Le hellbijardine çarenûssazekeyi 20î oktoberda be dengdan be lîstî 190 szayi encamderanî xiyanetî 16î oktober dedeyin

le dwayi xiyanetî nîşitmanîyi 16î oktoberî 2017we ke lelayen seranî yekêtîyi nîşitmanîyi kurdistanewe 51%î xakî herêmî kurdistan radestî hêze çekdarekanî 'êraq kranewe, carêkî dîke be hawşêweyi sallî 1966 hawkêşeyi hêz le kurdistanda beser dû bereda xoyi yeklayî krdewe ke brîtî bûn le:

1- bereyek bergrî le qewareyi siyasîyi herêmî kurdistan dekrd û le rojanî 20-26î oktoberî 2017 dastanekanî «prdê, meḧmûdiye, sḧêla»î be raberayetîyi serok barizanî û be îradeyi hêzî pêşmergeyi kurdistan tomar dekrd.

2- bereyekî dîkeş be serokayetîyi yekêtîyi nîşitmanîyi kurdistan û pşitgîrîyi beşêk le ḧzbe siyasîyekanî kurdistan, hawşan legell debabe û hêzekanî ḧeşdî şe'bî rûmallî şerrekeyan bo berjewendîyi dujmin dekrd û le şaşeyi telefziyonekaniyan manşêtî gewreyan denûsî: «hewlêr kewt .. allayi kurdistan leser ballexaneyi parêzgayi hewlêr hênraye xwarewe».

qaremaniyetîyi hêzî pêşmergeyi kurdistan le maweyi teniya şeş rojda (20-26)î oktoberî 2017, beranberî geyande ew qena'eteyi ke ew bergrîyi û mqawemeteyi hêzî pêşmergeyi kurdistan be raberayetîyi serok barizanî le hemû berekanî şerrda deykat, le seruwî hemû mezendeyekî zanistî serbazîyeweye û, îradeyeke hergîz têk naşkêt, boye bêcge le razîbûn be «agrbest» û, danîşitinewe leser mêzî danustandin hîç rêgeyekî dîke le berdemiyanda nema, her boye dwayi em mqawemete carêkî dîke diyalog le nêwan herêmî kurdistan û ḧkumetî beẍda destî pêkrdewe û, carêkî dîke hewlle dîplomatîyekan kewtinewegerr û îmanwîl makron serokî ferenisa be fermî banghêşitî nêçîrvan barizanî serokî ḧkumetî kabîneyi heşitemî krd û le koşkî elêzîyi be fermî pêşwazî krd û pşitiywanîyi xoyi bo qewareyi siyasîyi herêmî kurdistan dûpat krdewe.

barudoxî proseyi siyasîyi herêmî kurdistan dwayi dastanekanî hêzî pêşmerge, zor alloz bû, beşêk le ḧzbe siyasîyekanî kurdistan deyanwîst ew barudoxe bqoznewe û dawayi hellweşaneweyi ḧkumetî herêmî kurdistan û damezirandinî ḧkumetî înqazî nîşitmanîyan dekrd, bellam lenaw em barudoxe siyasîye sexteda leser raspardeyi serok barizanî, nêçîrvan barizanî serokî ḧkumetî herêmî kurdistan be dengêkî bwêr ew birriyaraneyi ḧkumetî herêmî kurdistanî be hemû layek rageyandin ke be proseyi hellbijardin carêkî dîke proseyi siyasî le herêmî kurdistan û peywendîyekanî herêm legell 'êraq rêk dexenewe, birriyarekanîş emane bûn:

• herêmî kurdistan amadekarîyi dekat bo eweyi beşdarî le hellbijardinekanî encumenî nwêneranî 'êraq bikat le ayarî 2018.

• herêmî kurdistan birriyarî hellbijardinî pêşwexteyi perlemanî kurdistan dedat û le 30î eylûlî 2018 le kurdistan hellbijardin dekrêt.

pend û wane le hellbijardinekanî ayarî 2018

bo encumenî nwêneranî 'êraq û eylûl bo perlemanî kurdistan

beşêk le ḧzbe siyasîyekanî kurdistan ke bê aga bûn le îradeyi wîjdanî nîşitmanperwerîyi xellkî kurdistan, mezndeyan bew core bû ke xellkî kurdistan kurdistan «xiyanetî 16î oktober» wek derhawîşiteyekî nerênîyi proseyi rîfrandome şkodarekeyi 25î eylûlî 2017 le qellem deden û le hellbijardinî ayarî 2018 szayi partî dîmukratî kurdistan dedenewe, betaybetîş ke partî dîmukratî kurdistan bo ew hellbijardine birriyarî dabû baykotî hellbijardinekanî parêzgayi kerkûk bikat û lew parêzgaye hîç kandîdêkî nebû, bellam dwayi krdineweyi sinduqekanî dengdan û lêkciyakrdineweyi dengekan, îradeyi xellkî kurdistan nek teniya ḧzbekanî kurdistan, bellku tewawî hêz û layene siyasîyekanî tûşî şok krd, betaybetî ke partî dîmukratî kurdistan teniya ḧzbî siyasî bû leser astî 'êraq û kurdistan be teniya 25 kursîyi perlemanî 'êraqî bedest hênabû.

ew serkewtine gewreyeyi partî dîmukratî kurdistan le hellbijardinekanî ayarî 2018 bo encumenî nwêneranî 'êraq, ew qena'eteyi lenaw proseyi siyasîyi 'êraq, betaybetî lenaw hêzekanî 'erebî şî'e drust krd, ke bebê birriyarî serok barizanî û beşdarî partî dîmukratî kurdistan hîç kabîneyekî ḧkumet le 'êraq pêk nahênrêt, serencamîş wek bînîman partî dîmukratî kurdistan layenêkî serekîyi ḧkumetekeyi d.'adl 'ebidulmehdî bû, dwayi pêkhênanî ḧkumetîş be fermî serok barizanî bo beẍda banghêşit kra û ferşî sûrî bo raxira û leser astî berizî ḧkumet û perleman û koyi serkrdeyi layene siyasîyekanî 'êraq pêşwazî lêkra. eme eweyi selmand ke dost û neyar teniya serok barizanî û partî dîmukratî kurdistan be nwêner û parêzerî herêmî kurdistan dezanin, ew serkewtine eweyi selmand ke wîjdanî nîşitmanperweran medaliyayi kurdistan le yexeyi partî dîmukratî kurdistan deden û xiyanetkaranîş rîswa dekat.

dwayi hellbijardinekanî ayarî 2018î encumenî nwêneranî 'êraq, amadekarîyekan bo hellbijardinî 30î eylûlî 2018 destiyan pêkrd, lenaw amadekarîyekan bo em hellbijardineyi perlemanî kurdistan, dîsan ḧzbekan be şêweyekî gşitî û yekêtîyi nîşitmanîyi kurdistan be şêweyekî taybetî, kewtine gêçell drustkrdin bo dwaxistinî hellbijardinekanî perlemanî kurdistan, heta geyşite ew asteyi wtebêjî ew katî ew ḧzbe «ferîd eseserd» raygeyand, yekêtî rêge nadat lewdiywî dêgelle sinduqî dengdan dabinrêt û, le kongreyekî rojinameyî em prsiyare rûberruwî serokî ḧkumet krayewe, beweyi yekêtîyi nîşitmanîyi kurdistan rêge nadat sinduqekanî hellbijardin lew diywî dêgelle dabinrên, le wellamda zor bwêrane û be dengî beriz be hemû layekî rageyand «ême sinduqekanî dengdan dadenên, ba ewan rêge neden hellbijardin bikrêt». ḧkumetî herêmî kurdistan birriyarekeyi xoyi cêbecê krd û le 30î eylûlî 2018 xellkî kurdistan çûne ser sinduqî dengdan bo dûbare hellbijardineweyi perlemanî kurdistan.

hellbijardinî 30î eylûlî 2018 bo partî dîmukratî kurdistan xallî werçerxan bû bo hengawhellgirtin berew cêbecêkrdinî berinameyi «kurdistanêkî behêz», ew kurdistane behêzeyi pêwîstî beweye be îradeyi xellkî kurdistan bunyad binrêt. her bo bîrhênanewe partî dîmukratî kurdistan le hellbijardinekanî eylûlî 2013 teniya xawenî 38 kursî bû, bellam le hellbijardinî eylûlî 2018 gelî kurdistan xellatî partî dîmukratî kurdistanî krd û jmareyi kursîyekanî geyande 45 kursîyi perlemanî kurdistan.

ew dû hellbijardine giringeyi «encûmenî nwêneranî 'êraq û perlemanî kurdistan», rastewxo dwayi xiyanetî nîşitmanîyi 16î oktoberî 2017 encam drawn, le maweyi kemtir le sallêk û pêş eweyi salliyadî ew xiyanete nîşitmanîye bikeyinewe, gelî kurdistan le çwarçêweyi proseyekî şarstanîyaneyi hawçerx û dîmukratî û be dengekaniyan medaliyayi serfrazî kurdistaniyan be partî dîmukratî kurdistan bexşî û mtmaneyi ziyatiryan pêdayewe, le beranberîşda ew layeneyi xiyanetî nîşitmanîyi 16î oktoberî encam da, be corêk rîswa krd, ke bêcge le didaninan be şkstekeyi xoyanda hêç bijareyekî dîkeyan bo nemayewe.

 

yadkrdineweyi dastanekanî oktoberî 2017î hêzî pêşmerge w

îradeyi gelî kurdistan leser sinduqekanî dengdan

hellbijardinî 20î oktoberî 2024 bo dûbare hellbijardineweyi perlemanî kurdistan, hellbijardinêkî çarenûssaze leber eweyi taqîkrdineweyi «îradeyi gelî kurdistane» lenaw torrî çnrawî pîlanî naḧezan û dujminanî qewareyi siyasîyi herêmî kurdistan.

em hellbijardine çarenûssaze leber eweyi bo yekemîn care le mêjuwî hellbijardinekan perlemanî kurdistanda her le sallî (1992- 2018) em hellbijardine be çawdêrîyi komîsiyonî ballayi hellbijardinekanî dewlletî 'êraq dekrêt.

bo yekemîn care be birriyarî dadgayi fîdrrallî tewawî kursîyi kotayi pêkhatekan (turkman, kld, siryan, aşûrî, ermen» ret krawnetewe û be guşarî partî dîmukratî kurdistan pênc kursî le koyi 100 kursîyi perleman bo kotayi pêkhatekan gerrêndrawetewe.

bo yekemîn care hellmetî hellbijardinekan beser dû bereda dabeş buwe, bereyek be raberayetîyi serok barizanî û partî dîmukratî kurdistan, druşmî «aramî û awedanî. pêkeweyî û xorragrî» beriz krduwetewe û rojane bas le dahatûyekî geş dekat û beriname bo «kurdistanêkî behêztir» daderrêjêt û, ciya leweyi rojane komellêk prrojeyi taze dekatewe, le heman katda berdî binaẍe bo çendîn prrojeyi stiratîjîyi xizimetguzarîyi xellk dadenêt, le beranberda ḧzbekanî dîke bûnete bereyi dij bem hiywa û awate û be druşmekanî «kotayî pêdehênîn, raydegrîn, îtir bese, drodeken..» û, be aşkra û bê şermane le çwarçêweyi gutarî zbrî popolîstî bangeşe bo rûxandinî qewareyi siyasîyi ḧkumetî herêmî kurdistan deken.

eweyi lem jînge siyasîye allozeyi kurdistan cêgeyi geşbînî û umêde, eweye ke le dwayi xiyanetî 16î oktoberî 2017we, lenaw îradeyi xellkî kurdistanda ew prse yeklayî krawetewe ke em îradeye pşitgîrîyi kam bereye dekat û le dijî kam bere hellwêst werdegrêt û szayan dedat, em lêkciyakrdineweyi ew dûbereyeş hellbijardin dwayi hellbijardin ziyatir le îradeyi gelî kurdistanda xoyi berceste dekatewe û mtmaneyi ziyatir be partî dîmukratî kurdistan dedat, heta geyşite ew asteyi le hellbijardinekanî oktoberî 2021 bo encumenî nwêneranî 'êraq, xellkî kurdistan be rîjeyi (50+1) mtmaneyi xoyi be partî dîmukratî kurdistan da û krdiye xawenî 33 kursî le koyi 63 kursîyi kurd le perlemanî 'êraqda.

le maweyi sallanî 2019-2024 ke dekate pênc sall, serok barizanî û partî dîmukratî kurdistan serkrdayetîyi bereyi «parêzgarîkrdin û sazş nekrdin leser mafekanî gelî kurdistan»yan krduwe, wêrrayi eweyi lem çend salleda herêmî kurdistan rûberruwî gewretirîn herreşeyi serbazî û qeyranî corawcorî abûrî wek «billawbûneweyi petayi korona û dabezînî nrxî newt bo xwar sfr, birrînî pşkî herêmî kurdistan le bûdceyi 'êraq buwewe, lemeş ziyatir bêbeşkrdinî mûçexoranî herêmî kurdistan ke perlemanî 'êraq bo dabînikrdinî mûçe birriyarî leser da, ragirtinî henardekrdinî newtî kurdistan, berdewamîyi şerrî abûrî be şêwazî corawcor dijî herêm w...htd». bellam ḧkumetî herêmî kurdistan be pşitiywanîyi partî dîmukratî kurdistan nek her twanî em ḧkumete bparêzêt, bellku planî bo bunyadinanî jêrxanêkî hemelayeneyi bo dabînikrdinî jiyanêkî şaystetir bo xellkî kurdistan geyandine qonaẍî cêbecêkrdin û, wek êstaş debînîn msirur barizanî serokî ḧkumetî herêmî kurdistan mujdeyi ayindeyekî şaystetir be gelekeyi radegeyenêt.

hellbijardin le dwayi hellbijardin, kêrvî dengdan û mtmaneyi xellkî kurdistan be serok barizanî û partî dîmukratî kurdistan, ruwî le hellkşane, boye dllinyayin lem hellbijardineşda gelî kurdistan ziyatir le hellbijardinî oktoberî 2021î encumenî 'êraq mtmane dedene serok barizanî û partî dîmukratî kurdistan.

partî dîmukratî dîmukratî kurdistan wek partekeyi adarî 1970 çon be teniya rêkkewtininameyi adarî legell ḧkumetî 'êraq wek gewretirîn destkewt le mêjuwî bzûtineweyi rizgarîxwazî kurdistan îmza krd, emcareş be îradeyi xellkî kurdistan birriyar leser çarenûsî gelî kurdistan dedat, emeş padaşitî îradeyi gelî kurdistane bo serok barizanî û partî dîmukratî kurdistan ke rojêk le rojan sazş leser mafekanî gelî kurdistan nakat û kurdistanî behêztir le dwayi 20î oktoberî 2024 debêt «yek herêm, yek perleman, yek ḧkumet, yek hêzî pêşmerge»î hebêt. dedeyin