گەنجان خەون بە چ جۆرە هاوسەرێكەوە دەبینن؟

گەنجان خەون بە چ جۆرە هاوسەرێكەوە دەبینن؟
لاوان (بە كچ و كوڕەوە) لە هەڕەتی خۆناسیندا خەونی گەورەیان بۆ دەستنیشانكردنی هاوژین و هاوسەری داەاتووی خۆیان هەیە، واتە بەر لە هاوسەرگیری و پێكەێنانی ژیانی هاوبەش هەریەكەو خواست و خەونی و خەیاڵی تایبەت بە خۆی هەیە. بەشێكی كچان جوانیی هاوسەریان لا پێوەرە، هەندێكیان بایەخ بە دەوڵەمەندییەكەی دەدەن، هەشیانە ئاستی وشیاری و رۆشنبیری و بڕوانامەی بەرزی هاوسەری پێوەری سەرەكیی هەڵبژاردنی هاوژینەكەیەتی، لە كوڕانیشدا هەر لەو بارەیەوە رای جیاواز هەیە، بەشێكیان خوازیاری ئەوەن هاوسەری ژیانیان ئافرەتی ماڵەوە بێت، بۆ ئەوەی تەنیا ماڵداری و پەروەردەی منداڵی لە ئەستۆ بێت، زۆریشن ئەو گەنجانەی كە دەخوازن ئافرەتیش شان بە شانی پیاو لە دەرەوەی ماڵ كار بكات، بۆ ئەوەی داەاتیان زیاتر بێت و باشتر بتوانن ئیدارەی ژیانی هاوبەشیان بكەن. بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گوڵان لەوبارەیەوە راو سەرنجی خۆیان هەیە.

«ئاواتم ئەوەیە هاوسەری ژیانم كەسێكی رۆشنبیر و خاوەن كەسایەتییەكی بەهێز بێت، هەروەها وەك دوو هاوڕێ هەڵسوكەوت بكەین»، ئەوە قسەی شیرین خسرەو بوو. وەك خۆی باسیكرد، ئەو حەز بەوە دەكات «لە ژیانی هاوسەریدا رێز لە بیرو بۆچوونەكانی یەكتری بگرن»، هەر لەو بارەیەشەوە دەڵێت: «پێویستە پیاو بۆچوونی خۆی بە زۆرەملێ نەسەپێنێ و حیسابێكێش بۆ رای هاوسەرەكەی بكات، واتە نابێت پیاو هەر خۆی پێ راست بێت، لەوانەیە زۆر جار هەڵە بكات و هاوسەرەكەی زۆر باشتر لەو بیر بكاتەوە و بۆ چارەسەری كێشەكانیش بەتواناتر بێت. هیوادارم پیاوان بە گشتی رەچاوی ئەوە بكەن».
سارا كەمال، كچێكی فەرمانبەرە و رایوایە: «ەاوسەرگیری لەم سەردەمەدا زۆر قورسە، لەبەر ئەوەی بە ئاسانی كەسێكی خاوەن رەوشت نادۆزیتەوە». گوتیشی: «من بەخۆم ئەو كەسەی هاوسەرگیری لەگەڵ دەكەم، مەرجی یەكەمم تەنیا دینداری و رەوشتی دەبێت». سارا جەخت لەوە دەكاتەوە كە «ئەو كەسەی رەوشتی هەبێت، هەموو شتێكی دیكەی دەبێت و دەتوانێت ئاسوودەترین ژیان بۆ خێزانەكەی دروست بكات».
بەڵام ژیان ئەحمەد، بۆچوونێكی جیاوازی هەیە، ئەو راشكاوانە ئارەزووی ئەوە دەكات كە ئەو كەسەی دێتە خوازبێنیی ئەو، «دەبێت زۆر جوان و دەوڵەمەندیش بێت.» هاوكات دەڵێت: «من خۆم جوانم و ئامادە نیم شوو بە كەسێكی ناشیرین بكەم، تەنانەت ئەگەر دكتۆریش بێت، دەبێت جوان بێت، نامەوێ ببمە بنێشتە خۆشەی سەرزاری خەڵك و لۆمەم بكەن، بۆیە ژیان لای من هەم جوانییە هەم دەوڵەمەندی، بۆ ئەوەی موحتاجی كەس نەبین.»
ەێمن كۆیی، قوتابی زانكۆیە و سەبارەت بە هەمان پرس دەڵێت: «من بڕوای تەواوم بە پەیوەندیی خۆشەویستی هەیە، چونكە بەبێ یەكتر ناسین، بونیادنانی ژیانی هاوسەری زۆر قایم نابێت.» گوتیشی: «پێویستە هاوسەران هەموو بەڵێنەكانی خۆیان بێننەدی، كە لە پێش ژیانی هاوبەشیان بە یەكتریان داوە.»
زارا كەریم كچی ماڵەوەیە و جەخت لەوە دەكاتەوە كە مەرجی سەرەكیی ئەو بۆ هاوسەری ژیانی ئەوەیە كە «دڵپیس و رەزیل نەبێت»، لەبەرئەوەی بەڕای ئەو، «ئەم دوو سیفەتە ژیان وێران دەكات، هاوكات دەڵێت «حەز دەكەم، هاوسەرەكەم گرنگی بە گەشت و سەیران بدات و متمانەیەكی تەواوی بە من هەبێت و پێكەوە رێز لە خۆمان و كەسوكاری یەكتر بگرین».
«سەنا مەحموود كارمەندی نەخۆشخانەیە، ئەو تەمەنی خۆی ئاشكرا ناكات، بەڵام لە بارەی بیركردنەوەی بۆ هاوسەری ژیانی دەڵێت: پێموایە پیاو هەر چونێك بیری لێ بكەیتەوە هەر ئەوەیە كە هەیە، بۆیە چاوەڕێی قسمەت و نسیب دەكەم، نەك ئەوەی بە خەیاڵی خۆم دروستم كردبێت، بەس هەر ئەوندە بتوانێت ماڵ و منداڵ بەخێو بكات و لەگەڵم خراپ نەبێت، ئیتر بیر لە سەراب و خەون ناكەمەوە، جیا لە قسمەتیش كچ نابێت شوو بە هەر كەسێك بكات، دەبێت بزانێت هاوسەرەكەی چۆن كەسێكە بۆ ئەوەی خێزانێكی باش بخەنەوە».
هەردی كەریم گەنجێكی قوتابی زانكۆیە و ئەویش یەكێكە لەو هەزاران گەنجەی كە بۆ پێكەێنانی ژیانی هاوسەری خەونی تایبەت بە خۆیان هەیە. ئەو رایوایە: لەم زرووفەدا كچ و كوڕ دەبێت خاوەن داەات بن و وەك یەك كار بكەن بۆ ئەوەی بتوانن پێكەوە ژیانێكی شیاویان هەبێت. هەردوو لاش پێویستە هەندێك سیفاتیان تێدا هەبێت، لەوانە: دەبێت راستگۆ بن و رێزی یەكتری بگرن و هەوڵ بدەن دایك و باوكی نموونەش بن».
تریفە حوسێن مامۆستای قۆناغی بنەڕەتییە و سەبارەت بە تایبەتمەندییەكانی هاوسەری داەاتووی دەڵێت: «زۆربەی لایەنەكانی ژیان وەك دەوڵەمەندی و جوانی و بڕوانامە زۆر گرنگ نین، بەڵكو ئاسوودەیی ژیان لە سەرووی هەموویەتی، ئەگەر لە خانوویەكی قوڕیشدا بژین، هەروەها پێویستە هاوسەران بە یارمەتی یەكتر بۆشایی و كەموكورتی ژیانیان پڕ بكەنەوە و تا مردن بە یەكتر پابەند بن».
مینا رەحیم، توێژەری كۆمەڵایەتییەو سەبارەت بە هەمان پرس هێما بۆ ئەوە دەكات كە هەموو گەنجێك لە بیر و خەیاڵی خۆیدا هاوسەرێكی بە كۆمەڵێك تایبەتمەندییەوە دروست كردووە، بەڵام دەڵێت «لەسەردەمی ئێستادا زۆربەی كچان كاتێك خوازبێنییان دێت، داواكارییان ئەوەندە زۆرە كە كوڕەكە ناتوانێت دەستەبەری بكات، ناچار بەدوای یەكێكی دیكەدا دەگەڕێت». ئەو توێژەرە باس لەوە دەكات كە كچان دوای ئەوەی بەرەو تەمەنی گەورەبوون دەڕۆن، داواكارییان كەم دەبێتەوە و لە ناخی خۆیان زۆر پەشیمان دەبنەوە، گوتیشی: «بیریشمان نەچێت كەلتووری چاولێكەری لەكومەڵگەی كوردی بۆتە دیاردە، هەربۆیەش هەندێك لە كچان دەڵێن هاوڕێیەكانمان و فلانە كەس كە شووی كرد ئەوەند زێڕ و ماڵی جیای بۆ كرا، بەم قسانەش دواڕۆژی خۆیان دەفەوتێنن».
Top