aşkraye le êstada gftugoyekî zor berrêwedeçêt lebareyi prroje yasayi budceyi gşitî 2019î 'êraq, betaybetî eweyi peywest bêt be mûçeyi fermanberanî herêm û hêzekanî pêşmerge û çakkrdinî çend pêşêlkarîyekî dîkeyi destûrî; êsta lîjneyi darayî perlemanî 'êraq serqallî kobûnewew gftugokrdine leser em prrojeye yasaye. hemû ewane bûne tewerî dîdarî gullan legell dktor eḧmed sefar endamî lêjneyi darayî le encumenî nwêneranî 'êraq leser lîstî partî dîmukratî kurdistan.

* weku endamêkî lêjneyi darayî le encumenî nwêneranî 'êraq ke be drêjayî em dû hefteye gftugow kobûnewetan legell sercem wezaret û damudezgakanî ḧkumet krduwe; dekrêt bzanîn dwapêşhatekanî qsekrdin û gftugokrdin leser prsî budce bekwê geyşituwe?
- sereta debêt amaje bewe bikeyin ke budce be komellêk kemukurtî û hellewe lelayen ḧkumetî pêşuwî kar berrêkerewe danrawe; le katêkda nedebû bew hemû hellew kemukurtîyewe budce bo perleman beriz bikrêtewe, eme wêrrayi eweyi budceke guzarşit le berinameyi ḧkumetekeyi 'adl 'ebidulmehdî nakat û le ast dawakarî û pêdawîstîyekanî nawçe wêranbuwekanî şerr û pêdawîstiyekanî xellkî kurdistan û 'êraqda nîye, betaybetî le parêzgakanî musll û rumadî û tkrît û diyale û kerkûk, hawkat bepêyi pêwîstîş giringîyi be nawçe kurdistanîyekan nedrawe. lemeş giringtir lesallî 2014we pşkî herêmî kurdistan le budcekeda nenêrdrawe, qsekrdin û gftugokrdin leser budce betaybetî eweyi peywendî be pşkî herêmî kurdistanewe heye, pêwîstî be dabînikrdinî jîngeyekî aram û doxêkî seqamgîrîyi siyasîyewe heye, behestkrdin bem berprsiyarêtîye mêjuwîye cenabî serok barizanî hate beẍda û zncîreyek çawpêkewtin û gftugoyi legell serkrdew serokekanî suninew şî'e encam da, emeş karîgerîyi îcabî hebû leser asayîkrdineweyi doxekeyi nêwan herêm û beẍda, tenanet dergayi gftugow harîkarîyi nêwan herdû la krayewe taweku bitwanîn behemuwan lekeş û hewayekî hêmin û dostaneda gftugo leser daxwazîyekanî gelî kurdistan bikeyin, lenawyanîşda prsî pşkî kurdistan le budceyi gşitî sallî 2019î 'êraq. ewe bû dûbare prroje yasake bo ḧkumet gerrêndrayewew twanra çend birrgeyek destkarî bikrêt, betaybetî eweyi peywendî hebû be mûçeyi fermanberanî herêm û hêzekanî pêşmergew gorrînî nawî parêzgakanî kurdistan bo herêmî kurdistan, ême weku lêjneyi darayî perlemanî 'êraq le 8î em mangewe ta êsta le perlemanî 'êraq le katjmêr 8î beyanîyewe taku 7î şew be berdewam gftugoyekî çirruprr leser hemû ew madidew birrgane dekeyin ke pareyi bo terxan krawe, bo em mebesteş banghêşitî sercem wezaret û damudezgakanî ḧkumetman krduwe, taweku kontirrollî hemû ew xercîyane bikeyin ke lelayen wezaret û damudezgakanî ḧkumetewe serf dekrêt, hawkat ew birrganeşman tawtwêkrduwe ke peywendiyan be bunyatinanî nawçe rizgarkrawekan û dawakarî xopîşanderanewe heye, bepêyi twana hewll dedeyin hîç bwarêk le budcekeda pşitgwê nexeyin, bew umêdeyi le maweyekî nzîkda bitwanîn le hollî perleman dengdan leser prroje yasayi budce encam bideyin û be zorîneyi deng budceyi gşitî 2019î 'êraq bibête yasa û hemuwan pêweyi pabend bin.
* weku perlemantarêk û şarezayekî abûrî prsî pşkî herêmî kurdistan le budce û meseleyi cêgîrkrdinî ew birrgeyeyi taybete be mûçeyi fermanberan û hêzekanî pêşmerge bekwê geyşituwe?
- rêkewtinêkî seretayî leser pşkî herêmî kurdistan le prroje yasayi budceyi 2019î 'êraqda heye, bo eweyi budceyi herêmî kurdistan bigate 10 tirîliyon bew merceyi ḧkumetî herêmî kurdistan rojane 250 hezar bermîl newt le rêgeyi kompaniyayi somowe radestî ḧkumetî 'êraq bikat, ême hewlldedeyin beweyi birre pareyi pêwîst bo mûçeyi fermanberanî herêmî kurdistan û mûçeyi hêzekanî pêşmergewe be ciya le pşkî herêmî kurdistan terxan bikrêt û layenî beẍda pabend bikrêt be cêbecêkrdinî, wata eger leber her hokarêk netwanrêt pabendî mercî nardinî 250 hezar bermîl newt bîn, ewa kar bikeyin bo eweyi beẍda mûçeyi fermanberan û hêzekanî pêşmerge binêrêt, wate meseleyi mûçeyi fermanberan nebestirêtewe be nakokî û milmilanê siyasîyekanewe, hemû kutle kurdîyekanîş le encumenî nwêneranî 'êraq le hewllî ewedan em madideye le perleman têperrênîn, lemeşda ême weku perlemantaranî kurd hemû hewllî xoman dedeyin bo eweyi pşkî herêmî kurdistan le budcekeda ziyad bikeyin le rêgeyi destkarîkrdinî hendêk birrge û madide le berjewendîyi berizkrdineweyi ew birre pareyeyi bo herêmî kurdistan dêt.
* rawboçûn û hellwêstî perlemantaran û kutle 'erebîyekan lenaw perlemanda leser prsî pşkî kurd le budceke û cêgîrkrdinî ew birrgeyeyi taybete be mûçeyi fermanberan û mûçeyi hêzekanî pêşmerge û ciyakrdineweyi le pşkî herêm le budceke çone?
- min weku serokî katîyi lêjneyi darayî le perleman û endam lew lêjneyeda be pallpşitî wezîrî darayî û perlemantare berrêzekanî dîkeyi kurd, hemû hewllî xoman dedeyin bo naçarkrdinî perleman û ḧkumetî 'êraq be papendbûniyan be nardinî şayste darayiyekanî herêm, berrêz fwad ḧusên weku wezîrî darayî le ḧkumetî 'êraq xallî başî le prroje yasayi budceke ziyad krd, eweyi demênêtewe le perlemanî 'êraq û behawkarî dostekanman eweye kutle 'erebiyekan naçar bikeyin beweyi dijî şayste darayiyekanî herêmî kurdistan û ew birrgeye ranewestin ke taybete be muçeyi fermanberan û hêzekanî pêşmerge betaybetî ke herçî layenî 'erebî û kutlekanî naw perleman heye, zor cext leser nardinî ew birre newte deken û lemeda sûrin leser rayi xoyan ke eger ew birre newte radestiyan nekrêt, ewan pabendî nardinî beşe budceyi herêm nabin. eweyi leser êmeye weku fraksiyone kurdistanîyekan hewllî xoman dedeyin, bellam eme pêwîstî be tewafuqî siyasî û rêkewtinî nêwan herdû ḧkumetî herêm û 'êraq û nêwan serokî kutle siyasîyekan heye, rêkkewtin bo dengdan bew madide û birrganeyi taybetin be berjewendîyekanî xellkî kurdistanewe.
* seretayi qsekant basî kemukurtîyekanî budce û hewllekanî rastkrdineweyi hendêk madide û birrgeyi naw prrojeket krd, dekrêt bzanîn giringtirînî ew madide û birrgane çîn ke twanrawe le prroje yasayi budceyi gşitî 'êraq çak bikrêtewe?
- wtuwêj û gftugokanman lenaw lêjneyi perleman legell wezaret û damudezgakanî ḧkumet bo eweye lehendêk birrgeda ke pêwîstî be pareyi zor nîye kem bikrêtewew hendêk birrgew dawakarîyi dîke ziyad bikrêt, bo nmûne pareyi ziyatir terxan bikeyin bo ew nawçe û şwênaneyi şerr wêranî krduwe, yaxud behoyi lafawewe ziyaniyan berkewtuwe, hawkat reçawî dawakarîyekanî xopîşanderanîş bikeyin, xoşbextane hendêk lew xallaneyi budceke ke taybet buwe be pêşêlkarî destûrî beramber be herêmî kurdistan çakkrawetewe, weku nawhênanî parêzgakanî herêmî kurdistan le brî herêmî kurdistan, herweha cextman leser ewe krdotewe ke le budcekeda zor teikîd leser budceyi weberhênan bikrêt, lebrî eweyi cext leser budceyi bekarxistin bikrêt, eme wêrrayi eweyi çend têbînî û serincêk leser xercî ḧakîmekan û hellkşanî xercîye siyadîyekanewe heye. her lem çwarçêweyeşda birrî 50 miliyar dolar terxanikrawe bo lêjneyi darayî madideyi 140 û ḧkumetî 'êraqîş dawayi lîstî mûçexoran û fermanberan û hêzekanî pêşmergeyi krduwe.
* le doxêkî wa nacêgîrî behayi newt û naseqamgîrî siyasîda aya leruwî abûrîyewe ḧkumet detwanêt pabendî cêbecêkrdinî hemû madidew birrgekanî naw proje yasake bêt?
- eme prsiyarêkî giringe, çunike proje yasayi budce cge leweyi debêt guzarşit le berinamew planî ḧkumet bikat, zor pêwîstîşe hemuwan pêweyi pabend bin, budceke budceyekî «rey'î»ye wata pşitî be dahatî froşitinî newt bestuwe, ke her bermîlêk newtî xaw be nzîkeyi 56 dolar le budcekeda hejmar krawe, hawkat kurthênanî têdaye, egerçî eweyi le mîdiyakanewe basî dekrêt kurthênanî rasteqîne nîye, çunike behayi bermîlêk newt lebazarre cîhaniyekanda cêgîr nîye, boye zeḧmete bitwanrêt leser jmareyek rêkbikewîn bo diyarîkrdinî astî kurthênanekeyi budce, hewllêkîş heye bo rastkrdineweyi ballanisî nêwan budceyi bekarxistin û budceyi weberhênan. eweyi taybetîşe be pşkî kurdistan û şayste darayiyekanî herêmewe pêwîste ew rastîye bzanîn ke meseleke ziyatir nardinî ew şayste darayî û pareyeye nek rêjeyi 12% û 14% û 17% çunike hemû em rêjane leser binemayi yasayî nîn û qsekrdin leserî lelayi 'ereb zor hestiyare, pêwîste eweş bzanîn ke le sallî 1987 ewe le 'êraq serjmêrîyi gşitîyi danîşituwan nekrawe, her boye hewll dedeyin hîç bwarêk le budcekeda feramoş nekeyin, renge netwanrêt destkarî beşe budceyi herêmî kurdistan bikrêt, bellam be destkarî hendêk birrge û ciyakrdineweyi mûçeyi fermanberan û hêzekanî pêşmerge le mercekanî beẍda bo nardinî birre budceyi pêwîstî kurdistan detwanîn sûd werbigirîn, giring eweye birrêkî başî pare biçêt bo herêmî kurdistan û hemû ḧzb û kutle kurdistanîyekanîş bitwanin ew birrgew madidane cêgîr bikeyin ke leberjewendîyi herêmî kurdistandaye, betaybetî meseleyi ciyakrdineweyi mûçeyi fermanberan û pêşmerge le mercî nardinî pşkî herêmî kurdistan, lekotayîşda gftugokrdin û bedesthênanî mafekanî herêmî kurdistan le 'êraqî fîdrrall betaybetî maf û şayste darayiyekanî bestirawetewe bew jînge seqamgîru doxeyi lenêwan herdû ḧkumetî 'êraq û kurdistan heye, pêwîste herdû ḧkumet rêkbikewn leser prsî newt û cêbecêkrdinî madideyi 140 û pşkî kurd le budceyi gşitîyi 'êraq û jmareyi fermanberan û pêşmerge.