د.سالار عوسمان، ئەندامی كۆمیتەی ناوەندی و بەرپرسی بەشی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی پارتی دیموكراتی كوردستانە، كە لە هەڵمەتی ئامادەكارییەكان بۆ ڕیفراندۆمی ٢٥ـی ئەیلوولی ساڵی ٢٠١٧ ئەندامی لێژنەی ڕاگەیاندنی هەڵمەتەكانی ڕیفراندۆم بووە بۆ سەربەخۆیی و، ڕۆڵێكی بەرچاوی گێڕاوە لەم هەڵمەتەدا، هەروەها هەوڵێكی زۆریشی خستەگەڕ بۆ ئەوەی بۆ ئەم هەڵمەتە نیشتمانییە گوتاری میدیایی كوردستان یەكگرتوو بێت، لە دەستپێكی گفتوگۆی ئەم جارەدا بە گەرمی بەخێرهاتنی میوانەكانی كرد و جەختی لەسەر ئەوە كردەوە، كە ئامانجی بازنەی گفتوگۆ‌، گفتوگۆیەكی ڕژد و ڕاشكاوانەیە لە سەر پرسە نیشتمانییەكان، گوتیشی: «ڕیفراندۆم پرسێكی نیشتمانییە ‌و پەیوەندی بە هەموو پێكهاتە و بۆچوونە سیاسییە جیاوازەكانەوە هەیە، لەم هۆڵەشدا كە میوانانی بەڕێز نوێنەرایەتیی پێكهاتە و لایەنە سیاسییە جیاوازەكانی كوردستان دەكەن، بێگومان دەبێتە مایەی هەڵسەنگاندێكی باش و فرەڕەهەند بۆ ئەم پرسە نیشتمانییە، بۆیە هیوادارم زۆر بە جددی و ڕاشكاوانە گفتوگۆی لەسەر بكرێت». لە درێژەی گفتوگۆكاندا بەم جۆرە دید و بۆچوونەكانی لەسەر «ڕیفراندۆم و هەڵوێستی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی» خستە ڕوو:

 

ڕیفراندۆم ئەو ڕووداوە گەورەیەیە لە مێژووی كوردستاندا، كە شەش ساڵ پێش ئێستا هەموو گەلی كوردستانی بە جیاوازیی نەتەوە و ئایین و حزبە جیاوازەكانەوە پێكەوە كۆكردەوە و، یەكڕیزی و یەكهەڵوێستیی دروست كرد، لە هەمان كاتدا نەیار و دوژمنانی گەلی كوردستانیشی لە بەرەیەكی دژ بە دیموكراسی و ئازادی پێكەوە كۆكردەوە، كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیشی ڕووبەرووی ئەو پرسیارە كردەوە، كە ئایا تا چەند لەگەڵ پرەنسیپەكانی «یاسای نێودەوڵەتی، پاكتی نەتەوە یەكگرتووەكان، جاڕنامەی گەردوونیی مافەكانی مرۆڤ» ڕاستگۆن؟ گەلی كوردستان لە چركەساتێكی مێژووییدا هەوڵی دا بە شێوەیەكی زۆر ئاشتییانە و دیموكراتییانە تەنیا گوزارشتێكی ئازادانە لە ڕای خۆی بكات، بۆ دەبێت كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەوجۆرە وەڵامی ئەو دەنگە ئاشتی و دیموكراتییانە بداتەوە؟ ئەمانە پرسیاری گرنگن كە دەبێت ڕووبەڕووی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بكرێنەوە.

بەڕێزانی بەشداربووی ئەم گفتوگۆیە زۆر بە ڕاشكاوانە لەسەر هەڵوێستی نەرێنیی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەرانبەر بە ئاكامی ڕیفراندۆمەكە و هەرێمی كوردستان قسەیان كرد، بۆیە زیاتر قسەكانی خۆم لەسەر ئەو پەند و وانانە چڕ دەكەمەوە، كە ڕیفراندۆم فێری كردین، چۆن بتوانین وەبەرهێنان لەو پەند و وانانە بكەین، كە بۆ داهاتوومان سوودی لێ وەربگرین.

لەم ڕووەوە جارێكی دیكە جەخت لەوە دەكەمەوە كە ڕیفراندۆم ڕووداو و كۆششێكی دیموكراسییانەی كوردستانی گەورە بوو، بە ئیرادەی گەلی كوردستانیش ئەم ڕووداوە گەورەیە دروست بوو، كە نەك هەر لەسەر ئاستی كوردستان و عێراق، بەڵكو لەسەر ئاستی جیهان دەنگدانەوەی زۆر گەورەی هەبوو و مانشێتی سەرەكیی هەموو میدیا گەورەكانی جیهان بوو، لەسەر ئاستی نێودەوڵەتییش، ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی كۆبوونەوەی تایبەتی لەسەر ڕیفراندۆمی كوردستان دەكرد و، بڕیاری لەسەر دەدا، لە هەرێمی كوردستانیش لە ماوەی نێوان مانگی حوزەیران كە بڕیاری ئەنجامدانی ڕیفراندۆم درا، تا ٢٥ـی ئەیلوول، شاندی گەورەی دەوڵەتە گەورەكانی جیهان دەهاتنە پایتەختی هەرێمی كوردستان و لەگەڵ سەرۆك بارزانی كۆدەبوونەوە، ئەو دیمەنەی لەو ماوەیەدا بینیمان خۆی لە خۆیدا پەند و وانەیەكی زۆر بەرز بوو، كە فێری كردین، گەلی كوردستانیش ئەگەر یەكڕیز و یەكگرتوو بێت، دەتوانێت ڕووداوی جیهانیی گەورە دروست بكات و دەستی هەبێت لە كێشانی تابلۆی سیاسیی ناوچەكەدا و، كارەكتەرێكی نادەوڵەتی خودان بەرنامە و ستراتیژیەتی نیشتمانی تایبەت بە خۆی بێت، ئەمە وەرچەرخان بوو لە بەشداریكردنی ڕووداوەكانەوە بۆ دروستكردنی ڕووداوەكان، بۆیە ئەم ڕووداوە مەزنە‌ جێگەی شانازیمانە و لە هەمان كاتدا سایكۆلۆژیەتی شانازی بۆ تەواوی گەلی كوردستان بە جیاوازیی نەتەوەیی و ئایینەوە دروست كردووە.

 لە كاتی ئەنجامدانی ڕیفراندۆم هەتا ئێستاش هەوڵێكی ناوخۆیی هەیە بۆ ئەوەی ئەم ڕیفراندۆمە ناشیرین وێنا بكات، یان لە سەنگی ئەو ڕووداوە گەورەیە كەم بكاتەوە، بۆیە بە گرنگی دەزانم لەگەڵ ئەم دەنگە ناوخۆییانەش هەوڵ بدەین گفتوگۆیەكی هێمنانە ئەنجام بدەین، گفتوگۆیەك بۆ لێكتێگەیشتن و كۆكردنەوەی یەكتری و دروستكردنەوەی یەكڕیزی لە كوردستاندا، نەك بە ئاراستەی لێكترازان و لێك دووركەوتنەوە و ئازاردانی بەرانبەر، بەڵكو لە پێناو خوێندنەوەیەكی بابەتییانەی لێكەوتەكانی پرۆسەی دیموكراسی.

 با لەو چوارچێوەیەدا گفتوگۆ بكەین، كێ لە پشتی ئەم دەنگە ناوخۆییەوە‌یە كە دەڵێت «ڕیفراندۆم هەڵە بوو؟» ئایا كوردی لە پشتە؟ یان لایەنی دیكەی ناوچەكە و هەرێمی؟ ئایا بە ئاگاییەوە بووە، یان لە بێ ئاگاییەوە دەڵێن ڕیفراندۆم باش نەبوو؟ ئایا ناشیرینكردنی ڕیفراندۆم بە بەرژەوەندیی كام ئاراستەی سیاسیی ناوچەكە و عێراق و دەوروبەری دەشكێتەوە؟

 ئەگەر هەوڵ نەدەین لێكتێگەیشتنێك دروست بكەین و وەڵامی دروست بۆ ئەم پرسیارانە بدۆزینەوە، بەشێك لە خەڵك، بەتایبەت گەنجەكان چەواشە دەبن، دەبێ ئەوە ڕوون بكرێتەوە، كە دژایەتیی ڕیفراندۆم دژایەتیی كورد و كوردستان و ماف و خەونەكانیەتی، ناشیرینكرنی ڕیفراندۆمیش ناشیرینكردنی دیموكراسی و ماف و ئازادی و ناشیرینكردنی ئیرادەی گەلی كوردستانە. بۆیە دەبێ لەو پێناوەدا كاری جددی بكەین، دەبێ شانازی بە ڕیفراندۆمەوە بكەین، دەبێ شانازی بەو یەكڕیزییەی ڕیفراندۆمەوە بكەین كە خەڵكی كوردستان بە ڕێژەی 92.7% دەنگی بە «بەڵێ» بۆ سەربەخۆیی داوە.

ئەم واقیعەی كە دەیبینین فەرزی دەكات، ئەم پۆلێنە بكەین و ڕەوایەتیی ڕیفراندۆم وەك مافی گەلی كوردستان بۆ سەربەخۆیی لە سەیركردنی دژبەرانەی حزبییانە جیا بكەینەوە، بۆیە زۆر گرنگە زۆر بە وردی دیراسەتی ئەمە بكەین و بە خەڵكی خۆمان بڵێین: گەلی كوردستان بە ئیرادەی یەكبوونی كوردستانییەوە توانی لە ٢٥ی ئەیلوولی٢٠١٧ بڕیارێكی زۆر گرنگی مێژوویی و چارەنووسساز بدات و، دەبێت هەموومان شانازیی پێوە بكەین و نەوەكانی ئایندەی لەسەر پەروەردە بكەین و پێیان بڵێین: ڕیفراندۆم ئەو ڕووداوە گەورەیە بوو، كە ئیرادەی كوردستانییان دروستی كرد.