سەلوا بەكر بە شایەتحاڵی هەموو رەخنەگران و رۆشنبیران، باشترین نووسەری میسرەو تا ئێستا كۆمەڵێك چیرۆك و رۆمان و شانۆگەری بڵاوكردۆتەوە، بەرهەمەكانی بۆ زۆربەی زمانە زیندووەكانی دنیا وەرگێڕدراون، لەو بابەتە مرۆییانە دەدوێت كە نووسەرانی تر خۆیانی لێ بەدوور دەگرن، ئافرەت بەلایەوە بریتی نییە لە عاشقێكی نازدار، بەڵكو لەناو ئەدەبدا گوزارشت لەو ئافرەتانە دەكات كە خەڵك هەست بەئازارەكانیان ناكات، لەوانە بێوەژن و تەڵاقدراوو قەیرە كچان..تاد، سەلوا بەكر بە كەسایەتیەكی بەرزو پشتبەخۆبەستوو ناسراوە، لەم دیمانەی خوارەوەدا لەسەر دۆزی نیشتمانی میسر بۆمان دەدوێت كە ئەمە دەقەكەیەتی.

ئەسما حوسێنی ــ قاهیرە


* لەكوێوە هێزی كەسایەتی و بیروڕاكانت هەڵدەقوڵێن؟
- مەسەلەكە پێوەندی نییە بەهێزی كەسایەتیمەوە بەقەد ئەوەی پێوەندیدارە بەمەرجەعیەتی رۆشنبیری رووبەڕووبوونەوە،، لەو باوەڕەدام كە ئافرەتێكی ئاساییم. هەر لەناو خانەوادەكەمەوە كە دایكم مامۆستام بووەو سەرۆكاری لەگەڵ ژیانی رۆشنبیریدا هەبووە، دواتر لەمنداڵیەوە بەكۆمەڵێك كەسایەتی ناودار كاریگەر بووم، لەوانە دكتۆر شەوقی سەیف و مەحمود غنێم و عەبدولقادر مازنی و بەیكاری هونەرمەند، هەروەها خزمانی دایكم كە هەموویان كتێبخانەی تایبەتیان هەبووە لەو بارودۆخەدا مەنفەڵوتیم ناسیوەو هەروەها شارەزا بووم لەنووسینەكانی نەجیب مەحفووزو زۆر بیرمەندو هونەرمەندی تردا. قوتابخانەش ڕێ پیشاندەری یەكەمم بوو لەبەرنامەی خۆ پێگەیاندندا. *لەنووسینەكانتدا بوویتەتە لایەنگری چەوساوەو پەراوێزخراوەكان؟
- لەبەر ئەوەی ئینتمام هەیە بۆ وەچەیەك كە بەها مرۆییە بەرزەكان باشتر دەبینن و خەون بەدادپەروەری و ئازادی و رەتكردنەوەی داگیركەرو سەربەخۆبوونی نیشتمانەوە دەبینن، ئەمە تەنیا دەروازەیەك بوو كە منی راكێشا تا لایەنگری پەراوێزخراوەكان بم،، مانای راستەقینەی پەراوێزخستن ئەوەیە مرۆڤ نەتوانێت بڕیاری تایبەت و گشتی بدات. لە كۆمەڵگەیەكدا كە توانای بڕیاردان لاواز كراوە. یان توانای بینینی دنیا بەشێوازێكی مرۆڤانەی تێدا كوێر كرابێت، لەسەردەمی موبارەكدا زۆربەی گەلی میسر خرابوونە پەراوێزەوە، خۆ لەشەستەكاندا ئەدیبانی میسر لەسەر هەندێك توێژی كۆمەڵگا دەیاننووسی بەو سیفەتەی ئەو توێژانە پەراوێزخراون بەڵام لەسەردەمی موبارەك هەموو گەل كەوتنە پەراوێزەوە، بە پزیشك و ئەندازیارو هەموو خاوەن بەهرەیەكی راستەقینەشەوە. ئەو خەڵاتانەش كە دەدرا بەلێهاتووان، بەكەسانێك دەدرا كە شایەنی نەبوون، بەو شێوەیە هەموو خاوەن داهێنەرانی تر، دەكەوتنە پەراوێزەوە.


* بوێری ئەوەت هەیە كە لەسەر بابەتە موحەرەمات و شاراوەكان بنووسیت؟
- ئەمەی ئێستا بە موحەرەمات ناسراوە بەدرێژایی مێژووی میسر تەنانەت لە سەردەمی رۆشنگەری ئیسلامیدا داهێنەران و ئەدیبان لەسەر ئەم بابەتانەیان دەنووسی، بەتایبەت لەسەر سێكس و رووبەرووبوونەوەی سیاسی، هەندێك نووسین لەو سەردەمانەدا شۆڕبوونەتەوە بۆ لێكدانەوەی مەسەلەكانی خواوەندو سیفاتەكانی، بە واتای دیالۆگی ئاینی دانەبڕابووە لە بیركردنەوەی كۆمەڵگا، بوێری و ئازایەتی هەبوو لەناو شارستانیەتی ئیسلامیدا، هەر شتێك قەدەغەكرابووایە دەچووە خانەی ستەمكاری و چەوساندنەوەوە. خواوەند مرۆڤایەتی بەعەقڵەوە خۆش دەوێت، عەقڵی پێداوین تا بیربكەینەوەو گفتوگۆ بكەین و خەیاڵمان سنوورەكان ببڕێت، بەڵام بێدەنگ بوونمان بەهەنجەتی موحەرەماتەوە ئەمەیان داهێنانی تازەیەو سیستمە سەركوتكارەكان بۆ راگرتنی پرۆژەی رۆشنگەری كۆمەڵگا دایانهێناوە.


* قسەكردن لەو موحەرەماتە گیروگرفتی بۆ دروست نەكردووی؟
- من لەدژی مامەڵەكردنم لەگەڵ موحەرەمات بەشێوازی پێكدادان، بەڵكو ئەوە دەبێت لە ڕێگای ئەدەبەوە بیری ئازادو عەقڵانیەت و رۆشنگەری لەمێشكی خوێنەراندا بڕوێنیت، بۆ ئەوەی كاتێك بەناو باسكردنی موحەرەماتدا رۆچوویت فەرهەنگ و زمانێكی هاوبەش هەبێت لەنێوان خۆت و خوێنەرانت، بەپێی لۆژیك و عەقڵانیەت پێویستە ئەو زمان و فەرهەنگە لەلای ئەوانی تری كۆمەڵگا ئاسایی بكەیتەوە.


* باری شانی ئەدیبانی ئافرەت لەمبوارەدا قورستر نییە؟
- گەر مرۆڤ بڕیار بدات لە بەهاو رێبازە مرۆڤایەتیەكان بدوێت، نابێت دابەشكاری لە رەگەزو جۆرایەتی و ئاین و نەتەوەوە ڕێگای لێبگرن، من وەك مرۆڤێك كە دەنووسم پێویستە ڕەگەزی خۆم لەبیر بكەم، ئەگەر ئاوها نەكەم خوێنەران بەگرنگیەوە لێم وەرناگرن.


* چۆن ڕێگای خۆت بۆ دنیای ڕۆمان دۆزییەوە؟
- ئەزموونی ئەدەبی بەشێكە لە سەركێشی، پێش ئەوەی ڕۆمانێك بنووسم، كۆمەڵە چیرۆكێكم بەناوی كیژۆڵەكانی پشت تەرمەكەی سەرۆك ساڵی 1988 نووسی كە مەبەستم لە جەمال عەبدولناسر بوو لەكاتی خۆیدا ڕەخنەگر و نووسەرانی میسر لەسەریان نووسی، هاندەرم بوو بۆ نووسینی نۆڤلێتێ بەناوی پایەی عەتیە كە سەرنجی ناوەندی ئەدەبیم پێ ڕاكێشا، لەهەمان ساڵدا بە تۆمەتی هاندانی كرێكارانی كارگەی ئاسن بۆ مانگرتن لەزیندانی قەناتڕی ئافرەتان خزێنرام، تەنیا زیندانیكراوێكی سیاسی بووم لەو سەردەمەدا كە تێكەڵ بەئافرەتەكانی تری ناو زیندانەكە بووم، دوای ئەوەی لە خەم و پەژارەیان تێگەیشتم، رۆمانی (عەرەبانەی ئاڵتوون ناگاتە ئاسمان)م نووسی كە بۆ 16 زمانی جیهانی وەرگێڕدرا،، هەروەها 8 كۆمەڵە كورتە چیرۆكم بڵاوكردەوە، جگە لەشانۆگەرییەك كە باس لەمیراتگری دەكات كە چ كارەساتێكی لەناو كۆمەڵگای میسر ناوەتەوەو تا ئێستاش خاوەنی 9 رۆمانم و خەڵاتی ئێستگەی ئەڵمانیم بەدەستهێناوە.


* كەشوهەوای رۆشنبیری لەمیسردا چۆن دەبینیت؟
- گەندەڵی هەموو بوارەكانی ژیانی گرتۆتەوە بەرۆشنبیریشەوە، ئەمە وایكردووە داهێنەرە ڕاستەقینەكان لە بواری داهێنان دوور بكەونەوە.


* لەژێر سایەی رۆشنبیری زاڵدا چۆن تایبەتمەندێتی رۆشنبیری خۆتت دۆزییەوە؟
- زۆر جار لۆكاڵیبوونی رۆشنبیری بەلای كۆمەڵگاكانی ترەوە كارێكی داهێنەرانەیە، ئەمە بووە هۆی ئەوەی زۆربەی بەرهەمەكانم بۆ زمانەكانی تر وەربگێڕن.


* هەندێك پێیان وایە ئەدیبانی میسر بۆ رازیبوونی خۆرئاوا دەنووسن؟
- هەركەسەو بەبیركردنەوەی جیاواز لەوی تر دەنووسێت، بەبێ ئەوەی گومان بكرێت لەوەی چ شتێك بۆ نووسین هانیدا بێت، گرفتی نووسینەكان و مەبەستی پشتەوەیان لەوەدا نییە بۆ رازی بوونی كێ دەنووسن بەڵكو لەبەهای ئەو بابەتەیە كەلەسەری دەنووسن.
ئارەزوو دەكەم مرۆڤ ئازادییەكی بێسنوور بەدیبهێنێت، بەڵام لەچوارچێوەكان دەرنەچێت، تا نەبێتە هیچگەرایی، هیچ باڵندەیەك بەبێ باڵ ناتوانێت بفڕێت مرۆڤیش بەبێ ئیرادە ناتوانێت ئازادی بەدەست بهێنێت.


* كەواتە ئازادی ئافرەت لەمیسردا چۆن دەبینی؟
- بەر لەوە دەبووایە باسی مافی ئافرەتمان بكردایە لەكاركردن و خوێندن و تەندروستی، باس لەچ ئازادییەك بكەین كە زۆربەی ئافرەتەكانمان نەخوێندەوارو هەژارن، ئازادی ئافرەت بەستراوەتەوە بەمەعریفەو تواناو خوێندنیەوە.


* بۆچی ژمارەی داهێنەرانی ئافرەت لەمیسردا كەمن؟
- كۆمەڵگا بەشێوازێكی گشتی ددان بەئافرەتێكدا نانێت كە بەكاروباری خێزانەوە خەریك نەبێت، هەر ئافرەتێك لەم چوارچێوەیە دەربچێت مامەڵەیەكی نزمی لەگەڵ دەكرێت.


* چۆن ئەدای پەرلەمانی میسر هەڵدەسەنگێنیت و چی هەڵوێستێكی هەیە لەبەرامبەر كێشەی ئافرەت لەژێر سایەی سەركەوتنی ئیسلامیەكاندا؟
- كاتێك پەرلەمان ریزبەندی كارەكانی تەرخان دەكات بۆ دابەزاندنی تەمەنی هاوسەرگیری و هەڵوەشاندنەوەی یاسای خەلع و كەمكردنەوەی تەمەنی حەسانەی دایك بۆ منداڵەكانی ئەمە بەوپەڕی ڕاشكاوانەوە واتای ئەوەیە ئەم پەرلەمانە لەو ئاستە نەبوو كە چاوەڕێ بووین، بەرلەوەی ئیسلامیەكان بێنە سەر حوكم بە پێی شەریعەتی ئیسلامی كە لە هەموو دەستوورەكانی میسرەوە لە ساڵانی 1923و مەسەلەی شەریعەتی ئیسلامی بوونی هەیەو چاوەڕێی ئەوە نەبووین كەسانێك بێن ئەلف و بای ئەم شەریعەتەمان بیربخەنەوە .


* چۆن چۆنی باری گشتی دیمەنی ئێستای میسر هەڵدەسەنگێنی؟
ــ دوو لایەن هەن كە هەوڵ دەدەن شۆڕشی میسری تیرۆر بكەن، پاشماوەكانی ڕژێمی پێشوو و توندڕۆوانی ئیسلامی، بەڵام گەلی میسری لە پێناوی نان و ئازادی و دادپەروەری كۆمەڵایەتیدا ئەم شۆڕشەی بەرپا كرد ئەگەر هەر كەسێك ئەم ئامانجانە وەك پێشەنگی كارەكانی تەماشا نەكات بە كەڵكی ڕێبەرایەتی كردنی گەل نایەت.


* ئەی شۆڕشی میسری چی وەبەرهەم هانیوە؟
ــ بە هەموو پێوەرەكان وەك مەزنترین شۆڕش لە مێژووی مرۆڤایەتی دەیبینم، كاتێك بە ملیۆنەها میسری هاتنە سەر شەقام و وتیان نا بۆ ڕژێمی موبارەك، بێ ئەوەی پارتێكی سیاسی بەڕێوەیان بەرێت زوڵم و ستەمیان ڕەتكردەوە، تەنیا دروشمی ئاشتیخوازانەیان هەڵبڕیبوو، بێ بەكارهێنانی توندوتیژی.


* ڕۆڵی تەواو بوو؟
ــ ئەو هۆكارانەی بەهۆیەوە شۆڕشی لێ بەرپا بوو ئەگەر بمێنن، شۆڕشەكە بەردەوام دەبێت، ڕەنگە گەمارۆ بدرێت و دامركێنرێت بۆ ماوەیەكی كەم بەڵام ڕۆڵی نامرێ.


* بەڵام هێزە شۆڕشگێڕەكان پەرت پەرت و لاوازن و نایانەوێت خۆیان یەكبخەن؟
ـ ناڕێكخراون، بەڵام كاریگەری شۆڕش هەر ماوە، شۆڕش بە تەنیا ئەوە نییە خەڵكی لە مەیدانی تەحریر ڕاوەستن، زۆر گۆڕانكاری هەبوون بەهۆی شۆڕشەوە نەبوونایە نەدەهاتنە دی.


* نهێنی گەشبینیت لە بەرانبەر ئەو شۆڕشەدا لە كوێدایە؟
ــ گەشبینم بە داهاتووی میسرە، گەلی میسر لەوە تێدەگات و هەڵوێست لە كاتی گونجاودا وەردەگرێت، دەتوانم گرەو لەسەر داهاتوویەكی باش بكەم.


* زۆر كەس وا تێگەیشتون كە ئاسانە ئەم گەلە هەڵبخەڵەتێنرێت و گەمە بە سۆزی بكرێت؟
ــ دەتوانرێت هەندێك كەس بۆ هەندێك كات هەڵخەڵەتێنرێن، بەڵام ناتوانرێت بە درێژایی كاتەكان هەموو گەلی میسری هەڵخەڵەتێنن.


* لە دوای ساڵانێكی دوورو درێژی ستەم و چەوسانەوەوە ئەم گەلە ئەزموونی سیاسی نییە؟
ــ هەموو دنیا گەلی میسر دەبینن كە ڕۆژ دوای ڕۆژ هۆشیارییان بەرەو زیاد بوونە بۆ هەڵبژاردنی باشترین، نەك بە ڕۆحیەتی كۆیلایەتی جارانەوە، سەرەتا پشتگیری ئیسلامیەكانیان دەكرد، ئێستاش شەعبیەتیان گەڕاوەتە دواوە لە پاش ئەوەی لە لایەن گەلەوە ئەدای ئەوان دەركەوت چۆنە.


* میسرییەكان لەبەردەم هەر كەسێك كە دروشمی ئیسلامەتی هەڵدەبڕێت گوێڕایەڵ دەبن؟
ــ میسرییەكان گەلێكی ئایین پەروەرن، بە میانڕەوییەوە ئاین لە ئامێز دەگرن، نەك بە پەڕگیرییەوە، ئێمە گەلێكی دێرینەین و لە دێرین زەمانەوە ئاینمان ناسیوە.


* مەترسی فیتنەی تایەفەگەری لە ئارادایە؟
ــ مادام بە شنەبای شۆڕشەوە میسرییەكان پێكەوە لە ئاهەنگێكدان، كەواتە یەكێتی نیشتمانی هەیە، ئێمە لە چنراوێكی نیشتمانی تۆكمەداین، فیتنەی تایەفەگەری هەمیشە بكەرێكی لە پشتەوەیە، چ بەهۆی ستەمگەرایی سیاسی یان بە هۆی كشانەوەی مافی هاووڵاتی بوونەوەیە.


* قیبتیەكان لە دوای شۆڕشەوە كەوتونەتە مەترسیەوە؟
- دوای ئەوەی وەك هاووڵاتی میسری مامەڵەیان لەگەڵ خۆ كردوو لە چوارچێوەی كڵێسە هاتنە دەرەوەو ئێستا هەڵوێستیان هەیەو مافی هاوڵاتیبوون لە پێش چاویانە، لەو بڕوایەدام لەو مافانە شارەزابوون و لێی ناكشێنەوە.


* ئەدای ئیسلامیەكان لەدوای تێكەڵبوونیان بەژیانی سیاسی پاش شۆڕش پەرە دەسێنێت یا پەرە ناسێنێت؟
- لەو بڕوایەدام هەمووی بەستراوەتەوە بەهۆشیاری گەلەوەو ئەدای ئیسلامیەكان لە پەرلەماندا زۆر شەرم هێنە، گوزارشت لەبەرژەوەندی گەل ناكەن، هیچ بەرهەمێكیان لە پێناوی خەڵكیدا نەبووە، تەنیا ئارەزوویەكی توندیان هەیە بۆ جڵەو گرتنە دەست، ڕیسوایی دامەزراندنی ئەنجومەنی دانانی دەستوور وەك مۆرێكی شەرمهێن و شەرمەزاری بەناوچەوانیانەوە دەمێنێتەوە.


* لەژێر رۆشنایی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی ئێستادا دیمەنی سیاسی چۆن دەبینیت؟
- گرنگترین شت لەو دیمەنەدا ئەو ملیۆنەها میسریانەن كە سیاسەت لایان بۆتە خولیا و گرنگی بەكاروباری گشتی دەدەن و بەلایەنەوە گرنگ نییە كێ دەگاتە سەرۆكایەتی و كێ لەكورسی دەسەڵات دادەبەزێت، بەڵكو هەڵوێست وەردەگرن لەبەرامبەر هەر سەرۆك و رژێمێك كە گوزارشت لەبەرژەوەندی گەل نەكات.


* مەسەلەی نوبی چۆن بوو؟
- زۆر لایەن هەن نوبی قۆرغ دەكەن، هاووڵاتیبوون بنەمایەكی ئاڵتوونیە بۆ چارەسەری هەموو گرفتەكانی ئیتنی و ئاینی و كێشەكانی ئافرەتیش، چونكە كاتێك هاووڵاتیبوون دەبێتە مافێك و هەروەها ئەركیشی دیار دەبێت بە پێی دەستوورێك كە گوزارشت لەهەموو توێژە سیاسی و كۆمەڵایەتییەكان دەكات، نوبیەكان بەشێكن لە نیشتمانی میسری و تایبەتمەندێتی خۆیان هەیە، بەڵام هەندێك دەیانەوێت لەڕووی سیاسییەوە قۆرخیان بكەن و ئەو زیانانە بهێننە پێش چاویان كە چەندین ساڵە نوبیەكان پێوەی دەناڵێنن، لەزەوی زەفتكردن و كۆڕەو پێكردنیان لەكاتی ستەمكاری رژێمی پێشوودا، كێشەی نوبی چارەسەر نابێت تەنیا بەزەمینەسازی بۆ هاووڵاتیبوون نەبێت.


* هەندێك داوای دامەزراندنی دەوڵەتێكی نوبی دەكەن لەمیسر، مەترسی ئەم داواكارییە چییە؟
- ئەمە گەمەیەكی تازەیە لەگەمەكانی داگیركەران، پێوەندی بەپلانی سایكس بیكۆی نوێی ناوچەكەوەیە، دەوڵەتی لەمشێوەیە لەرووی سیاسی و كۆمەڵایەتی و ئابوورییەوە بنەمای بەدەوڵەتبوونی تێدا نییە، با ئێمە ئاگامان لەمیسر بێت و بەعەقڵ شتەكان ببینین، نوبە نیشتمانی هەموو میسرییەكانەو میسرییش نیشتمانی هەموو نوبیەكانە.


* ئەی گرفتی سینا چۆن دەبینیت؟
- دەبێ چاوەڕێی گرفتی زیاتر بكەین و هەموویان لەسەر زەمینەی هاوڵاتیبوون و ڕێزگرتنی تایبەتمەندیەكانی گرووپە ئیتنیەكان چارەسەر دەبێت، لەوە دەپرسم بۆچی نوبی و قیبتی و فیرعەونی كۆن لەزانكۆكانماندا ناخوێندرێن، لەكاتێكدا زمانە لاتینیەكانی مرۆڤایەتی جیهانی كۆن دەخوێنین.


* ئایا ئەمە هەڕەشەیەك نییە بۆ سەر زمانی عەرەبی؟
- لەو بڕوایەدام ئەمانە هێزو بەها دەدەن بەزمانی عەرەبی، ئەویش لە ڕێگای ئەدەبی بەراوردكاری و ئەو مۆزایكییەی كە كۆمەڵگا دەوڵەمەندەكانی كلتووری و ئابووری و سیاسی پێك دەهێنن و كەسایەتی تایبەت بۆ نیشتمانەكە دروست دەكات، ئەگەر تەماشایەكی خێرای لافیتەكانی پاڵێوراوەكان بۆ سەرۆكایەتی بكەین زمانێكی بازاڕی دەبینین، لەپاڵماندا دەوڵەتی ئیسرائیل هەیە كە زمانێكی وەكو عیبری زیندوو كردۆتەوە. هەر ناوێك و بەرهەمێك بەدەر لە عیبری لە ئیسرائیل دا قەدەغەیە بەڵام ئێمە خەریكە وا ناسنامەی زمانی خۆمان دەشێوێنین.


* لەگەڵ ئەمەشدا ئێستا باس لە ڕاپەرینێكی رۆشنگەرێتی دەكرێت لەمیسر؟
- گرفتی بنەڕەتی میسر خوێندنە؛ بەبێ بەرنامەی فێركاری كە لەهەوڵی دروستكردنی كەسایەتی هاوڵاتی میسریدا بێت، میسر پێش ناكەوێت، فێربوون بریتی نییە لەدەرچووی زانكۆكان و گەڕان بەشوێن وەزیفەدا بەڵكو بریتیە لەوەی هاووڵاتی ماف و ئەركەكانی خۆی بناسێت.


* سەبارەت بەراگەیاندن لەم بارودۆخەی میسردا چۆنی دەبینیت؟
- راگەیاندنی میسری مەهزەلەیەكی راستەقینەیە، چونكە بەدرێژایی چەند سەدەیەك ئەم راگەیاندنە هەر خەریكی ساختەكاری هۆشیاری خەڵكی بووە و داتاو ژمارەكانی تێكداوە و سوكایەتی لەڕێگای رێكلامەكانیەوە بەئافرەتان كردووە، حەقیقەتی كردۆتە كەلوپەلێك بۆ كڕین و فرۆشتن و سەری لەبازاڕیش شێواندووە، بەتایبەت ڕاگەیاندنی بینراو،، ململانێیەك هەیە لەنێوان ڕاگەیاندكارانی پێشوو لەگەڵ ئەوانەدا كە بە دوای بەها بەرزەكانی مرۆڤایەتی دەگەڕێن، خیتابی ئاینی لە ڕاگەیاندندا بەكار دەهێنرێت بۆ ساختەپێكردنی هۆشیاری خەڵكی.


* ئایا میسر ئەمڕۆ تووشی نەزۆكی هاتووە لە پێگەیاندنی داهێنەران و بلیمەتانی بوارەكانی ژیاندا؟
ــ ئەمڕۆ لە میسردا بەقەد باڵای داهێنەرانی پێشوو داهێنەر بوونیان هەیە، ناوەندێك نییە ئەوانە لە خۆ بگرێت، یان كەشوهەوای گونجاو بۆ ناساندنیان دروست نەبووە.


* جارێكیان وتت هەر كام لەو پاڵێوراوانەی ئێستا بۆ سەرۆكایەتی مەسەلەی ڕۆشنگەرییان نەخستۆتە ڕیزبەندی بەرنامەی خۆ هەڵبژاردنیانەوە؟
ــ رۆشنگەری لە میسر ئێستا لە ناهەموارترین حاڵەتەكانیدا دەگوزەرێ، دوای ئەوەی چەندین دەیەی پێشوو بە پەراوێزخراوە، وەچەی زۆری ئەوانەی كەوتنە پێگەی بڕیاردانەوە پێوەندییان بە ڕۆشنگەرێتییەوە نەبوو، لەو باوەڕەشدا نیم هەر كام لەمانەی ئێستا بۆ سەرۆكایەتی میسر خۆیان دەپاڵێون ڕۆژێك بۆ خوێندنەوەی رۆمانێك تەرخان بكەن یان چێژ لە شیعرێك وەربگرن یان بە جیدی تەماشای فیلمێك بكەن،، بۆیە سروشتییە كە ڕۆشنگەری غائیبە لە بەرنامەی پاڵێوراوانی سەرۆكایەتی، خوێندن و فێركردنە ئەم حاڵەتەی ناوەتەوە نەك واقیعێكی سیاسی و ئابووری.