شنیا هۆشیار ‏‏كارگێڕی لقی هەڵەبجەی یەكێتیی قوتابیانی كوردستان‏‏، لە دیدارێكی لەگەڵ گۆڤاری گوڵان، تیشك دەخاتە سەر گرنگیی سەردانەكەی سەرۆكی حكومەت بۆ هەڵەبجە و هێما بۆ ئەوە دەكات، هەڵەبجەییەكان ئومێدیان بەوە هەیە، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان، پارێزەر و بەرگریكاری خەڵكی هەڵەبجە دەبێت، لە بەرانبەر حكومەتی عێراق بۆ وەرگرتنەوەی مافی ڕەوای خۆیان لە قەرەبووكردنەوە و بژاردنی زیانەكانی خەڵكی شارەكە، هاوكات جەخت لەوە دەكاتەوە كە یەكێتیی قوتابیان بەردەوام هەوڵ دەدات لەپێناو دروستكردنی ئافرەتی سەركردە، ئەویش لەڕێگەی هاندانی كچان بۆ بەردەوامبوون لە پرۆسەی خوێندن و بەدەستهێنانی بڕوانامەی بەرز و پێویست، بۆ ئەوەی بتوانن ببنە كارەكتەری گرنگ و خاوەن كەسایەتیی سەربەخۆ و كاریگەر لە داهاتوودا.

گوڵان: كۆمەڵایەتی

 

* خوێندنەوەت لەسەر سەردانەكەی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ هەڵەبجە چییە و تا چەند لای هەڵەبجەییەكان ئومێدبەخش بوو؟

 - هاتنی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ هەڵەبجە، گرنگ و لەجێی خۆیدا بوو، بەتایبەتی كە ئەو سەردانە هەر سەردانێكی تەشریفاتی نەبوو، بەڵكو ژمارەیەك پڕۆژە و بڕیاری گرنگی لەگەڵ خۆیان هێنا، بۆیە ئەو سەردانە بە ئومێدەوە لێی دەڕوانرێت لەلایەن هاووڵاتیانی شارەكە و سنوورەكەوە، بە جۆرێك كە ببێتە هۆی كردنەوەی دەرگای ئاوەدانی و جموجووڵی بنیادنانەوە و دروستكردنی ژێرخان بۆ هەڵەبجە، كە یەكێك لە پڕۆژە گرنگەكان بەستنەوەی هەڵەبجەیە بە ناوچەی گەرمیانەوە لەڕێگەی پردی تووەقوتەوە، هەروەها ئەو بڕیارە گرنگانەی كە دران لە بواری وەبەرهێنان لە سنووری پارێزگای هەڵەبجەدا، كە تایبەتمەندی درایە پڕۆژە وەبەرهینانەكانی سنووری پارێزگای هەڵەبجە و هانی وەبەرهێنەران دەدات، بۆ ئەوەی سەرمایەكانیان لەوێ وەگەڕ بخەن. بابەتێكی دیكە، ئومێدی خەڵكە بەوەی كە سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان پارێزەر و بەرگریكاری خەڵكی هەڵەبجە دەبێت، لە بەرانبەر حكومەتی عێراق بۆ وەرگرتنەوەی مافی ڕەوای خۆیان لە قەرەبووكردنەوە و بژاردنی زیانەكانی خەڵكی شارەكە لەلایەن حكومەتی عێراقەوە هەروەك ناوچەكانی دیكەی لە ناوەڕاست و خوارووی عێراق.

* ڕۆڵی یەكێتیی قوتابییانی كوردستان لە پێگەیاندنی كچانی گەنج و لێهاتوو چۆن پێناسە دەكەیت؟

- ڕێكخراوی یەكێتیی قوتابیانی كوردستان، ڕۆڵی كاریگەری هەیە لە پێگەیاندنی توێژی قوتابیان و هۆشیاركردنەوەیان، هەروەها ڕۆڵی كاریگەر و بنەڕەتیی هەیە، بەتایبەتی لە بواری ئاشناكردنی تاكی قوتابی بە مافەكانی مرۆڤ و بنەماكانی یەكسانی و ئەركە هاوبەشەكانی تاك لە كۆمەڵگە و خێزاندا، كە بێگومان ئەوە پرۆسەیەكی پێگەیاندنی گرنگە كە ژمارەیەكی زۆری كچان لە ڕیزەكانی یەكێتیی قوتابیاندا هەن و ئاشنا دەكرێن بە ماف وئەركەكانیان و هۆشیار دەكرێنەوە لەبارەی مەترسییەكانی توندوتیژی و جیاكارییەوە، ئەو كچە گەنجانە پێدەگەیەنرێن و ڕادەهێنرێن، بۆ ئەوەی ببنە هۆكاری گۆڕانكاری و بەرەوپێشچوون، بە جۆرێك بتوانن ڕووبەڕووی دیاردە دزێوەكان ببنەوە و جیاكاری ونادادییە كۆمەڵایەتییەكان ڕەت بكەنەوە، بەمەش دەتوانرێت ئافرەتی هۆشیار لە كۆمەڵگەدا دروست بكرێت و، دواجاریش ئافرەت بنەمای دروستكردنی خێزانە و ئەگەر ئافرەت هۆشیار بوو، خێزان و كۆمەڵگەش هۆشیار دەبێتەوە. ئەمە سەرەڕای ئەو هەوڵە زۆرانەی كە یەكێتیی قوتابیان دەیدات لە پێناو دروستكردنی ئافرەتی سەركردە، ئەویش لە ڕێگەی هاندانی كچان بۆ خوێندن و بەردەوامبوون لە پرۆسەی خوێندن و بەدەستهێنانی بڕوانامەی بەرز و پێویست بۆ ئەوەی بتوانن ببنە كارەكتەری گرنگ و خاوەن كەسایەتیی سەربەخۆ وكاریگەر لە داهاتوودا.

* ئایا دۆخی ئافرتانی هەڵەبجە لە ڕووی ئازادی و پێشكەوتنەوە لە چ ئاستێكدایە؟

- دۆخی ئافرەتان لە هەڵەبجە ڕەنگدانەوەی دۆخی پێكهاتەی پارێزگاكە و ئەو ژینگە كۆمەڵایەتییەیە كە لە پارێزگاكەدا هەیە، بێگومان ئەمە پەیوەندی بە مێژووی شارەكەیشەوە هەیە، كە ئافرەت سەد ساڵ لەمەوپێش دەسەڵاتدار و قایمقامی هەڵەبجە بووە، هەڵەبجە هەر خۆیشی لە ڕابردوودا پێگەیەكی بەهێزی ڕۆشنبیریی بووە و ژمارەیەكی زۆری ئەدیب و نووسەری كوردستان خەڵكی ئەو شارەن، ئەو ڕەوتە ڕووناكبیرییە كاریگەری بەهێزی هەبووە بۆ ئەوەی ئافرەتان لە هەڵەبجەدا هیچیان لەپیاوان كەمتر نەبێت لە كایەكانی ژیاندا، هەر بۆیە لە دادگا و پۆلیسەوە بگرە، هەتا دەگاتە ڕێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی ئافرەتانی چالاك و بەتوانا لە هەڵەبجەدا هەن، بۆیە بەگشتی دەتوانین بڵێین: دۆخی ئافرەتانی هەڵەبجە لە ڕووی ئازادی و پێشكەوتنەوە بەرچاوە و ئێستا ژمارەیەكی زۆری پۆستی باڵای پارێزگای هەڵەبجە و سنوورەكەشی بە دەست ئافرەتانەوەن و ئەوان بەڕێوەی دەبەن.

* بەپێی ئەو زانیارییانەی بەردەستن، ئاستی توندوتیژی دژ بە ئافرتان بەراورد بە ناوچەكانی دیكەی هەرێمی كوردستان لە هەڵەبجە زۆر كەمە، هۆكارەكەی بۆچی دەگەڕێتەوە؟

- ئەو دۆخە كۆمەڵایەتییەی كە باسمان كرد لە سنووری پارێزگای هەڵەبجەدا هەیە، وای كردووە ئافرەتان كەمتر ڕووبەڕووی توندوتیژی ببنەوە، لەچاو شارەكانی دیكەی كوردستان، بەڵام لە بیریشمان نەچێت ئەمە بەو مانایە نییە، كە هیچ توندوتیژییەك بەرانبەر بە ئافرەتان لەو شارە و لە سنووری ئەو پارێزگایە نییە، بەڵكو لێرە و لەوێ حاڵەت هەر هەیە، ڕەنگە بەشێك لە توندوتیژیەكانیش پەنهان بن و نەگەنە ناوەندەكانی بەدواداچوون و ناوەندە یاساییەكان، بەڵام بە شێوەیەكی گشتی و بەپێی ئامارە فەرمییەكان ئاستی توندوتیژیەكان بەرانبەر مێینە لە پارێزگای هەڵەبجەدا بەراورد بە پارێزگاكانی دیكەی هەرێمی كوردستان كەمترە، ئەمە زۆر هۆكاری هەیە، لەوانە دەگەڕێتەوە بۆ ئەو كەلتوورە مێژووییەی لەو شارەدا هەبووە لە بوونی ئافرەتی خاوەن پێگە ودەسەڵاتدار كە وای كردووە، ڕوانین بۆ ئافرەت جیاواز بێت لە شوێنەكانی دیكەی كوردستان، هەروەها بوونی ناوەندە عیرفانییە ئایینییەكانی ناوچەكە كە تیایدا تەریقەتی نەقشبەندی ڕۆڵی كاریگەری میانڕەوانەی هەبووە لە هۆشیاركردنەوەی هاووڵاتیان و دروستكردنی هاوسەنگیی خێزانی، هەروەها مێژووی بەشداربوون و ئاشنابوونی هەڵەبجە بە دونیای دەرەوە مێژوویەكی درێژە و ئەوەش كاریگەریی خۆیی هەیە لە كرانەوە بە ڕووی ئافرەتاندا و پێدانی پێگە و سەنگ پێیان.