• Sunday, 05 May 2024
logo

cêrî maykl freşteyn : bêguman pêwendîyekanî nêwan emerîka û kurdstan beşêkî grngî stratîjyetî emerîka buwe le êraqda

Gulan Media February 25, 2017 Dîmane
cêrî maykl freşteyn : bêguman pêwendîyekanî nêwan emerîka û kurdstan beşêkî grngî stratîjyetî emerîka buwe le êraqda
cêrî maykl freşteyn، berêweberî senterî karubarî kendawe le amojgay rojhelatî nawerast û taybetmendî çend bwarêkî grnge wek asayş û dîplomasîyet û syasetî derewey emerîka، pêştr balyozî emerîka buwe le yemen، herweha yarîdederî cêgrî wezîrî derewey emerîka buwe bo karubarî rojhelatî nzîk، bo helsengandnî eu rêçkeyeî pêşbînî dekrêt îdarey êstay emerîka le ast alozî û qeyran û teheddîyekanî rojhelatî nawerastda bîgrêteber، herweha bo şrovekrdnî çend babetêkî dîkey pêwendîdar، gulan dîmaneyekî legelda encamda ke nawerokekey bem şêweye bû.


* aya pêtanwaye hêle gştîyekanî syasetî derewey îdarey tremp le ast rojhelatî nawerastda çî debn û taçend lew baweredan ke syasetêkî cyawaztr le syasetî îdarey obama bgrêteber le ast em nawçeyeda؟
- le rêy wrdbûnewe le gutarekanî tremp، herweha le rêy têraman le çonyetî helsengandnî tremp bo teheddî û kêşekan، ewa detwanîn pêşbînî ewe bkeyn ke eu rêgaçareyeî îdarey tremp deygrêteber zor cyawaz debêt lew rêgaçareyeî obama pyadey krd، belam çon eme debête syaset û pyade dekrêt û aya amancekanî çî debn؟ ewa hêşta dlnya nîn lebareyanewe û hêşta zuwe eme yeklabkeynewe.
* aya amancekanî syasetî emerîka le ast nawçekeda hîç gorankarîyan beserda dêt؟
- be bawerî min eu amancananey ke îdarey obama dyarîkrdn bo em nawçeye، parastnî hawpeymanekan، rêgrîgrtn le blawbûnewey çekî komelkuju dlnyabûn le henardekrdnî newt be bê rêgrî lem nawçeyeweـ herweha berengarbûnewey tîrorîzm، wek paye serekîyekanî syasetî îdarey êstay emerîka le ast em nawçeyeda demênnewe.

* belam pêdeçêt le ast êranda syasetêkî tund bgrêteber، aya eme raste؟
- be dlnyaîyewe، pêdeçêt îdarey emerîka amadey teheddîkrdnî êran bêt lew prsaneda ke pêwendîdar nîn be rêkkewtne etomîyekewe، sebaret bew rêkkewtneş ewa kardeken bo euey sercem brgekanî eu rêkkewtne cêbecê bkrên، belam pênaçêt hendê lew hengawane helbgrn ke pêştr tawtwêkran، wek kşanewe le rêkkewtneke، yan dûbare gftugokrdn lebareyewe، wate pênaçêt em egerane le arada mabn، belam pêdeçêt îdarey emerîka tundtr bêt le ast reftarekanî êran le yemen û sûrya.

* aşkraye ke her berewpêşçûnêkî serbazî le şerî da'şda pêwîste hawşan bêt be berewpêşçûnî syasî û çareserkrdnî eu kêşaney ke le bneretda bûnehoy serheldanî da'ş û grupe hawşêwekanî، kewate aya pêwîst nakat emerîka kar leser em bwareş bkat û hewlî hênanedî seqamgîrî syasî le êraqda bdat؟
- be dlnyaîyewe، wate debêt têgeyştnêkî berblawtrman hebêt bo sruştî hereşey tîror û bo eu palneraney xelkî be arastey tundutîjî tundrewaneda deben، ke lem ruwewe grnge bayex be damezrawekanî hukmranîî seqamgîr bdrêt، legel desteberkrdnî xoberêweberî mehelî û pêdanî deselatî zyatr pêyan bo berêwebrdnî karubarekanyan، wate hemû emane grngn nek tenya bo têkşkandnî da'ş، belku bo euey dlnyabît lewey ke le çend salî dahatûda be nawî cyawazewe rûberuuy heman kêşe û hereşe nebîtewe.

* belam aşkraye ke hkumetî êraq zor serkewtû nebuwe le helgrtnî em hengawane؟
- raste، belam hêşta ême geşbînîn bewey berêz ebadî btwanêt hendê gorankarî bkat، egerçî ême dezanîn ke rûberuuy çendîn kêşe û teheddî cyawaz botewe، wek teheddî syasî û nakokî tayfegerî le nêwan şîeu sunne، herweha cyawazî îtnî le nêwan kurd û erebda. herweha rûberuuy teheddî abûrîş botewe، behoy eu têkşkan û kawlkarîyeî le mawey salanî rabrdûda rûberuuy êraq botewe. ke awedankrdneweşî be mlyareha dolarî pêwîste bo euey abûrî û komelgey êraq bxene barêkî seqamgîrewe le eayndeda.
* êwe amajetan bew teheddîyane krd ke zor djwarn، aya pêtwaye eayndey em wlate be ç arasteyekda derwat؟
- pêmwaye umêdî hênanearay eayndeyekî geşekrduuy seqamgîr le êraqda bende be serkewtnî komelgey êraqî û xelkî êraq û be dostekanyan le nêw komelgey nêwdewletîda bo euey zorêk lew teheddîyane çareser bken، eme guman helnagrêt.

* rolî kurd le êraqda çon heldesengênn؟ aya eweyan lê çawerwan dekrêt ke bbne hêzêkî seqamgîrker le êraq û le nawçekeşda begştî، betaybetî ke kurd nebote beşêk le kêşew nakokîye tayfegerîyeke û nekewtote jêr baladestî êranewe؟
- be dlnyaîyewe ême xwazyarîn eme rûbdat، bêguman pêwendîyekanî nêwan emerîka û dost û şerîkekanî le kurdstan le mawey çend salî rabrdûda، beşêkî grngî stratîjyetî emerîka buwe le êraqda. herwek dezann emerîka pştîwanîyekî behêz le yekgrtuuyî êraq dekat، belam êraqêk btwanêt ke xoberêweberî leser astî mehelî desteber bkat û bwar be xelkî bdat bo euey şêwazî jyanî xoyan helbjêrn le ruuy abûrî û komelayetîyewe. leber ewe ême umêdewarîn û geşbînîn ke kurd drêje be rolî îcabî xoyan bden le bnyadnanî êraqêkî behêz û seqamgîrda.

* eî çon le egerî drustbûnî dewletî kurdî derwann؟
- le rwangey emerîkawe drustbûnî em dewlete nabête hokarêk bo hênanearay seqamgîrî û asayşî zyatr le nawçekeda û debêtehoy drustbûnî teheddîî nwê le nêwan pêkhatekanî nêw êraqda، hemîşe têrwanînî ême ewe buwe ke êraqêkî yekgrtû nek derencamêkî başe bo êraq، belku bo tewauy nawçekeş başew lew bawereda nîm ke eme gorankarî beserda bêt.
* çon le peresendnekanî doxî sûrya derwanît، be taybetî ke êstada pêdeçêt hîç layek pêdagîrî leser labrdnî esed le deselat nekat û hemuwan be manewey razî bn؟
- be têrwanînî min taweku beşar esed le deselatda bêt، ewa asayş û aramî le suryada bedî nayet، min dezanm kesanêk hen le nêw îdarey emerîkada ke pêyanwaye debêt eulewyetî yekem şerkrdn bêt le djî rêkxrawe tîrorîstîye tundrewekan، betaybetî da'ş، belam min lew bawereda nîm hîç katêk beşar esed bbête şerîkî rasteqîne bo şerkrdn le djî tundrewî. kewate pêmwaye le kotayîda degeyne eu derencamey ke bo hênanedî seqamgîrî le sûryada pêwîste gorankarî le deselatî dîmeşqda bkrêt.

* belam ême debînîn ke turkyaş le nzîkewe kar legel rûsyada dekat، aya pêtwaye em hemahengîye bbêtehoy xêratrkrdnî hewlekanî têkşkandnî da'ş le sûrya؟
- min dûbarey dekemewe beşar esed be sedan hezar xelkî wlatekey kuştuweu be mlyoneha kesî aware krduwe، nakrêt şerî rjêmî sûrya le prsî berengarbûnewey tundutîjî tundrewane cya bkeytewe. leber ewe natwanîn da'ş le sûrya têkbşkênîn taweku gorankarî le rjêmî sûryada drust nebêt.
* aşkraye ke îsraîl û sodye، êran be hereşe û metrsî bo ser asayşî neteweyî xoyan le qelem deden، aya ta çend eme debêtehoy lêkzîkrdnewey eu dû wlate le yektrî؟
- bêguman em dû wlate boçûn û têrwanînî hawşêwey yekyan heye leser hendê prsî dyarîkraw، zeqtrînyan prsî êrane، euyş nek tenya le pêwendî be rêkkewtne etomîyekewe، belku bew naseqamgîrîyeî êran le nawçekeda drustî dekat، belam legel eweşda pêmwanîye corêk le hawkarîî resmî le nêwanyanda bêtearawe، taweku kêşey felestîn û îsraîl çareser nekrêt.

* pêşbînîyekant bo eayndey em nawçeye çîye؟
- le rastîda baştrîn derencamêk ke pêşbînî bkeyn eweye emerîka pêwendîyekî behêztrî hebêt legel hawpeyman û hawbeşekanî le nawçekeda، betaybetî le kendawî erebî û mîsr û şwênekanî dîke، wate carêkî dîke emerîka rolî serekî bbînêt le perepêdanî asayş û seqamgîrî le nawçekeda û bo kemkrdnewey metrsîî êran، bo euey êran bbête hêzêkî îcabî û bnyadner bo seqamgîrî û asayş le rojhelatî nawerastda، herweha çareserî kêşey tundrewî bkrêt، betaybet le sûrya û êraq û çareserî şerî nawxoyî yemen bkrêt. xraptrîn derencamîş eweye emerîka serkewtû nebêt le drustkrdnî eu pêwendîye îcabîyane û eu pşêwîyeî êstaş berdewam bêt û dûbare naseqamgîrî syasî û tundutîjî tundrewane drêje bkêşn û serhelbdenewe.
Top