پێش ئەوەی كۆمیسیۆنی سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق بە شێوەیەكی فەرمی وەڵامی تانەی لایەنە سیاسییەكان بداتەوە و ئەنجامی هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی كوردستان پەسەند بكات، بازنەی گفتوگۆ لە ڕۆژی 14ی تشرینی دووەمی ساڵی 2024 بڕیاری دا، پرسی «ئەگەرەكانی پێكهێنانی كابینەی دەیەم» بكاتە ناونیشانی بیست و سێیەمین گفتوگۆ و، نوێنەری سەرجەم لایەنە سیاسییەكانی بەشداربووی هەڵبژاردن و نوێنەری پێكهاتە جیاوازەكان بانگهێشت بكات، بۆ ئەوەی گەنگەشەیەكی كراوە و بەرپرسیارانە لەسەر ئەم پرسە هەستیارە نیشتمانییە بكەین، كە پەیوەندیی بە ئایندە و چارەنووسی هەرێمی كوردستانەوە هەیە.

ئامانجمان لەم‌ گفتوگۆ كراوەیە، وێڕای پێكەوە كۆكردنەوەی بۆچوونە جیاوازەكان لەسەر پرسێكی نیشتمانیی گرنگ، لە هەمان كاتدا مەبەستمان بوو، ڕای گشتی لە چەند ڕاستییەكی ناو پرۆسەی سیاسیی كوردستان ئاگادار بكەینەوە، كە لێرەدا ئاماژەیان پێ دەكەم:

1- لەدوای ئەنجامدانی هەڵبژاردنەكانی خولی شەشەمی پەرلەمانی كوردستان لە 20ی تشرینی یەكەمی ساڵی 2024، بۆ‌ یەكەمین جار بوو، لە گفتوگۆیەكی كراوەدا و لە ڕەهەندی بیروبۆچوونی سیاسیی‌ جیاوازەوە، جەخت لەسەر ئەوە بكرێتەوە كە دەبێت‌ لەبەرچاوگرتنی «چارەنووس و ئایندەی قەوارەی سیاسیی هەرێمی كوردستان لە سەرووی دابەشكردنی كێكی دەسەڵاتەوە سەیر بكرێت»، بۆیە ئەم هەنگاوە بۆ بازنەی گفتوگۆی بەشی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی پارتی دیموكراتی كوردستان، بە دەستپێشخەرییەكی نیشتمانی لە قەڵەم دەدرێت و دەستخۆشییان لێ دەكەم و، سەلێمێنەری ئەو ڕاستییەیە كە پارتی دیموكراتی كوردستان لە چوارچێوەی پرانسیپی «یەك هەرێم، یەك پەرلەمان، یەك حكومەت، یەك هێزی پێشمەرگە و كۆتاییهێنان بە كاری نایاسایی»دا هەنگاو بۆ پێكهێنانی كابینەی دەیەم هەڵدەگرێت.

 2- لە هەڵبژاردنی ئەم جارەدا، خەڵكی كوردستان بە ڕێژەی 72 % بەشدارییان لە هەڵبژاردندا كردووە و دەنگیان بە حزبە سیاسییەكان داوە، بۆیە مەبەستمان بوو ڕای گشتی لەوە ئاگادار بێت، كە تاچەند حزبە سیاسییەكان ڕێز لەو بەشدارییە گەورەیەی هاووڵاتیان دەگرن، بەڵام بەداخەوە، وەك دەبینین، هەندێك حزبی سیاسی لەبەر بەرژەوەندیی تەسكی حزبایەتی ئەو ئیرادە گەورەیەی گەلی كوردستان نابینێت و نایەوێت، لەسەر ئەو نەخشە ڕێگەیە بڕوات، كە ئەو ئیرادەیە بۆ پرۆسەی سیاسیی هەرێمی كوردستانی دایڕشتووە.

3- كوردستان و قۆناغەكە وامان لێ دەخوازێت لە دوای كۆتاییهاتنی پرۆسەی هەڵبژاردن، هەموو هێز و لایەنە سیاسییەكان گوتاری بانگەشەی هەڵبژاردن جێبهێڵن و چاویان ئەو شەڕ و ئاڵۆزیانە ببینێت كە تەواوی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی گرتووەتەوە، جیا لەو شەڕە كراوەیەی ئیسرائیل و حەماس، ئیسرائیل و حزبوڵڵا، هاوكات پاشكۆكانی هەردوو ڕێكخراوی تیرۆریستیی «ئەلقاعیدە و داعش» هێرشی فراوانیان لە سووریا دەست پێكردووەتەوە و گەیشتووەتە ئەو ئاستەی ناوچەی بەرفراوانی وەك شاری «حەلەب» داگیر بكەن، لە عێراقیش زۆر باش خۆیان ڕێك خستووەتەوە و بە دوور نازانرێت، هەمان سیناریۆی ساڵی 2014ی تیرۆریستانی داعش دووبارە ببێتەوە، بۆیە لەناو ئەم هاوكێشە گڕگرتووەدا، مەبەستمان بوو ڕای گشتی لەوە ئاگادار بكەینەوە، بەوەی پێویستە گوشار بخەنە سەر تێكڕای حزبە سیاسییەكان بۆ ئەوەی پەلە لە پێكهێنانی كابینەی داهاتوو بكەن و، خۆیان ئامادە بكەن، بۆ ئەوەی بتوانین مامەڵەیەكی دروست لەگەڵ ئەم گۆڕانكارییە ترسناكەدا بكەین و پڕیشكی ئەم ئاگرە لە كوردستان دوور بخەینەوە.

لە ناو ڕاپۆرتی ئەم جارەدا كە لەم ژمارەیەی گۆڤاری گوڵاندا لەبەر دەستە، جیا لە بۆچوونە جیاوازەكانی ئامادەبووانی بازنەی گفتوگۆ، لە هەمان كاتدا بیربۆچوونی جیاوازی دەستەبژێری هەر چوار پارێزگاكەی كوردستان كە قسەیان بۆ ڕاپۆرتە مەیدانییەكەی بازنەی گفتوگۆ كردووە،بڵاو كراوەتەوە، لێرەدا هەڵسەنگاندنی ئەو بۆچوونە جیاوازانە بۆ خوێنەران بەجێ دەهێڵم و ئاماژە بە لایەنێكی دیكەی بارودۆخی كوردستان دەكەم، كە لە ئێستادا بە هۆی ململانێی ناتەندروستی حزبیەوە داپۆشراوە.

هەرێمی كوردستان بە بارودۆخێكی هەستیار لەسەر ئاستی «عێراق و ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست»دا تێدەپەڕێت، لەم قۆناغەدا وەك سەرۆك بارزانی لە كۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشی ڕۆژهەڵات لە زانكۆی ئەمریكی كوردستان- دهۆك (MEPS) ئاماژەی پێ كرد، «ئەگەر بڕوامان بە خۆمان نەبێت و، ئامادە نەبین بۆ هەموو فیداكارییەك، كەس ناتوانێت هیچمان بۆ بكات»، پرسیار لێرەدا ئەوەیە، ئایا خۆمان وەك هەرێمی كوردستان چۆن بوونمان دەبێت، چۆن شكۆمان دەبێت، چۆن دەتوانین خۆمان بپارێزین؟ بێگومان تەنیا ڕێگە لە بەردەمماندا ئەوەیە كە دەبێت جیاوازییە سیاسی و حزبییەكانمان پێكەوە كۆبكەینەوە و بیكەینە خاڵی بەهێز و، ئەم هێزە لە چوارچێوەی «یەك هەرێم، یەك پەرلەمان، یەك حكومەت، یەك هێزی پێشمەرگە، كۆتاییهێنان بە كاری نایاسایی»دا ڕەنگدانەوەی هەبێت.

ئەگەر بە دیدێكی نیشتمانییانەی دوور لە تێڕوانینی تەسكی حزبایەتی و، لە خوار بەرژەوەندیی باڵای گەل و نیشتمانەوە دووبارە پێناسەی پرۆسەی سیاسیی هەرێمی كوردستان بكەینەوە، ئەوا خاڵی هاوبەشی كۆی حزبە سیاسییەكان لەگەڵ یەكتری، زۆر زیاترە لەو خاڵانەی كە لەسەری ناكۆكن، بۆیە دەكرێت خاڵە هاوبەشەكان بكەینە نەخشەڕێگەی یەكڕیزی و یەكگوتاری و، لە پێناوی ڕێزگرتن لە ئیرادەی خەڵك و دەنگەكانیان، پەلە لە دووبارە پێكهینانەوەی دامەزراوە شەرعییەكانی كوردستان و پەلە لە پێكهێنانی كابینەی دەیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان بكەین، تاكو هاونیشتمانیان هەست بكەن بە بەشدارییان لە پرۆسەی دەنگدان بەشێكی گرنگ و كاریگەرن لە داڕشتنەوەی پرۆسەی سیاسی و، ئەمەش جۆرێكە لە بنیادنانی ئومێد و متمانەی گشتی، كە دەشێ بنەما بن، بۆ دەیان ئەركی دیكە لە پێناو نیشتماندا.

لە هەرێمی كوردستان، ئەزموونێكی جوانی پێكەوەژیانی ئاشتییانەی نێوان نەتەوە و ئایینە جیاوازەكان هەیە و جێگەی شانازیی هەمووان و، جێی سەرنجی دونیای دەرەوەیە، كە هەرێمی كوردستان لە ئێستادا جوگرافیایەكی ئارام و هێورە بۆ پێكەوەژیان. ئەم ڕواڵەتە سیاسی و جوگرافیا ئارامە، ئەركێكی دیكە بۆ سەرشان و مێژووی سیاسیی هەمووان زیاد دەكات، كە بەرژەوەندییەكانی كوردستان لە سەرووی هەموو بەرژەوەندییەكەوە ببینین و بەشێك بین لە بەردەوامیی گەشەی زیاتری ئەم سەكۆی پێكەوە ژیانە.