پێناسەی گەروو: شوێنێكە دوو رووبەری ئاو بەیەكەوە دەبەستێتەوە، گەرووی هورمز كەنداوی عەرەبی بە كەنداوی عومان و دەریای عەرەب و ئۆقیانووسی باسفیك دەبەستێتەوە، گرنگترین رێڕەوی ئاوە لە جیهاندا و زۆرترین جووڵەی كەشتیوانیشە. پانیی گەرووی هورمز نزیكەی 56 كیلۆمەترە و تەسكترین شوێنیشی 34 كیلۆمەترە، قووڵاییەكەی نزیكەی 100 مەترە، لەبەر تێپەڕبوونی نزیكەی 130 كەشتی و نەوتهەڵگری رۆژانە و قەرەباڵغیی زۆری جووڵەی كەشتییەكان بۆ هاتوچۆی كەنداو بەم گەروەدا، دوو رێڕەوی ئاوی بە پانیی(10.5 كیلۆمەتر) بۆ چوونە دەرەوە و هاتنەناوەوەی كەشتییەكان لە كەنداوی عەرەبی رێكخراون.
گەرووی هورمز تاكە دەرچەیە بۆ هەر یەك لە عێراق و كوێت و بەحرەین و قەتەر، بۆیە ئەو وڵاتانە لە حاڵەتی هەر هەڕەشەیەك، یان راگرتنێكی كاتی، یان داخستنی لەبەردەم جووڵەی كەشتییەوانی زەرەمەندی سەرەكی دەبن. لە جیهاندا(44) گەرووی گرنگ هەن، كە دوو رووبەری ئاو بەیەكەوە دەبەستنەوە، لەوانەش هورمز، یاسای نێودەوڵەتی دەڵێت: گەرووەكان بەشێكن لە بەرزایی دەریاكان، مادام كەشتییەكان زیان بە دەوڵەتانی سەركەنار ناگەیەنن و كاریگەرییان بۆسەر ئاسایشیان نییە، مافیان هەیە و ئازادن پێیاندا تێپەڕن) لە 30ی نیسانی 1980 دەوڵەتانی سەر دەریاكان بە چاودێریی نەتەوە یەكگرتووەكان(یاسای دەریاكان)یان راگەیاند، كە لە ماددەی 38 دا هاتووە: هەموو كەشتییەكان دەتوانن بە گەرووە نێودەوڵەتییەكاندا بە بێ هیچ ئاستەنگێك تێپەڕببن، لەوانەش گەرووی هورمز، ئەگەر ئەوانە كەشتی، یان بارهەڵگری بازرگانی، یان سەربازی بن.
كەنداوی عەرەبی: باڵێكی ئاویی دەریای عەرەبە، كە لە كەنداوی عومانەوە لە باشوور بۆ شەتولعەرەب لە باكوور(عێراق) درێژدەبێتەوە، درێژیی ئەو مەودایە 990 كیلۆمەترە، رووبەری حەوزی كەنداو بە 239 هەزار كیلۆمەتر دووجا مەزەندەدەكرێت، نزیكەی 85 كیلۆمەتر سێجا ئاوی هەیە، پانیی ئاوی كەنداو 370 كیلۆمەترە و تەسكترین شوێنیشی گەرووی هورمزە كە 56 كیلۆمەترە، تێكڕای قووڵیی ئاوی كەنداو 36 مەترە و قووڵترین خاڵیش لە گەرووی هورمز 100 مەترە، درێژیی كەنارەكانی كەنداو بە 3490 كیلۆمەتر مەزەندەدەكرێت لە لایەنی عەرەب- رۆژئاوا، هەروەها بە 2440كیلۆمەتر لە لایەنی ئێرانەوە، واتا كەناری رۆژئاوای كەنداو بە 1050 كیلۆمەتر لە كەناری ئێران لەسەر كەنداو درێژترە، چونكە كەناری عەرەبی زیاتر خواروخێچە لە رووی جیۆمۆرفۆلۆجییەوە، كەنداو نزیكەی 130 دوورگەی تێدایە، لەوانە دوورگەی بۆبیانی كوێتی 863 كیلۆمەتر دووجا، دوورگەی دەوڵەتی بەحرەین 620 كیلۆمەتر دووجا، لەگەڵ چەند دوورگەیەكی دیكە لە گەرووی هورمز، لەوانە: لەلایەنی عەرەبی دوورگەكانی (مسندم، سەلامە، راس غەنام) و لەلایەنی ئێرانی دوورگەكانی(قشم، هنگام، لارك) دابەشبوونی ئەو دوورگانە بەشێوەی ناڕێك لە رووی شوێن و قەبارە و قووڵایی ئاوەكە لەدەوری گەرووی هورمز، بووەتە هۆی كارئاسانی بۆ گواستنەوە بە مەودای 34 كیلۆمەتر لە كەناری عەرەبییەوە بۆ كەناری ئێرانی و بەپێچەوانەوە بۆ كاری بازرگانیی نێوان رۆژهەڵات و رۆژئاوا، لەجیاتی تێپەڕبوون بە درێژایی كەنارەكانی كەنداو كە نزیكەی 5930 كیلۆمەتر دەبێت.
تایبەتمەندیی جوگرافی و جیۆلۆجی و كەشوهەوای حەوزی كەنداو:
كەنداو حەوزی دەوڵەتانی دوورگەی عەرەبی بەرەو رۆژئاوا لە باشووری رۆژئاوای ئێران بە بەری رۆژهەڵاتەوە جیادەكاتەوە، هەشت دەوڵەت دەكەونە سەر حەوزی كەنداو(عێراق، كوەیت، سعودیە، ئیمارات، قەتەر، عومان، بەحرەین، ئێران) حەوزەكە دەكەوێتە نێوان هێڵی پانی(23-30) لە باكوور و هێڵی درێژی(48-56) لە باشوور. لە رووی جیۆلۆجییەوە حەوزی كەنداو دەكەوێتە نێو پەڕەی ئۆراسیای تەكتۆنی و پەڕەی عەرەبی، دەشكەوێتە رۆژئاوای زنجیر شاخی زاگرۆس كە بەسەر كەنداودا دەڕوانێت، بریتییە لە حەوزێكی نیشتەنیی سەرووی كیشوەر، كە چەندین شۆستە و بەربەستی خاكیی سروشتی تێدایە، حەوزی كەنداو بە چالاكیی زەمینلەرزە ناسراوە، بەتایبەتی لەلای رۆژهەڵاتەوە.
بەرزونزمیی بنەوەی كەنداو- دۆڵی كەنداو كە 990كم درێژە لە 10 مەترییەوە بۆ 100 مەتر لە گەرووی هورمز لێژاییەكی كەمی هەیە، وێڕای یەكسان نەبوونی هەردوو كەناری حەوزی كەنداو كە لەنێو چیاكان و بەرزاییەكان(چیاكانی عومان) لەسەر كەناری عەرەبی بەبەراورد بە لووتكەكانی زنجیر چیای زاگرۆس لەسەر كەناری ئێرانی لەلای ئێرانەوە بەرزونزمیی زۆری تێدایە.
ئاوی حەوزی كەنداو لە ئاوە سوێرەكانە، بەراورد بە سوێریی ئاوی دەریاو ئۆقیانووسەكان كە 32 بەش لە هەزارە سوێریی ئاوی كەنداو بە 70 بەش لە هەزار دەخەمڵێنرێت، ئاوی كەنداولە قەتەر جووڵەی شەپۆلەكانی هەڵكشان و داكشانی (1.2-1.5 مەتر)ی هەیە و شەپۆلەكان بۆ 3- 3.3 مەتر لە كەناری رژئاوا بەرزدەبنەوە، بۆیە ئاستی ئاوی كەنداو نزیكەی 2.4 مەتر بەرزە و بۆ جووڵەی گواستنەوە كاریگەریی زۆری هەیە، هەروەها حەوزی كەنداو بە چالاكیی گەردەلوولی خۆڵاوی و رەشەبا ناسراوە كە خێراییەكەی دەگاتە 150 كیلۆمەتر لە سەعاتێكدا، ئەمەش دەبێتە هۆی كەمیی مەودای بینین بۆ كەمتر لە 100 مەتر، كە بۆسەر جووڵەی كەشتی و نەوتهەڵگرەكان و دواجار درەنگ گەیشتنی نەوت و غاز بۆ بازاڕەكانی جیهان و بەرزبوونەوەی نرخی نەوتی خاو كاریگەریی زۆری دەبێت. قووڵایی حەوزی كەنداو و چیاكانی سەر حەوزەكە پێكهاتەی زۆری جیۆلۆجییان تێدایە كە بۆ سەردەمی كامبری پیش 500 ملیۆن ساڵ دەگەڕێتەوە، هەروەها بۆ سەردەمی چوارینەی دوای (نیشتەنییەكانی سەردەمی هیلیۆسین) پێش 10 هەزار ساڵ نیشتەنییەكانی دوا سەردەمی سەهۆڵبەندان دەگەڕێتەوە.
حەوزی كەنداو و دەوڵەتەكانی بەر لە نزیكەی 175 بۆ 18 هەزار ساڵ رووبەڕووی ماوەی كشانی سەهۆڵبەندان بۆتەوە، قەبارەی سەهۆڵەكە لە جیهان لەو ماوەیەدا گەیشتۆتە 70 ملیۆن كیلۆمەتر سێجا بە بەراورد بە قەبارەی ئێستای كە 27 ملیۆن كیلۆمەتر سێجایە لە ناوچە جەمسەرییەكان، ئەو گۆڕانكارییەی كەشوهەوا بووەهۆی دابەزینی ئاستی ئاوی دەریاو كەنداوەكان لە جیهان بە نزیكەی 120 مەتر بە بەراورد بە ئاستی ئاوی دەریاكان لە جیهاندا، بۆیە رووبەری وشكایی زۆر زیاتر بوو بە بەراورد لەگەڵ ئێستادا، لەو ماوەیەدا كەنداو نەبوو، دەریای سووریبش بریتی بوو لە دەریاچەیەكی داخراو، هەردوو زێی دیجلەو فورات (شەتولعەرەب)بە دۆڵی كەنداودا دەهاتن و لە كەنارەكانی ئێران و عەرەبی چەندین زێی دیكەیان دەچوونە سەر، هەروەها ئاوی شەتولعەربیش دەڕژایە نێو كەنداوی عومان لەسەر دەریای عەرەب لە گەرووی هورمز.
سەهۆڵەكە بەر لە 8500ساڵ پاشەكشەی كردووە و بۆتە هۆی توانەوەی بەفرەكەو دواتر بەرزبوونەوەی بەرەبەرەی ئاستی ئاو لە ئۆقیانووسەكان، كە بۆتە هۆی كشانی ئاوەكە بە ئاراستەی كەنارەكان و داپۆشینی چەندین ناوچە و دۆڵە لێژەكان، لەوانەش دۆڵی كەنداو كە دوای ئەوەی ئاو دایپیۆشی ئەو كەنداوە عەرەبییەی ئێستای لێ درووست بووە.
گرنگیی كەنداو:
1. لە رووی شارستانی و كولتووری و كۆمەڵایەتییەوە چەندین شارستانێتیی دێرین لە حەوزی كەنداو و حەوزی دۆڵی رافدەین هەبوون، لەوانە سۆمەری و بابلی و ئاشووری و چەندین ئایینیشیان تێدا بووە.
2. لە رووی جوگرافییەوە لە رابردوودا حەوزی كەنداو گەیەنەری رۆژئاوا بووە لەگەڵ رۆژهەڵات، كە ئاسانكاری كردووە لە رێی گەرووی هورمزەوە لە نێوان شارستانییەكان، ئەمەش جووڵەی بارزرگانی بووژاندۆتەوە، بەتایبەتیش هێنانی مس لە رۆژهەڵاتەوە بەرامبەر مرواری و مەرجان كە لە كەنداو دەردەهێنران و هەناردەی هیندستان دەكران. جا لەبەر گرنگیی كەنداو پورتوگال لە ساڵی 1507 و عوسمانییەكان لە 1534 و ئینگلیزیش لە ساڵی 1624 دەستیان بەسەر كەنداودا گرتووە.
3. لە رووی ئابوورییەوە بە تایبەتی لە گەرووی هورمز دوای دۆزینەوەی نەوت و غاز لە دەوڵەتانی لێواری حەوزی كەنداو گرنگیی كەنداو زیاتربووە، پەرەسەندنی جیۆلۆجیی نەوت و تەكنەلۆجیا و جووڵەی گواستەوە بوونە هۆی دۆزینەوەی بڕی زیاتری نەوت لە دەوڵەتانی حەوزی كەنداو، كە لەئێستادا 730 ملیار بەرمیل نەوتی خاوی تێدایە، كە دەكاتە دوو لەسەر سێی یەدەگی نەوتی جیهان، هاوكات سێیەكی بەرهەمی نەوتی خاوی جیهان رۆژانە 17 ملیۆن بەرمیلە كە بە گەرووی هورمزدا بۆ بازاڕەكانی دنیا دەگوازرێتەوە، ئەمە وێڕای ئەوەی كە لە ئاییندەدا دەوڵەتانی كەنداو بە نزیكەی 30 ملیۆن بەرمیل لە رۆژێكدا توانای بەرزكردنەوەی ئاستی بەرهەمهێنانیان دەبێت. بوونی دەیان بیرە نەوت و غاز لە نزیك و لەناو ئاوە ئیقلیمییەكانی حەوزی كەنداو، هەروەها دەوڵەتانی سەر حەوزەكە ململانێیانە لەسەر دوورگەكان بۆتە هۆی زیاتر پشێوی و چاوبڕینە بیرە نەوتییەكان.
4. زۆربەی هەناردەكانی نەوتی خاو لە دەوڵەتانی حەوزی كەنداو بۆ بازاڕەكانی جیهان بە گەرووی هورمزدا رەتدەبن، كە رۆژانە 17 ملیۆن بەرمیل دەبێت، قەبارەی هەناردەكانی سعودیە و كوێت 88% و عێراق 98% و ئیمارات 99% و قەتەر100 % دەخەمڵێندرێت، بۆیە رۆژانە 30 كەشتی و نەوتهەڵگر بە گەرووی هەرێمدا تێدەپەڕن كە 27% بۆ رێژەی 50%ی هەناردەی نەوت و غاز پێكدەهێنن.
5. دەوڵەتانی رۆژهەڵاتی ئاسیا لە سەرچاوەكانی نەوتی حەوزی كەنداو گەورەترین هاوردەكارانی نەوتی خاون، لەوانە ژاپۆن 35%، ئەمریكا 14% و هیندستان 12%، بۆیە ئەو دەوڵەتانە لە سەقامگیرنەبوونی ئەمنی و سیسای و سەربازی لە حەوزی كەنداو بە گشتی و لە گەرووی هورمز بەتایبەتی نیگەرانن.
6. بەهۆی تێپەڕبوونی نزیكەی 35%ی بازرگانیی جیهان لەكەنداوە بە گەرووی هورمزدا، پەیوەندی و بەرژوەندییەكانی دەوڵەتانی جیهان بەتایبەتیش پیشەسازییەكان لەگەڵ دەوڵەتانی حەوزی كەنداو پەرەدەسێنێت. جێگەی ئاماژە بۆكردنە چالاكیی بازرگانی بۆتە هۆی پەیدابوونی چەندین شارو بەندەر و سەنتەری بازرگانی لە حەوزی كەنداودا، كە بریتین لە 10 شاری گەورە و نزیكەی 49 بەندەری هەشت دەوڵەتی سەر حەوزی كەنداو.
دوا هەڕەشە بۆسەر گەرووی هورمز:
پەرەسەندنی ناكۆكییەكانی نێوان ئەمریكاو دەوڵەتانی یەكێتیی ئەوروپا لەگەڵ ئێران دەربارەی دۆسێی ئەتۆمی، بووە هۆی سەپاندنی سزای ئابووری بەسەر ئێراندا، لەوەتەی 2012 و ئەو ناكۆكییانەش لە سەردەمی سەرۆكایەتی ئێستای ئەمریكا لەلایەن ترەمپ-ەوە تۆختر بۆتەوە و سزاكان زیاتربوون، دواجار قەدەغەكردنی هەناردەی نەوت و غازی ئێران بۆ دەوڵەتانی جیهان، تەنانەت بۆ كۆتاییهێنانی مۆڵەتی گرێبەستەكانی نەوت و غاز لەنێوان ئێران و هەشت دەوڵەتەكە (توركیا، عێراق، هیندستان، چین، ژاپۆن، كۆریای باشوور، ئیتاڵیا، ئیسپانیا)، قەدەغەكردنی ئاڵوگۆڕی بازرگانی بەتایبەتیش بە دراوی قورس لەگەڵ ئێراندا، بۆیە توانای هەناردەی نەوتی خاو لە ئێرانەوە گەیشتە 400 هەزار بەرمیل لە رۆژێكدا بە بەراورد بە 2700 ملیۆن بەرمیل لە رۆژێكدا، ئەوەش وایكرد كە دەسەڵاتدارانی ئێران هەڕەشەی داخستنی گەرووی هورمز بكەن بە رووی كەشتییەوانیی جیهانیداو لەوانەش قەدەغەكردنی هەناردەی نەوت و غاز لە بەرهەمهێنەرانی دەوڵەتانی حەوزی كەنداو بۆ بازاڕەكانی جیهان.
گرفتەكانی بەردەم ئێران بەداخستنی گەرووی هورمز:
1. سیاسەتی ئەمریكا بە ئاشكرا ئاماژە بەوە دەكات كە حەوزی كەنداو سەرچاوەی ئەمنیی وزەی ئەمریكایە، بۆیە بوونی كەشتیگەلی پێنجەمی ئەمریكا لە كەنداو بۆ دابینكردنی بەردوامیی گواستنەوەی نەوتە، هەروەها كارتی فشارە بۆ دەستكەوتەكانی لە دەریای قەزوین.
2. دوای شەڕی ئێران – عێراق و شەڕی ئازادكردنی كوەیت، وڵاتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا شەڕی بە وەكالەت بۆ هیچ هاوپەیمانێكی ناكات لە حەوزی كەنداو، تەنیا لە سێ حاڵەتدا نەبێت، ئەوانیش: هەڕەشە بۆسەر حكومەتەكانی عەرەبی لە كەنداو لە سەروویانەوە سعودیە، هەڕەشە بۆسەر سەرچاوەكانی نەوت، هەڕەشە بۆسەر رێگاكانی گواستنەوەی نەوت و غاز لە سەرچاوەكانی حەوزی كەنداوەوە بۆ بازاڕەكانی جیهان، لەو هەڕەشانەش داخستنی گەرووی هورمز، ئەم سێ خاڵە هێڵی سوورن بۆ ئەمریكا، ئەمەش دەچێتە چوارچێوەی هەڕەشەكانی ئێران لە داخستنی گەرووی هورمز.
3. قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانیی نێوان ئێران و چین لە ساڵی 2012نزیكەی 45 ملیار دۆرلار بووە، وابڕیارە لە ئاییندەدا بەرزتریش ببێتەوە، گەرووی هورمزیش رێگەی سەرەكیی ئاڵوگۆڕی بازرگانییە لەنێوان هەردوو لادا.
4. ترسی ئێران لە هاوپەیمانەكانی لە یەكێتیی ئەوروپا (ئیتاڵیا، ئیسپانیا، یۆنان) كە رۆژانە 450 هەزار بەرمیل نەوت لە ئێران دەكڕن.
5. ئێران رۆژانە 370 هەزار بەرمیل نەوتی خاو لە دەوڵەتانی حەوزی دەریای قەزوین (ئازربایجان، كازاغستان، تركمانستان) هاوردەدەكات بە بۆریی نەوتی(نیكاری) بۆ بەكاربردنی ناوخۆیی شار و پارێزگاكانی باكوور، لەبەرامبەر هەناردەكردنی 370 هەزار بەرمیلی نەوتی خاو بۆ ئەو دەوڵەتانە لە نەوتی خاوی بیرەكانی خۆی لە كەنداو، بۆیە داخستنی گەرووی هورمز كاریگەریی بۆسەر پەیوەندییەكانی ئێران لەگەڵ دەوڵەتانی دەریای قەزوین دەبێت، كە وا دەكات ئەو دەوڵەتانە بەدوای شەریكی دیكەدا بگەڕێن بەرێگای سەقامگیرتر، لەوانەش ئەمریكاو دەوڵەتانی یەكێتیی ئەوروپا.
6. بوونی دیموگرافیی فرە نەتەوەیی و ئایینی لە دەوڵەتانی حەوزی كەنداو و لەوانەش ئێران لەسایەی نەبوونی دادپەروەری و دیموكراسی و ئازادی، هاوكات بڵاوبوونەوەی هەژاری و بێكاری، ئەمانە دەبنە هۆكار بۆ پشێویی بارودۆخ لەژێر دەسەڵاتی زۆربەی حكومەتەكانی دەوڵەتانی كەنداو لەنێویانیشدا ئێران، ئەمەش لە بەرژەوەندیی گەلان و كەمینە چەوساوە و بێبەش لە مافەكانیان دێت، لەكاتێكدا ئەو جیهانە لەسایەی سیستەمی تازەی جیهاندا دەگوزەرێت.
ئەلتەرناتیڤەكانی گەرووی هورمز:
لەبەر ئەوەی نەوت وغاز داهاتی سەرەكیی نێوان 88%-100% ی زۆرینەی دەوڵەتانی سەر حەوزی كەنداوە، بۆیە ئاییندەی حكومەت و گەلەكانیان لە حاڵەتی سەقامگیرنەبوونی ئاسایش لە حەوزی كەنداو دەكەوێتە بەر هەڕەشە، بەتایبەتی داخستنی گەرووی هورمز و لێكەوتە ئابووری و بازرگانی و دەروونییەكانی ئەم داخستنە، هاوكات دەرئەنجامەكانی شەڕەكانی ناوچەكە لە هەشتاكان و نەوەدەكانی سەدەی رابردوو و پەرەسەندنی ناكۆكییەكانی نێوان دەوڵەتانی عەرەبی لە حەوزی كەنداو لەگەڵ ئێراندا، ئەو مەترسییانە هانی دەوڵەتانی خاوەن نەوت و غاز دەدەن بۆ گواستنەوەی نەوتی خاو و غازی سروشتی لە سەرچاوەكانەوە بۆ بازاڕەكانی جیهان بەدوای ئەلتەرناتیڤی دیكەدا بگەڕێن، دیارترین ئەو ئەلتەرناتیڤانەش:
1. دامەرزاندنی بۆریی نەوت كە سەرچاوەكان لە رێی عومان بە دەریای سوورو دەریای عەرەبییە ببەستێتەوە و لە رێی ئوردن و سوریاو توركیاش بە دەریای سپی ناوەڕاسەوە ببەستێت.
2. راكێشانی بۆریی نەوت و غاز لە دەوڵەتانی كەنداوەوە بۆ (بەندەری مەلا) لە پارێزگای حەزرەمەوتی یەمەن، ئەمەش هۆكارێكە بۆ ناسەقامگیریی بارودۆخی یەمەن.
3. هەڵكەندنی نۆكەندێكی ئاو وەك نۆكەندی سویس كە دەوڵەتانی كەنداو بە كەنداوی عومان و دەریای عەرەب ببەستێتەوە.
پوختەو ئاكام:
1. ئەستەمە لەسایەی بوونی ئەو رژێمانەی ئێستای ناوچەكە و ئەو كێبڕكێ و لێكەوتانەی بوونی سەربازی و سیاسی لە حەوزی كەنداوهەیە، ئاسایش لە حەوزی كەنداو سەقامگیر بێت، بۆیە گەرووی هورمز كلیل، یان چەقی ئەو پشێوییانەیە لەنێوان دەوڵەتانی سەر حەوزی كەنداو و هاوپەیمانە ركابەرەكانیان لەسەر خێرو داهاتی حەوزی كەنداو هەیە.
2. گرنگیی رۆڵی حەوزی كەنداو و گەرووی هورمز دوای نەمانی نەوت و غازی سروشنی لە جیهاندا لاواز و پەراوێزدەبێت، ئەویش لەماوەی 40-60 ساڵی داهاتوو و پەرەسەندنی ئەلتەرناتیڤی سەرچاوەكانی دیكەی وزە، ئەمەش بەهێزترین ئەگەرە.
3. دوا ئەگەریش بریتییە لە دووبارەبوونەوەی دیاردە سروشتییەكانی جیۆلۆجی و كەشوهەوا (گەڕانەوەی ماوەی سەهۆڵبەندان) كە جارێكی دیكە دەبێتە هۆی گۆڕینی ئاوی كەنداو بۆ(دۆڵی كەنداو) وەك پێش نزیكەی 8500 ساڵ، هەروەها بەردانەوەی شەتولعەرەب تا دەڕژێتە گەرووی هورمز، خوای گەورەش توانای بەسەر هەموو شتێكدا هەیە، بۆیە لێرەدا گەرووی هورمز گرنگییە ئابووری و بازرگانییەكەی لەدەست دەدات.