maks ebrahamz : drustbûnî dewletî serbexoy kurdstan le berjewendî emerîka û îsraîldaye
Maks ebrahamz، mamostay zanstî syasîye le zankoy nors îstêrn، twêjer û wanebêjî tyorîî pêwendîye nêwdewletîyekane، ke bayex be prsekanî peywest be şerî nawxoyî،
Maks ebrahamz، mamostay zanstî syasîye le zankoy nors îstêrn، twêjer û wanebêjî tyorîî pêwendîye nêwdewletîyekane، ke bayex be prsekanî peywest be şerî nawxoyî، yaxîbûn û narezayetî natundutîj û tîrorîzm dedat. bo şrovekrdnî helmetî berengarbûnewe û begjdaçûnewey da'ş û helwestekrdnî leser doxî duay têkşkandnî em rêkxrawe tîrorîstîye û berawrdkrdnî da'ş be elqaîde، herweha bo ravekrdnî prsî serbexobûnî kurdstan، gulan dîmaneyekî legelda sazkrd û euyş bem şêweye welamî prsyarekanî daynewe.
* pêş euey bîr letêkşkandnî da'ş bkrêtewe، pêwîste le heman katda kar leser nehêştnî eu hokarane bkrêt ke bûnehoy serheldanî da'ş، prsyareke eweye aya nabêt hawşan be helmete serbazîyeke proseyekî syasîş bxrêteger bo euey carêkî dîke egerî drustbûnî grupî hawşêwey da'ş neyeteweara؟
- guman leweda nîye ke welamî rast û drustî em prsyare brîtîye le belê. hendê car bew şêweye wesfî helsukewtî supay emerîkî dekrêt ke şer debatewe، belam aştî dedorênêt، ewe guman helnegre ke supay emerîka baştrîn supaye le cîhanda، belam katêk dekşêtewe، ewa barudoxeke wek xoy be xrapî demênêtewe، yan tenanet xraptr debêt، hokarekeş bo ewe degerêtewe ke netwanrawe kêşe syasîyekan çareser bkrên. renge haletêkî hawşêwe legel da'şîşda drust bêt، leber euey asane ray gştî emerîka wa lêbkeyt ke pştîwanî le encamdanî gurze asmanîyekan bkat le djî tîrorîstan، wek da'ş، belam katêk eu grupe be raddeyekî gewre lawaz dekrêt، ewa dwatr grupêkî hawşêwe drust debêtewe. le rastîda gurzweşandn le grupêkî wek da'ş، yan le rjêmêkî wek seddam، pêwîstî be şarezabûn û aşnabûn nîye be nawçeke، belam eger btewêt çareserêkî syasî bo kêşekan bdozîtewe، ewa pêwîste aşnabît be sercem eu layene cyawazaney leser erzî waqî' bûnyan heye، herweha debêt be mêjû، keltûr û pîşesazî nawçeke aşna bît، ke merc nîye emerîka eu şarezayye pêwîstey hebêt bo encamdanî prosey awedankrdnewe le duay şerda.
* aya pêtwaye hokarî serekîî drustbûnî da'ş û grupe hawşêwekanî brîtî buwe le syasete tayfegerîyekanî êraq û sûrya û dureperêzxstn û pştgwêxstnî sunnekan؟
- le rastîda eme lêkdanewe bawekeye، çunke zorîney şîkerewekanî bwarî syasetî derewe amaje bewe deken ke rûxandnî rjêmî seddam husên û deselat pêdan be malîkî û ebadî û pştgwêxstnî sunnekan bûnehoy drustbûnî eu doxe. be têrwanînî min em lêkdaneweye hendê rastîî lexogrtuwe، belam min rexne lem şroveyeş degrm، rexnekey minîş leweda berceste debêt، ke wa wênay da'ş dekat wek eweye helbstêt be bergrîkrdn û berengarbûnewey serkutkarî şîe، ke pêmwaye eme lêkdaneweyekî zor metrsîdar û çewaşekaraneye، çunke min pêmwanîye be şêweyekî serekî da'ş grupêkî bergrîkar bêt، belku bawerm waye ptr grupêkî hêrşbere. renge le êraq، yan le sûrya –behoy eayînî serokî wlatekewe- bîrokey serkutkarîî şîe be lêkdaneweyekî drust werbgîrêt، belam katêk le derewey em zonî nakokîyanewe le doxeke derwanît، ewa zehmet debêt bot bawer bewe bkeyt bzanît ke çon serkutkarîî şîe debêtehoy euey sunneyekî radîkal le pênawî dewletî îslamîda xoy bteqînêtewe. wate em bîrokey serkutkarîyekî şîe manayekî zorî nîye le nyoyork، yan nîwcêrsî yan mênasoda. wate eme eweman bo lêknadatewe boçî dewletî îslamî le lîbya، yan le mîsr geşe dekat. be têrwanînî min da'ş grupêkî nêwdewletî drndeye û pêwîstî bewe nîye ke serkutkarî şîe hebêt bo euey bbête bnaxeyek bo dyarîkrdn û destnîşankrdnî amancekanî.
* bas lewe dekrêt le haletî têkşkandnî be naw xelafetekey da'şda، çekdare byanîyekan hewldeden bçne dewlete drawsêkanewe، betaybetî turkya ke nzîktrîn wlate bo ewan، belam kêşeke eweye zorîney em çekdarane helgrî pasportî eurupîn، kewate prsyareke eweye ta çend geranewey em çekdarane mayeî metrsî û hereşeye bo ser asayşî eurupa؟
- eme kêşeyekî rasteqîneye. êwe le yadtane ke çend salêk pêş êsta katêk dewletî îslamî drust bû، ewa zorîney xelkî rojawa be raddeyekî gewre nîgeran nebûn lebareyewe، leber euey dewletî îslamîyan zyatr be grupêkî mehelî wesf dekrd ke destî krd be drustkrdnî xelafet le êraq û sûrya. min her le seretawe be guman bûm lewey da'ş grupêkî mehelî bêt، çunke leyekem rojewe morkêkî nêwdewletî hebû ke xelkî ptr le 100 wlatî le xodegrt. leber ewe min her le yekem satewextewe be grupêkî nêwdewletîm nawzed krd، nek tenya le ruuy pêkhatey endamekanyewe، belku le ruuy amancekanîşewe. tenanet katêkîş xelafeteke têkdeşkêt، ewa zorêk le çekdarekan – ke debînn xewnî xelafet nayetedî- rûdekene şwênêkî dîke. kewate ême lêreda lêkdjîyek bedî dekeyn، leber euey katêk dewletî îslamî lawaz debêt le sûrya û êraq، ewa le têrwanînî zorîney dewletanî cîhanewe le geşekrdndaye، leber euey ptr û ptr be namerkezî debêt، wate pêwendyekî ptew heye le nêwan lawazkrdnî dewletî îslamî û be namerkezîkrdnî eu dewletewe. wate taweku da'ş lawaztr bêt، ewa pantayî cugrafîî krdewekanî le cîhanda berblawtr dekat. bepêy hendê raport nzîkey 20 hezar çekdarî da'ş le muslda hen- herçende ême jmare rasteqîneke nazanîn- belam beşêk lem çekdarane rûdekene şwên û nawçey dîke، le ruuy mêjuyyewe grupe tîrorîstîyekan bem şêweye karyan krduwe، da'şîş leme beder nîye. grupêkî dîke ke hawterîbe pêy brîtîye le elqaîde، ke euyş pêştr grupêkî tewau merkezî bû û bnkey le efxanstan bû، belam duay euey emerîka – le duay 11î sêptemberewe- fşarêkî zorî leser drust krd lew wlateda û jmareyekî zorî serkrdekanî kuştn، ewe bû le salî 2002 serkrde balakanî elqaîde basyan lewe krd ke çon grupeke peywest be narmekezî bkrêt. leber euey pêyanwabû eger elqaîde le efxanstanda bmênêt، ewa be tewawetî têkdeşkêndrêt. eme reftarî grupe tîrorîstîyekane، çunke katêk rûberuuy fşar debnewe، deyanewêt berdewamî be xoyan bden، ewa be wlatanî dîkeda pert û blaw debnewe.
* wate hêrşekanî em duayyeî şarekanî rojawa ke be hêrşî gurge tenyakan nasrawn، yan eu hêrşaney be handan û îlhamî da'ş encam dedrên lem şarane، wek belgey be namerkezîbûnî –herwek amajetan pêkrd- em grupe hejmar dekrêt؟
- belê eme raste. eu xaley demewêt lêreda zyadî bkem، eweye ke to hest dekeyt hîç berewpêşçûnêkt leberamber da'şda bedest nehênawe، leber euey katêk em grupe lawaztr debêt le êraq û sûrya، ewa leser astî nêwdewletî hêrşî zyatr encam deden. belam pêmwaye eme têrwanînêkî zor reşbînaneye، çunke le rwangey minewe berewpêşçûnî zorman bedesthênawe. eger da'ş lawaz bkrêt، ewa twanay berdewambûnî krdewekanîşî ledest dedat leser astî nêwdewletî. wate astî tundutîjî grupeke kem debêtewe. belgeyekî dîke lem bareyewe eweye ke twanay da'ş bo rakêşanî xelk leser astî cîhan bo nêw grupekey kem botewe، herweha helmetî prupagendeşî dabezîwe û dahatî darayîşyan le kurtî dawe. ême twanîwmane jmareyekî grngî serkrdekanyan bkujîn. kewate lêreda dû araste heye، arasteyekî reşbîn û yekêkî geşbîn، reşbîneke pêy waye legel lawazbûnî grupekeda، ewa tundutîjî zyatr encam dedat leser astî nêwdewletî، geşbîneke bawerî waye be têperbûnî kat ast û mewday tundutîjî mumareserkraw lelayen da'şewe kem debêtewe.
* êwe berawrdî elqaîde û da'ştan krd، prsyareke eweye aya hawran legel eweda ke da'ş hewlî euey dawe cê be elqaîde leq bkat û xoy bbête grupî tîrorîstîî serekî le cîhanda، herweha aya têkşkandnî be naw xelafetekey da'ş nabêtehoy euey carêkî dîke elqaîde pêgey serekî wek rêkxrawêkî tîrorîstî serekî bedest bhênêtewe؟
- le rwangey minewe rêkxrawe tîrorîstîyekan ewe be karêkî sûdbexş dezann ke mumaresey hendê le danbexodagrtn bken، kêşey gewrey da'ş ewe bû ke em karey nekrd، her leber ewe hemû kes le cîhanda hawraye leser euey da'ş grupêke ke debêt le nawbçêt، brwann êsta dujminekanî da'ş brîtîn le kurd û emerîka û hawpeymanêtîye cîhanîyeke be serkrdayetî emerîkayeu çendîn wlat lexodegrêt، herweha rûsya û rjêmekey esed، wate jmareyekî zorî dujminî bo xoy drust krduwe. belam eger le qaîde brwanît، ewa leber euey twanîwyetî eu qenaete lay xelkanêkî zor le cîhanda drust bkat ke rêkxrawêkî «myanrewtre»، ewa eme botehoy euey elqaîde rêkxrawêkî metrsîdartr bêt، çunke wlatgelêkî zyatr amadeyyan heye pştîwanî derekî em grupe bken، betaybetî dabînkrdnî darayî boyan، herweha jmareyekî kemtrî wlatan amaden hêrş bkene ser em grupe، lelayekî dîkewe jmareyekî zyatrî grupe yaxîgerîyekan amaden hawkarî legel elqaîdeda bken، her tenya leber euey be rêkxrawêkî myanrewtrî dezann. eger le doxî sûrya brwann lem satewexteda، ewe bedî dekeyt ke berey nusre- egerçî nawekey xoyşî gorîwe-، metrsîdartre le dewletî îslamî، leber euey grêdrawî elqaîdeye û xelkanêkî zorîş elqaîde le da'ş be baştr dezann، betaybetî ke pêyanwaye hawamance legelyanda le hewlekanyan bo ruxandnî beşar esed. kewate belê hawram ke elqaîde le helkşandaye، lebereuey da'ş euperî tundrewî nwand. belam legel eweşda be heleda neçn، min elqaîde be grupêkî tîrorîstî dezanm، nek her tenya elqaîde، belku eu grupe yaxîgerîyaneş be tîrorîst dezanm ke hawkarî legelda deken û şan be şanî elqaîde şerdeken. herçende çend wlatêk hen ke hawra nîn legel boçûnekey minda، bo nmûne، sodye û turkya û qeter ptr hawsozn bo pştîwanîkrdnî elqaîde، leber euey em grupe têrwanînêkî drust krduwe ke be şêweyek le şêwekan «myanrewe».
* kurd hêzêkî karîgere le şerî dj be da'şda، belam le êstada kurd nîgerane lewey le duay da'ş carêkî dîke bkewêtewe jêr hukmranî êraq û sûrya û karesatekanî rabrduuy beserda dûbare bbêtewe، leber ewe pêywaye damezrandnî dewletî serbexoy baştrîn zemanete bo euey btwanêt bergrî le xoy bkat، raw boçûnî êwe lem bareyewe çîye؟
- min pştîwanî le drustbûnî dewletî kurdstan dekem، çunke be têrwanînî min kurd zor sûdmend debêt eger xawenî dewletî xoy bêt، herweha bawerm waye drustbûnî dewletî kurdî le berjewendî emerîkaşda، çunke ême be bê kurd dûçarî djwarî debînewe le bedesthênanî hawpeymanêkî emelî le rojhelatî nawerastda. herweha debêt eweş leberçaw bgrîn ke ewan grupêkî gewren ke le mewday dûrda hawsozn legel berjewendîyekanî rojawada، herweha ême û ewan çendîn beha û amancî hawbeşman heye، kewate berastî karêkî sûdbexşe eger emerîka hawkarî em gele bkat. le rwangeyekî berfrawantrewe bawerm waye kurd şaystey eweye xawenî dewletî xoy bêt û le heman katda be boçûnî min drustbûnî dewletî kurdî le berjewendî îsraîlîş debêt، eu rastîyeş dezanm ke zorêk le cûlekekan û îsraîlyekan meylyan bo kurd heye، leber hemû eu hokarane min legel drustbûnî dewletî kurdîdam.