لاوازیی بەشداریی ژنان له كایەی سیاسیدا... د. نازناز محەمەد عەبدولقادر
July 26, 2016
کۆمەڵایەتی
![لاوازیی بەشداریی ژنان له كایەی سیاسیدا... د. نازناز محەمەد عەبدولقادر](https://gulanmedia.com/public/old_images/articles/naz-naz.jpg )
ئافرهت دهبێ بزانێ كاتێ بوونهوهری «نێر» له ناو سیستمی «پیاوسالاری» سهدان ساڵه راهاتووه بهوهی خۆی تاقه شۆڕهسواری مهیدانی جهنگ و سیاسهت و ئابووری بێت، ئهوا به ئاسانی دهرفهت به ژنان نادات كه بێت و له تهكیدا جموجۆڵی ههبێـت .ئافرهت دهبێ له بیری بێت له سیستمی «پیاوسالاریدا» نێر ههموو مافهكانی لێ زهوت كردووه، بۆیە ژیانێكی سهربهست و پڕ بزاوتنی ههمهچهشنی نییە و مافهكانی بۆ ناگهڕێتهوه، ئهگهرچی له ئاستێكی باشی خوێندهواری و هۆشیاریش بێت، چونكه وهك قاعیدهی باو، «ماف دهسهندرێ»، كهس نابێت له دهسهڵاتی خۆی كهم بكاتهوه و بیدات به بوونهوهرێك كه ههزاران ساڵه به پێی ئایین و دابونهریت به «ناقص العقل» ناسراوه!
تهنیا دوو هۆكار لهم سهد ساڵهی دوایی توانیویانه یارمهتیدهری ژنان بن بۆ ئهوهی بتوانن بهشداری كارایان له جموجۆڵی سیاسیدا ههبێـت:
یهكهم: سیستمی نوێی جیهانی و زاڵبوونی دیموكراسی و دهوڵهتی دامهزراوهیی و كارایی رێكخراوه نێودهوڵهتییهكان كه هاندهرن بۆ ئامادەبوونی ژنان له كایهی سیاسی و بڕیارسازیدا، چونكە مهحاڵه سیستمێكی دیموكراتی كارا بە بێ بهشداری ژن بێتهكایهوه .دهوڵهتی دامهزراوهیی پێش ههمووشت كار له سهر بنهمایی « لێهاتوویی» كهسهكان دهكات، بۆیه ئهمهش دهرفهتێكه بۆ بهشداری ژن. جوانترین نموونهی بهشداریی ژن له پێگهی دیموكراسی و دهوڵهتی دامهزراوهیی و پهرلهمانی شهفاف، وڵاتانی ئهسكهندهنافییه له باكووری ئهوروپا.
دووهم: ئەو هۆكارەی كه پاڵپشتی له بهشداری ژن دهكات، یاخود باشتره بڵێین زهمینەسازی یارمهتیدهری ژنه له چالاكیی سیاسیدا، پێشكهوتن و زانست و تهكنهلۆژییه .كاتێ له رێگهی زانستەوە دهسهلمێندرێ كه مێشكی ئافرهت جیاواز نییه له رووی عهقڵهوه لەگەڵ پیاو، ئهمه رهتكردنهوهی بیروبۆچوونهكانی پێشوی ئایینی و دابونهریتییه .داهێنانی دهیان ئامێری كاركردن له ناوماڵ یارمهتیدهرێكی گرنگه بۆ ههبوونی كاتی ئازاد بۆ ژنان تاوەكو بتوانن بیربكهنهوه، بخوێننهوه و به شداری له كایهی كۆمهڵایهتی و ئابووری و سیاسی بكهن .
سهردهمی سیستهمی نوێی جیهانی (globalization)واتا (جیهانگیری) و رێگاكانی نوێی پێوهندیكردن و تهكنهلۆژیای تازه، دهرفهتێكی زێڕینیان بۆ ئافرهت خولقاندووه كه ساناتر بتوانێت شان به شانی پیاو بهرهو پێشهوه بچن .ههروهها ژنان دهتواتن له جیهانی ئیفترازی سۆشیال میدیا رۆڵی خۆیان ببینن و خاوهن دهنگ و پهیڤی خۆیان بن و بههرهكانیان بخهنهڕوو. تهنانهت ژنان دەتوانن به بێ پاڵپشتی پیاو، خێزان، یان به بێ پاڵپشتی حزبی و سیاسی لهم جیهانهدا، بگهنه شوێنی زۆر كاریگهر و گرنگ .جیهانی ئیفترازییش وایە ههموو كهس ئازادانه دهتوانێ ببێته ئهندام تێیدا و جموجۆڵ بكات .
ههزاران ژن به رێگهی ئونلاین كاری بازرگانی دهكهن، دهخوێنن و بڕوانامهی بهرز به دهست دههێنن، تێكهڵی ژیانی سیاسی و كۆمهڵایهتیی نهك كۆمهڵگەی خۆیان، بگرە تێكهڵی جیهانیش دهبن .ژنانی كوردستانیش لهم جیهانه دهتوانن قهرهبووی ئهو رێگرییانه بكهنەوە كه كۆمهڵگەی پیاوسالاری به سهریاندا سهپاندوویەتی. دهتوانن باس له ویست و داخوازیهكانیان بكهن. رای سیاسی خۆیان بخهنهڕوو، جۆرهها نێت و رایهڵه دروست بكهن بۆ شكاندنی بهربهستهكان له بهردهم پێشكهوتنی كۆمهڵگە و دامهزراندنی كۆمهڵگەی مهدهنی.