وێڕای هەوڵەكانی حكومەت رێژەی توندوتیژی دژ بە ئافرەتان لەهەڵكشان دایە

وێڕای هەوڵەكانی حكومەت رێژەی توندوتیژی دژ بە ئافرەتان لەهەڵكشان دایە
بە گوێرەی راپۆرتی رێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان لە هەر سێ ئافرەت لە سەرانسەری جیهاندا یەكێكیان دەكەوێتە بەر توندوتیژی و كوردستانیش پشكی خۆی لەو بوارەدا بەردەكەوێت. وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ساڵی 2007 بەڕێوەبەرایەتییەكی بە ناوی (بەدواداچوونی توندوتیژی دژی ئافرەتان) كردەوە. لەكۆتایی ساڵی (2013)ش ناوی ئەم بەڕێوەبەرایەتییە گۆڕدرا لە (بەدواداچوون) بۆ (بەرەنگاربوونەوە) و كاری بەرچاویشیان كردووە، بەڵام سەرەڕای هەموو هەوڵی حكومەت و پەرلەمان و رێكخراوەكانی مەدەنی و بوونی یاسای بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژیی خێزانی، ئامارەكان دەریدەخەن كە رێژەی توندوتیژییەكان بەرامبەر بە ئافرەتان لە هەڵكشاندایە، بۆیە داوادەكرێت بنبڕكردن، یان لانیكەم كەمكردنەوەی رێژەی توندوتیژییەكان كاری جددیتری لەسەر بكرێت. بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گوڵان لەوبارەیە را و سەرنجی خۆیان هەیە.

بەپێی ئاماری بەڕێوەبەرایەتی گشتی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژیی دژی ئافرەتان، بە بەراوردكردنی ئاستی توندوتیژی لە ماوەی نێوان (2008- 2017)، واتە لە ماوەی (10 ساڵدا)، توندوتیژی بە رێژەی 53.6% زیادی كردووە، بەڵام كاتێك ئاماری توندوتیژی دژی ئافرەتان لە ساڵی 2016 لەگەڵ 2017 بەراورد بكەین، دەبینین توندوتیژی دژی ئافرەتان بە رێژەی 60.7% زیادی كردووە.
بەپێی ئەو لێكۆڵینەوەیەی دەربارەی رەوشی ئافرەتان لە هەرێمی كوردستان، كە لە ماوەی ساڵانی (2008 - 2017) كراوە، بەگشتی 56 هەزار و 979 حاڵەتی توندوتیژی بە هەموو جۆرەكانییەوە لە دژی ئافرەتان تۆماركراون: (474 كوشتن، 504 خۆكوشتن، 2334 سووتان، 1245 خۆسووتاندن، 51 هەزار و 213 سكاڵا، 1209 حاڵەتی توندوتیژیی سێكسی). واتە رۆژانە نزیكەی 16 حاڵەتی توندوتیژی دژی ئافرەتان تۆماركراون. هەر بەگوێرەی لێكۆڵینەوەكە، لە نێوان ساڵانی 2008 تاوەكو 2017، زۆربەی حاڵەتەكانی توندوتیژی دژی ئافرەتان زیادیان كردووە.
لە لێكۆڵینەوەكەد هاتووە:
- رۆژانە 14 ئافرەت بەهۆی توندوتیژییەوە سكاڵایان تۆمار كردووە.
- زۆرترین توندوتیژی دژی ئافرەتان لە سنووری پارێزگای هەولێر بووە، دواتر سلێمانی، پاشان دهۆك.
- زۆرترین حاڵەتی خۆكوشتنی ئافرەتان، سووتان، سكاڵا و ئەشكەنجە و توندوتیژیی سێكسی لە پارێزگای سلێمانی بووە، بەڵام لە رووی كوشتنەوە لە دوای هەولێرە.
- زۆرترین حاڵەتی دەستدرێژی لە سنووری پارێزگای دهۆك بووە.
- زۆرترین حاڵەتی خۆكوشتنی ئافرەتان لە 2017دا بووە كە 85 حاڵەت بووە. كەمترینیشی لە ساڵی 2013دا بووە كە 36 حاڵەت بووە.
- زۆرترین حاڵەتی سووتانی ئافرەتان لە ساڵی 2010دا بووە كە 299 حاڵەت بووە. كەمترینیشی لە ساڵی 2014 بووە كە 197 ئافرەت لەو ساڵەدا سووتاون.
- زۆرترین حاڵەتی خۆسووتاندنی ئافرەتان لە ساڵی 2010دا بووە كە 142 حاڵەت بووە. كەمترینیشی لەساڵی 2016دا بووە كە 94 حاڵەت بووە.
- زۆرترین حاڵەتی تۆماركردنی سكاڵا لەلایەن ئافرەتانەوە لەساڵی 2017دا بووە كە 10190 سكاڵا بووە. كەمترینیشی لەساڵی 2011دا بووە كە 3528 سكاڵا بووە.
- زۆرترین حاڵەتی توندوتیژیی سێكسی دژی ئافرەتان لەساڵی 2012دا بووە كە 170 حاڵەت بووە. كەمترینیشی لە ساڵی 2008دا بووە كە هیچ حاڵەتێك تۆمارنەكراوە.
سەرەتا تاڤگە عومەر بەڕێوەبەری گشتیی كاروباری مافی مرۆڤ لە دەستەی سەربەخۆیی مافی مرۆڤ، هێما بۆ ئەوە دەكات بەرزبونەوەی رێژەی 53% توندوتیژی دەكرێت لە دوو ڕووەوە خویندنەوەی بۆ بكرێت، لەلایەكەوە ئیجابیە كە ڕێژەی وشیاریی ئافرەتان پیشان ئەدات بە تۆماركردنی سكاڵا لەسەر هەر جۆرە پێشێلكاریەك لەسەر مافەكانیان، كە ئەمەش هەنگاوێكی باشە تاوەكو ئافرەتان بتوانن لەچوارچێوەی یاسا مافەكانیان بەدەست بهێنەوەو كەسی تاوانباریش بەسزای یاسایی خۆی بگات و كێشەكان لەدەرەوەی دەزگا دادەوەرییەكان چارەسەرنەكرێن، لەلایەكی ترەوە ئەم ڕێژەیە لەماوەی ئەم دە سالەدا 50% زیادی كردووە كەواتە ڕێژەیەكی مەترسیدارەو دەبێت هەڵوەستەی لەسەر بكرێت. ئەو بەڕێوەبەرە گشتییەی كاروباری مافی مرۆڤ جەخت لەوە دەكاتەوە كەوا: یاسای توندوتیژی بەبوونی یاساو دەزگای جێبەجی كار و ڕێكخراو لیژنەو ئەنجومەنی تایبەت بۆ دانانی سیاسەت وستراتیژیەت تۆماركراوە، كەواتە لەگەڵ بوونی هەموو ئەمانەش ڕێژەی ڕەفتاری توندوتیژانە ڕوو لەهەڵكشانە، بۆیە گرنگە ئێمە لەسەرەتاوە كیانی ئافرەت بنیات بنێینەوە، ئەویش بەكاری گەلەكۆمەكی هەر لەپەروەردەو راگەیاندن و گوفتارە هۆشیاریەكان، چیتر ئافرەت وەكو ڕەگەزێكی فەرامۆش كراو سەیر نەكرێت و لەتوانای جەستەی رێكخراوی كەم نەكرێتەوە.
هەروەها گوتی: لە هەندێك بواردا ئێمە بوینەتە كومەڵگەیەكی چەق بەستوو بەرەو پێش چوون نابینن، بەتایبەتیش لەسەر ئەو پەرچەكردارانەی كەدەبنە رێگر لەبەرەو پێشچوونی ئافرەت وكەسایەتی ئافرەت، بۆیە گرنگە كار لەسەر خۆپاراستن بكەین نەك چارەسەر، چونكە كاتێك رەفتاری توندتیژی كەوتبیتەوە راستە ئافرەت زەرەرمەندی یەكەمە بەڵام بەدوای ئەودا خێزان بەتایبەتیش منداڵ پاشانیش كومەڵگە زەرەرمەندن، ئەوە لەلایەك، لەلایەكی تر پێویستە تایبەتمەندی بدرێتە كیشەكانی توندوتیژی وهەندێك ڕۆتین هەیە پێویستە لا ببرێت تاوەكو ئافرەت بتوانێت ئاسانتر كێشەكانی بگەیەنێتە دامودەزگا یاساییەكان چ جای ئەوەش كە پێویستە ئیرادەیەكی بەهیز هەبێت بۆ بەرجەستەكردنی تواناكانی ئافرەت لە ڕێگەی بڕیاردان، هەمیشە ژمارە لەبەرچاو نەگیرێت بۆ پێدانی دەسەڵات بەئافرەتان بەڵكو تواناو لێهاتوویی ئافرەت پێوەری سەرەكی بێت، لەمانەش گرنگتر پێویستە بەدواداچوون بۆ ئەو چالاكی و پرۆژانەو دەرئەنجامیان هەبیت تاوەكو بتوانریت خالی لاواز بەهیزی پرۆژەكان دیاری بكرێت و كار لەسەركەم و كورتیەكان بكرێت، بۆیە لەم رووەوە پیویستە بەتایبەتیش لەئێستا كە كابینەی تازەی حكومەتی هەرێمی كوردستان دەست بەكاربووە، گرنگە ئەو دەزگایایانەی كار بۆ پاراستنی مافەكانی ئافرەت دەكەن بەیاسایی بكرێن و چاوخشاندنەوە بەهەیكەلیەت و شێوازی كاركردنیاندا بكرێت و لیژنە لاوەكیەكان نەمێنێت و هەموویان لەكۆی دەزگایەك بن و سنووری كاریان بەرفراوانتر بكرێت، نەك تەنها لەناوچەیەك یان پارێزگایەك كاربكرێت .
توێژەری دەروونی پاوان كۆیی هێما بۆ ئەوە دەكات كە «توندوتیژی لەناو خێزاندا یەكێكە لە دیاردە كۆمەڵاتییە نەرێنییەكان كە زیاتر بەرامبەر ئافرەتان دەكرێت، جا توندوتیژییەكە چ جەستەیی، یان دەروونی، یان سێكسی بێت.» هاوكات دەڵێت: «بەداخەوە ئاستی توندوتیژی دژ بە ئافرەتان لە ماوەی دەساڵی رابردوودا بە رێژەیەكی بەرچاو زیادی كردووە. گەلێ هۆكاریش هەن دەبنە هۆی دروستبوونی ئەو توندوتیژییانە و یەكێ لە هۆكارەكان ئاستی ئابووریی خێزانە و داهاتی خێزان بە فاكتەرێكی گرینگ دادەنرێت، چونكە زیاتر هەژاری و نەبوونی لەناو خێزاندا دەبێتە هۆی دروستبوونی كێشە، هۆكاری دەكەی راگەیاندنە، بەتایبەت tv كە درامای نەشیاوی توركی و بیانی بڵاودەكەنەوە، هەروەها تۆڕە كۆمەڵاتییەكان، بەتایبەت لای گەنجان و مێرمنداڵەكان كە بە شیوەكی بەردەوام بەكاری دەهێنن و ئەوەش كاریگەریی نێگەتیڤ بەجێ دەهێڵیت لەسەریان، هەروەها خیانەتی هاوسەری جۆرێكی دیكەی توندوتیژییە، بەتایبەت لەبەر ئەوەی ئافرەت بە كەم سەیر دەكرێت، بۆیە ئیهمال دەكرێت و خیانەتیشی لێ دەكرێت. نەبوونی سۆز و خۆشەویستی و رێزگرتن لەخێزاندا، نەبوونی متمانە، یان كارنەكردنی ئافرەت وەك پیاو بۆ ئەوەی خاوەن داهاتی خۆی بێت، یەكێك لە هۆكارەكانی توندوتیژی بەرامبەر بە ئافرەتان كە زۆرجار بەهۆی نەبوونی سەرچاوەی داهاتەوە، ناچارن قبووڵی بكەن. هەروەها هاوسەرگیری پێشوەخت یەكێكە لەدیاردە باوەكان كە ئەو كچە نە لە رووی جەستە و نە لە باری دەروونی تەواو كامڵ نەبووە و پێ نەگەیشتووە، ئەوەش وادەكات بەردەوام كیشەو گرفتیان هەبێت و رێژەی تەڵاق زۆر بێت؟، تەداخولكردنی كەسی سێیەم لەناو خێزاندا ئەگەر كێشەیەك هەبێت لە نێوان ژن و مێرد، بەوەش كێشەكە گەورەتر دەبێ، چاولێكەری لە ژیانی رۆژانەی خێزانەكان بەتایبەت ئافرەت، جا لە شت كڕین بێت، یان چونە دەر و رەفتاری كەسەكان، یان بیەوێ هەموو شتیكی وەك خزم و كەسەكانی بێت، ئەوەش بەردەوام لەنێوان هاوسەراندا كێشە دروست دەكات. یەكێك لە هۆكارەكانی دیكەی توندوتیژی دژ بە ئافرەتان كە كاریگەری زۆری هەیە، وەرزەكانی ساڵە، چونكە كۆمەڵگەیەكی دەمارگیرین و بەتایبەت لە وەرزی هاوین توندوتیژی زیاتر دەكرێت، چونكە وەرزێكی گەرمە پیاو زیاتر تووڕە دەبێت، یان ئینفیعالی زیاتر دەبێت، بۆیە توندوتیژی زیاتر دەكات لە چاو وەرزەكانی دیكە.»
ئەو توێژەرە دەروونییە جەخت لەوە دەكاتنەوە كە «بوونی توندوتیژی لەناو خێزاندا كاریگەریی خراپ لەسەر منداڵەكان بەجێ دەهێڵێت، بەتایبەتی لە رووی هەڵسوكەوت و هەست و سۆزی دەروونی منداڵ كە وادەكات كاتێك گەورە بوو، وەك باوكی كەسكێكی توندوتیژی لێ دەربچێت، بۆیە دەبێت خێزان بە هەموو شێوەیەك دوور بێت لە توندوتیژی و پێویستە ژیانێكی ئارام و هێمن و تەندروست بۆ منداڵەكان دابین بكەن، ژیانێكی بەختەوەر و خۆش بە گرنگیدان و رێزگرتنی هاوسەران لە یەكتر دەستەبەر دەكرێت، بۆیە پێویستە هەمیشە سۆز و خۆشەویستی و رێزگرتن لەناو خێزاندا هەبێت.»
راوێژكاری یاسایی عزەدین عەبدوڵا، لە بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ئافرەتان و خێزان، سەبارەت بە هەمان پرس دەڵێت: «بێگومان توندوتیژیی خێزانی بەگشتی و لە دژی ئافرەتان بەتایبەتی، دیاردەیەكی جیهانییە و لە هەر شوێنێكی ئەم جیهانە بوونی هەیە بە رێژە و شێوازی جیاواز، بۆیە بەرزبوونەوەی بە شێوەیەكی گشتی، یان كەمبوونەوەی هەندێك لە جۆر و شێوازەكانی توندوتیژی چاوەڕوانكراوە، بەپێی ئاستی رۆشنبیری تاك و تێڕوانینی كۆمەڵگە بۆ ئافرەتان و رۆڵیان لەناو خێزان.
سەبارەت بە هەرێمی كوردستان و رێژەی توندوتیژی خێزانی و لە دژی ئافرەتان، بەتایبەتی لە ماوەی نێوان (2008---2017)، شێوازی توندوتیژییەكان و ئامراز و ئاستی بەرەنگاربوونەوەی لەلایەن دامەزراوە تایبەتمەندەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان بە چەندین قۆناغدا تێپەڕیوە، هەروەها توانا و شارەزایی ئەو كەسانەی ئەم ئەركەیان پێ سپێردراوە.
دامەزراندنی بەڕێوەبەرایەتیەكانی بەدواداچوونی توندوتیژی لەدژی ئافرەتان لە كۆتایی ساڵی (2007) تاكو مانگی 3ی 2010 تەنیا بۆ بەدواداچوونی كێشەكانی توندوتیژی بووە، واتا ئەو كەیسانە لەلایەن بنكە و بەڕێوەبەرایەتییەكانی پۆلیس لێكۆڵینەوەی تێدا دەكرا، وەك هەر كێشەیەكی تری ئاسایی كە لەنێوان دوو كەس روویدابێت و داوای لە بارەوە تۆماردەكرا، ئەركی ئەم بەڕێوەبەرایەتییانە تەنیا بەدواداچوون بوو بۆ ئەوەی بزانرێت كێشەكە چۆن بەڕێوەدەچێت و ئافرەتان تاكو چەند مافەكانیان لەو داوایە بەپێی یاسا فەراهەم دەبێت، بۆ ئەم ئەركە لە هەرێمی كوردستان تەنیا (3) بەڕێوەبەرایەتی و (5) نووسینەگە بوونی هەبوو، كە لە رووی كارگێڕی و سەرپەرشتیكردنیان پەیوەستی بەڕێوەبەرایەتییەكانی پۆلیس بوون. بۆیە رێژەی توندوتیژیەكان لەو ماوەیە زۆر نەبوو بەراورد بە ساڵانی دواتر، ئەمە نەك لەبەر نەبوونی توندوتیژی لە دژی ئافرەتان لە كۆمەڵگەی كوردستانی، بەڵكو بە هۆی ئەوەی ئافرەتان وەك پێویست دەستپێشخەر نەبوون بۆ تۆماركردنی داوا بە هۆكاری كۆمەڵایەتی و ئەوەی پەیوەستە بە دابونەریتی كۆمەڵگە، هەروەها لەبەر ئەوەی كێشەكانیان وەك هەر كێشەیەكی تری ئاسایی مامەڵەی لەگەڵدا دەكرا بەهۆی تازەیی بابەتەكە و نەبوونی یاسایەكی تایبەت بۆ بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی ونەبوونی شارەزاییەكی تەواو لەم بوارە. بەڵام لە (1/4/2010) بەڕێوەبەرایەتیی گشتی بەدواداچوونی توندوتیژی لە دژی ئافرەتان هێنرایەكایەوە و ئەو بەڕێوەبەرایەتییانەی پەیوەست كران، بەڵام ئەركیان لەچوارچێوەی بەدواداچوون مایەوە، هەموو شەش مانگ جارێك ئامارەكانی توندوتیژی بڵاودەكرایەوە. كاركردن بەم شێوەیە بەردەوام بوو تاكو لە كۆتایی ساڵی (2013) ئەركی ئەم بەڕێوەبەرایەتیە گۆڕدرا لە (بەدواداچوون) بۆ (بەرەنگاربوونەوە)، بۆیە لەو كاتەوە لەسەر چەند ئاستێك كاركردن دەستی پێكرد بۆ (ناساندن) و (وشیاركردنەوە) و (لێكۆڵینەوە)، بۆ ئەوەی كۆمەڵگە بەگشتی و ئافرەتان و خێزانەكان بەتایبەتی ئاگادار بن لەبوونی ئەم دامەزراوە فەرمییەی حكومەتی هەرێم بۆ بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی و شێوازی كاركردن و پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییەكانی. قۆناغەكانی كاركردنی ئەم بەڕێوەبەرایەتییانە لەدوای (خۆناساندن) و (پەیداكردنی متمانە) و (وشیاربوونەوەی) كۆمەڵگە، زیاتر قورس و فراوان بوو. لەلایەك لەبەر بوونی یاسایەكی تایبەت بۆ بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی خێزانی، لەلایەكیتر دیاریكردنی چوارچێوەی خێزان و تایبەتمەندیكارەكانی، هەروەها نەبوونی میلاك و كەرەستە و كەلوپەلی پێویست، هەروەها فراوانبوونی پەیكەری رێكخستنی كارگێڕی بۆ (6)بەڕێوەبەرایەتی و (28) نووسینگە لەهەموو هەرێمی كوردستان.
لە دوای دەرچوونی یاسای بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی خێزانی ژمارە(8)ی ساڵی (2011) و پشتیوانی زیاتری حكومەتی هەرێم و دروستبوونی هەماهەنگیی زیاتر لەگەڵ دامەزراوەكانی تری تایبەتمەند وەك: (وەزارەتی كارووكاروباری كۆمەڵایەتی، پەروەردە، تەندروستی، ئەوقاف و بەڕێوەبەرایەتییەكانی پۆلیس) و متمانەی زیاتری هاووڵاتیان بەم دامەزراوە فەرمییە تایبەتمەندە، ساڵانە رێژەی كەیسەكان رووی لە زیادبوونكرد، بەتایبەتی تۆماركردنی سكاڵا.
ئەو راوێژكاری یاساییە لە بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ئافرەتان و خێزان، هۆكارەكانی زیادبوونی رێژەی توندوتیژییەكانی بەمجۆرە دەستنیشان كرد:
1-ئاگاداربوون و وشیاربوونەوەی كۆمەڵگەی كوردستان بەتایبەتی ئافرەتان و خێزان لە بوونی ئەم دامەزراوەیە و شێوازی پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییەكانی.
2-بوونی یاسایەكی تایبەت بۆ بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژیی خێزانی.
3- بێدەنگ نەبوونی ئافرەتان لەو توندوتیژییانەی لەدژیان دەكرێت و تۆماركردنی سكاڵا.
4- شێوازی مامەڵەكردن لەگەڵ كەیسەكان كە تایبەتمەندیی تەواوی پێ دەدرێت و بەپێی جۆر و سروشتی كێشەكە و بە نهێنی دەمێنێتەوە.
5-بوونی كەسانی شارەزا و پسپۆڕ لەبواری لێكۆڵینەوە و پێشكەشكردنی خزمەتگوزاری یاسایی و دەروونی و كۆمەڵایەتی.
6-دامەزراندنی سەنتەری راوێژكاری خێزانی بۆ ئەنجامدانی ئاشتەوایی دادوەری و شیاركردنەوەی كۆمەڵگە.
7-بوونی هەماهەنگیی زۆر باش لەنێوان ئەم بەڕێوەبەرایەتییانە و رێكخراوەكانی كۆمەڵی مەدەنی بۆ پێشكەشكردنی خزمەتگوزاریی پێویست بە كەیسەكان.
8-كرانەوەی كۆمەڵگەی كوردستانی بە رووی جیهانی دەرەوە لە رێگەی سۆشیال میدیا و تێكەڵبوونی چەندین كولتووری جیاواز بەهۆكاری هاتنی ئاوارە و پەنابەران بۆ هەرێمی كوردستان.
9-لەبەر ئەوەی یاسای بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی خێزانی تایبەتمەندیی ئەم بەڕێوەبەرایەتییانەی دیاری كردووە لەپێناسەی خێزان بۆ كاركردن لەسەر كێشەكان تاكو پلەی چوارەم، بۆیە بەشێكی زۆر لەو كێشانە لە نێوان خزم و كەسوكارەكان لەسەر مەسەلەی میرات و قەرز و شەڕی ئاساییە لە نێوان خزماندا.»
لە وەڵامی ئەو پرسیارەشدا كە بۆچی توندوتیژییەكان لەماوەی ساڵانی (2008) بۆ (2017) بە رێژەی (6،53) بەرز بووەتەوە، گوتی: «هۆكارە سەرەكییەكەی دەگەڕێتەوە بۆ ئەو بەرەوپێشچوونەیلەسەرەوە ئاماژەمان بۆ كرد، بەتایەتی متمانەی هاووڵاتیانی كوردستان بەم دامەزراوە فەرمییە، هەروەها دروستی و وردیی مامەڵەكردنیان لەگەڵ كێشە خێزانییەكان كە تایبەتمەندیی خۆی هەیە و پێویستی بە ئەوپەڕی نهێنیپارێزی هەیە. بۆیە بەبۆچوونی ئێمە زۆربوونی رێژەی تۆماركردنی سكاڵا لەسەر پرسی توندوتیژیی خێزانی و لە دژی ئافرەتان كارێكی ئەرێنییە، چونكە لە داهاتوودا دەبێتە هۆكاری كەمبوونەوەی توندوتیژی خێزانی، لەلایەكی دیكەشەوە هۆكارێكە بۆ پابەندبوونی تاكەكانی خێزان بە ئەرك ومافەكانی خۆیان و ئاشنابوونیان بە پاراستنی ئاشتیی كۆمەڵایەتی و سەقامگیری و ئارامی بۆ خێزانەكان. هەروەها لەكاتی ئێستادا ئەم بەڕێوەبەرایەتییانە لە رێگەی هێڵی گەرمی ژمارە (119) بە بێ بەرانبەر خزمەتگوزارییەكانی خۆی پێشكەش دەكات لە ڕووی راوێژی (یاسایی- دەروونی- كۆمەڵایەتی)، بۆ ئەوەی هەموو ئەوانەی دوچاری توندوتیژی دەبنەوە لەهەر شوێنێكدا بن، بتوانن پەیوەندی بە بەڕێوەبەرایەتییەكانی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژیی خێزانی و لەدژی ئافرەتان بكەن، بۆیە چاوەڕوان دەكرێت، رێژەی تۆماركردنی سكاڵا لە بارەی توندوتیژی خێزانی و لە دژی ئافرەتان زیاتر بێت، بە هۆكاری فراوانیی خزمەتگوزارییەكان و كارئاسانیی زیاتر بۆ هاووڵاتیان، كە وەك لە سەرەوە ئاماژەمان پێ كرد، پرسێكی ئەرێنییە بە ئاراستەی بەرەنگاربوونەوە و كەمكردنەوەی توندوتیژی و وشیاركردنەوەی زیاتری كۆمەڵگەی كوردستانی.»
Top