داوا دەكرێت شوێنەوارەكانی ئامێدی بخرێـتە لیستی ڕێكخراوی یونسكۆوە

داوا دەكرێت شوێنەوارەكانی ئامێدی بخرێـتە لیستی ڕێكخراوی یونسكۆوە
ئامێدی مێژووییەكی كۆنی هەیەو خاوەنی چەندین شوێنەوارەو بەناوچەیەكی گەشتوگوزاری دادەنرێت، ئەم سنوورە لەمێژوودا پێگەیەكی گرنگ و تایبەتمەندی هەبووە نەك تەنیا لە ڕووی ئایینیەوە، بەڵكو لە بواری هونەر و مۆسیقا و رۆشنبیری، ئامێدی لەساڵی 1862 بۆتە قەزاو جگە لە ناحیەكانی(سەرسەنگ و دێرەلوك بامەڕنی و چەمانكی و كانی ماسی) 326 گوندیش لەخۆ دەگرێت، لەم گوندانەدا (49) گوندیان دانیشتووانەكەی برایانی مەسیحین.
ڕووبەری قەزای ئامێدی بەگشتی( 2627) كیلۆمەتر دووجایە و ژمارەی دانیشتووانەكەی نزیكەی(100) هەزار كەس دەبێت، لە ساڵی 1988 كە ئەنفال دەستی پێكرد،ئەنفال سەرتاپای سنووری قەزای گرتەوە، تەنیا چەند گوندێك نەبێـت هەر هەمووی بەسەریەكدا خاپووركران و خەڵكەكەشی ڕاگوازرانەوە بۆ كۆمەڵگای زۆرەملێ و شاروشارۆچكەكانی تری كوردستان، تەنانەت سەنتەری قەزاو ناحییەكانیش بەدەرنەبوون لەخاپووركردن، بەمشێوەیە ژێرخانی ئابووری و خزمەتگوزاری قەزاكە بەتەواوەتی خاپوورو وێران كرا، تەنانەت لەدوای ڕاپەرینی ساڵی 1991 بەهۆی بارودۆخی ناوچەكەو نزیكی لە سنووری توركیاوە، ژمارەیەكی زۆر گوند تا ئێستا ئاوەدان نەكراونەتەوە، لە كابینەی(5) ی حكومەتی هەرێمدا لەم دەڤەرەدا ژمارەیەك پرۆژەی خزمەتگوزاری و ئاوەدانكردنەوە ئەنجامدراوە،بەڵام ئەو كارو پرۆژانەش بەپێی كاولكاری و داواكاری خەڵكەكەی نییە، بۆیە سنووری قەزای ئامێدی پێویستی بە ئاوڕلێدانەوەی زیاتر هەیە،لەم بارەیەوە دانیشتووانی سنووری قەزای ئامێدی داوای كاری خزمەتگوزاری زیاتر دەكەن و لێرەو لەوێ گلەیی و گازاندەیان لەچەندین لایەن و بواری خزمەتگوزاری هەیە. لە بەسەركردنەوەیەكی گۆڤاری گوڵان دا گلەیی و گازندەكانی خەڵكەكەو چەند پرسیاری دیكەمان ئاڕاستەی(ئیسماعیل محەمەد) قایمقامی قەزای ئامێدی كرد، كە بەڕاشكاوی وەڵامی پرسیارەكانی داینەوەو راوبۆچوونی خۆی بەمجۆرە بۆ خستینەڕوو.


ئیسماعیل محەمەد قایمقامی قەزای ئامێدی بۆ(گــوڵان):
دەڤەری ئامێدی تا ئێستا
سنووری شارەوانی نییەو
كوژاندنەوەی زەویشی بۆ نەكراوە

لە بەشی سەرەوەی سەنتەری قەزای ئامێدی
ناتوانرێت شارەكە بەرفراوان بكرێت
كەمی ڕووبەری زەوی بەیەكێك لەو كێشە سەرەكییانەی قەزای ئامێدی دادەنرێت، كە ڕێگرە لەبەردەم فراوانبوونی شارو زیادكردنی ناوچەی نیشتەجێبوون،چونكە ئامێدی ناوچەیەكی شاخاوییەو فراوانبوونی زەحمەتە،هاوكات تاكو ئێستا كووژانەوەی زەوی بۆ ئەم قەزایە نەكراوە كەئەمەش گرفتێكی ئاڵۆزو گەورەیە،لەمبارەیەوە قایمقامی قەزای ئامێدی وتی: دەڤەری ئامێدی تا ئێستا سنووری شارەوانی نییەو كووژاندنەوەی زەویشی بۆ نەكراوە، نەبوونی كووژاندنەوەی زەوی(اطفاء) كێشەیەكی مەزنی بۆ سنوورەكە دروستكردووە، ناحییەكانی كانی ماسی و دێرەلوك و چەمانكی بە گشتی و بەشێك لە سنووری بامەڕنی و سەرسەنگ و سەنتەری قەزا ئیتفایان بۆ نەكراوەو هەقی خاوەن زەوییەكان دیاری نەكراون، بۆیە لەلایەكەوە زۆرپێویستە سنووری شارەوانی دیاری بكرێت تاوەكو بتوانرێت زەوی نیشتەجێبوون بەسەر خەڵكەكەدا دابەش بكرێت، لەمبارەیەوە داوامان لەلایەنی پێوەندار كردووە، بۆ ئەوەی ئەو كێشەو گرفتانە چارەسەر بكەن، لەلایەكی ترەوە بەپێی ئەو هەڵكەوتە جوگرافیایەی سەنتەری قەزای ئامێدی هەیەتی ناتوانرێت لە بەشی سەرەوەی قەزاكە شارەكە بەرفراوان بكرێت، چونكە ڕووبەری زەوی نیشتەجێبوون تێیدا دیاریكراوە، بەڵام لەبەشی خوارەوە پاش هەوڵێكی زۆر توانیوومانە هەزار پارچە زەوی دابەش بكەین و لەم بەرفراوانییەدا دوو گەڕەكی تازە دروستكراوە.
ماستەرپلانی شارۆچكەكە و گەشتیاری
سنووری قەزای ئامێدی لەژێر جێبەجێكردندایە
لەزۆربەی شار و شارۆچكەكانی هەرێمی كوردستان تا ئێستا ماستەرپلانیان نییە، بۆیە لەچەندین لایەنەوە بەتایبەتی لە بەرفراوانبوون و پرۆژە خزمەتگوزارییەكاندا ڕووبەڕووی گرفت دەبنەوە، لەمبارەوە قایمقامی قەزای ئامێدی وتی: قەزای ئامێدیش ماستەرپلانی نەبوو، بەڵام ئێستاكە كۆمپانیای فۆسینگی ئەڵمانی خەریكی ئامادەكردنی ماستەرپلانە بۆ سەنتەری قەزاكە، ئەم ماستەرپلانەش كۆمەڵگای كانی و ناوچەی سیلاڤ و ئامێدی و... تاد. لەگەڵدایە، هەر لەگەڵ ئەم ماستەرپلانەدا، ماستەرپلان بۆ شارۆچكەی سەرسەنگ و قدیش ئەنجام دەدرێت و لە ئایندەیەكی نزیكدا ماستەرپلانەكە تەواودەبێـت و لە ناو ئەو ماستەرپلانەدا كێشەو گرفتی بەرفراوانكردنی قەزاو ناحیەكان چارەسەركراوە.
هاوكات بەحوكمی ئەوەی سنووری ئامێدی دەڤەرێكی گەشتیارییە لەلایەن وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار و بەڕێوەبەرایەتی گەشتوگوزارەوە ماستەرپلانێك بۆ بواری گەشتیاری سنووری قەزای ئامێدی لە ژێر ئەنجامدانە كە تێیدا زۆر بەوردی شوێن و پێكهاتەكانی گەشتوگوزاری لەسەر دیاردەكرێت، ئەمەش یەكێكە لەو كارانەی كە برەو بە كەرتی گەشتوگوزاری دەدات و دەبێـتە هۆی بووژاندنەوەی گەشتیاریی لە سنوورەكە و كوردستان بەگشتی.
لە قەزای ئامێدی،پرۆژەیەكی ستراتیژی ئاوی خواردنەوە بە بڕی(108) ملیار دینار لەژێر جێبەجێكردندایە
سەبارەت بەوەی كە ئاوی خواردنەوە یەكێكە لەوپێداویستیە سەرەكی و گرنگانەی كە راستەوخۆ پێوەندی بەژیانی هەموو كەسێكەوە هەیەو لەماوەی ساڵانی رابردوودا بەپێی ئەو زانیاریانەی هەیە لەسنووری قەزای ئامێدی بەگشتی گرفتی كەمئاوی هەبووە لەپاشاندا هەوڵدراوە چارەسەر بكرێـت لەم ڕووەوە قایمقامی ئامێدی وتی: لە ساڵی(2005)ەوە تا ئێستا ژمارەیەكی زۆر كاروپرۆژەی خزمەتگوزاری لە قەزای ئامێدی و سنوورەكە ئەنجامدراوە، بەتایبەتی لەسەردەمی كابینەی پێنجەمداو ئێستاكەش لە كابینەی شەشەم كارو پرۆژەی بەردەوام هەیە، یەكێك لەو گرفتانەی لێرەو لەوێ هەبوو كێشەی كەمئاوی بوو، بۆیە پرۆژەیەكی ستراتیژی ئاوی خواردنەوە خراوەتەپلانەوە، ئێستاكە لەژێر جێبەجێكردندایە و بڕی(108) ملیار دیناری بۆ تەرخانكراوە لەماوەی دەست پێكردنییەوە بەدوو ساڵ تەواو دەبێت، ئەم پرۆژەیە سەرچاوەكەی لە سنووری ناحیەی دێرەلوكە هەر لەم سنوورەوە تا دێـتە سەرسەنگ و ئامێدی هەر هەموو سنوورەكە بە گوندەكان و كۆمەڵگاكانی دەوروبەریانەوە لەپرۆژەكە سوودمەند دەبن تا ماوەی زیاتر لە(25) ساڵی تر گرفتی ئاوی خواردنەوەیان نامێنێت، پرۆژەكەش كاری باشی تێدا كراوە و قۆناخی گرنگی بڕیوە.
لەقەزای ئامێدی تا ئێستاكەش
یەك قوتابخانەی چوار دەوامی هەیەو چوار قوتابخانەش سێ دەوامییە
سەبارەت بەڕەوشی پەروەردە كەیەكێكە لەولایەنانەی كە هەموو كاتێك بۆ ئایندەی میللەت گرنگەو لەدوای ڕاپەڕینەوە خەڵك لەهەرێمی كوردستان زۆر لە جاران زیاتر ڕووی لە خوێندن كردووە، لەمبارەیەشەوە لێرەولەوێ كێشەی سێ دەوامی و دوو دەوامی و میلاكات هەیە، بۆ زیاتر ئاگاداربوون لەم بوارەدا قایمقامی قەزای ئامێدی پێی وابوو زیادبوونی ژمارەی قوتابی جێی دڵخۆشی ئەوانە، بەڵام پێویستیان بە دابینكردنی قوتابخانەو پێداویستییەكانی خوێندن و دابینكردنی چەند پسپۆرایەتییەكە، هەروەها زیاتریش لەمبارەیەوە روونكردنەوەی داینێ: لەسەرتاسەری سنووری قەزای ئامێدی(166) قوتابخانە هەیە، یەك لە قوتابخانەكان چوار دەوامییە، چوار لە قوتابخانەكانیش سێ دەوامیە، قوتابخانەكانی تر دوو دەوامی و یەك دەوامین و كێشەمان لە میلاكاتی پەروەردە و قوتابخانەكان تەنیا پسپۆڕایەتی هەندێ وانەیە، بۆ چارەسەركردنی چوار دەوامی و سێ دەوامی و گونجاندنی قوتابخانەكان لەگەڵ سیستەمی تازەی خوێندندا، لە ساڵی رابردوودا چەند قوتابخانەیەك لەسنوورەكە دروستكراوەو ئەمساڵ بڕیارە لە سەنتەری قەزا بینایەك بۆ باخچەی ساوایان و بینایەكیش بۆ پەروەردەی قەزای ئامێدی دروست بكەین.
تەنیا یەك، دوو گوند لەسنووری ئامێدی
ماوە كارەبای حكومی بۆ بچێت
سەبارەت بەبواری كارەباو كێشەو گرفت و كاروپرۆژەكان لەمبوارەدا قایمقامی قەزای ئامێدی وتی: ئەگەر رەوشی كارەبای سنووری قەزای ئامێدی ئێستاكە بەراورد بكەین بەچەند ساڵی رابردوو زۆر باشە، تەنیا لەساڵی ڕابردوو(27) گوند تۆڕی كارەبای بۆ ڕاكێشراوە، ئێستاكە تەنیا یەك تا دوو گوند لەسنوورەكە ماوە كارەبای بۆ بچێت، لە سنوورەكە بە گشتی چەند وێستگەیەكی ناوەندی كارەبا دانراوە، هەروەها ئێستاكە خەریكین هێڵی كارەبای (kv131) لە نێوان ئامێدی و سەرسەنگ و چەمانكی و مانگێشدا رابكێشین، بە تەواوبوونی ئەم هێڵە كێشە و گرفتی بواری كارەبا تا ڕادەیەكی باش چارەسەر دەبێت.
لە ئایندەیەكی نزیكدا ئامێدی
پێویستی بە نەخۆشخانەیەكی گەورە هەیە
سەبارەت بە كەرتی تەندروستی كە ڕۆژانە خەڵك راستەوخۆ پێوەندی لەگەڵ هەیە، وەكو دەزانین سنووری قەزای ئامێدیش شاخاوییەو دوورە لە شارەوە، لە لایەكی ترەوە هاوسنوورە لەگەڵ توركیادا،ئەگەر هەركەموكورتییەك لەبواری تەندروستی هەبێت كاریگەرییەكی خراپی لەسەر خەڵكەكە بەتایبەتی لەسەر نەخۆش دروست دەكات، لەمبارەوە ئیسماعیل محەمەد پێی ڕگەیاندین:
ئێستاكە لەسنووری قەزای ئامێدی(25) بنكەی تەندروستی هەیەو نەخۆشخانەیەكی(60) قەرەوێڵەیی لەسەنتەری قەزاكەدا هەیە، بەڵام بەتەئكید بۆ ئایندەی ئامێدی پێویستمان بە نەخۆشخانەیەكی گەورەتر هەیە كە هەموو ئامێرو پێداویستی پشكنین و نەشتەرگەری جۆراوجۆری تێدا هەبێت، لەبەر ئەوەی سنووری قەزای ئامێدی بەرفراوانە و بە حوكمی گەشتوگوزاریش زیاتر هاتوچۆ و قەرەباڵغی لەسەرە.
شوێنەوارەكان هۆكار و بنەمایەكی ترن
بۆ ڕاكێشانی گەشتیار بەرەو سنوورەكە
سەبارەت بەوەی بۆچی كەرتی گەشتوگوزاری لە سنووری ئامێدی پێشنەكەوتووە، گەرچی دەزانین هەر هەموو بنەمایەكانی گەشتیاری لەم دەڤەرەدا هەیە، دیارە نەبوونی ڕێگای جووت ساید كاریگەری هەیە یان كارو پرۆژەی گەشتوگوزاری لە سنوورەكە ئەنجام نەدراوە، قایمقامی ئامێدی وتی: كێشەی گەشتوگوزار تەنیا شەقامی جووت ساید نییە، چونكە بەچەند قۆناغێك ئێستاكە ئەو رێگایەی كە دێـت بۆ سەرسەنگ و لەوێش بۆ ئامێدی دەبێـتە دوو ساید، بەڵام كێشەیەی سەرەكی لە شوێنە گەشتوگوزارییەكان هەبوو كە خەڵك لە كاتی ئاوەدانكردنەوەی سنوورەكەی لە ناو خانووەكانی گەشتیاری نیشتەجێبوون، ئێستا بە بڕیارێك دەستكراوە بە چۆڵكردنی ئەم شوێنانە و لە سەرەتادا لە قۆناخی یەكەمدا (516) خانوو لە سەرسەنگ چۆڵكرا بە پشتگیری و هاوكاری پارێزگاری دهۆك و ئەم خانووانە دراوە بە وەبەرهێنەرێك كە سەرلەنوێ تازەیان بكاتەوە تا لەگەڵ سیمای گەشتوگوزار بگونجێت، هەروەها لەم ماوەیەدا رەزامەندی وەرگیراوە كە (1300) خانووی تر لەمجۆرە كە لە ناوچە و شارۆچكە گەشتیاریەكانی تری سنوورەكەدان چۆڵ بكرێـت، بە گەڕانەوەی ئەو خانووانە بۆ گەشتوگوزار بەرەو پێشڤەچوونێكی بەرچاو بەدی دەكرێـت، هاوكات چەند شوێنەوارێك لە قەزای ئامێدی هەیە وەكو دەرگاكان و مەدرەسەی قوبەهای كە ماوەیەكە گرنگی تایبەت بەم شوێنانە دراوە، هەر بۆ نموونە رێگایەكمان بۆ قوبەهای بردووە و ئێستاكە كار لەسەر نۆژەنكردنەوە و كنە و پشكنینی مەدرەسەكە دەكرێـت، واتە دوو پرۆژە بەیەكەوە خراوەتە بەر پلان و كاركردن، چونكە ئەم مەدرسەیە گرنگی تایبەتی و مێژووی بۆ ناوچەكە و گەلەكەمان هەیە و بودجەیەكی باشی بۆ تەرخانكراوە، بە تەواوبوونی ئەو پرۆژانە و نۆژەنكردنەوەی شوێنەوارەكان تایبەتمەندییەكی تری گەشتوگوزاری لەناوچەكە دەردەكەوێت و هۆكار و بنەمایەك دەبێت بۆ ڕاكێشانی گەشتیار بەرەو سنوورەكە.
سەبارەت بەفیستیڤاڵە هونەری و رۆشنبیرییەكانیش قایمقامی قەزای ئامێدی وتی: لەماوەی ساڵانی ڕابردوو زۆر فیستیڤاڵ لەئامێدی سازكراوە، هەر لەماوەی ڕابردوودا لەسەر هەر یەك لە بواری گەشتوگوزارو بواری كەلەپوور و رەسەنایەتی فیستیڤاڵ ئەنجامدراوە و دوو فیستیڤاڵ لەسەر هەڵخلیسكان و یارییەكانی سەربەفرو فیستیڤاڵێك بۆ گۆرانیبێژی بەناوبانگ تەحسین تەها سازكراوە، بۆ زیاتر خزمەتكردنی هەموو بوارەكانی هونەری و رۆشنبیری لەبەرنامە و پلاندایە كە گرنگی زیاتر بەهونەرو ڤیستیڤاڵەكان بدەین، بۆ ئەوەی ئەو لایەنانە گەشە بكات، هەر بۆ بەرز راگرتنی هونەرو مۆسیقا لەماوەی رابردوودا پەیكەرێكمان بۆ هونەرمەندی گۆرانیبێژ تەحسین تەها دروستكرد ئەمەش لەسەر داوای ئێمەو بەچاودێری وەزیری رۆشنبیری ولاوانی حكومەتی هەرێمی كوردستان بوو، هەروەها داواكراوە لە زانكۆی دهۆك كە پێوەندی لە بارەی ئامێدیەوە لەگەڵ ڕێكخراوی یونسكۆ بكەن، بۆ ئەوەی ئامێدی بخرێتـە لیستی رێكخراوی یونسكۆوە كە وەكو شارێكی كەلتووری و شوێنەواریی و مێژوویی بناسرێت، داواشمان پێشكەش بەخوێندنی باڵا كردووە كە كۆلێژێك یان دوو كۆلێژ لە قەزای ئامێدی بكاتەوە و كۆلێژەكانیش پێمان باشبوو كۆلێژی شوێنەوارناسی یان بەشی گەشتوگوزار بێـت و بە كردنەوەی ئەم كۆلیژانەش زیاتر قەزاكە ڕووی شارستانی و كەلتووری و مێژوویی دەگەشێتەوە، هەرچەندە ئێستاكە پەیمانگای تەكنیكی لە ئامێدی هەیە، لەمبارەیەشەوە وەزیری خوێندنی باڵا و سەرۆكی زانكۆی دهۆك بەڵێنیان داوە كە جێبەجێی بكەن.
رۆژانە سەنتەری قەزاپاك دەكرێتەوە و چاودێری وردیش لەسەر تیمەكانی شارەوانی هەیە
پاككردنەوە و خۆ ڕزگاركردن لە زبڵوخاشاك بەپێی ئەو سیستەمەی تا ئێستاكە لە كوردستان پیادە دەكرێت سیستەمێكی خراپ و كۆنەو نەتوانراوە بەشێوەیەكی رێكوپێك رۆژانە كوچە و كۆڵانەكان و سەنتەری شار پاك بكەنەوەو لەپاشان زبڵوخاشاكەكە بەشێوەیەكی زانستی دووبارە بیكەنەوە بەكەرەستە سەرەتاییەكان، لەمبارەوە قایمقامی قەزای ئامێدی وتی: پاككردنەوەی قەزا و ناحیەكانی سنوورەكە هەر هەمووی رۆژانە بەپێی ئەو سیستەمەی كە لەهەموو شارو شارۆچكەكانی تری كوردستان هەیە پیادە دەكرێت، بەڵام لەلای ئێمە بەتایبەتی لەسەنتەری قەزاوە جگە لە پاككردنەوە رۆژانە بەدواداچوون و چاودێری ورد لەسەر تیمەكانی شارەوانی دەكەین، هەر بۆیەش ئەگەر سەیری ناو سەنتەر و گەڕەكەكانی قەزای ئامێدی بكەین دەبینن زۆر پاك و خاوێنە، پرۆسەی خۆ رزگاركردن لە زبڵوخاشاكەكە زۆر خراپ و ناتەندروستە و هۆكارێكی پیسبوونی ژینگەشە، بەڵام لە ساڵی رابردوو لەلایەن وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار بڕیاردرا پاككردنەوەی سنووری ئامێدی بۆ ماوەی دەساڵ بدرێـت بەكۆمپانیایەك و هەر ئەم كۆمپانیایەش كارگەیەكی ریسایكلین دابمەزرێنێـت بۆ خۆ رزگاركردن لە زبڵوخاشاكەكە، بەڵام ئەم پرۆژەیە تا ئێستا نەكەوتۆتە واری جێبەجێكردنەوە.
لە ساڵی رابردوو كێشەی ئاگركەوتنەوە زۆربوو، وا چاوەڕوان دەكرێت ئەمساڵیش بەهەمان شێوە بێت
سەبارەت بە ئاگركەوتنەوە لە سنووری ئامێدی بەتایبەتی لە وەرزی هاوین چۆن رووبەڕووی دەبنەوە،كەموكوڕی و پێداویستیتان هەیە، قایمقامی قەزای ئامێدی وتی: لە ساڵی رابردوو كێشەی ئاگركەوتنەوە زۆر هەبوو، وا چاوەڕوان دەكرێت ئەمساڵیش بەهەمان شێوە ئاگركەوتنەوە لە سنووری قەزای ئامێدی زۆر بێت، لەبەر ئەوەی سنوورێكی كشتوكاڵییە و رەز و باغ و دارستانی زۆرە و هەندێ كەمتەخەرمیش لەلایەن هاووڵاتیانەوە روودەدات لە كاتی ئاگركەوتنەوە یان فڕێدانی جگەرە كە ئەمانەش پڕیشكی ئاگردروست دەكەن و لە پاشان ئاگری گەورەی لێ دەكەوێتەوە، بەڵام لە رێگای تیمەكانی بەرگری شارستانی و هێزی پێشمەرگەی ژینگە و پۆلیسی دارستان توانراوە تا ڕادەیەكی باش ئاگر كەوتنەوەكان كۆنترۆڵ بكرێت، ئەمساڵیش ئەولایەنە پێوەندارانە ئاگاداركراینەوە كە لە ئامادەباشی دابن و كەلوپەل و پێداویستی خۆیان ئامادە بكەن بۆ هەر ڕووداوێكی ئاگر كەوتنەوەی لە ناكاو، بۆ زیاتر كۆنترۆڵكردن و روونەدانی ئاگر شەقام و رێگاكانی دەورووبەری زەوی كشتوكاڵی و دارستانەكان لە زبڵوپوشوپەراش پاك دەكرێتەوە و لە ناو زەویەكانیشدا هێڵی خۆڵ دروست دەكرێت بۆ ئەوەی ئەگەر ئاگریش لە پارچە زەویەك بەربوو نەچێت بۆ پارچەیەكی تر، هۆكاری ئاگركەوتنەوەكانیش بەشی زۆری لە ئەنجامی هاتنی رێژەیەكی زۆری گەشتیارانە، چونكە گەشتیارەكان بۆ خواردن و چایی لێنان ئاگردەكەنەوەو لەئەنجامدا هەندێ جار ئاگرەكە دەپەڕێتەوە و دەغڵودان ئاگر دەگرێت یان هەندێ ئاگر كەوتنەوە لە ئەنجامی تۆپ بارانی ناوچە سنوورییەكان ڕوودەدات.
بۆ زیاتر پێش لە ئاگركەوتنەوە و كووژاندنەوە داوامان كردووە بنكەی ئاگر كوژێنەوە لە سنوورەكە زیاد بكرێت، سەرەڕای ئەمانەش خەڵكی ناوچەكە لە حاڵەتی ئاگر كەوتنەوەكان زۆر هاوكارمانن.
لە سنووری قەزای ئامێدی
ژمارەیەكی زۆر مین چێندراون
سەبارەت بەبوونی مین لە سنووری ئامێدی قایمقامی قەزای ئامێدی وتی: لە ساڵی 1961 تا 1991 سنووری ئامێدی ناوجەرگەی شۆڕشی رزگاریخوازی گەلەكەمان بووە، لە دوای راپەڕینیش تا ئێستا بەحوكمی هاوسنووریمان ژمارەیەكی زۆر مین لە دەڤەرەكەدا چاندراوە و نەخشەیەكی تیروتەسەل لەبەردەستە كە چەند كێڵگەی مین لەناوچەكە هەیە تا ئێستاكە زۆر شوێن و كێڵگەی بەمین چێنراو پاككراونەتەوەو ژمارەیەكی زۆریش لەكێڵگەی مین ماوە پاك بكرێتەوەو لەئەنجامی ئەو مینانەشدا قوربانی لێكەوتۆتەوە، دەزگا و رێكخراوەكانی مین بەردەوامن لە كاروچالاكییەكانیان بۆ پاككردنەوەی سنوورەكە لە مین، چونكە هەر ئەم مینەیە وایكردووە زۆر گوند ئاوەدان نەكرێتەوە و چەندین باخ و بێستانیش دانەچێندرێت.
پرۆژەكان زیاتر لەسەر بودجەی پەرەپێدانە،
نەك وەزارەتەكان
سەبارەت بە كاروپرۆژەكان كە زیاتر پشت بە بودجەی پەرەپێدانی پارێزگا دەبەستن نەك بە وەزارەتەكان قایمقامی قەزای ئامێدی وتی: بێگومان یەكێك لە كێشەكان ئەوەیە كە كارو پرۆژەكان زیاتر لەلایەن بودجەی پەرەپێدانەوەن نەك وەزارەتەكان، بەڵام ساڵی رابردوو هەندێ لەپرۆژەكان لەلایەن وەزارەتەكانەوە ئەنجامدراوە بەتایبەتی پرۆژەی ستراتیژی ئاوی خواردنەوە كە لەلایەن وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزارەوە خراوەتە بەرپلان و ئێستاكە لە ژێرجێبەجێكردندایە.
تا ئێستا بڕیاری دابەزاندنی دەسەڵاتی ئیداری كاریگەری لەسەر كارو ئیشەكانمان نەبووە
سەبارەت بە دابەزاندنی دەسەڵاتی ئیداری و كاریگەری لەسەر راپەڕاندنی ئیش و كارەكانیان قایمقامی قەزای ئامێدی وتی: بریاڕێك دراوە كە دەسەڵاتی ئیداری دابەزێتەخوارەوە،بەڵام ئەوە تەنیا وەكو بڕیار و نووسراو هەیە، دەنا تا ئێستا هیچ كاریگەری لەسەر ئیش و كارەكانمان نەبووە، لەلایەكی ترەوە ئەم بڕیارە لەگەڵ دوو تا سێ یاسا دژەو ناگونجێت بۆ نموونە لەگەڵ یاسای ئەنجومەنی پارێزگاكان، لەلایەكی ترەوە دابەزاندنی دەسەڵاتی ئیداری بەبێ دەسەڵاتی دارایی و یەكەی ژمێریاریی سوودی نییە و كاریگەریی لەسەر بەرەو پێشەوە بردنی كارو ئیشەكان نابێت، بەڵكو هەر كاتێك بودجە لەبەر دەست هەبوو و یەكەی ژمێریاری لەلامان دابمەزرێت ئەوە ئەو كاتە دابەزاندنی دەسەڵاتی ئیداری كار و مەرامی خۆی دەپێكێت.
ئێمە كێشەیەكمان هەیە تا ئێستا(102) گوند
لە قەزای ئامێدی ئاوەدان نەكراونەتەوە
سەبارەت بەوەی كە سنووری قەزای ئامێدی ناوچەیەكی كشتوكاڵی و ئاژەڵدارییە دەبێت وەزارەتی كشتوكاڵ چی بۆ ئەو سنوورە كردبێت، قایمقامی قەزای ئامێدی وتی: وەزارەتی كشتوكاڵ لەدوو، سێ ساڵی رابردوو لە گواستنەوەی بەروبوومی جووتیاران هاوكاری باشی كردوین، ئەم هاوكارییەش كاریگەری لەسەر بەرەوپێشەوەبردنی كەرتی كشتوكاڵی لە ناوچەكەدا دیارە، هەروەها بەنداوێكی گەورەی بەناوی بێدیهی بە بڕی (11) ملیار دینار دروست دەكات،ئەو بەنداوە ئێستا لەژێر ئەنجامداندایە، چەند كۆگای ساردكەرەوەی بۆ بەرووبومی سەوزە و میوە دروستكردووە، لەلایەكی ترەوە قەرز بە جووتیاران دەدات كە هاوكاری و پشتگیرییەكی گەورە و باشە بۆ جووتیاران، بەڵام ئێمە كێشەیەكمان هەیە تا ئێستا(102) گوند لە قەزای ئامێدی ئەوانەی سنووریین لەگەڵ توركیا، لەبەر بارودۆخەكە ئاوەدان نەكراوەتەوە.
نەخێر وەزارەتی پیشەسازی تا ئێستا هیچ جۆرە پرۆژەیەكی لە دەڤەرەكە ئەنجام نەداوە
سەبارەت بەوەی كە وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانی هیچ پرۆژە و كارگەیەكی لە سنووری قەزای ئامێدی ئەنجامداوە، قایمقامی قەزای ئامێدی وتی: نەخێر وەزارەتی پیشەسازی تا ئێستا كە هیچ جۆرە پرۆژە و كارگەیەكی لە دەڤەرەكە ئەنجام نەدراوە، كە هەموولایەك دەزانین ناوچەیەكی بەرفراوان و دەوڵەمەندە بە كشتوكاڵ و بەرووبوومی سەوزە و میوەجات.
لە كۆتاییدا قایمقامی قەزای ئامێدی وتی: سەیرانی بەری سیرێ، ئەو سەیرانە زۆر كۆنە لە كاتی میری بادینانەوە هەبووە، ئێستاكەشی هەموو ساڵێك لە(1/5) خەڵكی ئامێدی بە گشتی لە شەوەكەیدا دەچنە ئەو سەیرانگایە تا رۆژی دواتر لەوێ دەمێننەوە، ئەم سەیرانە بۆتە كەلتوور و دابوونەریتێكی خەڵكی ناوچەكەیە،پێمان باشە بیڕازێنینەوە..
Top