پ.د.نەزاكەت حوسێن ئەندامی بازنەی گفتوگۆ و ئەندامی بەشی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی پارتی دیموكراتی كوردستانە و مامۆستایە لە زانكۆی سلێمانی، لە گفتوگۆی ئەم جارەی بازنەی گفتوگۆدا (یاسای نەوت و گازی فیدڕاڵی . خوێندنەوە و هەڵسەنگاندن) بەم جۆرە دیدوبۆچوون و پێشنیارەكانی خستە ڕوو.

 

میوانانی بەڕێز هەریەكەیان لە پسپۆڕیی و ئەزموونی خۆیەوە، بە وردی باسی هۆكاری دواكەوتنی دەرچوواندنی یاسای نەوت و گازی فیدڕاڵییان كرد و، بەربەستەكانی بەردەمی و مەترسییەكانی نەبوونیان خستە ڕوو. من یاساناس نیم و پسپۆڕیم لەم بوارە نییە، بەڵام لە ڕوانگەیەكی دیكەوە باسی ئامراز و میكانیزمێكی گرنگیی پشتیوان بۆ بەرهەمهێنان و جێبەجێكردنی هەر یاسا و ڕێنمایی و گۆڕانكارییەك لە سیستەم و ئەجندای كاردا دەكەم. لەوێوە باسی دەكەم، كە بەڕێز د.مەناف ئەلمووسەوی ئاماژەی بە خاڵێكی گرنگ دا، كە گوتی: «دەبێت فشارێكی جەماوەری لەسەر لایەنە سیاسییەكان و پەرلەمان دروست بكرێت، بۆ هەرچی زووتر بەرهەمهێنانی ئەم یاسەیە». ئەمە خاڵێكی گرنگی جەوهەرییە بۆ هەر پڕۆژە و ڕەشنووس و ئەجندا و پاكیجێك، كە هەر حكومەتێك هەیبێت بۆ وڵاتەكەی، كە دەبێت ڕای گشتیی لەسەر بێت و دەبێت حكومەت ڕایەكی گشتی بۆ پشتیوانیی ئەو پڕۆژەیە دەستەبەر بكات، ئەگینا ئەگەر یاساكەشی هەبێت، جێبەجێ بوونی ئاسان نابێت و گونجاندنی لەگەڵ ژینگە سیاسی و كۆمەڵایەتییەكە زەحمەت دەبێت. بۆیە من دەچمە سەر پسپۆرییەكەی خۆم كە تەسویق و ڕاگەیانەندە، كە چۆن بتوانین وەك ئامرازێكی كاریگەر بەكاری بهێنین بۆ پشتیوانیی ئەم پڕۆژەیە، كە بەرهەمهێنانی یاسایەكی نەوت و گازە كە كۆدەنگیی لەسەر دروست ببێت و ڕێككەوتنێكی سیاسی، یاسایی، كۆمەڵایەتی بۆ دەستەبەر بكەین. گرفتی گەورەی وڵاتانی ڕۆژهەڵات و ئێمەش ئەوەیە كە هیچ ئامادەسازی و زەمینەسازییەكی جەماوەری بۆ پڕۆژە و بەرنامەكانمان ناكەین كە دەمانەوێت بیهێنینە بەرهەم و بۆ جەماوەری ڕوون ناكەینەوە و ڕای گشتی بۆ دروست ناكەین.

ڕاگەیاندن وەك ئامرازێكی هەرە كاریگەری تەسویقی لەكاتی بەرهەمهێنانی یاسا و پڕۆژەكان بۆ نیشتمان ناخەینە گەڕ، تاكو جەماوەر بەشداری بكات بە ڕا و بۆچوونەكانی لەو پڕۆژەیەدا، تا بەرچاو ڕوون بێت و گرنگییەكەی بزانێت و بۆشایی نەبوون و مەترسییەكانی بۆ سەر نیشتمان و ژیانی خۆیشی لا ڕوون بێت، ئەوكات زۆر باش دەتوانێت ببێتە پشتیوان بۆی و فشاری جەماوەری هەبێت لەسەر ئەو لایەنانەی كە پەیوەندیدارن بە ئامادەكردنی ئەو پڕۆژەیە و ئەركیانە بەرهەمی بهێنن. مەبەست لێرەدا فەوزای ئیعلامی و هوتافكێشان نییە، بەڵكو مەبەست ئەوەیە بە سەنگینی و هاوسەنگییەوە ڕاگەیاندنێكی بەرپرسی نیشتمانی ئەمە بكات و بە زانستی و لۆژیكی شتەكان بخاتە ڕوو.

لە ساڵانی ڕابردوودا وەك سەندیكای ڕۆژنامەنوسانی كوردستان سەردانی كونسووڵی نوێی ئەو كاتەی ئەمریكامان لە شاری هەولێر كرد. ئەو باسی پشتیوانیی جەماوەری كرد بۆ دەستوور و یاسا و پڕۆژەكانی حكومەت و، گوتی: «كاتێك دەستووری ئەمریكا نووسرایەوە، ماوەی چەند ڕۆژێك خەڵك لە بەردەم هۆڵەكە چاوەڕێ بوون، تا دەستوورەكە تەواو ببێت و ئیعلان بكرێت، كە لێژنەی ئامادەكاریی دەستوور هاتنە دەرەوە لە هۆڵەكە، خەڵكەكە گوتیان چیتان كرد؟ ئەوانیش گوتیان: ئەگەر ئێوە پشتیوانمان بن بۆ جێبەجێكردنی، ئێمە شتێكی باشمان ئامادە كردووە». ئەمە ئەوە دەردەخات، نابێت لە كاتی ئامادەكاری و نییەتی جێبەجێكردنی هەر بڕیار و یاسا و ڕێنماییەكدا جەماوەر و ڕای گشتی فەرامۆش بكرێت، بەڵكو دەبێت ڕاگەیاندن پێش وەخت كاری لەسەر بكات و گفتوگۆی گەرمی لەسەر بكات و پسپۆڕان لەو بارەوە بدوێنێت. ئەرێنی و نەرێنی بخاتە ڕوو، قەناعەت و ئامادەكاری بۆ قبووڵكردنی دروست بكات، لە هەمان كاتدا ئەم ڕوونكردنەوە و ڕاگەیاندنە هاوسەنگە دەمی نەیارەكان و موزایەدەچییەكان دادەخات، لەوەی دژی یاسا و بڕیارەكان بوەستنەوە.

دەتوانم بڵێم ڕێژەی 1%ی دانیشتووانی عێراق نازانن یاسای نەوت و گاز چییە و گرنگیی بۆ وڵات چییە، یان نەبوونی چ مەترسییەكە، سوود و قازانجی بۆ ئەو وەك هاووڵاتی چییە، تاكو ببێتە پشتیوانی، ببورن وا دەڵێم، ڕەنگە زۆربەی دانیشتووانی عێراق هێشتا هەر نەزانن یاسای نەوت و گاز هەیە، یان نییە، یان بۆچی نییە و بەربەستەكان چین. ئەمانە دەبێت شی بكرێنەوە بۆ خەڵك و ڕاپرسی و توێژینەوەی لەسەر بكرێت. بۆچی دەبێت باسی نەوت و گاز تەنیا لای پسۆڕان و یاساناسەكانی ئەو بوارە بێت و تەنیا ئەوان ئاگاداری باسەكانی بن و هەر ئەوان قسەی تێدا بكەن؟ ڕاستە دەبێت ئەوان بەشدار بن لە بەرهەمهێنانیدا، بەڵام بۆچی وردەكارییەكانی لای خەڵك شاراوە بێت؟ پشتیوانیی جەماوەری و ڕای گشتی بەم ڕوونكردنەوە و خستنە بەرچاوەی جەماوەر دروست دەبێت. هێشتا خەڵك نازانێت كە هۆكاری سەرەكیی بەشێك لە ناسەقامگیریی سیاسی و ئابووریی ئەم وڵاتە نەبوونی یاسای نەوت و گازە، كەسیش نازانێت ئەو لایەنانەی ڕێگرن و سوودمەندن لە نەبوونی ئەم یاسایە كێن، تاكو جەماوەر فشارێك دروست بكات، بۆیە ئامرازێكی كاریگەر كە دەبێت كار بكات، لە كاتی ئامادەكردنی هەر پڕۆژەیەك و جێبەجێكردنی ڕاگەیاندنە و هۆكارەكانی دیكەی تەسویقە كە نابێت فەرامۆش بكرێت.