شێرکۆ حەبیب

خاتوو کامالا هاریس کاندید بۆ پۆستی سەرۆک کۆماری ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکاك دوای ئەوەی جۆ بایدن کانەوەی خۆی راگەیاند لە بریارێکی چاوەروان نەکراو، بەڵام بەرژەوەندی وڵات و حزبەکەی لەسەروی بەرژەوەندییەکاە بۆیە ئەو بریارەی داك دوای ئەوەی گەیشتە ئەو باوەرە کە سەرکەوتنی لە کێبرکی لەگەڵ ترامب لە بەرژەوەندی ئەو نابێت، هەڵبەتە هۆکارەکەشی باری تەندوستی بایدن رۆژ لە دوای رۆژ زیاتر بەرەو خراپی دەرۆیشت، کە ئەمەش لە بەرژەوەندی ترامب بوو،
بۆ ئەم مەبەستەش خاتوو کامالا پێویستی بە دروستکردنی تۆڕێکی فراوانی هەزاران هاوکار و خۆبەخش هەیەك جگە لە بوونی سەرچاوەیەکی دارایی بەهێز کە بتوانێت هەڵمەتی هەڵبژاردنەکەی بەرێوە ببات، ئەو هیوادارە ئەو ڕێکخراوەی ئێستای هەڵمەتی هەڵبژاردن کە کاریان کردووە بۆ دووبارە هەڵبژاردنەوەی جۆ بایدن و هاریس لەگەڵیدابن لە مانگی نۆڤەمبەردا..
دووەم بەربەست کە هاریس ڕووبەڕووی دەبێتەوە، دەستەبەرکردنی ئەو پارەیە کە پێویستە بۆ دابینکردنی دارایی هەڵمەتەکەی. هیوادارە سوود لە 100 ملیۆن دۆلار لە هەژماری هەڵمەتی هەڵبژاردنی بایدن هاریس وەربگرێت. بەڵام کۆمارییەکان هەڕەشەی ڕێکاری یاسایی دەکەن و دەڵێن ئەو بەخشینانە بە تایبەتی بۆ بانگەشەی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی جۆ بایدن کراون، نەک بۆ بانگەشەی هەڵبژاردنی کامالا هاریس. بەڵام بەخشینەکانی ڕابردوو بە لایەکدا، هاریس بەخشینی سەرەتایی بەرچاوی لە ٢٤ کاتژمێری دوای کشانەوەی بایدن وەرگرت.
هاریس زۆر پێویستی بەو پشتگیرییە دەبێت کە گەنجانی ئەمریکی بە شێوەیەکی نەریتی پێشکەش بە کاندیدەکانی پارتی دیموکرات دەکەن. ڕاپرسییەکی وردی بیروڕا کە لە مانگی نیسانی ڕابردوودا لەلایەن قوتابخانەی هارڤارد کێنێدی ئەنجامدرا، دەریخست کە ئەولەویەتەکانی گەنجانی ئەمریکا ئابووریی نیشتمانی و ئازادییە تاکەکەسییەکانە. لە کاتێکدا بە گشتی هەڵمەتی توندوتیژی ئیسرائیل لە غەززە ئیدانە دەکەن، بەڵام سیاسەتی دەرەوە بۆ ئەوان پرسێکی یەکلاکەرەوە نییە. لە لایەکی ترەوە شەڕی غەززە فاکتەری بنەڕەتی لە ڕوانگەی سیاسی هەندێک لە گروپە ئەمریکییەکان و بەتایبەت گروپە عەرەبی و موسڵمانەکان لە دەوڵەتە ژیانییەکانی وەک میشیگان پێکدەهێنێت.

کامالا هاریس وەک جێگری سەرۆک کۆمار ناچار بوو پەیڕەوی لە بڕیارەکانی بایدن بکات سەبارەت بە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و شەڕی غەززە. بەڵام هاریس لە باڵی چەپی پارتی دیموکراتەوە نزیکترە کە زیاتر هاوسۆزی مافەکانی فەلەستینەکانە. دەتوانین سەرنج بدەین جیاوازی تۆن لە نێوان ئەو و بایدن و بلینکن کاتێک باس لە فەلەستینییەکان دەکەین لە غەززە. پۆلیتیکۆ لە مانگی کانوونی دووەمی ئەمساڵدا بڵاویکردەوە، هاریس لە پشت دەرگا داخراوەکانەوە داوای لە بایدن دەکات کە زیاتر هەستیار بێت بەرامبەر بە ئازارەکانی فەلەستینییەکان. کەناڵی ئێن بی سی نیوز لە مانگی ئازاردا بڵاویکردەوە، ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی کۆشکی سپی لە وتارێکدا کە یاریدەدەرانی هاریس ئامادەی کردبوو بۆ ئەوەی باسی شەڕی غەززە بکات، ڕەخنەکانی لە ئیسرائیل کەمکردەوە. هاریس لە وتارەکەیدا جەختی لەوە کردەوە کە ئیسرائیل نابێت سنووردارکردنی ناپێویست لەسەر ڕۆیشتنی هاوکارییەکان هەڵبگرێت و دڵنیابێت لەوەی سوپاکەی هێرش نەکاتە سەر کارمەندانی فریاگوزاری مرۆیی و بیناکانیان و کاروانەکانیان.
هەندێک لە چاودێرانی سیاسی پێشبینی دەکەن کە هاریس ئەگەر ئەو بڕیاردەر بووایە، زۆر پێش ئەوەی بایدن داوای ئاگربەستی دەکرد. هاریس بە ئاشکرا سیاسەتی ئیدارەی بایدن دووپات دەکاتەوە کە ئاسایشی غەززە و ئیسرائیل، و ئاوەدانکردنەوە و بەڕێوەبردنی غەززە لە ڕۆژی دوای ململانێکان، پەیوەستە بە دیدێکی سیاسی ڕوون بۆ دەوڵەتێکی داهاتووی فەلەستین بە سەرۆکایەتی دەسەڵاتێکی چاکسازیکراوی فەلەستین، بەڵام ئەو، وەک ئەوانی دیکە لە ئیدارەی بایدن و پارتی دیموکراتدا، هەرگیز بە ئاشکرا باسی نەکردووە، چۆن دەتوانرێت چارەسەری دوو دەوڵەتی خوازراو بەدەستبهێنرێت؟
سروشتییە هاوسۆزی هاریس بۆ فەلەستینییەکان، پاڵپشتی درێژخایەنی ئەو بۆ ئاسایشی ئیسرائیل و مافی بەرگریکردن لە خۆی کەم ناکاتەوە. ئاماژەی بەوەشکرد، حەماس لە داهاتوودا ناتوانێت کۆنترۆڵی غەززە بکات. لە ساڵی ٢٠١٧ لە کاتێکدا هاریس ئەندامی ئەنجومەنی پیرانی ئەمریکا بوو، لەگەڵ ژمارەیەک ئەندامی دیکەدا بەشدارییان کرد بۆ سپۆنسەرکردنی بڕیارنامەیەک لە ئەنجومەنی پیران کە بڕیارنامەی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکانی ئیدانە دەکات کە نیشتەجێبوونی ئیسرائیل لە کەناری ڕۆژئاوا بە نایاسایی پۆلێن کردووە. لە میدیاکاندا هیچ هەواڵێک نەبووە کە هاریس داوای لە بایدن کردبێت کە ناردنی چەک بۆ ئیسرائیل ڕابگرێت بۆ ئەوەی فشار بخاتە سەری بۆ گۆڕینی تاکتیکەکانی لە غەززە. سروشتییە ئەگەر هاریس لە ڕاستیدا پێشنیارێکی لەو شێوەیەی بە شێوەیەکی بەهێز لەناو کۆشکی سپیدا بکردایە، ئەوا دزەپێکردنەکان ڕێگەی خۆیان بۆ میدیاکان دەدۆزیەوە.
.
هاریس هاوشێوەی زۆربەی دیموکراتەکان، بەتایبەتی لای چەپی پارتەکە، وەک سیناتۆر و کاندیدی سەرۆکایەتی، پاڵپشتی فشارەکانی ئەمریکا بۆ پرسەکانی مافی مرۆڤ لە ناوچەکەدا کردووە. هەروەها هاریس سیناتۆری ئەوکاتە ڕەخنەی لە پشتیوانی ئەمریکا لە عەرەبستان لە شەڕی یەمەن گرت. بەڵام بە پێچەوانەی هەندێک لە دیموکراتەکانەوە، ڕۆڵی شانشینی سعودیەی لە هەوڵەکانی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر بەرز نرخاند و بە هاوبەشێکی باشی لەم بوارەدا دەزانی.
ڕەنگە ئاماژە بەوە بکرێت کە، لەوەتەی بووەتە جێگری سەرۆک، چیتر بە ئاشکرا پرسەکانی مافی مرۆڤی لەگەڵ هاوبەشە عەرەبییەکان وروژاندووە. دوای دیدارەکەی لە دوبەی لە مانگی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ لەگەڵ محەمەد بن زاید، سەرۆکی ئیمارات، بەیاننامەیەک لەلایەن باڵیۆزخانەی ئەمریکاوە بڵاوکرایەوە و بە دڵنیاییەوە تیمی هاریس لەگەڵیدا هاوڕابوون، بەو پێیەی لە بەیاننامەکەدا هاتووە کە هاریس سەرۆکی ئیماراتی لە پابەندبوونی هەمیشەیی ئەمریکا دڵنیاکردووەتەوە بۆ ئاسایشی ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی و گرنگی ئاسایش لە ئیمارات و ستایشی لەگەڵ بەهێز و گەشەسەندنی پەیوەندییە ئابوورییە دووقۆڵییەکان.
ڕەنگە ڕێبازی هاریس بۆ جیهان و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە باراک ئۆباما و جۆ بایدن نزیکتر بێت لە هیلاری کلینتۆن. وەک کاندیدێکی سەرۆکایەتی لە ساڵی ٢٠٢٠دا جەختی لە دیپلۆماسی و پێویستی پابەندبوونی نەزمی جیهانی بە یاسا نێودەوڵەتییەکان و دامەزراوە ئەمریکییەکان و هاوبەشی لەگەڵ وڵاتانی دیکە کردەوە. هەروەها ئاماژەی بەوەشکردووە، واشنتۆن شەڕی زۆری دەستپێکردووە، ئەمەش شکستی هێناوە و ناوچەکانی دیکەی ناسەقامگیری کردووە. لەم ڕووەوەشدا هاریس لە باراک ئۆباما و جۆ بایدن نزیکترە لە هیلاری کلینتۆن
ئەوەی لێرە گرنگە ئایا دەبێ تێروانینی بۆ عێراق بە گشتی و کوردستان بەتایبەتی لە هەکبەکەی دابێت، و بە چ شێوازێک دەبێت کاتی جۆزیڤ بایدن جێگری سەرۆک بوو باسی لە سێ دەوڵەت کرد لە عێرار کە یەکیان دەوڵەتی کوردی بێت، بەڵام کە بووە سەرۆک ئەو بابەتەی لە یاد چوو، و بانگەشەی عێراقێکی بەهێز و یەکگرتوو دەکرد.
بەگشتی رۆژهەڵاتی ناوەراست بە تایبەتی وڵاتانی عەرەبی لەگەڵ ئەوە نین ترامب جارێکی دیکە ببێتەوە سەرۆک، بەهەمان شێوە لە عێراقیش ئەو بۆ چوونە هەیە، بەڵام ئەگەرەکان زۆرە کەوا ترامب ببێتەوە سەرۆک، هەر چەندە ئەمە هەڵبژاردنە لە شەو و رۆژێک ئەگەری گۆرانکاری هەیە، بەڵام بۆ کوردهەر ئەوەی لە ئاردایە و نابی چاوەروانی لەوە زیاتر بێت، و مێژووی ئەمریکا بەرامبەر کورد روون و ئاشکرایە، ئەمریکا بەرژەوەندی خۆی لەسەرووی هەموو بەرژەوەندییەکانە، و بەرژەوەندی ئەویش لەگەڵ عەرەب نزئک ترە.