دەروونناس: سامان سیوەیلی


ڕۆژگارێك تێكەوتووین فۆرمی خێزان بەو شێوەیەی هەیە ناشیرینە لەبەرچاودا، ڕەوشی خێزانی بەو شێوەیەی ‌دەبینرێت و دەبیسترێت دڵەڕاوكێ و بێئومێدی دەخوڵقێنێت، ژیانی خێزانی لای بەشێك لەوانەی لەدەرەوەی ژیانی هاوسەریدان بۆتە ئەو كابوسەی كەهیوای بۆ ناخوازرێت لەخەونیشدا تووشی ببن. جاران كوڕان بریسكەی سمێڵیان دەهات بەباسوخواسی ژنهێنان، كچان لەچاوەڕوانی شاسواری خەونەكانیاندا ڕۆژ و شەوەكانی تەمەنیان بەڕێدەكرد، كەچی لەم ڕۆژگارەدا لای بەشێك لەگەنجان بەباسكردنی چوونە ناو ژیانی هاوسەری موچڕكە بەدەروون و جەستەیاندا دێت. گەنجی ئێستا كاتێك لەڕەوشی خێزانی خێزاندارەكان لەدەوروبەری خۆیدا دەڕوانێت نموونەی زۆر ناشیرین دەبینێت، كێشە و ئاژاوەی خێزانی، بێ متمانەیی، ناپاكیی هاوسەریی، بێڕێزی، بێوەفایی بەرامبەر بەڵێنەكان، تۆران، دەستێوەردانی كۆمەڵایەتی، ململانێ لەگەڵ ماڵە خەزور، جیابوونەوە و ڕەنج بەباچوون و…تاد
ئەم نموونانە نەك هەر هاندەر نابن بۆ گەنجان تاچوونە ژیانی هاوسەریی بكەنە پرۆژە و خەون و كار بۆ هێنانە دی بكەن، بەڵكو بەئەندازەیەك ڕۆحیان دەتۆرێنێت لەپرۆسەی هاوسەرگیری كه ‌هەر بیری لێنەكەنەوە. (شوو بكەم بەدەردی فڵانی هاوڕێ و فیساری خوشكم و ئەوی تری خزمم ‌بچم؟ جاتوخوا ئەم ژیانە ڕەبەنییەی ئێستام باشتر نیە لەو دۆزەخە؟). ئەمە وەڵامی بەشێك لەكچانی كۆمەڵگەی ئێمەیە لەئێستادا بەرامبەر پرسی هاوسەرگیری. كوڕە نائومێدەكانیش بەرامبەر هەمان پرس بەم جۆرە ڕای خۆیان دەردەبڕن (بەقوربانە وازم لێبێنن سەرم ڕەحەت و سەحەتە ئێستا، كاكم و هاوڕێكانم زۆریان هەڵتڕاندووە لەژیانی خێزانی تامنیش خۆم بەو‌دەردەبەرم).
چەند ڕۆژێك بەر لەئێستا ئامادەی دیالۆگێك بووم لەنێوان كچێك (تەمەنی چل ساڵی تێپەڕاندووه، دەرچووی زانكۆ‌) و ئافرەتێك (نزیكەی پانزە ساڵە لەژیانی هاوسەریدایە و دایكی دوو منداڵه، دەرچووی زانكۆ‌)، ئافرەتەكە‌ هێندە سكاڵا و بێزاری خۆی دەردەبڕی لەدەست مێرد و پەیوەستییەكانی ژیانی هاوسەریی، مرۆڤ خۆزگەی بەو ڕەوشە نەدەخواست، ناوبەناو بەكچەكەی دەگوت خۆزگەم بەخۆت (خۆت … نەكەیت، بەخوا ژیان هەرئەوەندەی خۆشە كە ڕەبەنیت)، پاش مشتومڕێكی زۆر لەنێوانیاندا كۆتایی دیالۆگەكه ئەو هەستەی بەرجەستە كرد لەلایان كەكچەكە براوەیە لەژیاندا چونكە ڕەبەنە، ئافرەتە‌كەش دۆڕاوە چونكە هاوسەردارە.
ڕەوشی خێزان بەم جۆرەی كەئێستا ‌هەیە‌ هەڕەشەیەكی جدییە لەسەر ژیانی كۆمەڵایەتی و دەروونی كۆمەڵگە چونكە ڕۆژ لەدوای ڕۆژ فۆرمی خێزان ناشیرینتر دەكات و خواست لەسەر پرۆسەی هاوسەرگیری كەمتر دەكاتەوە، ئەگەر خواستیشی لەسەر بێت لەلای بەشێك ئەوا ئەو هەستە دروست دەكات كەپرۆسەی هاوسەرگیری ئەزموونێكی تاڵە، كەواتە پێشوەخت خوڵقێنەری ئامادەگییەكی دەروونییە كەبەگوێدا دەدات (تۆ دەچیتە ژیانێكی نوێوە كەئاییندەت ڕوون نییە تیایدا، تۆ بەرەو ململانێیەكی بەردەوام هەنگاو دەنێیت كەڕۆحت ئەكرۆژێت، تۆ چێژەكانی ژیانت بەرەو كەمبوونەوە دەبەیت). ئەم ئامادەگییە دەروونییە هەرزوو گەنجان ئامادە دەكات كەوا هەست بكەن دەچنە شەڕەوە، شەڕ لەگەڵ ڕەگەزی بەرامبەر، لەگەڵ ماڵە خەزوور، لەگەڵ مافەكانی هەردوولا، لەگەڵ باڵادەستبوونی بەرامبەر، لەگەڵ سەپاندنی مەرجەكانی بەرامبەر).
كێ بەر لەهاوسەرگیری لەدووی خاڵە ئەرێنی و شیرینەكانی ژیانی هاوسەریدا دەگەڕێت؟، كێ قسە لەسەر ئاسوودەبوونی ڕۆح و جێگیربوونی باری سۆزداریدا دەكات؟، ئاخر كە مێشك ئەو ئیعازە ببەخشێت كەتۆ بەرەو شەڕ دەڕۆیت ئیدی تۆ چۆن بیر لەجوانی و هێمنی و ئاسوودەیی دەكەیتەوە؟، چونكە ئاشكرایە لەشەڕدا جوانی نابینرێتەوە.
كەواتە دەكرێت بڵێین ڕەوشی خێزانی و كۆمەڵایەتی كۆمەڵگەی ئێمە لەقەیراندایە، قەیرانێك كەكەس پرۆژەی پێ نییە بۆ چارەسەر كردنی.
لەهەموو دنیادا كاتێك لایەنێكی ژیانی كۆمەڵگە دووچاری قەیران دێت دەسەڵاتی وڵات بانگهێشتی پسپۆران و بیرمەندان و ڕۆشنبیران دەكات كه توێژینەوەی زانستی ئەنجام بدەن و ‌پرۆژە پێشكەش بكەن بەمەبەستی ئاستدانان بۆ قەیرانەكە یاخود چارەسەركردنی. پرۆژە ئامادە دەكرێت و گفتوگۆی لەسەر دەكرێت و بڕیاری پێویست و گونجاوی لەبارەوە دەدرێت، دەبێتە كارنامەی حكومەت، بودجەی بۆ تەرخان دەكرێت. بەڵام مەخابن لەكۆمەڵگەی ئێمەدا تائێستا بەمجۆرە كارنەكراوە. بەڕاشكاوی دەڵێم ڕەوشی خێزان لەئێستادا زەنگێكی مەترسیدارە كەئاماژە بۆ ئاییندەیەكی نەخواستراو دەكات كە پڕی دەبێت لە لادان و نەخۆشییە دەروونی و كۆمەڵایەتییەكان، ئاییندەیەك كە پایە كۆمەڵایەتییەكانی كۆمەڵگەی كوردی بەرەو درز بردن و پاشان داڕمان دەبات. دەبێت كەس هەبێت لەڕەوشێكی لەوجۆرە سوود ببینێت؟
ڕەتكردنەوەی چوونە ناو ژیانی هاوسەرگیری پەتایەكی دەروونی و كۆمەڵایەتییە، كەزیانەكانی لەزیانی ئەنفلۆنزای باڵندە و بەراز زیاترە، ئەگەر ئەم جۆرانەی ئەنفلۆنزا تاكە تاكە مرۆڤەكان دەكوژێت، ئەوا پەتای ڕەتكردنەوەی هاوسەرگیری كۆمەڵگەیەك بەرەو داڕمان دەبات و بنەما كۆمەڵایەتییەكانی لەبەریەك هەڵدەوەشێنێت، بەمانای وشە كۆمەڵگەیەكی نەخۆش بەرهەمدەهێنێت.
دوا وتەم دەڵێم، قەیرانی هۆشیاری گەنجانی ئێمە لەمەڕ مەسەلەی هاوسەرگیریی زۆر قوڵترە لە قەیرانی ئابوری پێویست بۆ پێكهێنانی ژیانی هاوسەرگیریی.