پ.د.نەزاكەت حسێن، جیا لەوەی ئەندامی بازنەی گفتوگۆیە، ئەندامی بەشی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی پارتی دیموكراتی كوردستانە و، سەرۆكی لێژنەی داكۆكیكردن لە مافی ڕۆژنامەنووسانیشە لە سەندیكای ڕۆژنامەنووسانی كوردستان، یەكێكە لە پسپۆڕ و ئەكادیمیستە دیارەكانی بواری میدیا لەسەر ئاستی زانكۆكانی كوردستان و، تا ئێستا سەرپەرشتیی چەندین توێژینەوەی ماستەر و دكتۆرای كردووە و، دەیان كتێبیشی لە بواری میدیا و كاریگەرییەكانی پێشكەوتنی تەكنەلۆژیا لەسەر میدیا و مرۆڤایەتی نووسیوە. لە گفتوگۆی ئەم جارەدا «پرسی ماددەی هۆشبەر و مەترسییەكانی» بەم جۆرە بۆچوونەكانی خۆی خستە ڕوو:

 

بەڕێز د.سالار عوسمان بەرپرسی بەش لەو پەیڤەی لە دەستپێكی ئەم گفتوگۆیەدا پێشكەشی ئاماددەبووانی كرد، زۆر بە وردی ئامانجی بازنەی گفتوگۆی خستە ڕوو و، جەختی لەسەر ئەوە كردەوە كە گفتوگۆ بۆ كۆكردنەوەی بیربۆچوونە جیاوازەكانە لە دەوری كێشەكانی خەڵك و هەوڵێكە بۆ پێشكەشكردنی پێشنیار و میكانیزمی گونجاو بۆ چارەسەركردنی كێشە و گرفتی كۆمەڵگەكەی خۆمان، لەم گفتوگۆیەشدا «پرسی ماددەی هۆشبەر و مەترسییەكانی» كە پرسێكی لە ڕاددەبەدەر مەترسیدارە و كارەسات بۆ كۆمەڵگە دروست دەكات، گوێبیستی زۆر داتا و زانیاری و بۆچوونی ئەم بەڕێزانە بووین، بۆیە سەرەتا دەستخۆشی لە هەموو بەشداربووان دەكەم و جەخت لەسەر ئەوەش دەكەمەوە، كە پرسی ماددەی هۆشبەر پرسێكی ئاڵۆز و فرەڕەهەندە، جگە لەوەی پرسێكی جیهانی و گرفتی زۆرینەی زۆری كۆمەڵگەكانی جیهانە، واتە تەنیا پرسێكی لۆكاڵیی تایبەت بە چەند وڵات، یان شوێنێك نییە، لە هەمان كاتدا ڕەهەندی كۆمەڵایەتی، ئابووری، یاسایی، سیاسی، جوگرافی، پەروەردەیی و سیاسیشی هەیە، ڕەنگە لە كۆی هەموو وڵاتان ئەم ڕەهەندانە بەشدار بن لەگەڵ پرسی ماددەی هۆشبەر، بەڵام لەگەڵ تایبەتمەندیی هەر كۆمەڵگە و وڵاتێك هەر یەكە لەم ڕەهەندانە سرووشتی خۆی هەیە، بۆ نموونە لە وڵاتێكدا كە جوگرافیاكەی بە شێوەیەكە كە سنوورەكانی ئاسان كۆنتڕۆڵ ناكرێن، یان نزیكە لەو وڵاتانەی ئەم ماددانە بەرهەم دەهێنن، یان بازرگانی پێوە دەكەن، یان زۆر بەكارهێنەرین، جیاوازە لە وڵاتێك كە هەڵكەوتە و سنوورەكەی بەم شێوە نییە، لە كۆمەڵگەیەكدا كە دابڕانی كۆمەڵایەتییان هەیە، هۆكارە كۆمەڵایەتییەكە جیاوازە لە كۆمەڵگەیەك كە نادادیی كۆمەڵایەتی هەیە، بە هەمان شێوە ڕەهەندەكانی دیكەش لە كۆمەڵگەیەك بۆ كۆمەڵگەیەكی دیكە جیاوازن، بەڵام لە كۆی گشتیدا بۆ هەموو كۆمەڵگەكان ماددەی هۆشبەر مەترسییەكی گەورەیە و بۆ ڕووبەڕووبوونەوەشی چەندین میكانیزیمی جۆراوجۆر پیادە دەكرێت. با بێینە سەر باسەكەی خۆمان، ئایا ئەم بابەتە بووەتە مەترسی بۆسەر هەرێمی كوردستان؟ لە وەڵامدا ئەگەرچی من باسی داتا و ئاستی بەكارهێنان و كەیسەكانی قوربانی ناكەم، چونكە هەڤاڵانم زۆر جوان ئەو شتانەیان خستە ڕوو، بەڵام بەڕای من ئاستی بەكارهێنان و بازرگانیكردن بەم ماددەیە كەم بێت، یان زۆر، مەترسییەكی گەورە و مۆتەكەیەكی دیكەیە كە بەرۆكی ئەم نیشتمانەی گرتووە، چونكە هەرێمەكەی ئێمە هەرێمێكی بچووكە، كۆمەڵگە بچووكەكانیش زۆتر دادەڕمێن و كەمتر بەرگەی دیاردە دزێو و مەترسیدارەكان دەگرن، لە هەمان كاتدا هەڵكەوتەی جوگرافیمان و سنوورەكانمان كە كراوەن لە بەردەوم وڵاتانێك كە دۆستمان نین و، هەندێكیان سەرچاوەن بۆ هاوردە و هەناردەی ئەم مادانە، ئەوەش وای كردووە هەرێمی كوردستان بووەتە گوزەر بۆ بازرگانیكردن بەم ماددانە. ئێمە نە لەگەڵ وڵاتانی دەورووبەر و نە لەگەڵ ناوەڕاست و خوارووی عێراق كە ئێستا داتاكان دەریان خستووە ڕێژەی بەرزی ئەم مادانە لەوێوە دێن، سنوورەكانمان تۆكەمە نین و كراوەن، سەرباری ئەوەش تا ئێستا سەقامگیرییەكی ئابووریمان نییە، تاكو بتوانین بودجەی پێویست بۆ ڕووبەڕووبوونەوە و چارەسەركردنی تووشبووان تەرخان بكەین. ئێمە ئاماددەكارییەكی یاسایی تەواو پێویستمان نییە، ئاماددەكارییەكی پەروەردەیی و هۆشیاریمان نییە بۆ تاكەكان بۆ خۆپارێزی، سەقامگیریی سیاسیشمان نییە، هەر ڕۆژەو بەربەستێك بۆ سەقامگیریی هەرێمەكەمان دروست دەكرێت، سەقامگیریی سیاسی و ئابووری دوو خاڵی بەهێزن، تا وڵات ڕووبەڕووی دیاردەكان ببێتەوە و بودجەی بۆ تەرخان بكات. لە ڕووی فریاكەوتن و ڕێكاری ئاسایشەوە ناتوانین وەك وڵاتانی پێشكەوتوو بە ئامێری پێشكەوتوو و هێزی پۆلیسی تایبەت چاودێریی ئەو بارودۆخە بكرێت و ڕێگری لە بەكارهێنان و بازرگانی پێوەكردنی بكرێت، بۆیە مەترسییەكان بۆ سەر كۆمەڵگەكانی دیكە چەند بن، بۆ هەرێمەكەی ئێمە چەند جارەیە، خوانەخواستە وا بڕوات، بەرگەی چەند ساڵێك ناگرین و لە ئایندەیەكی نزیكدا هەرێمێكی گیرۆدە بە دانیشتووانێكی نەخۆش و تووشبوومان دەبێت و كاریگەریی قورس دەكاتە سەر ژێرخانی ئابووری و توانا مرۆییەكان، بەتایبەتی گەنجانمان. من كۆمەڵێك پێشنیارم هەیە لە ئێستادا بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەم دیاردەیە، تاكو نەگەیشتووینەتە قۆناغێكی وا كە كارەكە لەدەست بڕوات. ئەوانیش، یەكەم: پێویستمان بە پلانێكی نیشتمانی و هەماهەنگیی نێوان هەموو ئەو وەزارەت و دامودەزگایانە هەیە، كە وابەستەن بەم پرسەوە.

دووەم: هۆشیاری و پەروەردە كە بە قوتابخانە و ڕێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی و شوێنە ئایینییەكانی وەك مزگەوت و كەنیسە و زانایانی ئایینی دەكرێت، چونكە مرۆڤ دەبێت وا پەروەردە بكرێت، خۆی تاوان نەكات، نەك لە خەڵك و پۆلیس بترسێت.

 سێیەم: ئەنجامدانی توێژینەوەی قووڵ لەسەر دەستنیشانكردنی سنوورەكانی هاتنە ناوەوە و ئاستی بەكارهێنان و شێوازی بازرگانی پێوەكردن و هەموو سەرچاوەكانی زیادبوونی بەكارهێنان و تووشبوون بەم مادانە، تاكو بتوانرێت داتاكانی ئەو توێژینەوانە لە هەڵمەتەكانی ڕووبەڕووبوونەوەدا بەكار بهێنرێت.

چوارەم: ڕاگەیاندن وەك ئامرازێكی هۆشیاركردنەوە بەكار بهێنرێت بە بەرهەمی جۆراوجۆر لە مەترسییەكانی تووشبوون بەم مادانە، بۆ نموونە دەكرێت درامایەك بەرهەم بهێنرێت، كە چارەنووسی تاڵی ئەو كەسانەی تیادا بێت، كە تووشبوون و خێزان و ژیان و ئایندەیان لەدەست داوە، یان دۆكیومێنتاری، یان ڕاپۆرت لەسەر كەیسەكانی قوربانی بكرێت، یاسای پێویست و توند بۆ بازرگانیكردن و بەكارهێنان دابنرێت و بەركار بكرێت و سازش و چاوپۆشی بۆ كەس نەبێت، ڕێكاری چارەسەر وەك نەخۆش بۆ كەسانی تووشبوو بگیرێتە بەر كە لە زۆر وڵاتان كلینیكی تایبەتی دانراوە لەلایەن پزیشكانی پسپۆڕەوە بۆ چارەسەری پزیشكیی قۆناغبەندی تووشبووەكان. ڕۆڵی دامەزراوە ئایینی و پەروەردەیی و هۆشیارییەكان چالاك بكرێت و هاوكاری و پشتیوانیی ماددی و مەعنەوی هەبێت بۆیان، تاكو بە ڕۆڵی خۆیان هەستن و تاكەكان هۆشیار و بەئاگا بكەنەوە، دەكرێت پشتیوانیی دارایی ئەو ڕێكخراوانە بكرێت كە پڕۆژەیان هەیە بۆ چاكسازی لەم پرسەدا و، گەنجان دوور دەخەنەوە و بەئاگایان دەهێننەوە، نەك گەنجان بە تەنیا، بەڵكو دایك و باوكان هۆشیار بكرێنەوە تاكو بزانن چۆن مامەڵە لەگەڵ منداڵە تووشبووەكەیان دەكەن، یان نەهێڵن تووش ببێت. چونكە بە بێ هاوكاری و ڕۆڵی خێزان ئەستەمە تاك بپارێزرێت لە نزیكبوونەوە لەم مادانە.