وەك كۆپەرنیكۆس، لە كتێبی «شۆڕشی ئەستێرەكان لە ئاسماندا» ئاماژەی پێ كردووە، دەكرێت بڵێین: «شۆڕش ئەو ساتەوەختەیە كە زەوی و ئاسمان پێكەوە ئاشت دەبنەوە و هەردوولا بە یاساكانی ئاسمان هەڵدەسووڕێن». یان دەكرێت بڵێین: «شۆڕش خوشەویستیی نیشتمان و ئاواتی بونیادنانی دەوڵەتی نەتەوەیی بەهێزە»، وەك مكیافیلی ئاماژەی پێ كردووە و وەك ڕوبسبیار جەختی لەسەر دەكاتەوە. پلانی شۆڕشی فەرەنسا زۆر بە ڕوونی لە كتێبەكانی مكیافیلیدا نووسراوە. ئەو دەیتوانی زۆر بە سادەیی بنووسێت «ئێمەی فەرەنسییەكانیش نیشتمانەكەمان زۆر لە سەلامەتیی گیانی خۆمان خۆشتر دەوێت»، بەڵام ڕوبیسبار نووسیویەتی «چۆن توانیتان خۆشەویستی شارەكەتان بگەیەننە ئەو ئاستەی زۆر لە سەرووی ئاستی گیانی خۆتانەوە دایبنێن، منیش شارەكەمم زۆر لە گیانی خۆم خۆشتر دەوێت. بەڵام وێڕای ئەم هەموو خاڵە هاوبەشانەی شۆڕش كە بڵێسەكەی بە توندوتیژی دەستپێدەكات، بەڵام توندوتیژی بۆ پێناسەی شۆڕش بەس نیە، بەڵكو گۆڕانكاری پێناسەی شایستەی شۆڕشە، ئەمەش بەو مانایەی ناتوانین باس لە شۆڕش بكەین، هەتا گۆڕانكاری ڕوو دەدات و، دەبێتە واتەیەك بۆ سەرەتایەكی نوێ. وەك ئەوەی دوای شۆڕشی پیرۆزی بەریتانیا لە ساڵی 1651 ناویان لێنا «بە پشتیوانی خوا، ئازادیمان بۆ گەڕایەوە».

 

هانا ئاڕێنت . كتێبی «لە شۆڕشدا»

 

 

وەك كۆپەرنیكۆس، لە كتێبی «شۆڕشی ئەستێرەكان لە ئاسماندا» ئاماژەی پێ كردووە، دەكرێت بڵێین: «شۆڕش ئەو ساتەوەختەیە كە زەوی و ئاسمان پێكەوە ئاشت دەبنەوە و هەردوولا بە یاساكانی ئاسمان هەڵدەسووڕێن». یان دەكرێت بڵێین: «شۆڕش خوشەویستیی نیشتمان و ئاواتی بونیادنانی دەوڵەتی نەتەوەیی بەهێزە»، وەك مكیافیلی ئاماژەی پێ كردووە و وەك ڕوبسبیار جەختی لەسەر دەكاتەوە. پلانی شۆڕشی فەرەنسا زۆر بە ڕوونی لە كتێبەكانی مكیافیلیدا نووسراوە. ئەو دەیتوانی زۆر بە سادەیی بنووسێت «ئێمەی فەرەنسییەكانیش نیشتمانەكەمان زۆر لە سەلامەتیی گیانی خۆمان خۆشتر دەوێت»، بەڵام ڕوبیسبار نووسیویەتی «چۆن توانیتان خۆشەویستی شارەكەتان بگەیەننە ئەو ئاستەی زۆر لە سەرووی ئاستی گیانی خۆتانەوە دایبنێن، منیش شارەكەمم زۆر لە گیانی خۆم خۆشتر دەوێت. بەڵام وێڕای ئەم هەموو خاڵە هاوبەشانەی شۆڕش كە بڵێسەكەی بە توندوتیژی دەستپێدەكات، بەڵام توندوتیژی بۆ پێناسەی شۆڕش بەس نیە، بەڵكو گۆڕانكاری پێناسەی شایستەی شۆڕشە، ئەمەش بەو مانایەی ناتوانین باس لە شۆڕش بكەین، هەتا گۆڕانكاری ڕوو دەدات و، دەبێتە واتەیەك بۆ سەرەتایەكی نوێ. وەك ئەوەی دوای شۆڕشی پیرۆزی بەریتانیا لە ساڵی 1651 ناویان لێنا «بە پشتیوانی خوا، ئازادیمان بۆ گەڕایەوە».

 

هانا ئاڕێنت . كتێبی «لە شۆڕشدا»