ئەگەر رۆژنامەگەری بۆ نەتەوە ئازادەكان وەك دەسەڵاتی چوارەم پێناسە كرابێت، بەو مانایەی ئەم دەسەڵاتە گوشار دەخاتە سەر حكومەت و حوكمڕانی بۆ ئەوەی وەڵامدانەوەی بۆ خواست و داواكاریی بەشێك لەو هاووڵاتیانە هەبێت كە لەلایەن دەسەڵاتەوە گرنگی بە خواست و داواكارییەكانیان نەدراوە، ئەوا بۆ نەتەوەیەكی بێ دەوڵەت و چەوساوەی وەك نەتەوەی كورد، رۆژنامەگەری ئەو ئامرازە بووە كە وەك تەنیا دەسەڵات پەنای بۆ براوە، بۆ ئەوەی ناسنامە و نەهامەتییەكانی نەتەوەیەك بە جیهان بناسێنێت و، رۆژنامەكەش بە ناوی (كوردستان)ەوە درچووە، كە هەر ناوەكەی ئاماژەیە بۆ ناساندنی نیشتمانێك كە ناوی كوردستانە و نەتەوەی كورد كە نیشتمانی خۆی لێ زەوتكراوە.
مێژووی رۆژنامەگەریی كوردی كە بەدەرچوونی یەكەمین ژمارەی رۆژنامەی كوردستان لە قاهیرە لە ساڵی 1898 دەست پێدەكات، ئەوەمان پێ دەڵێت كە نەتەوەی كورد جیاواز لە نەتەوە ئازادەكان، تەنانەت ئەو مافەشی نەبووە كە لەناو نیشتمانی خۆیدا رەخنە لە دەسەڵاتدارانی داگیركار بگرێت و داكۆكی لە ناسنامە و مافەكانی خۆی بكات، بۆیە رۆشنگەرێكی وەك میقداد مەدحەت بەدرخان بە ناچاری لە دەرەوەی كوردستان رۆژنامەی دەركردووە، ئامانجیشی لەم هەنگاوەی ئەوە بووە كە ناسنامەی كوردستان وەك نیشتمان و ناسنامەی نەتەوەی كورد بە تەواوی نەتەوەكانی ناوچەكە و جیهان بگەیەنێت.
ئەو ئەركەی رۆژنامەی كوردستان هەر لە سەرەتاوە بۆ رۆشنبیران و نووسەران و رۆژنامەنووسانی كوردی دیاریكرد، ئەركێكی نیشتمانی و نەتەوەیی بوو بۆ گەیاندنی دەنگی نەتەوەیەك بە یەكگرتوویی بە جیهان، هەر بۆیە ئەم ئەركە هەتا ئەمڕۆش، ئەركی یەكەم و لە پێشینەی كۆی رۆژنامەگەریی كوردییە و، لەسەر بنەمای ستراتیژ و بیركردنەوەی نەتەوەیی، گۆڕانكارییەكی ئەوتۆی بەسەردا نەهاتووە. راستە تەكنیك و پێشكەوتنی تەكنەلۆژیا، وەرچەرخانێكی گەورەی بە سەر بواری رۆژنامەگەری لە تەواوی جیهاندا هێناوەو، گەیشتۆتە ئەو ئاستەی هەموو تاكێك لە رێگەی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانەوە رۆڵی رۆژنامەنووسێكی نەریتی و زیاتریش بگێڕێت، بەڵام دیسان بۆ ئێمەی كورد وەك نەتەوەیەكی بێ دەوڵەت، هێشتا ئەرك و رۆڵی رۆژنامەگەری هیچ وەرچەرخان، یان گۆڕانكارییەكی ئەوتۆی بەسەردا نەهاتووە و، ئەو ئەركەی كە میقداد مەدحەت بەدرخان 121 ساڵ پێش ئێستا هەستی پێكرد و خستیە سەرشانی خۆی لە رێگەی رۆژنامەی كوردستانەوە، ئەوا هەتا ئێستا نەگەیشتووینەتە ئەو ئامانجەی كە رۆژنامەی كوردستانی لە پێناودا دەركراوە. هەر بۆیە ئەركی سەرشانی هەر رۆژنامەنووسێكی نیشتمانی و نەتەوەییشە هەست بكات، هەمان ئەو ئەركە ئێستا لەسەر شانی ئەویشە و دەبێت ئاراستەی هەوڵە رۆژنامەوانییەكانی بەو ئاراستەیە چڕبكاتەوە، كە لە خزمەتی ناسنامەی نەتەوەیی كورد و نیشتمانیی كوردستان بێت.
ئەم ئەركە نەتەوەیی و نیشتمانییەی كە (رۆژنامەی كوردستان) خستوویەتە سەر شانی رۆشنبیرانی كوردستان بە (نووسەر و لێكۆڵەر و رۆژنامەنووس و هونەرمەندانیشەوە)، وایكردووە یادكردنەوەی ساڵانەی دەرچوونی رۆژنامەی (كوردستان) تەنیا ئاماژەیەك نەبێت بۆ سەرەتا و دەستپێكی رۆژنامەگەری لە مێژووی نەتەوەی كورددا، بەڵكو ئەم یادكردنەوەیە دەگاتە ئاستی یادكردنەوەیەكی نەتەوەیی و نیشتمانی و، ئەوەمان پیشان دەدات كە تەواوی ئەندامانی نەتەوەیەك لە نیشتمانێكی پارچەپارچەكراودا، پێویستیان بە دەسەڵات و چوارچێوەیەكە بۆ ئەوەی ئازادانە وەك هەر نەتەوەیەكی دیكەی ئازاد لە جیهاندا داكۆكی لەماف و تایبەتمەندییەكانی ناسنامەی نەتەوەیی و نیشتمانی خۆیان بكەن.
بە درێژایی مێژوو، رۆژنامەگەریی كوردی هاوتا و هاوشان بووە لەگەڵ ئەو ژینگەیەی كە لە كوردستاندا بوونی هەبووە، ئەمەش بەو مانایەی لە هەر سەردەمێكدا زەمینەیەك هاتبێتە پێشەوە و نەتەوەی كورد توانیبێتی بە شێوەیەك لە شێوەكان رای خۆی دەرببڕێت، ئەوا رۆژنامەگەری لە بووژانەوەدا بووە و رەوتی رۆشنگەری بیری نەتەوەیی كوردیش لە گەشانەوە و هەڵكشاندا بووە، بۆیە لەم راستەوە دەكرێت سەردەمی دەسەڵاتی شێخ مەحموود لە سلێمانی بە قۆناخێكی گەشاوەی رۆژنامەگەری كوردستان لە قەڵەم بدەین، راستە لە ژێر دەسەڵاتی حكومەتەكەی شێخ مەحمودی حەفید بە شێوەیەك لە شێوەكان ئەو زەمینە ئازادە دروست بوو كە رۆژنامەگەری بە ئازادانە كاری خۆی بكات و هەفتانە رۆژنامەیەك بە ناوی (ئومێدی ئیستقلال) دەربچێت، بەڵام هەر ناونیشانی ئەم رۆژنامەیە ئاماژەیە كە نەتەوەی كورد، ئازادیی راستەقینەی لە دامەزراندنی دەوڵەت و سەربەخۆیی كوردستان پێناسە كردووە، پەیامی ئەم رۆژنامەیەش پارچە شیعرێكە و لەژێر ناونیشانەكەیدا نووسراوە، بە راشكای ئەم خواستەی بەرجەستە كردووە و دەڵێت:
خودایە بەسیە ئیتر لابرێ دەیجوولی ئیزمحیلال
تلووعی پێ بكەی خورشیدی رۆژی پاكی ئیستقبال
لەگەڵ خولیایی هیجرەت بەسەرچوو عومری شیرینم
دەسا نۆبەی ویسالە ئاه. ئەی ئومێدی ئیستقلال
دیارە رۆژنامەی (ئومێدی ئیستقلال) كە 25 ساڵ دوای دەرچوونی رۆژنامەی كوردستان لە قاهیرە، لە ساڵی 1923 لە سلێمانی دەرچووە، دووبارە هەمان ئامانج و پەیامی هەمان رۆژنامە لەسەر خاكی كوردستان پێناسە دەكاتەوە، كە ئەویش خواستی نەتەوەیەكە بۆ ئەوەی دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان ببینێت.
هاوكات لەگەڵ ئەم خواستە نیشتمانی و نەتەوەییە، ژینگەی ئازادی حكومەتەكەی شێخ مەحموود لە سلێمانی سەرەتایەكی دیكەی لە رۆژنامەگەریی كوریدا دروستكرد، كە ئەویش دەركەوتنی رەخنەی رۆژنامەگەرییە لە دەسەڵاتەكەی شێخ مەحموود، بۆیە ئەگەر لەدایكبوونی ئەم رەخنەیە لە دەسەڵاتی كوردی، بە شێوەی خەوبینین و لە چوارچێوەی چیرۆكێكدا بە ناونیشانی (لە خەوما) ئاراستە كرابێت، ئەمەش نیشانەی ئەوەیە كاتێك زەمینەیەكی ئازاد لە مێژووی نەتەوەكەمان دێتەئاراوە، ئەوا رەهەندەكانی سەربەخۆیی كوردستان فراوانتر دەبێت و رۆژنامەگەریی كوردییش هاوشانی رۆژنامەگەریی نەتەوە ئازادەكانی دیكە، داكۆكی لە حوكمڕانیی باش لە چوارچێوەی كوردستانێكی ئازاد دەكات.
كەواتە لەم مێژووەوە، ئەركی رۆژنامەگەریی كوردی دەكەوێتە قۆناخێكی دیكە و دەبێتە دوو ئەرك، یەكەمیان ئەركە نیشتمانی و نەتەوەییەكە بۆ بەدیهێنانی ئامانجی نەتەوە كە خۆی لە دەوڵەوتی سەربەخۆی كوردستاندا بەرجەستە دەكات، ئەركی دووەمیشی ئەو دەسەڵاتە خۆماڵییەیە كە لە ژینگەیەكی نیمچە ئازاددا حوكمڕانی لەسەر بەشێكی خاكی ئەو نیشتمانە دەكات.