سایکس-پیکۆ و نەسایکس-پیکۆ
د.نەسرەدین ئیبراهیم گۆلی*
ڕۆژھەلاتا دەڤەرا ل ئۆسمانیان وەلاتێ ئاخا وێ بنەمایێن لدویڤ و گرێدای پەیمان ئەو وکری جاران ڕۆسیایا پێشکەشی ھندەک ژی پاشی و دابەشکری وەلاتان ڤان دوو ھەر لسەرناڤین بیاڤێ د و جێبەجێکرنێدا بوارێ د کەفتە نەڕازیبوونێ دەنگێن گەلەک سەرباری وکری دگەل و ھاتەپارڤەکرن دەمی وی زلھێزێن وەلاتێن سێ ڤان بسەر دەڤەرە ئەڤکریاری دەولەتێن و وەلات ھژمارەکا وێ ئەنجاما و بەرھەم کە نەدەرمانکری، برینەک بوونە ژیھندێ چەندەھا سەرھلدانا و دیکتاتۆران سیبەرا لبن ئاستەنگ تێر و پڕئاریشە وژبەرئێکچۆی ئاگرێ کە بووینە خویناوی جەنگێن چەندەھا ژی دگەلدا و سیاسی و لەشکەریکۆدەتایێن "سایکس- پەیمانناما دەمێ ھنگی ھەتا بیتن ژی بەردەوام یێ دێ و بەردەوامە ژی ھەتانۆکەوان پیکۆ" ببیتە پەیماننامەیەک بناڤێ "نەسایکس-پیکۆ". ئاشکرا بشێوەیەکێ یان دروستکرن ھاتینە دا سایکس-پیکۆ پەیمانا لە وەلاتێن ئەوئەڤرۆکە ژی یان دژین دا دۆمدرێژ قەیرانێن د ھتد، ... و فەلەستینێ و لبنان وەکی ژی یانھەلوەشیاینە پەیمانا نزانم ئەز . وێ سەرکرداتیا و کوردی تاکێ بەختێ سەر کەفتینە یێن کوردستانێوەکی ئەز ئەوا لێ ھەلوەشاندن، ھێتە سالەدا ئەڤ ژ ڕۆژێ یان دەمژمێر کیژ ل دێ " سایکس-پیکۆ" ب دەولەتێن کە گەھشتی ڕاستیێ ڤێ د یێ ژی رۆسیا و ئەمریکا و ئەورۆپی شەقامێدزانم فەرھەنگی و کەلتووری و سیاسی جێگیرییا نەشیاینە ئاڤاکرن و دورین ھاتینە پەرۆکا وپنی بۆ ئەلترناتیڤەک دخوازیتن چەندە ئەڤ و بکەن مسۆگەر دەڤەرێ وەلاتێن تاکێ بۆ مرۆڤیو ئارامی تیفانەکێ ھەر پشتی بزانین ئەم فەرە گرنگە ئەوا و بھێتەدەیناندن. دەولەتانوان مالا ڕێکخستنا ب پێدڤی وەلاتان وان ئاکنجیێن دیتر جارەک و دگریتن دەریایدا بسەرتەناھی و دا دەڤەرێ نویێ نەخشەیێ د زانین بھێتە ئەوە فەرتر ھەمیا ژ یا بەلێ دکەن.خۆ ھۆسا جھە ئەڤ بەلێ کوردستان"، " بناڤێ ھەیە جھەک دەڤەرێ جیۆپۆلێتیکێئەلترناتیڤێ ئاستەنگ بچویکترین و ئێکەم دڤێتن. قۆربانی گەلەک و ناھێتن و نەھاتیە ھەوانتە وبسانەھی شکستێ دکەتن بزاڤێ بێبەختیەکێ و ڕێکەکێ ھەر ب کە دبینیتن ناوەندیدا حکومەتا د خۆژی ل ناوەندییە حکومەتا سەرۆکوەزیرێن داخۆیانیێن ژی بچویک ھەرە نموونا وپێبھینیتن ڕاپرسیا ئەزموونا گۆتن" دھاتە ئاشکرایی ب کە بوون دا ئەلمانیا وەلاتێ ل ئاسایشێکۆمبوونا جەنگێ جۆرەک نە ئەڤە ئایا ...ھتد. و " نابیتن سەرکەفتی یان سەرناگریتنھەرێمێ تشتێن گەلەک و داخویانی ئەڤ دبەن؟ بڕێڤە مە دگەل وەلاتی ڤی کاربدەستێنسایکۆلۆژیکە ھاتی یا ھندێ ڕۆژا ئەوە ژی ئەو و دھینن مە بیرا و ددەن مە نیشانی تەحل ڕاستیەکاھاوشێوە تێر و کۆلەداری و بندەستی ژیانا و مان دناڤبەرا و بکەتن ھزر مێنتالیتەیەکێ ب کوردیتاکێ و ئازاد ژیانا ھەروەسا و ھتد، ... و جینۆسایدێ و کیمیابارانکرن و ئەنفال و بڕین وکۆشتن ئەڤرۆکە بەردکەڤیتن. بەلێ بزەحمەتە یا ژیانە ئەڤ چەندە ھەر ھەلبژێریتن، ئێکێسەربلند حکومەتا و ددەتن بڕیارێ کوردستانی تاکێ کوردی. تاکێ ملێن سەر کەفتیە یا بڕیارەئەڤ و سیاسی کریزا پارەیی، بێ قەیران، جێبەجێدکەتن. وێ کوردستانێ سەرکرداتیا وھەرێمێ
سینگێ لبەر یێن ئاستەنگن ئەو ھەمی ھتد، ... و داعشێ تەواوبوونا لبەر جەنگێئابووری، دا خۆ جەنگێن د بۆناپارت ناپلیۆن جێھانێ، ناڤدارێ سەرکردێ وەک لێ کوردستانی،تاکێ ... دەریایە ژی مە پشتا ل و دوژمنە مە سینگێ لبەر ... " خۆ سەربازێن دگۆتە جارانھەمی کلیلێن ژ ئێک بوو ئەڤە و خەندقن دەریایدا د یان و جەنگن دێ بدەن بڕیار ھوین لێ"، ل ئابووری و لەشکەر ھێزا مەزنترین فرەنسا سەردەمی وی ل کۆ ناپلیۆنیسەرکەفتنا
ئەورۆپایێ و بەلکۆ ژی ل ھەمی جیھانێ بوو. بڕیارە ئەڤ و دەتن ئاییندە نڤشێ و نەڤی و خۆ ئاییندا لسەر بڕیارێ دێ کوردستانێگەلێ ژی وێ قۆناغا ناسکترین و مەزنترین و دیرۆکییە، بەرپرسیارەتیەکا و نینە بسانەھیتشتەک گەندەلکاران و گەندەلیێ دگەل دژوارە جەنگەکێ و ڕاستەقینە ڕیفۆرمەکا وچاکسازی
بھەمی جۆرێن خۆڤە. ئەڤ ژمارە( ڕا و بیر بەرپەڕێ )/ (ئەڤرۆ ڕۆژناما ل یابابەتە٧ ١٨٧ ڕێکەفتی( ل )١٧/٥ /٢٠١٦ ( ل.)١٣ ھاتیە )
*مامۆستایێ ئەکادیمی/بسپۆرێ زانستێن پێداگۆگی و سایکۆلۆژی/زانینگەھا زاخۆ
