تاچەند دەست خستنە ناو گرفتەكانیان ژیانی هاوسەری تێكدەدات؟

تاچەند دەست خستنە ناو گرفتەكانیان ژیانی هاوسەری تێكدەدات؟
ئەوەی ڕوون و ئاشكرایە سەرجەم كێشەو گیروگرفتەكانی ناوخێزان كاریگەری سلبی دەكاتەسەر ژیانی هەردوو هاوسەرەكە، زۆر ئاسەواری نامۆ لەسەر كەسایەتییان دروست دەكات، بەڵام ئەوەی لە هەردووكیان زیاتر زیانی پێدەگات منداڵەكانن، چونكە منداڵ بوونەوەرێكی ناسكەو بەشێوەیەكی زۆر ترسناك، ئەو شەڕو ئاژاوەیەی ناو خێزان كاریگەری لەسەر ژیانی ئەو منداڵە دروست دەكات، زۆر ژن ومێرد رۆژانە ئەوەندەكێشەیان هەبووە، شەڕی‌ نێوانیان بە شتێكی‌ زۆر ئاسایی‌ ناودەبەن، بەتایبەتی‌ ئەگەر لەسەرەتای‌ ژیانی‌ هاوسەریدا بێت، توێژەرێكی دەروونیش پێیوایە لەكاتی ڕوودانی هەركێشەو گیروگرفتێكدا پێویستە ژن و مێرد خۆیان چارەی‌ گونجاو بۆ كێشەكانیان بدۆزنەوە، پێویستیش ناكات كەسی‌ سێیەم بە كێشەكانیان بزانێت، چونكە بەبڕوای ئەو توێژەرە كێشەكان ئەگەر بگەنە لای كەسی سێیەم، چارەسەربوونی زۆر زەحمەت دەبێت.
هیچ خێزانێك بێ كێشە نییە
بەبڕوای زۆر لەژن و مێردەكان روودانی كێشەو گیروگرفت لەناو خێزاندا كەشێكی ئاساییە چونكە گوایە سوننەتی ژیان وەهایە گیروگرفت هەبێت، لەمبارەیەوە ئاهەنگ ئیسماعیلی تەمەن چلوودوو ساڵ پێیوایە كێشەی خێزانی شتێكی ئاساییەو هیچ خێزانێكی كورد بێ كێشەو گرفت نییەو دەڵێت((من و مێردەكەم رۆژانە تووشی‌ دەنگە دەنگ دەبینەوەو ئەویش لە ئەنجامی‌ دڵ ناسكی‌ و تێنەگەیشتنی‌ هەردووكمانە لەسەر بابەتێك، بەڵام هەرگیز نەمانهێشتووە شەو و ڕۆژێك بەسەر شەڕەكەماندا تێپەڕێت و پاش كەمێك نێوانمان باش بووەتەوە، هەمیشە خۆم مێردەكەم ئاشت‌ دەكەمەوە، چونكە مێردەكەم دڵی‌ زۆر ناسكە، بۆیە منیش نازیم هەڵگرتووە، بەڵام بە ڕای‌ من زۆربوونی‌ كێشە لەنێوان هاوسەرەكاندا دەبێتە هۆی‌ كاڵبوونەوەی‌ خۆشەویستی،‌ هەرچەندە ئەمە بە پێی‌ كەسەكان دەگۆڕێت، بەڵام هەندێك هاوسەریش هەن، دەتوانن دوای ڕوودانی كێشەكان پێوەندیەكانی نێوانیان ئاسایی بكەنەوە، بەڵام زۆر گرنگە هاوسەرەكان لەكاتی كێشەكاندا بیرێك لەمنداڵەكانیان بكەنەوە)).
هەرگیز نەمهێشتووە گرفتەكان گەورە بن
بەقسەی ئاهەنگ ماڵەكەیان كێشەی زۆری تێدا بووە، بەڵام هەرگیز نەیهێشتووە گرفتەكان گەوەربێت و لای خۆیەوە چارەسەری كردووە،دەڵێت ((هۆكاری‌ كێشەی‌ خێزانەكەمان بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە من حەز دەكەم بەردەوام لە خۆشی‌ و ناخۆشیدا لەگەڵ خزمەكانمدا بم، بەڵام مێردەكەم لەمەیاندا كەمتەرخەمی‌ پێوە دیارە، هەر خەریكی كاركردنەو سەردانی كەسوكارم ناكات)).
گرنگ ئەوەیە كێشەكان نەبنە هۆی تێكدانی‌ شیرازەی‌ خێزان
زۆر شەڕو ئاژاوە خێزانەكان هەراسان دەكات، بەجۆرێك ژن و مێردی واهەیە سی ساڵە هاوسەری یەكترن كەچی تووشی كێشەو ئاشووب دەبنەوەو ئاماژە بەوەدەدەن كە شەڕكردن و دەمەقاڵێ‌ بەشێكی‌ دانەبڕاوە لە ژیانی‌ ژن و مێردایەتی، ئەوەتا دەریا ئەمین كە ماوەی‌ شانزە ساڵە ژیانی‌ هاوسەری پێكهێناوەو ئێستا خاوەنی‌ سێ منداڵە پێیوایە هیچ خێزانێك نییە رۆژانە گرفت و ناخۆشیان نەبێت و ژن ومێردەكە بەشێوەیەی جیاواز تووشی‌ كێشە و ناخۆشی‌ نەبنەوە، دەڵێت ((سەرجەم خێزانەكان كێشەیان هەیە، هەركێشەیەك هۆكارێكی‌ تایبەتی‌ خۆی‌ هەیە، بەڵام گرنگ ئەوەیە ئەم كێشانە كاتیی‌ بن و نەبنە هۆی تێكدانی‌ شیرازەی‌ خێزانەكان، چونكە ئەگەر كێشەكان درێژەیان كێشا زیان بەلایەنی دەروونی منداڵ دەدات)) هەروەها دەریا جەختی لەوەكردووەتەوە كەكێشەكان ئەگەر زوو كۆتاییان بێت و لەسەر شتی لاوەكی بن ئاساییە و دەڵێت(( ئەگەر ژن و مێرد بتوانن زوو چارەسەر بۆكێشەكان بدۆزنەوە ئاساییە‌، بەڵام هەندێك جار گرفتەكان ماوەیەكی زۆری خایاندووە، كێشەی‌ گەورەتری بەدوای‌ خۆیدا هێناوە)).
یەكێك لەسیماكانی خێزانی كورد بگرە تاكی ڕۆژهەڵات بەگشتی وەها ناسراوە پێی شەرمە بۆچارەسەری كێشەكانی سەردانی توێژەری دەروونی یان توێژەری كۆمەڵایەتی بكات و هەرەچەندە ئێستا لەشارەكانی كوردستاندا دەیان سەنتەری چارەسەری دەروونی و بنكەی چاكسازی كۆمەلایەتی هەن بەلام رێژەیەكی زۆركەم هاووڵاتیان سەردانیان دەكەن و بگرە ئەو كەسانەی سەردانی ئەو سەنتەرانە دەكەن زۆر كەمن و بە پەنجەی دەست دەژمێرین، لەمبارەیەوە توێژەری دەروونی هانا كەمال سەرۆكی سەنتەری چارەسەری دەروونی بۆ گوڵان دواو وتی( یەكێك لە مەترسیدارترین گرفتی خێزانەكانی نێو كۆمەڵگەی ئێمە لەوەدایە كە هەرگیز بۆچارەسەری كێشەكانیان سەردانمان ناكەن، هەمیشە ئەو كێشەو گیروگرفتانەی كە هەیانە چارەسەری ناكەن تا دەگاتە ئەو كاتەی كێشەكە دەتەقێتەوەو چارەسەری نابێت، چونكە سەرجەم گرفتەكان لەبنەڕەتدا شتی ئاسایی بچووكن، بەڵام دوای بەسەرچوونی ماوەیەك ئەو گرفتە ئەگەر چارەسەر نەكرا مەترسی گەورە بەدوای خۆیدا دەهێنێت) هانا ئەوەشی خستەڕوو كە یەكێك لەو گرفتانەی زۆر ژن ومێردی لەیەكتر كردووە ئەوەیە، كەخزم و كەس بەشێوەیەكی بەربڵاو دەست دەخەنە نێو ژیانیانەوە.
سەبارەت بەكێشەكان هانا ئاماژە بەوە دەكات كەكێشە ئەگەر زۆربێت یان كەم لەخێزاندا بوونی هەیە، چونكە مرۆڤ لەڕووی دەروونیەوە هەمیشە جۆرە نائارامیەكی تێدا هەیە كە كێشەی بۆ دروست دەكات، هانا پێیوایە كێشەكان ئەگەر لەسەرەتادا بن ئاسان كۆنترۆڵ دەكرێن بەڵام دواتر ئەگەر درێژەیان كێشا مەترسی گەورەیان لێدەكەوێتەوە و دەڵێت (( كاتێك كێشەكان بووە هۆی‌ تۆران و جیابوونەوەی‌ ئافرەتەكە، ئەوا كێشەكان شێوەی ئاسایی خۆیان لە دەست دەدەن و خۆشەویستی‌ و سۆزیان زۆر كەم دەبێتەوە بەرامبەر بە یەكتری‌، پێم باشە ژن و مێرد خۆیان چارەی‌ گونجاو بدۆزنەوە بۆ كێشەكان و پێویست ناكات كەسی‌ سێیەم بە كێشەكانیان بزانێ، هەندێك جار ئەو كارلێكانە گرژی‌ و ئاڵۆزی‌ تێدەكەوێت و هۆكاری ئەمەش لێك تێنەگەیشتنی‌ ئەو دوو كەسەیە لە یەكتری و پێدەچێت پاش ماوەیەك باش ببن، ڕەنگە تاكۆتایی بەوشێوەیە بمێننەوە، بێجگە لەوەی كە توانای گرتنە ئەستۆی خێزان كارێكی‌ وا ئاسان نییە، چونكە خێزان خۆی لەبنەڕەتدا دامەزراوەیەكی‌ كەلتووری و كۆمەڵایەتی‌ و ئابووریی و تەنانەت سیاسیشە، بۆیە زۆرجار بە هەڵە مامەڵەكردن دەبێتە هۆی‌ گرژبوونی‌ دۆخی خێزان و لەئەنجامدا ناكۆكی و شەڕی‌ لێدەكەوێتەوە، ئەمە بێجگە لەوەی كە ئاستی‌ هوشیاری‌ تاكەكانیش لەم پرۆسەیەدا ڕۆڵێكی‌ بەرچاویان‌ هەیە، چونكە كاریگەری‌ دەبێت لەسەر پێكەوەژیانیان و لێك تێگەیشتنیان، زۆرجار منداڵیش دەبێتەهۆی چارەسەر بۆ كێشەی خێزان و وا لە دایك و باوك دەكات كە زیاتر پێكەوە بمێننەوە و لەیەكتری نزیك ببنەوە، بۆ ئەوەی منداڵەكە هەست بەوە نەكات كە كێشە هەیە لەم خێزانەدا)).
Top