotayiyan hatuwe.
* eyi pêtwaye karîgerîyi ew berewpêşçûne tekinelojîye çîye ke ruwîdawe, betaybetî êsta ke dekrêt hewall û zaniyarîyekan zor be xêrayî be sertaserî cîhanda billawbibinewe, mebestman eweye aya karîgerîyi em berewpêşçûne leser karî rageyandin û rojnamegerî çî buwe?
- le rastîda hemîşe rojnamegerî xoyi legell ew gorranikarîyaneda guncanduwe, îdî telegraf bêt, yan keşitî hellmî bêt, yaxud radiyo û telefziyon bêt, wate hemîşe twaniyuyetî xoyi biguncênêt legell berewpêşçûnî tekinelojiyada. dwatir ême dezanîn tekinelojiya amirazêkî bêlayene le xudî xoyda, mebestm eweye meseleke eweye çon ême em tekinelojiyaye bekar dehênîn. lem rwangeyewe debêt tekinelojiya bew şêweye bekar bihênrêt ke xizimet be berjewendîyekanman bikat, nek be pêçewanewe.
* wek şarezayekî bwarî mafe destûrîyekan û yasayi rageyandin, aya çon darrşitinî çwarçêweyekî yasayî û cêgîrkrdinî bo nmûne le destûrda leser karî rojnamegerî û rageyandin karîgerîyi xwazirawî lê dekewêtewe?
- le rastîda eme kêşeyekî rasteqîneye, çunike ême sîstmî yasayî ciyawaz û corawcorman heye le sertaserî cîhanda û her wllatêkîş pêywaye debêt yasayi ew cêbecê bikrêt. bellam kêşeke eweye eger min lêrewe(le kalîforrinyawe) dabinîşm û kompiyuterêkm leberdest bêt, ewa detwanm destm be zaniyarî bigat le hemû beşêkî cîhanda û xo eger bêt û billawyan bikemewe, ewa prsiyareke eweye aya kam yasa beser minda cêbecê debêt? aya yasayi ew şwêneyi ke minî lêm, yan yasayi ew şwêneyi ke zaniyarîyekem bo narduwe û dabezêndrawe? kewate taweku netwanîn lem ruwewe bigeyine rêkkewtinêk- ke pêm wanîye bitwanîn- ewa ew pşêwîye drêje dekêşêt ke ballî beser doxî êstada kêşawe.
* bellam eger eme doxeke bêt, aya pêwîste çî bikrêt, yan ba prsiyareke be şêweyekî dîke bikeyin, aya detwanrêt hîç hengawêkî bigîrêteber bo kemkrdineweyi ew pşêwîyeyi êwe amajeyi pê deken?
- min pêmwaye rojnamegerî pîşeye nek bazirganî, lem ruwewe bawerrm waye pêwîste rahênan bew kesane bikrêt ke xoyan serqall deken be karî rojnamegerîyewe, bellam kêşeke le êstada eweye ke enterinêt derfetêkî drust krduwe bo eweyi kesanêk bên û bangeşeyi ewe biken ke rojnamenûsin, le katêkda ewan ew rahênaneyan nebîniywe ke pêwîste bo eweyi kesêk bitwanêt kar û pîşeyî rojnamenûsî encam bidat. çunike ême dezanîn rojnamenûsî rasteqîne dezanêt ke karekeyi eweyi beserda desepênêt ke wrdbêt le hewallekanîda û le rastî û drustî û binc û binewaniyan bikollêtewe, bellam eweyi nawman nawe rojnamenûsî hawullatî, emane reçaw nakat, emeş mayeyi metirsîye, leber eweyi le êstada doxêk drust buwe ke natwanît kesî rojnamenûsî rasteqîne lew kesane ciya bikeytewe ke bangeşeyi rojnamenûsî deken.
* kewabêt le êstada ême pêwîstman be çi core karêkî rojnamegerî û rageyandin heye?
- min pêmwaye ew amirazaneyi be hoyanewe hewll û zaniyarî billaw dekrênewe, îdî enterinêt bêt, yan pexşî telefziyonî bêt, yan amiraze teqlîdîyekanî wek rojname û govarekan mesele serekîyeke nîn lem ruwewe, mebestm eweye rojnamegerî her rojnamegerîye, îdî to çi amirazêk bekar bihênît bo encamdanî kareke, ewa grftêk nîye. be guzarşitêkî dîke, xudî amirazeke peywendîyi bewewe nîye aya rojnamegerîyekî başman heye yan na. kewate meseleke peywest nîye be tekinelojiyawe, lem rwangeyewe min pêmwaye pêwîst bêt karî rojnamegerî rêkbixirêt, wate pêwîste rahênan bew kesane bikrêt ke deyanewêt xoyan serqall biken be encamdanî karî rojnamegerî û rageyandinewe.
* başe hellsengandint çîye bo peywendîyi serok donalld tiremp legell rojnamenûsan û rageyandinikaran, ke ême debînin hendê car serok tiremp hêrş dekate seryan le katêkda ke prsiyarî lê deken?
* le rastîda serok donalld tiremp kesêkî zor zîreke, çunike ew dezanêt ke rojnamegerî wate leflterdanî hewall û babetekan, wate eger to rojnameyekî rojane derbikeyt, ewa kobûneweyi rojane dekrêt bo eweyi birriyar bidrêt çî billaw bikrêtewe, wate ewanin ke birriyar deden xellkî çî bixwênêtewe, yan le ḧalletekanî dîkeda ewan birriyar deden xellkî gwê le çî bigirin, yan çî bibînin. bellam katêk serok donalld tiremp dêt û soşiyal mîdiya, betaybetî twîter bekar dehênêt, ewa be tewawetî xoyi le rojnamenûsan ladedat û rêgayekî rastewxo degrêteber bo eweyi peyamekeyi be xellkî bigeyenêt, wate ew boyi derkewtuwe ke ew kesaneyi pşitiywanî lêdeken, pşitiywanî le rojnamegerî naken, wate ew kesane bawerr be xudî serok tiremp xoyi deken, her emeş bote hoyi eweyi rêgayek bigirêteber ke rastewxo peyamî xoyi bigeyenêt.
* başe karîgerîye xirap û nerênîyekanî em ḧallete çîye leser dîmukrasî, betaybetî le wllatî emirîka?
- eweyi le emirîka bedî dekrêt şkstxwardinî rojnamegerî û rageyandinî meḧelîye lem wllateda, emeş karîgerî heye leser çawdêrî nekrdin û aşkra nekrdinî ew gendellîyaneyi ke ḧkumete meḧelîyekan têweyi glawn legell ew kare tawanikarîyaneyi encam dedrên, mebestm eweye tîşk û terkîzî kemtir dexirêteser em kêşane. leser astî nîşitmanîş, heman kêşe bedî dekrêt le peywendî be serok donalld tiremp. herweha min demewêt lêreda amaje be destewaje û guzarşitêk bikem le emirîka ke dellêt eger rojnamegerî rastîyekanman pê nellêt, eyi kê pêman dellêt. kewate lêreda meseleke eweye aya ême mtmane be twîtekanî serok donalld tiremp bikeyin, yan mtmane be karî rojnamegerî û rojnamekanî wek niyuyork taymz, yan waşnton post bikeyin, ke em rojnamane karî bedwadaçûn deken bo saẍkrdineweyi binc û binewanî hewall û zaniyarîyekan. ke ême dezanîn serok donalld tiremp dro dekat, eme selmênrawe û be dokiyomênt krawe, kewate ciyawazîyeke eweye ew keseyi karî rojnamegerî dekat, dllinya debêtewe le rast û drustîyi hewallekan, le katêkda ew keseyi twît dekat, em kare nakat û her şitêkî bwêt detwanêt bîllêt.
* le rwangeyi xwêndinewekant bo karî rojnamegerî û rageyandin ke le miyaneyi wellamekantda amajet pêkrdin, aya pêşbînî ewe dekeyt ke rollî teqlîdîyi rojnamegerî berew pûkanewe biçêt, yan detwanêt mtmane û mîsdaqîyet bedest bihênêtewe?
- eme prsiyarêkî baş û bayexdare, bellam legell eweşda pêmwanîye meseleke teniya peywest bêt be rojnamegerîyewe, bellku prseke peywendîdare be xellkekewe, ke le êstada xellkeke berew dabeşbûnêkî ziyatir deçêt le nêwan ew kesaneyi ke dexwêninewe û ew kesaneyi naxwêninewe. boye pêmwaye eger be teniya pşit be twîter, yan feysbûk bibestît, ewa egerî ewe heye bikewête jêr karîgerîyi gemepêkrdintewe, le katêkda ew kesaneyi ke dexwêninewe û nrx bo hewalle rojnamegerîyekan dadenên duçarî em ḧallete nabinewe. em ḧallete nîgeranm dekat, çunike meseleke peywendîdar nîye be yasawe, leber eweyi ême çwarçêweyekî yasayî ptewman heye, hemwarkrdineweyi yekemî destûrman heye ke azadîyekî tewaw bo karî rojnamegerî desteber dekat, wate twanayi eweman heye her çîyek billêyin ke demanewêt, bellam kêşeke dû rehendî heye, yekemiyan eweye kesanêkî kem le ême amadeyin em kare bikeyin, duwemiyan eweye kesanêkî kem hen ke deyanewêt lem serçaweyewe- rojnamegerî- hewall û zaniyarî bedest bihênin.