qeyrane ktuprreke prose rotînîyekanî birriyardanî gorrî û serkrdekanî naçar be girtineber rêkkarî bepele krd. têkellêk le bê mtmaneyî û be helletêgeyşitin û tirs seryanikêşa bo leberyekhewellşaneweyi ew rayellaneyi şarstaniyetî hawçerx pêkewe grêdeden.
eme le hawînî sallî ١٩١٤eda bû, katêk ewrupa serqallî xoamadekrdin bû bo ceng. bellam dekrêt em wesfe beser hawînî sallî ٢٠٢٠da cêbecê bibêt. xiraptirîn peta le dwayi nexoşî enflonzayi nêwan sallanî ١٩١٨-١٩٢٠ be çeşnêkî xêra gorrdrawe bo tengjeyekî bunyadî û ruberrwî cîhangerayî botewe, ke renge zemîne bsazênêt bo metirsîdartirîn ruberrubuneweyi ciyupoletîkî le dwayi kotayî hatinî şerrî sardewe. le miyaneyi çend hefteyekî kemda, petayi kovîd-١٩ buwehoyi daxiranî yek leser sêyi abûrî cîhanî û serhelldanî gewretirîn tengjeyi abûrî le dwayi dakşane mezneke. û eger le ayinde birrwanîn, ewa hokarî her giring ke çonîyetî peresendinî qeyraneke diyarî dekat brîtiye le serkrdayetî be komell. legell eweşda, hêşita em tuxme yeklakereweye le arada nîye. legell hellkşanî milmilanêyi nêwan emerîka û çînda, ewa pêwîste serkrdayetî cîhanî drust bêt le şwênêkî dîkewe cge le waşnton dî sî yan pekkîn. sererrayi eweş, û le pênawî rêgexoşkrdin bo nwêbûneweyi hawkarî nêwdewlletî, debêt sereta sê efsane puçell bikrênewe. efsaneyi yekem eweye ke wa wesfî kovîd-١٩ dekrêt wek eweyi rûdawêk bêt û kes pêşbînî nekrdbêt û kes amadekarî nekrdbêt bo ruberrubunewey. le waqî'da, bergrîkaranî tendrustî gşitî wek bîl geyts û zanayanî petanasî wek maykl ostirholm le zanikoyi mînîsota bo çendîn salle zengî metirsîyan lêda lebareyi metirsîyiyekanî peywest be vayros û enflonzawe, û ajanise serekîyekanî hewallgrîş hoşdarî hawşêweyan da. qullayî em tengjeyeyi êsta derencamî şkstî be komellî êmeye bo wellamdaneweyi hoşdarîye rûnekanî zanayan. leweş xiraptir, dekrêt em vayrose tenha rahênanêk bêt bo ew karesataneyi çawerrwanman deken le derencamî gorranî jîngeyiyewe. efsaneyi duwem, pêyi waye kovîd-١٩ mîsdaqiyetî cîhangerayî lawaz krduwe. be dllinyayiyewe geşite nêwdewlletîye asmanîyekan, be berawrd be hokare konekanî geşitkrdin, hokarêk bûn bo xêratir billawkrdineweyi vayroseke le sertaserî cîhanda. le heman katda cîhangerayî zaniyarî û zanistî pzîşkî û tekinelojiya û damezirawe frelayenekanman bo desteber dekat ke pêwîstin bo lenawbrdinî nek tenha vayrosekan, bellku sercem hereşe hawbeşekanî dîke. behoyi bûnî komellgeyekî zanistî cîhanî pêkewegrêdraw le rêyi tekinelojiyayi zaniyarî û peywendîkrdewe, cînomî vayroseke destinîşanikraw û be aşkra le ١٢î kanûnî duwemda billawkrayewe, ewîş dwayi dû hefte le rageyandinî çîn be tûşbûn be çend ḧalletêk. le êstada twêjeranî sertaserî cîhan derencamekaniyan hawbeşî pêdeken le hewllekaniyanda bo geyşitin be vaksînêk. hîç katêk ruwîneda jmareyekî hênde gewre le şarezayanî cîhan kar leser yek proje biken.

efsaneyi sêyem brîtiye leweyi amiraze siyasiyekanî êsta û rêkxistinî dameziraweyîman hawkar nedebûn bo derbazbûn lem qeyrane. le waqî'da, rêkxirawe nêwdewlletîyekan detwanin be xistinegerrî beşêkî kemî serçawekaniyan îḧtiywayi vayroseke û derhawîşite abûrîyekanî biken. leber ewe taweku şêwazî karkrdinî damezirawekanî wek rêkxirawî tendrustî cîhanî negorrîn û karî ziyatir encam nedeyin bo sûdergirtin le serçaweyi karaktere taybetekan, ewa natwanîn pêşbinîyekanman bedî bênîn. kovîd-١٩ le serwextêkî hestiyarda serîhellda, û buwehoyi xêra serhelldanî tengjeyekî qûlltir le peywendîda be hawkarî nêwdewlletîyewe. zallbûn beser herdû qeyranekeşda dahênanikarî gewretir û hewllî be komellî pêwîste bo hênanedî hawsengîyekî seqamgîr le nêwan geşeyi abûrî û xoşguzeranî komellayetîda. encamdanî em kareş erkêkî asan nîye. gorrînî damezirawekan û sîstme abûrîyekanman bes nîye, bellku debêt gorranikarî le xoşmanda bikeyin. ew programeyi pêwîstmane pênc beş le xodegrêt. yekem, ême pêwîstman be karkrdine bohênanedî serkrdayetiyekî gşitgîrtir leser astî cîhanî. beleberçawgirtinî bargrjîyekanî êstayi nêwan emerîka û çîn, ewa pêwîste wllatanî dîkeyi grupî ٢٠ pêkewe karibiken le pênaw hênanearayi bîrokeyi nwê bo çareserkrdinî zorêk le kêşekan: tengjeyi sîstmî bazirganî cîhanî, û ziyadbûnî milmilanêyi tekinelojî û paşekşeyi mtmanekrdin be çwarçêwe frelayenekan. pêwîste yekêtî ewrupa û berîtaniya û yaban û keneda û endenusiya û hîndistan û koriyayi başûr û berazîl, be taybetî, rollêkî gewretir bibînîn bo girtineestoyi serkrdayetî. duwem pêwîstman be hawpeymanêkî serkrdayetî nwê leser çendîn ast heye ke rêkxirawekanî komellgeyi medenî û kertî taybet û nawende fîkrîyekan û layene karakanî dîkeyi bigirêtewe. katêk şêwazî rotînî serkrdayetî le serewe bo xwarewe le arada nebêt, ewa debêt ewanî dîke le astî doxekeda biken. sêyem, pêwîstman be proseyekî bê grêwgollî perepêdan û dabeşkrdinî vaksînî vayroseke debêt. pêwîste endamanî grupî ٢٠ kar leser pabendbûnekanî pêşuyan biken û kar legell rêkxirawe nêwdewlletîye peywendîdarekan û hawbeşe xobexşekanî kertî taybet biken bo drustkrdinî platiformêk bo pêşkeşkrdinî vaksînekan be şêweyekî xêra û dadperwerane. eme teḧedidiyekî bê pêşîneye û pêwîstî be hawpeymanêtiyekî bê pêşîne debêt. çwarem, pêwîste rêkkarî karatir bigîrêteber bo mamellekrdin legell ew tengje darayiyeyi çawerrwan dekrêt bem nzîkane le abûrî tazegeşekrduwekanda bêtearawe. le kotayîda, pêwîste komellgeyi nêwdewlletî destibikat be binyatinanî hawpeymanêtî pêwîst bo desteberkrdinî serkewtin le kongreyi netewe yekgrtwekan bo fre bayelojî, herweha kongreyi netewe yekgrtwekan bo jînge le sallî dahatûda. cîhan pêwîstîyek be peleyi heye be beşdarî ziyatirî dewlletan le çareserkrdinî kêşe jîngeyiyekan, mêjûnus margrêt makmîlan bem şêweyeyi xwarewe kotayî be şrovekarîyekeyi hêna derbareyi cengî cîhanî le sallî ١٩١٤da: "eger bmanewêt le sedeyi bîst û yekewe penceyi tawan drêj bikeyin, ewa detwanîn le dû ruwewe oballeke bixeyine estoyi ew kesaneyi ewrupayan pelkêş krd bo ceng, şksthênaniyan le pêşbînîkrdinî astî ew kawlkarîyeyi cengêkî lem şêweye drustî dekat, û nebûnî bwêrî bo westanewe le ruwî ew kesaneyi mşitumirrî eweyan dekrd cge le ceng rêgaçareyekî dîke le arada nemawe." bellam hemîşe rêgaçareyi dîke heye, hemîşe xodzînewe le karkrdin bacî qursî heye û le brî qbullkrdinî darrûxanî sîstme frelayeneke, pêwîste bîr le mîkanîzime nwêyekanî hawkarî bikeyinewe ke pêwîstin bo ruberrubuneweyi qeyraneke.






le nûsînî brêtirand bardê û yivês tîbêrgiyen
le saytî procêkt sîndîkeyt billawkrawetewe