د.سالار عوسمان بەرپرسی بەشی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی پارتی دیموكراتی كوردستان: دیموكراتیی ناهۆشمەند، بە سیاسیكردنی ئایین، قۆرخكاریی حزب، دابەشكردنی نیشتمان هۆكاری سەرەكین بۆ لاوازیی ئینتیمای نیشتمانیی هاووڵاتیان

د.سالار عوسمان بەرپرسی بەشی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی پارتی دیموكراتی كوردستان:     دیموكراتیی ناهۆشمەند،  بە سیاسیكردنی ئایین، قۆرخكاریی حزب، دابەشكردنی نیشتمان  هۆكاری سەرەكین بۆ لاوازیی ئینتیمای نیشتمانیی هاووڵاتیان

 

 

د.سالار عوسمان ئەندامی سەركردایەتی و بەرپرسی بەشی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی پارتی دیموكراتی كوردستان‌، لە دەستپێكی ئەڵقەی ئەمجارەی بازنەی گفتوگۆ «ئینتیمای نیشتمانی و پرس و گەنگەشە»، وێڕای بەخێرهێنانی میوانەكان و خستەڕووی ئامانجەكانی «بازنەی گفتوگۆ» و دەستخۆشیكردنی لەو هەموو زانیارییە بەسوودانەی لە گفتوگۆكەدا خرانە ڕوو، بەم بۆچوونانە گفتوگۆكەی دەوڵەمەندتر كرد:

« دووبارە بەخێرهاتنان دەكەم و بازنەی گفتووگۆ ماڵی هەموو كوردستانییەكە، سوپاس بۆ هەموو ئەو زانیاری و بۆچوونە بەرزانەی لەم گفتوگۆیە خستانە ڕوو، منیش هەوڵ دەدەم لە پەراوێزی قسەكانی ئێوە چەند قسەیەك بكەم.

پرسی ئینتيمای نیشتمانی بابەتێكی فرە ڕەهەندە، لە هەر ڕەهەندێكەوە باسی بكەین، دەیان ناونیشانی لاوەكی لێ دەكەوێتەوە، بەڵام من دەمەوێت لە ڕوانگەی چوار فاكتەرەوە قسەی لەسەر بكەم كە بریتین لە: «دیموكراتیی ناهۆشمەند، بە سیاسیكردنی ئایین، قۆرخكاری حزب، بەشكردنی نیشتمان».

- سەبارەت بەخاڵی یەكەم و ئەوەی ناوم لێ ناوە «دیموكراتیەتی ناهۆشمەند»، یان وەك ئەوەی لە ڕۆژئاوا پێی دەگوترێت دیموكراتیی نالیبڕاڵی «illiberal democracy» و داماڵدراو لە بەهاكانی لیبڕاڵی وەك «قبووڵكردنی ئاكامەكانی هەڵبژاردن، دابەشكردنی دەسەڵاتەكان، سەروەریی یاسا»، كە دیموكراتیەتیش لەم بەهایانە داماڵدرا، ئەوا دەبێتە دیموكراتیی ناهۆشمەند، هەر بۆیە لەم ڕوانگەیەوە یەكێك لە كێشە و‌ ئاریشەكانی لاوازیی ئینتیمای نیشتمانیمان، ئەو دیموكراتییەتە ناهۆشمەندەیە كە هەڵبژاردنەكانی ساڵی 1992 لەگەڵ خۆی هێنا.

ئەوجا لەبەر ئەوەی ئەم دیموكراتییە داماڵدراو بوو لە بەهاكانی لیبڕاڵیزم، هەر لە سەرەتاوە ئاكامی هەڵبژاردن قبووڵ نەكرا، پاشان لە بری ئەوەی دەسەڵاتەكانی دەوڵەت لێك جیابكرێنەوە و بەسەر دەسەڵاتەكانی «یاسادانان و جێبەجێكردن و دادوەری» دابەش بكرێن و باڵانس لە ناو پرۆسەی سیاسی و حوكمڕانی بێتە ئاراوە، سیستمی «پەنجا بە پەنجا»ی داهێنا كە دەسەڵاتەكانی بە سەر پارتی و یەكێتی دابەش كرد و، سەروەریی یاساش بە ئاستێك لاواز و پەراوێز خرا، كە تا ڕاددەیەكی زۆر سەروەریی یاسای ئیفلیج كرد.

كەواتە ئەگەر ئەمە ورد بكەینەوە،‌ ئەوا دەبینین ئەم ئەزموونە دیموكراتییەی ئێمە پەروەردەی لەگەڵ نەبوو، زیاتر دروشم بوو، نەك كردار، دیموكراتیەكی بێ پڕۆگرام بوو و نەشتوانرا پڕۆگرامی بۆ دابنرێت، زیاتر خۆی لە بەیاننامەی سیاسیدا بەرجەستە كرد و، نەیتوانی دیالۆگێكی شەفاف و كراوە لەنێوان نەوەكاندا دروست بكات، سەرباری هەموو ئەمانەش سرووشتی دیموكراتی سرووشتێكی تاكگەراییە، بۆیە ئەم دیموكراتییە ناهۆشمەندە زیانێكی گەورەی لە ئینتیمای نیشتمانی ئێمە دا، ئەمەش ئەو حاڵەتەیە كە هەموو كۆمەڵگەكانی دیموكراتی لێی دەترسن، كاتێك سیستمی دیموكراتی لە بەهاكانی لیبڕاڵیزم دادەماڵێت.

- خاڵی دووەم كە دەمەوێت هەڵوەستەی لەسەر بكەم، مەترسیی «بە سیاسیكردنی ئایین و بەكارهێنانی ئایینە بۆ مەبەستی سیاسی»، مەترسیی ئەم حاڵەتە لەوەدایە كاتێك حزبێكی سیاسی ئایین بەكار دەهێنێت بۆ مەرامی سیاسیی دونیایی و گەیشتن بە دەسەڵات، ڕووە جوانە ڕۆحی و ئیلاهییەكە لە ئایینەكە دەكاتەوە و بەرگێكی چەقبەستووی بەبەردا دەكات، گیانی لێبووردەیی و یەكتری قبووڵكردنی تێدا ڕیشەكێش دەكات، ئەم حاڵەتە كە ئێستا بووەتە كێشەیەكی سەرەكی و گەورە لە وڵاتانی ڕۆژهەڵات و دەوڵەتانی عەرەبی و ئیسلامی، نزیكەی 300 ساڵ پێش ئێستا هەموو ڕۆژئاوا بەدەستیەوە ناڵاندوویەتی‌ و، ئەوان بە جیاكردنەوەی ڕووە جوان و ئیلاهییەكەی مەسیح لە ڕووە ناشیرینەكەی كەنیسە، دووبارە پێناسەی لێبووردەیی و پێكەوە ژیانیان كردەوە، بۆیە لێرەوە دەمەوێت ئەوە بڵێم لە دوای ڕاپەڕینەوە لە ڕێگەی بە سیاسیكردنی ئایین و حزبە ئیسلامییەكانەوە، ئایینێك لە كوردستان بانگەشەی بۆ دەكرێت كە ڕووە جوانە ئیلاهییەكەی لێ كراوەتەوە و بەخشندەیی و میهرەبانی تێدا سڕاوەتەوە، كە هەموو ئایەتێكی بە ناوی خوای بەخشندە و میهرەبان دەست پێ دەكات، بۆیە كاتێك ئایین دەكرێتە ئامرازێك بۆ سیاسەت، ئەو ئایینە خودای لەگەڵ نابێت و بۆ دونیایە و تەنیا كار بۆ كورسی و دەنگ دەكات و هەست بە هیچ شتێكی دیكە ناكات و، نایەوێت ئاشتەوایی كۆمەڵگە بوونی هەبێت و فیتنە دروست نەبێت، بۆیە بە تێڕوانینی من فاكتەری هەرە سەرەكی دوای دیموكراتیەتی ناهۆشمەند بۆ لاوازیی ئینتیمای نیشتمانی، ئایینی حزبی ئیسلامیی سیاسییە كە داماڵدراوە لە ڕووە جوانە ئیلاهییەكەی.

- خاڵی سێیەم قۆرخكاریی حزبە، ئەگەر سەرنج بدەین قۆرخكاریی حزب گەیشتووەتە ئاستی قۆرخكردنی هەموو كایەكانی ژیان و كۆمەڵگە، قۆرخكاریی حزب چووەتە ناو پەروەردە، زانكۆ، مزگەوت، كەسابەت و بازرگانی و...هتد، ئەمە واتە حزب چووەتە ناو وردەكارییەكانی سەرتاپای ژیان لە كوردستان، ئەمە لە كاتێكدا دەبوو، حزب بەشێك لە كایەكان بەجێ بهێڵێت بۆ ژیان و بۆ ئاشتەوایی كۆمەڵایەتی، هەر بۆ نموونە هەقە حزب زانكۆ بەجێ بهێڵێت بۆ زانست و ئەكادیمیستەكان، مینبەرەكان بەپێی یاسا و ڕێنماییەكان بەجێ بهێڵیت بۆ مەلا و زانا ئایینییەكان، پەروەردە بەجێ بهێڵێت بۆ مامۆستایان و پەروەردەكاران، ئەم قۆرخكارییەی حزب لەناو هەموو كایەكانی ژیاندا هۆكاری دیكەی سەرەكییە بۆ لاوازیی ئینتیمای نیشتمانی لای هاووڵاتیان و، وەرچەرخاوە بۆ ئینتیمای حزبی.

- دوایین خاڵ كە دەمەوێت قسەی لەسەر بكەم «بەشكردنی نیشتمانە»، كاتی خۆی توێژینەوەیەكم لە زانكۆی چەرمۆ بە ناونیشانی «كوردستان و تراژیدیای پارچەكان» پێشكەش كرد، بەڵام ئێستا هەرێمی كوردستانیشمان بە هەموو وردەكارییەوە پارچە پارچە كردووە، زمانمان كەرت كردووە، شێوە زارەكانی زمانی كوردیمان دابەش كردووە و یەكتری قبووڵ ناكەن، هەر ناوچەیەكی كوردستمان كردووەتە زۆنێك و بە سەر حزبەكان و بە سەر بەرپرسێكدا دابەش كردووە، فەوزایەكی سیاسی دروست بووە، هیچ حزبێك ئەوی دیكە قبووڵ ناكات، زیاد لەمەش پەنا دەبات بۆ خیانەت بۆ ئەوەی ئەوی دیكە لەناو ببات. هەموو كوردستانی گەورە لە دیدگای حزب و میدیای حزبەكانەوە بوونی نییە بە قەد ئەوەی پارچە پارچەكردن بوونی هەیە، ئەمەش واقیعێكی دروست كردووە كە توانای مرۆڤی كوردی تێدا لاواز بووە و، پرۆسەی سیاسی و پەرلەمان و حكومەت و دامەزراوەكانی لاواز كردووە، بۆیە لەناو ژینگەیەك كە ئەو لاوازییانەی بەرهەم هێناوە، ناتوانین بونیادنان و بونیادنانەوە لە هیچ كایەیەكی كۆمەڵگە و نیشتماندا ئەنجامبدەین.

بە بۆچوونی من ئەم چوار خاڵە هۆكاری سەرەكین بۆ لاوازیی ئینتیمای نیشتمانی لە كوردستان بەو ڕیژەیەی كە هەیەتی.

 

Top