پاراستنی شیرازەی خێزانی لەلایەن هاوسەرانەوە یەكێكە لە بنەماكانی مرۆڤایەتی و لەهەموو كۆمەڵگەیەكدا گرنگیی تایبەت بەخۆی هەیە، رێژەو هۆكارەكانی جیابوونەوەی هاوسەرانیش لەسەرجەم وڵاتانی جیهاندا جیاوازە، زۆرجاریش بەهۆی جیاوازیی تەمەن، هاوسەرگیری بە بەزۆرەملێ، ژن بە ژنێ، لێكتێنەگەیشتن، جیاوازیی ئاستی ڕۆشنبیری و ئابووری و بەكارهێنانی توندوتیژی و .. هتد، ژمارەیەكی زۆر لە هاوسەران لە یەكتر جیادەبنەوە، بەڵام ئەو هاوسەرانەش كە بە خۆشەویستی و بە خواستی خۆیان ژیانی هاوسەری پێكدەهێنن و دوای ماوەیەكی كەم جیادەبنەوە، كەم نین. ئاخۆ هۆكاری ئەو تێكچوونی شیرازەی خێزانی و جیابوونەوەی لەو جۆرە چین؟ بەشداربووانی ئەم ڕاپۆرتە وەڵامی ئەو پرسیارە دەدەنەوە.
هاوسەرگیری بەبێ یەكترناسین و تێگەیشتن لەیەكدی تووشی داڕووخان دێت
زۆربەی كوڕو كۆمەڵەكانی داكۆكیكار لە مافی مرۆڤ و ڕێكخراوەكانی لایەنگری مافی ئافرەتان جەخت لە‌وە دەكەنەوە كە پێویستە بۆ پێكهێنانی ژیانێكی هاوبەشی بێ كێشەو گرفت، هاوسەران بەباشی یەكتر بناسن و هەست و سۆز و لەیەكتێگەیشتنیان هەبێت. ئەگینا ژیانێكی بێ ئەو بنەمایە تووشی داڕووخان دێت و، درەنگ، یان زوو بەرەو لێكجیابوونەوە و ترازان دەچێت، بێگومان لەبەرهەمی هاوسەرگیرییەكی بێ ناسین و بێ سۆزیشدا كۆمەڵگەیەكی ناتەندروست دێتە بەرهەم. بەڵام پرسیار ئەوەیە كە بۆچی زۆر لەو هاوسەرگیرییانەش كە لەسەر بنەمای سۆز و خۆشەویستی دامەزراون، دوای ماوەیەك ئەو گڕوتینەی جارانی لەدەستدەدا و ئاگری ئەوینە ئاگرینەكە دادەمركێت و بەرەو ژیلەمۆ دەچێت؟ بۆ وەڵامدانەوەی ئەو پرسیارەو دەوڵەمەندكردنی راپۆرتەكە سەردانی یەكێك لە دادگا هەرە قەرەباڵغەكان دەكەین و لەنزیكەوە ئەو كەسانە دەدوێنین كە لە ژیانی هاوبەشدا تووشی شكست هاتوون و ئاگری ئەوینە سۆزدارییەكانیان بەرەو دامركان دەچێت.
گفتوگۆیەك لە هۆڵی دادگادا
لەسەر كورسییەكان ڕێڕەوی دادگادا، دوو ئافرەت چاوەڕوانی ئەوەن دادوەر بانگیان بكات، یەكێك لە ئافرەتەكان لێم نزیك دەبێتەوە و دەپرسێت:
-بەڕێز تۆ (محامی)یت؟
-نەخێر، بۆچی پێویستتان بە (محامی)یە؟ كێشەتان چییە؟
ئافرەتەكە كە تەمەنی لەسەرووی 40 ساڵییە، دەڵێت: ئەو ژنەی كە دانیشتووە خوشكمە، نیازی هەیە لەهاوسەرەكەی جیابێتەوە، هەرچەندە هێشتا سێ ساڵ بەسەر ژیانی هاوبەشیاندا تێناپەڕێت، كەچی ئەمڕۆ نیازی جیابوونەوەیان هەیە.
كاتێك گوێبیستی ویستی شتی لەو جۆرە دەبین، ڕاستەوخۆ هۆكارەكەی بۆ (جیاوازیی تەمەن، هاوسەرگیری بە بەزۆرەملێ، ژن بە ژنێ، لێكتێنەگەیشتن، جیاوازی ئاستی ڕۆشنبیری و ئابووری و بەكارهێنانی توندوتیژی و ... تاد) دەگێڕینەوە، بەڵام وەك ئەو ئافرەتە باسیكرد، «بەپێچەوانەوە، هەڵاڵەی خوشكم نە بە زۆری و نە ژن بەژنە و نە هۆكارێكی دیكەی كۆمەڵایەتی هەبووە، كە وای لێبكات ژیان لەگەڵ (كامەران)ی هاوسەری پێكبێنێت، كامەران و هەڵاڵە سێ ساڵ یەكتریان خۆشدەویست، گەرچی زۆربەی ئەندامانی بنەماڵە بەو هاوسەرگیرییە رازی نەبوون، بەڵام خوشكم دەیگوت گەر ئەو نەبێت هیچ كەسێكی دیكەم ناوێت و تەنانەت هەڕەشەی خۆكوشتنیشی دەكرد، ئێمەش لەبەر دڵی ئەو ناچار بووین، ئەگینا هەر لەسەرەتاوە دەمانزانی ئەو دووانە چارەنووسیان بەم رۆژە دەگات».
ئەگەر سۆز و ئەوین بنەمای پێكهێنانی ژیانی هاوبەشیان بووە بۆچی ئەو كۆشكی ئەوینە دەڕووخێنن؟
ئەو ئاگری سۆزەی لە نێوان هەڵاڵە و كامەراندا بووە، دوای تێپەڕینی كەمتر لە سێ ساڵ دادەمركێتەوە و هەموو هەوڵیان بۆ ئەوەیە كە كۆتایی بەو ژیانە هاوبەشە بێنن. بەڵام پرسیار ئەوەیە بۆچی هەڵاڵە نیازی هەبووە گەر نەیدەن بە كامەران كۆتایی بە ژیانی بێنێت؟ ئەی ئەگەر سۆز و ئەوین بنەمای پێكهێنانی ژیانی هاوبەشیان بووە، بۆ ئەو بنەما و كۆشكی ئەوینە دەڕووخێنن؟
لە كۆمەڵگەی ئێمەدا سەدان هەڵاڵە و كامەران لە دادگاكاندا دەبیندرێن، تەنانەت لەو دادگایەی كە بە نیازی ئامادەكردنی ئەم ڕاپۆرتە سەردانمان كرد، چەندین كەسی هاوشێوەی (هەڵاڵە و كامەران) دەبیندرێن كە لە ماوەیەكی كەمی ژیانی هاوبەشیاندا بەنیازی لێكجیابوونەوەن.
هەر لەودادگایەدا، چاوێك بە دۆسیەی لێكجیابوونەوەی (هاوژین و ئارام)دا دەخشێنین، كە نزیكەی 15 ساڵە پێكەوە دەژین، ئەوان سێ منداڵیان هەیەو بێ ئەوەی بیر لە چارەنووسی منداڵەكانیان بكەنەوە، بڕیاری جیابوونەوە دەدەن. وەك خۆیان ئاماژەیان پێدا، لەسەرەتای دەستپێكی ژیانی هاوبەشیاندا هیچ لە بنەماڵەكانیان بەو هاوسەرگیرییە ڕازی نەبوون، هەربۆیە لە شەوێكدا هاوژین رەدوو كەوتووەو لەگەڵ ئارام بۆ شارێكی دیكە رۆیشتوون، دوای ئەوەی كە لەلایەن هەردوو خێزانەوە ئاشت دەكرێنەوە و دوای تێپەڕینی 15 ساڵ بەسەر ئەو ژیانەیاندا، كەچی ئێستا ئارام داوای جیابوونەوە دەكات. لەوەڵامی ئەو پرسیارەشدا كە چ هۆكارێك پاڵی پێوەناوەی كە لە هاوسەرەكەت جیاببیتەوە؟ ئارام دەڵێت «خۆزگە ژیانی هاوبەشم پێكنەدەهێنا، خۆزگە قەت ژنم نەدەهێنا، راستە ئەوەی هێناومە بە ویستی خۆم بووە، ئەوكات ئەوەندەم خۆشدەویست ساتێك بێ ئەو نەدەژیام، بەڵام لەدواییدا دەركەوت ئەوەی دەمویست ئەوە نەبوو، هەر لەسەرەتاكانی ژیاندا نیازمان هەبوو لێكجیابینەوە، بەڵام چ بكەین، بوونی منداڵ ببووە بەربەست لەڕێگەمان، ئێستاش هیچ رێگەیەك نەماوە جگە لەوەی كە لێكجیابینەوە.
ئەگەر جیهان سەرلەنوێش دروست بێتەوە، هەر هاوسەرەكەی خۆم هەڵدەبژێرمەوە
هۆكارەكانی لێكجیابوونەوەی (هەڵاڵە و كامەران) و (هاوژین و ئارام) هەرچییەك بن، یان گرفتەكانیان چۆن تەشەنەی كردبێت، ئەو راستییە دەگەیەنێت كە عەشق و خۆشەویستی لە ژیانی هاوبەشدا بەتەنیا بەس نییە، گرفتە دەروونی و مادییەكان كە دواتر دێنە پێش، یەكتر نەناسینی رۆح و دەروونی یەكتر كە دوایی خۆی دەردەخات، هەڵگری ئەو ڕاستییەن كە خۆشەویستییەك وەفاداری لەگەڵ نەبێت، سۆزێك كە خۆبەخشینی لەگەڵ نەبێت، ئاكامەكەی بەرەو داڕمان دەچێت..
سەدان نموونەی پێچەوانەی ئەو ژیانە هاوبەشانەی لەسەرەوە ئاماژەمان پێكرد لە كۆمەڵگەی ئێمەدا بوونی هەیە، بەو واتەیە كە دوو كەس لەسەرەتادا هیچ هەست و سۆزێكیان بەرامبەر بەیەك نەبووە، بەڵام دوای ئەوەی كە پێكەوە ژیانی هاوبەشیان پێكهێناوە، خۆشەویستییەكی واقیعی و سۆزێكی بێ بەرامبەر لەناویاندا دروست بووە كە بووەتە بناغەی ژیانێكی بەختەوەرانە. ئەوەتا فاتیمە دەڵێت :ئەو كاتەی كە فاروق هاتە داخوازیم، بەهیچ جۆرێك رازی نەبووم كە لەگەڵ ئەو ژیانی هاوبەش پێكبێنم، یەكەمجار كە بنەماڵەی فاروق هاتن بۆ داخوازی وەڵامی رەفزم دانەوەو گوتم، ئێوە واباشترە كەسێكی دیكە بۆ كوڕەكەتان هەڵبژێرن، من ئامادە نیم كە لەگەڵ ئەو كەسە هاوسەرگیری بكەم. هەرچەندە بنەماڵەكەم و دایك و باوكم دەیانگوت ئێمە بنەماڵەكە دەناسین، كوڕەكەش زۆر ڕێك و رەوشتبەرزە، دەتوانێت بەختەوەرت بكات، من هەمیشە دەمگوت ئەگەر هیچ كەسێك نەبێت، هێشتا ئامادە نیم لەگەڵی بژیم. بەڵام دواتر خوا چارەنووسی ئێمەی یەكخست، ئەوەی لە ژیانمدا دەمویست ئەوبوو، هەموو ئەو تایبەتمەندییانەی تێدایە كە من لە هاوسەری داهاتوومدا دەمدیت. ئێستا بە هەموو جیهانی نادەم، نەك لەبەر ئەوە ئەو قسانە دەكەم كە لەگەڵ ئەودام، بڕوا بكە وانییە، ئێستا تێیگەیشتووم و لەگەڵ‌ هەڵسوكەوت و كرداری ئەو ئاشنابوومە، ئەگەر جیهان سەرلەنوێش دروست بێتەوە، هێشتا من ئەو هەڵدەبژێرمەوە بۆ ژیانی هاوسەری.
سەركەوتنی ژیانێكی پڕلە بەختەوەری لەخۆشەویستییە بێ بنەماكاندا نییە
گەر لەبواری كۆمەڵناسییەوە لەچۆنیەتی پێكهێنانی ژیانی هاوبەشی ئەو نموونانەی باسمان كردن، بدوێین، دەگەینە ڕاستییەك كە ئەو ئاگری ئەوینەی كە زوو هەڵدەبێت و عەشقێك كە تێكەڵاوە لەگەڵ جیهانی رۆمانتیكی و خەیاڵی، چاوەڕێی ئەوەی لێدەكرێت كە زووش بكوژێتەوەو ببێتە ژیلەمۆ، چۆنكە ئەو هۆكارانەی كە دەبنە هۆی سەركەوتنی ژیانێكی بەختەوەر، لەخۆشەویستییە بێ بنەماكاندا نییە، لەسەردەمی خۆیدا كاتێك كە لە (هەڵاڵە)ت پرسیبا، بۆچی ئامادە نیت جگە لە كامەران كەسێكی دیكە بۆ ژیان هەڵبژیری؟ یان ئەو كوڕە چ تایبەتمەندییەكی تێدایە، كە لە كەسانی دیكەدا نییە؟ ئایا كامەران دەتوانێت هاوسەرێكی وەفادار بۆ تۆ و باوكێكی دڵسۆز بێت بۆ منداڵەكانت، هەڵاڵە ئەوكات دەیگوت من ئەوانە نازانم تەنیا ئەوەندە كە من خۆشم دەوێت و بەس.
بێگومان خۆشەویستی لەوجۆرە و بێ ئەوەی بیرێكی قووڵی لەپشت بێت، دەبێتە بڵقی سەرئاو و ئارام ئارام دەپووكێتەوەو لە كۆتاییدا لە تەراویلكە دەچێت. ئەوكات خۆزگە دەخوازن قەد یەكتریان نەناسیبا، بۆ ئەوەی تووشی ئەو گرفتانە نەبن.
بئ ئەوەی دادگاكان كەمتر ئەو جۆرە دۆسیەیان بۆ بێتەپێش، دەبێت هەردوولا بە تێگەیشتنێكی بابەتییانەوە لە دونیای دوای هاوسەرگیری بڕوانن، بزانن كە ژیان هەمووی خۆشی و مانگی هەنگوین نییە، باشترین ڕێگەچارەسەر بۆ نەهاتنە پێشی ئەو گرفتانە ئەوەیە كە تەمەنی هاوسەرگیری لە هەردوو ڕەگەزدا بگاتە تەمەنی كامل بوونی تێگەیشتن و دووركەوتنەوە لە هەست و ئیحساسات، لە تەمەنی هەرزەكاریدا هەست و ئیحساسات زاڵ دەبن بەسەر تێگەیشتن و هزر و لێكدانەوەدا، كەوایە گەر تەمەنی هاوسەرگیری بگاتە قۆناغێك كە دووربێت لە هەڵچوونی دەروون و ورووژانی سێكسی، ئەوكات هەردوولا باشتر بیردەكەنەوە و یەكتریان خۆشدەوێت، بەڵام خۆشەویستی و عەشقێكی دوور لە هەستی سێكسی و تێكەڵاو لەگەڵ لێكدانەوەو بیركردنەوەی دروست، لەكاتێكی ئاوادا كۆمەڵگەیەكی بەختەوەر دروست دەبێت. هەرچەندە نموونەی (فاتیمە و فاروق) هەمیشە نموونەیەكی سەركەوتوو نییە، بەڵام بەهەزاران كەسیش كە پێشتر یەكتریان نەدیوەو نەناسیوە، دواتر سۆز و خۆشەویستی راستەقینە بووەتە هەوێنی ژیانی پڕ لەكامەرانییان.
تەمەن لەپووكاندنەوەی بڵقە تراویلكەییانەدا و كوژاندنەوەی ئەو ئاگرە درۆینەی ئەوینەدا ڕۆڵێكی گرنگ دەبینێت، تەمەن دەبێتە هۆی هۆشیاریی زیاتر و بەدەستهێنانی ئەزموونێكی زۆرتر.. كوڕ وكچ هەتا نەگەنە تەمەنی هۆشیاری هزری، واباشترە نەچنە پرۆسەی هاوسەرگیرییەوە، چونكە گرفتی ماددی هەمیشە نابێتە گرفتی ژیان، ئەگەر هۆشیاری و خۆشەویستی لەنێوان هەردوولادا هەبێت، بە ئاسانی بەسەر گرفتەكانی ژیاندا زاڵ دەبن.