فەرهاد محەمەد ئەندامی بازنەی گفتوگۆ و ئەندامی بەشی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی پارتی دیموكراتی كوردستانە و سەرنووسەری گۆڤاری گوڵانیشە، لە گفتوگۆی ئەمجارە (بەئامانجگرتنی هەرێمی كوردستان و هۆكارەكانی) بەم جۆرە دید و تێڕوانینەكانی خۆی خستە ڕوو.

 

ڕەوتی مێژوو هەمووكات بەرەو ئەو ئاراستەیە ڕۆیشتووە كە شەڕ و ئاڵۆزییە گەورەكان، وەرچەرخانی گەورە بەدوای خۆیدا دەهێنێت، دەوڵەتانی سەركێش كە زیاد لە قەوارەی خۆیان هەنگاو هەڵدەگرن، سنووریان بۆ دادەنرێت.

لە ڕۆژی 15ی كانوونی دووەمی 2024 كە بەشێكی زۆری سەرۆك و سەرۆك حكومەت و بڕیارسازانی جیهان لە كۆڕبەندی ئابوریی جیهانی- داڤۆس ئامادە بوون، بۆ ئەوەی لە ماوەی چوار ڕۆژ و زیاتر لە 200 پەنێڵی گوتار و گفتوگۆدا نەخشەی دووبارە بونیادنانەوەی متمانە لەم جیهانە شڵەژاو و ئاڵۆز و ناسەقامگیرەدا دووبارە دابڕێژنەوە، سوپای پاسدارانی كۆماری ئیسلامیی ئێران بە ڕۆكێتی بالیستیكی هەرێمی كوردستان و دەوڵەتی پاكستانی مووشەكباران كرد، ئەم هێرشانەی ئێران تەواوی كۆڕبەندەكەی شۆك كرد و تەنانەت ئەو دیدارەشی بۆ وەزیری دەرەوەی ئێران دانرابوو، كە قسە لەسەر ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بكات، دیدارەكە بوو بە باسی ئەو هێرش و دەستدرێژییانەی سوپای پاسداران بە مووشەكی بالیستیكی كردبوویە سەر هەرێمی كوردستان و پاكستان، وەڵامی وەزیری دەرەوەی ئێران هێندە دوور بوو لە عورفی دیپلۆماتی، فەرید زەكەریا كە دیدارەكەی بەڕێوە دەبرد، زۆر ڕاشكاوانە بە وەزیری دەرەوەی ئێرانی گوت: «ئەم وەڵامانەی تۆ بۆ پاساو هێنانەوە بۆ ئەو هێرشە مووشەكییانەی ئەنجامتان داوە، شەرعییەتدانە بەو هێرشانەی ئیسرائیل كە ئێستا دەیكاتە سەر غەززە»، ئەمەش وەزیری دەرەوەی ئێرانی بە ڕاددەیەك ئیحراج كرد، كە هێرشەكانی سوپای پاسدارانی بۆ سەر هەرێمی كوردستان كردە هاوشانی ئەو هێرشانەی ئیسرائیل دەیكاتە سەر خەڵكی سڤیلی غەززە، هاوكێشە دیپلۆماتییەكەی بە شێوەیەك پێچەوانە كردەوە، بەوەی ئێران بە بیانووی بوونی بنكەی مۆساد بە ڕۆكێتی بالیستیكی هێرشی كردووەتە سەر هەرێمی كوردستان، بەڵام خۆی وەك ئیسرائیل هێرش دەكاتە سەر خەڵكی سڤیل و خەڵكانێك شەهید دەكات كە لە ناویاندا ئافرەت و منداڵی ساوای 11مانگی تێدایە.

كۆڕبەندی ئەمساڵی داڤۆس لەسەر زاری ئۆرسولا ڤۆندەر لاین سەرۆكی كۆمسیۆنی باڵای یەكێتیی ئەوروپا، پێی گوتین: ڕۆژئاوا بڕیاری داوە، ستراتیژیەتی نەمانی مەترسییەكان (De-risk) پیادە بكات و، بەنیازە بڕیاری مێژوویی بدات و وەڵامی مێژوو بداتەوە، ئەمەش بەو مانایەی ڕووسیا بۆیە هێرشی كردە سەر ئۆكرانیا، لەبەر ئەوەی مەترسیی ئەوەی هەبوو ئۆكرانیا ببێتە ئەندامی یەكێتیی ئەوروپا، مەترسی هەبوو هاوپەیمانیی باكوری ئەتڵەسی زیاتر فراوان ببێت و باشتر لە سنوورەكانی نزیك ببێتەوە، بەڵام ئێستا فینلەندا و سوید بە فەرمی بوونە ئەندامی ناتۆ و بەم نزیكانەش ئۆكرانیا دەبێتە ئەندامی یەكێتیی ئەوروپا، شەڕەكەش بە بەرژەوەندی ئۆكرانیا و ڕۆژئاوا یەكلایی دەبێتەوە.

 لە ڕۆژانی 16-18 ئەم مانگە (شوباتی 2024) لە شاری میونشنی ئەڵمانیا 60ـەمین كۆنفڕانسی ئاسایشی جیهان بەڕێوە دەچێت. ئەم كۆنفڕانسە كە ئەمساڵ یادی 60 ساڵەی خۆی دەكاتەوە، ئاماژەیەكە بۆ ئەوەی ئەم كۆنفرانسە لە دوای (تەنگژەی كەنداوی بەرازان)ی كووبا كە لە نێوان سۆڤیەت و ئەمریكا دامەزرا، كە خەریك بوو لە ساڵی 1962 شەڕی ئەتۆمی لە نێوان ئەمریكا و سوڤیەت هەڵبگیرسێت، ئەوا ئەم كۆنفڕانسەی ئەمساڵ پێمان دەڵێت ماوەی 60 ساڵە توانیومانە هێزی شەڕ لەغاوگیر بكەین، بۆ ئەوەی پەنا بۆ چەكی ئەتۆمی نەبرێت.

ئەو هەڕەشە و مەترسییانەی شەڕ و ئاڵۆزییەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەسەر ناوچەكە دروستی كردووە، وەك چاودێران باسی دەكەن، باسی گەرمی ئەم كۆنفڕانسەی ئاسایشی جیهان دەبن و مەترسییەكانی ئێران و میلیشیا چەكدارە پاشكۆكانیشی هەر لە یەمەنەوە تا عێراق، تەوەرێكی گرنگی ئەم كۆنفرانسە دەبێت و، قسەی جددی لەسەر لەغاوگیركردنی ئەو مەترسییانە دەكرێت، كە بە جۆرێك مەترسیی لەسەر ناوچەكە دروست كردووە، خەریكە بازرگانیی دەریایی لە دەریای سوور و نۆكەندی سوێس دەخاتە مەترسییەوە و، ئەمەش كارێكە بەرژەوەندییەكانی ئێستای ڕۆژهەڵات و تەواوی دەوڵەتانی جیهان قبووڵی ناكات و ڕەتی دەكەنەوە.

هەوڵدانمان بۆ تەوزیفكردنی هێرش و دەستدرێژییەكانی سوپای پاسداران بە مووشەكی بالیستیكی بۆ هەرێمی كوردستان، لە ناو ئاشتی و ئاسایشی ڕۆژهەڵات و ئاشتی و ئاسایشی جیهاندا، بەو مانایە نییە كە ئێمە چاوەڕێی هێزێكی دەرەكی دەكەین، تا مەترسییەكانی سەر هەرێمی كوردستان یەكلایی بكاتەوە و، خۆمان دەستەوەستان دابنیشین و هیچ نەكەین، بەڵكو بۆ ئەوەیە كە خۆمان وەك هەرێمی كوردستان بۆ ئەوە ئامادە بكەین كە لە ناو گۆڕانكارییەكاندا فرسەتی مێژوویی دێتە پێشەوە و گرنگە تەواوی حزبە سیاسییەكانی كوردستان لە بایەخ و گرنگیی ئەم گۆڕانكارییانە تێبگەن و بەرژەوەندی و تێڕوانینی حزبی بخەنە لاوە و هەوڵ بدەن لە چوارچێوەی بەرژەوەندییە باڵاكانی نەتەوە و نیشتماندا یەك بگرن و ئەو فرسەتەی لە ئاكامی ئەم گۆڕانكارییانە دێنە ئاراوە، بۆ بەرژەوەندیی گەلی كوردستان سوودی لێ وەربگرن، هەروەك چۆن لە نیوەی دووەمی هەشتاكانی ڕابردوو ناوچەكە دەكوڵا و تەنیا پێویستی بە بڕیارێكی سەركێشانەی وەك بڕیاری داگیركردنی كوەیت هەبوو بۆ ئەوەی وەرچەرخانە گەورەكان ڕوو بدات و، ئەوكات حزبە سیاسییەكانی كوردستان، ژیرانە هاوكێشەی گۆڕانكارییەكانیان خوێندەوە و، كاتێك جیهان بڕیاری دا، كە بڕیاری سەركێشیی سەدام حسێن بۆ داگیركردنی كوەیت قبووڵ ناكرێت و لە لەغاوگیركردنی ئەو سەركێشییەدا فرسەتێكی مێژوویی بۆ گەلی كوردستان هاتە پێشەوە و ڕاپەرینی كرد و پاشانیش پەرلەمان و حكومەتی خۆی دامەزراند، لە ئێستاشدا كە بڕیاری سەركێشی دراوە و هاوپەیمانی باكووری ئەتڵەسی بڕیاری داوە، ئەو سەركێشییە لەغاوگیر بكات، ئەگەر یەكگرتوو و یەك ڕیز بین، ئەوا ئەو فرسەتەی كە چاوەڕێ دەكرێت بێتە پێشەوە، وەرچەرخانێكی گەورەی ئەوتۆ لەسەر باری نێودەوڵەتیی هەرێمی كوردستان دروست دەكات، كە لەوانەیە وەك ڕاپەرینەكەی بەهاری ساڵی 1991 چاوەڕوانكراو نەبێت.