نەوزاد هادی پارێزگاری هەولێر لەدیمانەیەكی گوڵان دا باس لەكارو بەرنامەكانی پارێزگا دەكات بۆ ساڵی 2012و، ڕایدەگەیەنێت كە لەساڵی داهاتوو 8 هەزار خانوو بەنرخێكی گونجاو بۆ كەمدەرامەت و هەژاران دروست دەكرێت، لەم دیمانەیەدا پارێزگاری هەولێر تیشك دەخاتە سەر چەندین تەوەرەی تری پێوەندار بەكێشەی نیشتەجێبوون و پرۆژەكانی وەبەرهێنان و دروستكردنی شەقامی 120 مەتری و پردو بوارەكانی تری وەرزشی و پاك وخاوێنكردنی زبڵ و خاشاك، بۆ قسەكردن سەبارەت بەم بوارانەو چەند پرسێكی تر پارێزگاری هەولێر بەمجۆرە وەڵامی پرسیارەكانی داینەوە.

-پرۆژەی ئاوی ئیفرازی چوار و ئاوەڕۆی ئاوی قورسی هەولێر لەساڵی نوێ دەچنە قۆناغی جێبەجێكردنەوە

-گەڕەكە هەژارنشین و میللیەكانیش لەڕیزبەندی پێشەوەی بەرنامەكانی پارێزگای هەولێردەبن


* گرنگترین ئەو پڕۆژانەی بۆ ساڵی 2012 لە ڕیزبەندی بەرنامەو پلانەكاندایە كە بۆ شاری هەولێر ئەنجامی بدەن یا جێبەجێ بكرێت چییە؟ هەروەها ئامادەكارییەكانی تەرخانكردنی بودجە بۆ ساڵی نوێ بەكوێ گەیشتووە؟
- بۆ پڕۆژەكانی 2012 لە شاری هەولێر ئێستاكە لەگەڵ سەرجەم فەرمانگەكان ئامادەیی بۆ بودجە دەكرێت بەمەبەستی تەواوكردنی ئەو پڕۆژانەی كە پێویستن بەپێی ئەو گۆڕانكارییەی كە هەولێر بەخۆیەوە دیتویەتی، ئەو بودجەیەی كە ساڵانە لەلایەن فەرمانگەكان لە جێبەجێكردنی پڕۆژەكان خەرچ دەكرێن ئەوە بودجەی پەرەپێدانی پارێزگاو وەزارەتەكانە، هەر بۆیە ڕۆژانەی دانیشتنی پارێزگا لەگەڵ فەرمانگەكانی هەولێر بۆ ئەوەیە كە پلانەكانمان یەكگرتوو تۆكمە بكەین تاوەكو بودجە بەهەماهەنگی دابەش بكرێت، چ ئەوانەی دەكەوێتە سەر پەرەپێدان، چ ئەوانەی دەكەوێتە سەر پلانی وەبەرهێنان لە وەزارەتەكان، بۆیە پێداویستییە گرنگەكانی هەولێر بە پێی ئەو بەرفراوانییە زۆرەی بەخۆیەوەی دیتوە دەخەینە ئەولەویەتی كارو پڕۆژەكانمانەوە، یەكێك لەم كارانەمان بۆ شاری هەولێر پڕۆژەی ئاوی ئیفراز چوارە، چونكە ئێستاكە ئاستی ئاوی ژێر زەوی دابەزیوەو بەپێی ئەو پڕۆژانەی ئێستا هەیە تا ڕادەیەك تووشی گرفتی كەمئاوی دەبینەوە، بەڵام بە جێبەجێكردنی پڕۆژەی ئاوی ئیفراز 4 كە قەبارەی دابینكردنی 20هەزار مەتر سێجای لە یەك كاتژمێر ئاوە، دیزاینەكەیشی لە لایەن وەزارەتی شارەوانی ڕاگەیاندنی بۆ كراوەو لە ساڵی 2012 دەچێتە قۆناغی جێبەجێكردنەوە، هاوكات پڕۆژەی ئاوەڕۆی ئاوی قورسی هەولێر كە بەرنامەو ئومێدی ئێمەیەو لەگەڵ جەنابی وەزیری شارەوانی و گەشتوگوزاریش باسكراوە كە قۆناغی یەكەمی ئەو دیزاینەی كە ئامادەكراوە لە ساڵی 2012 پێویستەو دەبێت دەست پێ بكرێت، چونكە ناكرێت لەمە زیاتر پرۆژەكە دوا بخرێت، ئەو دوو پڕۆژەیەی باسمكرد پڕۆژەی ئاوی ئیفرازچوارو ئاوەڕۆی ئاوی قورس زۆر گرنگ و پێویست و ستراتیژین. هەروەها چەندین پرۆژەی تر كە پێویست بن و كاریگەری لەسەر بواری خزمەتگوزارییەكانی شاری هەولێر هەبێت ئێمە ئەولەویەتی پێ دەدەین و لەپلان و بەرنامەكانی ساڵی 2012 دادەنرێت.

* ئەو پڕۆژانەی لەچارەسەركردنی كێشەی نیشتەجێبوون بۆ دانیشتووانی هەولێر ئەنجامدراون، كڕین و فرۆشتنەوەی پێوەكراوە، تەنانەت زۆربەی پرۆژەكان دەستی دووەم و سێیەمی كردووەو نرخەكانیشی بەرزبۆتەوە، ئایا لە ساڵی 2012 بەرنامەتان بۆ دروستكردنی خانوو و یەكەی نیشتەجێبوون بۆ هەژارو كەمدەرامەت و كرێچییانی شاری هەولێر هەیە؟
- ناتوانین بڵێین پرۆژەكانی وەبەرهێنان لەبواری نیشتەجێبوون بەتەواوەتی و ڕەهایی كێشەكەی چارەسەركردووە یا نەیكردووە، چونكە ئەو خانوو یەكە نیشتەجێیانە بەشێك بوون لە چارەسەركردنی كێشەكە كە فایلێكی گەورەو فراوانەو بە جۆرەها شێوە چارەسەردەكرێت، هەر بۆ نموونە بەو پارچە زەویانەی كە لە ساڵانی ڕابردوو دابەشكراون و خزمەتگوزارییان پێگەیشت و ئەو پڕۆژە نیشتەجێیانەی كراون و ئەو شوقانەی دابەشمانكردو پێشینەی خانووبەرە، ئەمانە هەمووی بەشێك بوون لە چارەسەركردنی كێشەی نیشتەجێبوون، هەروەها قوناغی تر لەپێشە كە وەزارەتی ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن 370شوقە دروست دەكات و ئێستا ئیحالەی بەڵێندەر كراوە كە دەكەوێتە نێوان بنەسڵاوە و دارەتوو، ئەمەش لەسەر بودجەی حكومەتەو بۆ خەڵكی هەژارو كەمدەرامەتە، هەروەها پڕۆژەیەكی تری هەیە كە پێی دەوترێت پڕۆژەی كۆری، ئەم پڕۆژەیەش نزیكەی 8هەزار خانوو دەبێت و نرخەكەی زۆر گونجاوەو هەرزانە كە لە لایەن كەرتی تایبەت و وەبەرهێنەوە دروست دەكرێت و بۆ دابەشكردنی ئەو خانووانە بەپێی بەرنامەیەك لەگەڵ وەبەرهێنەر وا ڕێكەوتووین تەنیا لە ڕێگای پارێزگاوە و ئەو فۆڕمانەوە دەبێت كە لە لایەن هەژارو كەمدەرامەتەكانەوە پڕكراوەتەوە و ناتوانرێت بازرگانی پێوە بكرێت و میكانیزمی دابەشكردنەكەش هەر وەكو دابەشكردنی شوقەكانە.

* ئایا پڕۆژەكانی نیشتەجێبوونی وەبەرهێنان كەموكوڕی تێدایە، هەروەها خەڵكی گلەیی لە بەرزبوونەوەی نرخەكانیش دەكەن، بە تایبەتی ئەوانەی خەڵكی هەولێرن و كەمدەرامەت و كرێچین؟ بەڕێزت وەكو پارێزگار چ بەرنامەیەكت بۆ چارەسەركردنی ئەم كێشەیە لەبەردەستدایە؟
- لە هەولێر هەموو یەكەیەكی نیشتەجێبوون چ خانوویەكی 100 مەتری یا 150 مەتری یا 200مەتری لە هەر گەڕەك و شوێنێكی ئەو شارە بێت هەریەكەی بەپێی خۆی نرخەكەی گرانبووە، ئەمەش نیشانەكانی گەشەی ئابوورییەو خواست لەسەر خانووبەرە زیادی كردووەو توانایی دارایی لە دروستكردن و كڕینی یەكەی نیشتەجێبوون و خانوو زۆر بووە، ئەم نیشانە ئابوورییانەش لە گەشەكردنی شار لایەنێكی ئیجابییە، لەلایەكی تر خۆ تەنیا خانوو لەم شوێنانە دروست نەكراوە، بەڵكو خانوو لە زۆر شوێن لە لایەن هاووڵاتیانیش دروستكراوە، هەر بۆ نموونە لە توڕەق 3000 خانوو دروست كراون و لە سەركارێز و قەتەویی و مامزاوەو گرد محەمەد نزیكەی 7000 خانوو، لە ماوەی6بۆ 7ساڵی ڕابردوو ژمارەیەكی زۆر لەخانوو لە لایەن خەڵكی هەژارو كەمدەرامەتەوە دروستكراون، هەروەها لە سێبیران و بەحركەو گەزنەو چەندین شوێنی تر ژمارەیەكی زۆر خانوو دروستكراوە، هاوكات ئەو كرێچییانەی كە لە ناو شاری هەولێر هەبوون بە قۆناغ زەویمان پێیانداو ئێستاكە لە پشت دارەتوو كە دارەتووی نوێی پێ دەوترێت خانوویان بۆ خۆیان دروستكردووەو چەندین گەڕەك و شوێنی تر ئێستاكە دروستكراون، هەموو ئەمانە لە شاری هەولێر بەشی گرنگبوون لە چارەسەری كێشەی نیشتەجێبوون، ئەگەر بڵێین ئەو كارو پڕۆژانەش لە 100% كێشەی نیشتەجێببونی چارەسەركردووە ئەوە وا نییە، چونكە تا ئێستاش بەشێك لەو كێشەیە پێویستی بە چارەسەركردنە، وەكو باسمكردن لە ساڵانی 2012 چەند پڕۆژەیەكی نیشەجێبوون لەبەرنامەیەو لە ساڵانی تریش بەردەوام دەبین تا كێشەكە بەتەواوی چارەسەر دەكەین یا زۆر زۆر كەمی دەكەینەوە.

* ئایا وەكو پارێزگا غەدرێكتان لێ نەكراوە كە دابەشكردنی زەوی لە دەسەڵاتی ئێوە نەبووە، چونكە خەڵكیش ئێوە دەناسێت لەبەرانبەر كێشەی نیشتەجێبوون، ئایا پێویستی نەدەكرد ئێوەش بەشداربوونایە لە دابەشكردنی زەوی و یەكەی نیشتەجێبوون و خانووی وەبەرهێنان؟
- لەمبوارەداو مامەڵەكردن لەگەڵ هەرسێ شار وەكو یەك نییە، با باسی بڕیارەكانی ئەنجومەنی شارەوانی بكەین لە دهۆك، لەوێ پارێزگار پەسەندی دەكات و لە هەولێر دێتە پارێزگا، بەڵام وەزیری شارەوانی پەسەندی دەكات و لە سلێمانی نە دەچێتە پارێزگا نە وەزارەت، بەڵكو خۆیان لە شارەوانی بڕیارەكان پەسەند دەكەن، دابەشكردن و دابینكردنی زەوی بۆ وەبەرهێنان لە دهۆك لە نێوان بەڕێوەبەرایەتی گشتی دەستەی وەبەرهێنان و شارەوانی و پارێزگا بووەو لە سلێمانیش تا ڕادەیەك بەمشێوەیە بووە، بەڵام لە هەولێر لەسەر ئاستی وەزارەتی شارەوانی و دەستەی وەبەرهێنان و وەزارەتە پێوەندارەكان بووەو تازە بەڕێوەبەرایەتی گشتی دەستەی وەبەرهێنان لە هەولێر دامەزراوەو، خۆیان بەپێی ڕێنماییەكان ڕێكدەخەن و دەستبەكاردەبن و ئەوان بەپێی ڕێنمایی تازە، دەبن بە سەرۆكی لیژنەی دابینكردنی زەوی بۆ وەبەرهێنان، بەڵام تا ئێستاش ئەو ڕێنماییە تازەیە كاری پێ نەكراوە، بە تەئكید ئەوە غەدرەو نابێت بەردەوام بێت، هەولێر بەحوكمی ئەوەی پایتەختە ئەو هەموو وەزارەتە لە ناو شارەكە هەیە ئەوە دەستێوەردان لە نێوان وەزارەتەكان و فەرمانگەكانی ناو هەولێرو پارێزگا هەر هەبووە، گەرچی پێویستەو باشترە ئەو كارانە ڕێكبخرێت و هەم لە قازانجی وەزارەتەكانە كە ئیشی خۆیان بكەن نەك ئیشی فەرمانگەكانی ناو هەولێرو پارێزگاش كارو ئیشی دیاریكراوی خۆی بكات.

* هەندێ جار هەندێ گەڕەكی هەژارنشین گلەیی و گازاندە لە كەمی پڕۆژە خزمەتگوزارییەكان دەكەن، بۆ ساڵی 2012 چی پرۆژەیەكتان بۆ ئەم گەڕەكانە لەبەردەستدایە؟
- ئێمە بۆ هەموو شارەكە بەبێ جیاوازی كارو پڕۆژە ئەنجام دەدەین بەتایبەتی ئەو گەڕەك و شوێنانەی كە پێویستیان بە پڕۆژەیەكی خزمەتگوزاری هەبێت و ئەولەویەتی كارو پڕۆژەكانمان بۆ گەڕەكە هەژارنشین و میللیەكان بووە، بە بەڵگەی ئەوەش ئەگەر سەیری گەڕەكی باداوان و كرێكاران و كوردستان و. . . بكەین و دەبینن ئێستاكە چەند جیاوازی لەگەڵ پێشتر هەبووە، هەروەها لە ساڵی 2012ش بەدڵنیایەوە لە كارو پڕۆژەو بەرنامەكانمان ئەولەویەت بە گەڕەكە هەژارنشین و میللیەكان دەدەین.

* پڕۆژەی (چڤیك لەر) سەركەوتوو نەبوو و دیارە ماوەیەكە ئەو شوێنە بە وەبەرهێنەرێكی تر دراوەو پڕۆژە كۆنەكە لەم حاڵەتەدا چی بەسەر دێت، ئایا ئێوە وەكو لایەنێكی پێوەندار مەرجتان لەسەر وەبەرهێنەرەكەی ئێستا داناوە؟
- پڕۆژەی یەكەی نیشتەجێبوونی(چڤیك لەر) ئەوە بۆ كرێچییەكانی شاری هەولێر بوو، بەڵام ئێستا ئەو شوێنە لە لایەن ئەنجومەنی وەزیران و دەستەی وەبەرهێنان بە وەبەرهێنەرێك دراوە، ئێمەش لەم كارو ئیشە ناڕەزایەتیمان دەربڕی و گلەیی كراو داوامانكرد ئەو هەزار شوقەیە بۆ كرێچییەكان تەواو بكرێت و لە پاشان دەكرێت بەشەكەی تری زەویەكە بە وەبەرهێنەكە بدرێت و پڕۆژەی تری لەسەر ئەنجام بدات، ئەو كێشەیە تا ئێستا چارەسەر نەبووەو وەكو خۆی ماوەتەوە، گەرچی ئێستاكە وەبەرهێنان كاری لەسەر دەكات. دووبارە تەئكیدی لەسەر دەكەمەوە كە پێویستەو دەبووایە هەزار شوقەكە تەواو بكرابوایە.

* ئێستاكە خەڵكێكی زۆر لە شارەكان بەتایبەتی عەرەبەكان ڕوویان لە هەولێر كردووە و خانوو و یەكەی نیشتەجێبوون دەكڕن و لەسەریان تەملیك دەكرێت و هەر ئەمانەش كاریگەرییان لەسەر گرانی خانوو و زەوی و كرێی خانوو هەیە، گەرچی دەزانین كێشەی كرێچی خەڵكی هەولێر بە تەواوی چارەسەر نەكراوە؟
دەبێت هەموو لایەكمان ئەوە بزانین كە تەملیك هەقێكی دەستوورییە لە هەموو عێراقدا، بەڵام لە هاتنی ئەو برا عەرەبانە یا هەر هاووڵاتییەكی تر تەنیا وردبوونەوەو بەدواداچوونی ئەمنی دەكرێت و كەس ناتوانێ ڕێگری لەكەسی عێراقی بكات لە لایەنی تەملیكردنەوە، لەلایەكی ترەوە ئەو عەرەبانەی باسیان دەكەین مامۆستای زانكۆ و پزیشك و ئەندازیاری پسپۆڕو خاوەن ئەزموونی زۆرن و بزنسمانی گەورە گەورەن، چونكە خەڵكی عەرەبی كەمدەرامەت ناتوانێ لە شارێكی وەكو هەولێر نیشتەجێ بێت، لەلایەكی ترەوە ئەوانەی هاتوونەتە هەولێر لە بوارەكانی خۆیان خزمەتی كوردستان و شارەكەش دەكەن، هەروەها ئێمە بەشێكین لە عێراق و ئەوەش هەقێكی دەستووری هاووڵاتیانی هەموو عێراقەو هاتنی عەرەبەكان بۆ هەولێر پێوەندی بە تەعریب و بیروبۆچوونی ترەوە نییە، چونكە هەولێر پایتەختی هەرێمی كوردستانە و سەرۆكایەتی هەرێم و پەرلەمان و حكومەتی هەرێم و وەزارەتەكان و چەندین كونسڵییەو ڕێكخراوی بیانی و نێودەوڵەتی لێیەو ئەوەی دێتە ئەو شارە ئەوە ئەویش دێتە ژێر چەتری حكومەتی هەرێم و ئەو شارانەی كە لە دنیادا گەورەبوون هەر هەموویان بەم شێوەیە پێشكەوتوون.

* شەقامی 120مەتری كە پڕۆژەیەكی گەورەو ستراتیژییە كەی تەواو دەبێت؟
- ئەو پڕۆژەیە بەپێی ئەو گرێبەستەی كە وەزارەتی شارەوانی و گەشتو گوزار كردویەتی و ماوەی دوو ساڵ دەخایەنێ كە ئەو شەقامە چوارڕیانی كەركوك – مەخمور – موسڵ بەیەك دەگەیەنێ و لە ژێر جێبەجێكردندایە و كاری باشیشی تێداكراوە.

* هەندێ پڕۆژە هەیە لەوادەی كۆتایی هاتنی دوادەكەوێت وەكو ئەو دوو پردەی كە لە نزیك نەخۆشخانەی ڕزگاری و بەردەم كۆمپانیای جیهان دەكرێت، بە ڕاوبۆچوونی ئەندازیارانیش قەت ئەو پڕۆژانە لە كاتی خۆی تەواو نابێت، ڕابۆچوونی تۆ لەمبارەوە چییە؟
- چەند شەوێك بەر لە ئێستا لە پارێزگا كۆبوونەوەیەكمان لەسەر پڕۆژەكەی ڕێگای هەولێر- كەسنەزان ئەنجامدا كە تێیدا ستافی سەرپەرشتیاری سەر پڕۆژەكە لە شارەوانی و بەڵێندەرو فەرمانگە پێوەندارەكان بەشداربوون، چونكە پڕۆژەكە تەدەخولاتی تێدایەو یەكێك لە گرفتەكان لە كاتی خۆی كە دیزاینەكەی دانراوە ئەوە هەڵەی زۆری تێداكراوە، لەبەر ئەوەی دیزاینەكە لە وەزارەتی شارەوانی دروستكراوە، ئەگەر هاتوو ئەو دیزاینە لە سەرۆكایەتی شارەوانی هەولێر ئەنجام بدرابووایە یا ئەو كۆمپانیایەی كە گرێبەستەكەی دیزاینی ئەندەرپاس و ئۆڤەرپاسی ئەو پڕۆژەیەی لە سەرۆكایەتی شارەوانی بكردبووایەو لەو كاتەدا هەماهەنگی لەگەڵ فەرمانگەكانی ناو هەولێر وەكو كارەباو ئاو و ئاوەڕۆو دابەشكردنی سووتەمەنی و تەندروستی بكردبووایە و بەیەكەوە كاریان بكردایە ئەوە ئەو هەڵانەی كە ئێستا هەیە ڕووی نەدەدا، بەڵام لەبەر ئەوەی لە وەزارەت كارەكان كراوە و هەماهەنگی لە نێوان فەرمانگەكان نەبووە ئەوە تووشی ئەو كەموكوڕی و هەڵانە بوون، هەر بۆ نموونە كێشە لەگەڵ فەرمانگەی كارەبا هەیە بۆ لابردن و گواستنەوەی ستوونەكانی كارەبا و كێشەی گواستنەوەی بەنزینخانەكەمان هەیە، بەڵام ئێستاكە دوای دەست پێكردن و كاركردن لە پڕۆژەكە ئەو هەڵانە دەركەوتووەو كۆبوونەوەكەشمان هەر بۆ لابردنی ئەو كۆسپانەو و چارەسەركردنی هەڵەو كێشەكانە تاوەكو پڕۆژەكە بە خێراتریش بڕوات، بۆ ئەو مەبەستەش پێویستی بە بودجەی زیاتر هەیەو ئەو بڕە پارەیەش لە بودجەی پەرەپێدانی 2012 بۆی تەرخان دەكەین و ئەو پارەیەش لە گواستنەوەی بەنزینخانەكە و بواری كارەبا و گرفتەكانی تر خەرج دەكرێت، ئێمە وەكو پارێزگا لە هەر پڕۆژەیەك جێبەجێ بكەین بەرپرس و سەرۆكی فەرمانگە و یەكە ئیدارییە پێوەندارەكان و شارەوانی لەگەڵ یەكتر دادەنیشین و پێشەكی لەكاتی دیزاینی پڕۆژەكە بۆ كارەكانی كارەباو ئاو و ئاوەڕۆ و . تاد..و هەر بەربەستێكی تر كە بێتە بەردەمی پڕۆژەكە بودجەی پێویستی بۆ تەرخان دەكەین و لە پاشان دەست بە دیزاین و جێبەجێكردنی پڕۆژەكە دەكرێت و لەو كاتەدا زۆر بەكەمی تووشی كێشەو بەربەست دەبین و پڕۆژەكان زۆر بە ڕێكوپێكی و بەبێ دواكەوتن و قۆناغ بە قۆناغ ئەنجام دەدرێت.

* هەندێ وەزارەت لەماوەی ساڵانی ڕابردوو كارو پڕۆژەیان لە پارێزگای هەولێر كەمە بەتایبەتی لە سەنتەری شار، ئەگەر تەماشای وەزارەتی تەندروستی بكەین دەبینین لە ساڵی 1981ەوە تا ئێستا نەخۆشخانەی قەرەوێڵەیی دروست نەكراوە ئەمە بۆ بەم شێوەیەیە؟
- لە هەولێر نەخۆشخانەی فریاكەوتنی سەنتەرو لە دایكبوون لەسەر بودجەی پەرەپێدان و وەزارەتی تەندروستی بەرفراوان كران و نەخۆشخانەی فریاكەوتنی ڕۆژئاوا كە پڕۆژەیەكی گەورەیە ئێمە لەگەڵ ئەمەریكییەكان بە هاوبەشی ئەنجاممانداوەو وەكو پەرەپێدانی پارێزگای هەولێر بڕی 9ملیۆن دۆلارو ئەمەریكییەكانیش 14 ملیۆن دۆلاری بۆ خەرجكراوە، هەروەها نەخۆشخانەی فریكەوتنی ڕۆژهەڵات رێكخراوی كۆیكا لەسەر بودجەی كۆریەكان ئەنجامی داوەو وەزارەتی تەندروستی ئێستاكە پڕۆژەی نەخۆشخانەیەكی لە دایكبوون و منداڵانەی 100 قەرەوێڵەیی لە گەڕەكی باداوە هەیەو لە قۆناغی جێبەجێكردندایە، هەروەها پڕۆژەی دروستكردنی نەخۆشخانەی سۆران و چۆمان و سەڵاحەدین و چەند شوێنی تریان هەبووە، بەڵام دەبێت ئەوەش بزانین كە نەخۆشخانەی گەورەو پسپۆڕایەتی بودجەی زۆری دەوێت و وەزارەتی تەندروستیش بەپێی بودجەی خۆی كارو پڕۆژەی ئەنجامداوەو بەپێی ئەو میزانییەی هەیبووە بەسەر كارو پڕۆژەكانی دابەشی كردووە، لەبواری تەندروستی لە تەنیشت كەرتی گشتی ئەوە كەرتی تایبەتی تەندروستی بەرەوپێشچوون و گەشەكردنێكی زۆری بەخۆوە دیتووە. ئەمەش نەخۆشخانە ئەهلیەكان هێمایەكی باشی بەرەوپێشچوونی بواری تەندروستییەو دەتوانین ئێستاكە بڵێین شاری هەولێر سەنتەرێكی باشی تەندروستی هەموو عێراقە، هەروەها بیرۆكەیەك هەیە كە ئەو زەوییەی پشت نەخۆشخانەی فریاكەوتنی ڕۆژئاوا نەخۆشخانەیەكی گەورەو بەرفراوانی هاوشێوەی نەخۆشخانەی رزگاری لێ دروست بكرێت.

* ئایا ئەو گەورەبوونەی هەولێر قورسایی لەسەر بودجەو خەرجییەكانتان نابێت؟
- فراوانبوون و گەورەبوونی شاری هەولێر بەو شێوە خێرایە بارقورسییەكی زۆرو گەورەی هەیە، هەربۆ نموونە پێشینەی خانووبەرە كارێكی باش بوو بۆ دروستكردنی شوێنی نیشتەجێبوون، بەڵام ئەوە لە هەمان كاتدا داواكاری خزمەتگوزاری زیاد كردو هەموو ئەو پڕۆژە نیشتەجێبوونانەی كراوەو خەڵك زیاتر ڕوو لە هەولێر دەكەن و قەرەباڵغ دەبێت و خزمەتگوزاریشی زیاتر پێویستە، ئەگەر تەماشای پانتایی هەولێر بكەین لەگەڵ دارەتوو و بنەسڵاوە و كەسنەزان بۆتە یەك و لە پشتی هەولێری نوێ و سێبەردانەوە بەرەو تارین دەڕوات و لەلای عەنكاوەوە گەیشتۆتە نزیك بەحركەی و دەبینین سەنتەری شار بەخێراییەكی زۆر گەشە دەكات و ئەوەش پڕۆژەكانی خزمەتگوزاری پێویستەو لەو كاتەشدا كاریگەری و قورسایی لەسەر بودجەی ئێمەو وەزارەتەكان هەیە. جگە لەو ناوچەو گەڕەكە تازانەی هەولێر بۆ گەڕەكە كۆنەكانیش هەڵمەتی كارو پڕۆژەی باشی خزمەتگوزاری ئەنجامدرا، هاوكات جگە لە بەرفرەوانبوونی شارەكە لە ڕووی پانتایی نیشتەجێبوونەوە ئەوە بەرفراوانبوونێكی زۆری كەرتی پیشەسازیش هەیە، لە كەرتی پیشەسازی لە ڕێگای مەخمور- هەولێر دەردەچیت تا دەگەیتە ناحیەی شەمامك كە پیرداودە هەر هەموو كارگەو ئاوەدانییەو ڕێگای گوێر بۆتە ناوچەیەكی بەرفرەوانی خۆراكی و ئاژەڵی كە عەلوەو مەیدانی ئاژەڵان و سەربڕخانەو ... و زیاتر لە 2000هەزار كۆگای گەورەی لێ دروستكراوە كە هێزێك و توانایەكە بۆ بازرگانی لە شاری هەولێر، لەلایەكی تریشەوە هەموو ئەمانەش بۆ خەڵك و هاووڵاتیانی هەولێر دەرفەتی كارن، بەڵام ئەو بەرفراوانبوونانە پێویستی بە كارو پڕۆژەی خزمەنگوزاری زیاتر هەیە، بۆیە لێرەدا دەبێت ئاماژە بەوە بكەین كە پێویستە بودجەی تایبەت بۆ پایتەخت تەرخان بكرێت، ئەگەر سەیری بەغدا بكەین دەبینین (ئەمانەی پایتەخت)و پارێزگای هەیە كە بودجەیەكی تایبەت بۆ (ئەمانەی پایتەخت) تەرخان دەكرێت.

* جەنابی سەرۆك لەماوەیەكی نزیكدا سەردانی قەزای مەخموری كردوو و تەئكیدی لەوە كردەوە كە ئەو قەزایە ناوچە دابڕێنراوەكان نییەو بەبەشێكی لە پارێزگای هەولێری دانا، ئێوە چ كارو پڕۆژەیەكی خزمەتگوزاری پێشكەش ئەو شارۆچكەیە دەكەن؟
- ئەوە هەقیقەتە كە قەزای مەخمور لە ناوچە دابڕێنراوەكان نییەو قەزایەكی سەر بە پارێزگای هەولێرە، لەسەر نەبوونی بەڕێوەبەری ناحیە بۆ ناحیەی قەراج تەنیا ماوەی سێ مانگە ئەو كێشەیە دروست بووە، ئەوەش بۆیە ڕوویدا چونكە پێشتر بارزان سەید كاكە قایمقامی مەخمور بووەو ئیبراهیم شێخەلڵا كە ئێستا بە وەكالەتەن قایمقامی مەخمورە ئەوە بەڕێوەبەری ناحیەی گوێڕبوو و سیروان ڕۆژبەیانی بەڕێوەبەری ناحیەی قەراج بوو و نەبەزیش بەڕێوەبەری ناحیەی دیبەگە بوو، قایمقام و بەڕێوەبەری ناحیەكان هەموو كاتێك هەبوون و دەوامی خۆشیان بەڕێكوپێكی كردووە، بەڵام پاش ئەوەی بارزان سەید كاكە كە قایمقامی مەخمور بوو و پۆستەكەی بەجێهێشت و ئیبراهیم بوو بە قایمقامی مەخمور وەكالەتەن و سیروان بوو بە بەڕێوەبەری ناحیەی گوێڕ و لەو كاتەوە كەلێنێك دروست بوو و قەراج بەڕێوەبەری ناحیەی نەماو ئەو ماوەیەش هەر سێ مانگ دەبێت، سەرەڕای ئەوەش ئەفسەرێكی پۆلیس ئیش و كارەكانی ڕاپەڕاندووە و ئێستاش بەڕێوەبەرێكی ناحیە بۆ قەراج دەنێرین. هەروەها ساڵانە لەسەر بودجەی پەرەپێدان و وەزارەتەكانی حكومەتی هەرێم كارو پڕۆژەی باش و پێویست لە هەموو بوارەكانی خزمەتگوزاری بۆ قەزای مەخمور ئەنجامدراوە، هەر بۆ نموونە بنكەی تەندروستییەكەی فراوان و گەشەی پێدراوە و ستافی 24 كاتژمێری بۆ دابینكراوە، هەروەها لە بواری پەروەردە بەپێی پێویستی گرنگی پێدراوەو مامۆستایان بۆ دابینكراوە و . . . .، بەڵام ئەگەر بێین لەسەر ئاستی ناوچەكە هەڵسەنگاندن بۆ كارو پڕۆژە خزمەتگوزاریەكانی قەزای مەخمورو سنوورەكە بكەین، ئەوە هێشتا پێویستی بە كارو پڕۆژەی خزمەتگوزاری زۆر زیاترە. لەلایەكی ترەوە هەندێ پڕۆژە هەیە كە بڕیار دەدرێت بۆ مەخمور ئەنجام بدرێت لە لایەن موسڵەوە بەربەست و كۆسپی بۆ دروست دەكرێت، بەڵام بۆی هەیە خەڵكی قەزاكە ئاگاداری ئەو كێشەو بەربەستانە نەبن بۆ نموونە لە حكومەتی فیدراڵی عێراقدا بڕیار دراوە نەخۆشخانەیەكی 100قەرەوێڵەیی لە مەخمور دروست بكرێت و ئەو پڕۆژەیە بودجەو زەویشی بۆ تەرخانكراوە، بەڵام ئیدارەی پارێزگای موسڵ ئەو پڕۆژەیەی ڕاگرتووە، چونكە زەوییەكانی قەزای مەخمور بەپێی سەنەد و تۆماری ئەسڵی تاپۆی موڵكیەتی هەولێرە، گەرچی موسڵ دەیەوێت ئەو زەویەی تەرخانمان كردووە بۆ نەخۆشخانەكە بە ناوی پارێزگای موسڵ بكرێت لە پاشان بەڵێندەرەكە بێت دەست بە ئیش بكات، هەروەها لە ساڵی 2012 وەكو هەموو ساڵانی تر كارو پڕۆژە بۆ قەزای مەخمور ئەنجام دەدرێت و ئەو پڕۆژەی ئاودێریەی كە جەنابی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە سەردانەكەی بۆ قەزای مەخمور بڕیاریدا ئەنجام بدرێت، ئەو پڕۆژەیە ستراتیژی و گرنگ و زۆر پێویستە بۆ ناوچەكە، چونكە سەدان هەزار دۆنم زەوی بەپیت و بەرەكەتی هەیە، گەرچی خەڵكەكە لەبەر وشكە ساڵی ماوەی 7بۆ 8 ساڵ دەبێت تۆوی نەكردووە، بەڵام بە جێبەجێكردنی ئەو پڕۆژە ئاودێرییە كە ئاو لە زێی دیجلەوە بێنین بۆ بن چیای قەرەچوغ و لەو كاتەدا سنووری مەخمورو قەراج دەتوانن ئاودێری خۆیانی پێ بكەن، ئەو پرۆژەیەش 150تا200ملیۆن دۆلاری پێویستەو دەبێتە هۆكارێكی بەهێز بۆ گەشەكردنی ئابووری سنوورەكەو ئێستاكە دیزاین و لێكۆڵینەوەیەكی سەرەتایی پڕۆژەكە كە هەبوو داومانە بە جەنابی سەرۆك بارزانی بۆ ئەوەی لە سەرۆكایەتی هەرێم بەرنامەی بۆ دابنرێت و لە ساڵی 2012 بودجەی بۆ دابنرێت و ئیش لەسەر پڕۆژەكە بكرێت.

* ماوەی چەند ساڵێكە قەزای كۆیە گەڕاوەتەوە سەر پارێزگای هەولێر؛ لەو كاتەوە چ كارو پڕۆژەیەكی بۆ كراوە و لە 2012 ش چ پڕۆژەیەكتان بۆی هەیە؟
- ساڵانە لەسەر بودجەی پەرەپێدانی پارێزگاو وەزارەتەكان لە بوارەكانی خزمەتگوزاری كارو پڕۆژەمان بۆ كۆیە ئەنجامداوە، ئێستا گرنگترین پڕۆژە كە جووت سایدی نێوان هەولێر- كۆیەیە كە بە دوو قۆناغ جێبەجێ دەكرێت و ئەو پڕۆژەیەش داواكارییەكی گەورەی خەڵكە و گرنگی زۆر و تایبەتی خۆی هەیە، چونكە شەو و ڕۆژ هاتوچۆیەكی زۆری لەسەرە و ڕێگایەكی سەرەكی و ستراتیژییەو ئێستا لەژێر ئەنجامدانە، بەڵام ئیشكردن لەم شوێنانە لەبەر تۆبۆگراڤیای ناوچەكە زۆر زەحمەت و قورسە.

* بۆچی ماوەیەكە بە شێوەیەكی ڕێكوپێك و باش زبڵوخاشاك لە گەڕەك و ناو سەنتەری شاری هەولێر بەتایبەتی لە هەندێ گەڕەكدا كۆناكرێتەوە؟
- ئەوە ڕاستەو ئەمەش لەبەر ئەوەیە كاتی خۆی كە پاككردنەوەی هەولێر درا بە كۆمپانیای جەنایین تێیدا سەركەوتوو نەبوون لەپاشان لێی وەرگیراوە و شارەوانی خۆی ئەو كارەی گرتە ئەستۆ، بەڵام پاش ماوەیەك لەلایەن وەزارەتی شارەوانی و گەشتو گوزار ڕاگەیاندنی بۆ كراو و بۆ ماوەی 4مانگ بە كۆمپانیایەكی بەریتانی درا، گەرچی ئەو كۆمپانیایەش نەیتوانی كارەكە بكات و نەهاتن لە ئەنجامدا كەلێنێك لەم كارو سیستەمە دروست بووە كە بووە هۆی ئەوەی كە چەند ڕۆژێك زبڵوخاشاك كۆنەكرێتەوە، بۆیە گۆڕانكاری لەم سیستەمە كراوەو بەدواداچوونیشمان هەیە،ئێستا بەپێی هەر 6 شارەوانییەوە تەندەر لە پارێزگا ئامادەكراوە و ئەو ئیشە بەو بەڵێندەرانە دەدرێت كە بۆیان دەردەچێت.

* ماوەیەكە هەست دەكرێت لە بواری وەرزشدا كارو پڕۆژە كەمتر ئەنجام دەدرێت و تەنیا ئەو گۆڕەپانە دەبینین كە پێشتر هەبووەو لە پاشان لەلایەن شەهید فەرەنسۆ حەریری نۆژەنكرایەوەو مودەرەجاتەكەشی بەرفراوان و گەورە كرا، بەڕێزتان چ پڕۆژەیەكی وەرزشیتان لە بەرنامەو پلاندایە؟
- لەتەك هەموو پڕۆژەكانی تر كارو پڕۆژەی وەرزشیش بەردەوام ساڵانە لە ناو شاری هەولێر ئەنجامدراوە، یەكێك لەو پڕۆژانەی كە ئێستا لە ژێر جێبەجێكردندایە نۆژەنكردنەوەو پەرەپێدانی هۆڵی زەردە بە پێی ستاندەردێكی هاوچەرخ و ئەگەر تەماشای ناو گۆڕەپانی هەولێر بەرانبەر بە قوتابخانەی زەهرای كچان بكەین دەبینین كە یاریگەیەكی دوو گۆڵی جوان و بە مودەڕەجاتێكی سەردەمیانە ئەنجامدراوە و بەردەوامیش یاری تێدا دەكرێت، كە پێشتر ئەو شوێنە خۆڵ و بێ مودەڕەجات بووە و شیاوی یاریكردن نەبوو، بەڵام ئەوەی ئێستا هەولێر لەو قۆناغە پێویستی دەبێت یاریگایەكە كە لە 40 هەزار كەس كەمتر نەبێت و ئەوە داواشكراوە و لەگەڵ بەغداش لەمبارەوە گفتوگۆ كراوە، چونكە زۆربەی یارییەكانی عێراق لە هەولێر ئەنجام دەدرێت و شوێنیش بۆ ئەو پڕۆژەیە دیاریكراوە، چونكە ئەم یاریگایە زۆر گرنگە بۆ هەولێر و هەر دەبێت ئەنجام بدرێت.

* پڕۆژەی نۆژەنكردنەوەی قەڵا بە جوانی و باشی بەڕێوەدەچێت، بەڵام بۆچی تا ئێستاكە بەلای پارێزگاوە كار نەكراوە و خەڵكیش ئەو پرسیارە دەكەن؟
- پڕۆژەی نۆژەنكردنەوەی قەڵای هەولێر بەردەوامەو قۆناغ بە قۆناغ كارەكان ئەنجام دەدرێت و بینایەی پارێزگاو دادگاو تا شەقامەكەی بەردەمی بەرگری شارستانی بە بینایەی وەزارەتی تەندروستی و كارو كاروباری كۆمەڵایەتیش هەڵدەستێت و هەر هەمووشی دەكرێتە باخچەو پانتایی سەوزایی، بەڵام بۆ ئێستا ناكرێت؟ لەبەر ئەوەیە تا ئێستا بینایەكانی دادگاو پارێزگا تەواونەكراون، هەر كاتێك پارێزگاو دادگاو فەرمانگەكانی تری كە لەم چواچێوەیەدان و گوازرانەوە ئەوە پڕۆژەكە دەگاتە ئەم شوێنەش، بە تەئكید ئەمەش كاتی دەوێت، بەڵام هەر جێبەجێ دەكرێت.

* پڕۆژەی كەمپی زانكۆی سەڵاحەدین زۆر دواكەوتووەو یەكێكە لەو پێویستییە سەرەكییانەی شاری هەولێریش، تۆ لەمبارەوە وەكو پارێزگارو خەڵكێكی هەولێر چی دەڵێیت؟
- بۆ هەموو لایەكمان مایەی خۆشحاڵییە كە زانكۆی كۆیەو و دهۆك و سلێمانی و سۆران و شوێنەكانی تری هەرێمی كوردستان دروستكراون، بەڵام زانكۆی سەڵاحەدین لە شاری هەولێر كۆنترین زانكۆی كوردستانە و زانكۆی دایكە، گەرچی تائێستا شوێن و بینایەی بەپێی پێویست نییە و چەندین ساڵە بڕیاردراوە كە كەمپی زانكۆی سەڵاحەدین دروست بكرێت و چەندین ساڵە زەویشی بۆ تەرخانكراوەو ئەو پڕۆژەیە یەكێكە لە كارو پڕۆژە گرنگ و ستراتیژی و پێویستییەكانی هەولێر، گەرچی زۆر دواكەوتووە. پێویستە خەمێكی جددی لێ بخورێت و بچێتە قۆناغی جێبەجێكردنەوە.