كاردانەوەی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و هاوپەیمانیی باكووری ئەتڵەسی بەرامبەر ئەو چەند مووشەكەی شەوی دووشەمەی رابردوو(15ی شوباتی 2021) ئاراستەی هەولێر كران، لە زۆر رووەوە لە كاردانەوەكانی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و هاوپەیمانیی باكووری ئەتڵەسی دژی هێرشەكەی 2ی ئابی1990ی سەدام حوسێن دەچێت، هێرشی سەدام بۆ سەر كوەیت هەموو كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دوچاری شۆكێكی گەورە كرد و، سەرەتا داوایان لە سەدام كرد، بەبێ هیچ مەرجێك لە كوێت پاشەكشە بكات و، لە دوای هێرشە رۆكێتییەكەی سەر هەولێریش جیا لەوەی وەزیری دەرەوەی ئەمریكا راستەوخۆ دوای هێرشەكە بە تەلەفۆن لەگەڵ مسرور بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان قسەی كردووە و، هەموو پشتیوانییەكی بۆ هەولێر پیشان داوە، بۆ رۆژی دواتریش پەیوەندی بە مستەفا كازمی سەرۆك وەزیرانی عێراق كردووە و، جیا لەوەی ئاماژەی بەوە كردووە كە پێشتر لەگەڵ سەرۆك وەزیرانی كوردستان قسەی كردووە، لە هەمانكاتدا داوای لێ كردووە، ناسنامەی ئەو تیرۆریستانەش ئاشكرا بكات كە ئەو كارە تیرۆریستییە ترسنۆكانەیان لە دژی هەولێر ئەنجام داوە، لەمەش زیاتر لەسەر ئاستی رێكخراوی گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكانیش، جنین بلاسخارت نوێنەری تایبەتی ئەمینداری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان زۆر بەتوندی ئەو هێرشەی سەر هەولێری سەركۆنە كردو، تەواوی ئەندامانی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتییش هێرشە تیرۆریستییە رۆكێتیەكەیان بۆ سەر هەولێر بە توندی ئیدانە و ریسوا كرد، لەسەر ئاستی وڵاتانی عەرەبی و ئیقلیمی و كۆمكاری عەرەبییشەوە دیسان سەركۆنەی ئەو هێرشە كرا و، پشتگیری بۆ سەقامگیری هەولێر و هەرێمی كوردستان دووبارە كرایەوە.
هێرشە رۆكێتییەكەی سەر هەولێر لەماوەی چەند كاتژمێرێكدا ئەم هەموو كاردانەوانەی بەدوای خۆیدا هێنا، بەڵام مەسەلەكە لێرەدا كۆتایی نەهاتووە، بەڵكو لەدوای 24 كاتژمێرەوە كاردانەوەكان چوونە ئاستی دیكە و، یەنس ستولتبریگ ئەمینداری گشتیی هاوپەیمانیی باكووری ئەتڵەسی رایگەیاند، ژمارەی راهێنەر و راوێژكارە سەربازییەكان لە عێراقدا هەشت بەرامبەر (لە 500 بۆ 4000) زیاد دەكەن و، كاری ئەم راهێنەر و راوێژكارانەش لە دەرەوەی بەغدا دەبێت، راشكاوانەتر لەو بنكە سەربازییانەی هاوپەیمانانی نێودەوڵەتی دژی تیرۆریستانی داعش دەبن كە یەكێكیان لە عەین ئەسەدی پارێزگای ئەنبارە و ئەوی دیكەشیان لە هەولێرە.

بایدن لە كۆنفڕانسی ئاسایشی میونشنەوە پشتگیری بۆ زیادكردنی هێزەكانی ناتۆ دەربڕی
ئێوارەی 19ی ئابی 2021 كۆنفڕانسی میونشن بۆ ئاسایش و بەرگری لە ئەڵمانیا بە شێوەی ئۆنلاین دەستی بەكارەكانی كرد و، رێوڕەسمی كۆنفڕانسی ئەمساڵ بە پەیامێكی ڤیدیۆی ئۆنلاینی جۆ بایدن-ی سەرۆكی ئەمریكا دەستی پێكرد. گرنگیی پەیامەكەی جۆبایدن لەوەدا بوو كە تەواو تەواو پێچەوانەی پەیامەكانی دۆناڵد ترەمپ-ی سەرۆكی پێشووی ئەمریكا بوو. پێشتر ترەمپ هەڕەشەی چوونە دەرەوەی لە هاوپەیمانیی باكووری ئەتڵەسی و چاوخشاندنەوە بە پەیوەندییەكانی ترانس ئەتڵەنتیك دەكرد، بەڵام بایدن بە دەنگی بەرز رایگەیاند: «ئەمریكا گەڕایەوە. America is back، هەروەك چۆن پێش دوو ساڵ هەر لەم كۆنفڕانسەدا رامگەیاند، ئەمریكا جارێكی دیكە دەگەڕێتەوە بۆ پشتگیریی ناتۆ و بۆ پەرەپێدانی پەیوەندییەكانی ترانس ئەتڵەتیك». لە بەشێكی دیكەی پەیامەكەیدا بایدن پشتگیری بۆ زیادكردنی هێزەكانی ناتۆ لە عێراقدا دەربڕی و بە كارێكی گرنگی لە قەڵەم دا و، دیسان لە كۆنفڕانسەكەی راگەیاند، جارێكی دیكە رێگە نادەن تیرۆریستان و داعش لە عێراق سەرهەڵبدەنەوە. لەمەش زیاتر سەرۆكی ئەمریكا زۆر بە توندی جەختی لەسەر پابەندبوون بە «ماددە 5ی پەیماننامەی باكووری ئەتڵەسی» كردەوە و رایگەیاند: «بەپێی ئەم ماددەیە، هێرش بكرێتە سەر هەر ئەندامێكی ناتۆ، هێرشكردنە بۆ سەر كۆی دەوڵەتانی ناو هاوپەیمانییەكە، ئێمە لە بیرمانە چۆن دوای هێرشەكانی 11ی ئەیلوولی 2001 هەموو ناتۆ پشتگیری ئەمریكای كرد، بۆ رووخاندنی ئیماراتی تاڵیبان لە ئەفغانستان».

ئەم پشتگیرییە ئاشكرایەی بایدن بۆ هەنگاوەكانی ناتۆ بە زیادكردنی هێزەكانی بۆ هەشت بەرانبەر لە عێراق و لێدوانە توندەكانی لوید ئۆستن وەزیری بەرگریی ئەمریكا سەبارەت بە شێوازی بەرپەرچدانەوەی ئەو هێرشە و چڕكردنەوەی هەوڵەكان بۆ لێكۆڵینەوەی ورد بۆ ئاشكراكردنی بكەرانی ئەو هێرشە تیرۆریستییە، ئەوەمان پێ دەڵێن، لەگەڵ ئەوەی ئیدارەی بایدن لە هەوڵی ئەوەدایە زەمینەی هاوپەیمانییەكی نێودەوڵەتی بۆ شێوازی بەرپەرچدانەوە و مامەڵەكردن لەگەڵ ئەم هەڕەشە تازەیە دروست بكات، لە هەمانكاتدا لەگەڵ زەمینەخۆشكردن بۆ دووبارە دەستپێكردنەوەی وتووێژەكانی ئەمریكا لەگەڵ ئێران سەبارەت بە رێككەوتنی ئەتۆمی « 5+1»، وەرچەرخانێكی گەورە لە پرۆسەی سیاسیی عێراقدا دروست بكات، لەمەش زیاتر حكومەتی عێراق ناچاری وەڵامدانەوەی ئەو پرسیارەی ناتۆ بكات، «ئایا لە ئێستادا حكومەتی عێراق خاوەن دەسەڵاتە لە دەوڵەتی عێراقدا، یان میلیشیاكانی حەشدی شەعبی و میلیشیا موالییەكان؟»، وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارەش لەلایەن حكومەتی عێراقەوە ئەو رێگایانەی لێ دەداخات كە پێشتر دەیگوت: «یان دەبێت چاوپۆشی لەو گرووپانە بكرێت، یان دانوستاندیان لەگەڵ بكەین»، بۆیە حكومەتی ئێستای عێراق دەبێت هەوڵبدات وەڵامێكی دیكەی ئەوتۆ حازر بكات، كە بتوانێت هاوپەیمانیی ناتۆ بگەیەنێتە ئەو قەناعەتەی كە چیدیكە هێرش ناكرێتە سەر بنكە سەربازییەكانی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی دژی تیرۆریستانی داعش و هەروەها چیتر هێرش ناكرێتە سەر باڵیۆزخانە و نێردە دیپلۆماتییەكان و، لەمەش زیاتر حكومەتی عێراق دەبێت پابەند بێت بەوەی كە هاوپەیمانیی ناتۆ ئەو مافەی هەیە، ئەگەر هێرش بكرێتە سەر باڵیۆزخانە، یان نێردەی دپلۆماتی، یان بنكەی سەربازیی هەر دەوڵەتێكی هاوپەیمانی ناتۆ و دەوڵەتانی هاوپەیمانی دژی داعش، كە لە بەرامبەردا ناتۆ كاردانەوەی پێویستی هەبێت و دەبێت حكومەتی عێراقیش هاوكار بێت، بۆ كاردانەوەكانی هاوپەیمانیی ناتۆ.

بەڵام پرسیاری سەرەكی لێرەدا ئەوەیە: ئایا چاوەڕێی ئەوە لە حكومەتی ئێستای عێراق دەكرێت كە بتوانێت لە ئاستی ئەو بەرپرساریەتییەدا بێت و، ئەو تواناو ئیرادەیەی هەبێت كە بتوانێت وەك دەوڵەتێكی هاوچەرخ لە چوارچێوەی یاسای نێودەوڵەتیدا نوێنەرایەتیی دەوڵەتی عێراق بكات؟ وەڵامی ئەم پرسیارە پلانی زیادكردنی هێزەكانی ناتۆ لە « 500بۆ 4000» دەیداتەوە و پێمان دەڵێت: ئەگەر حكومەتی عێراق ئەو توانایەی هەبوایە، ئەوا بە 500 راهێنەر و راوێژكاری سەربازییش دەتوانرا گۆڕانكاریی جۆری لە بەرزكردنەوەی توانای سەربازی سوپا و هێزەكانی پۆلیس و ئاسایش عێراق بكرێت، بەڵام لەبەر ئەوەی ئەو توانا و ئیرادەیە لە حكومەتی ئێستای عێراقدا بەدی ناكرێت، ئەوا ژەنڕاڵەكانی ناتۆ مەبەستیانە لەسەر ئەو هێزەی لەسەر زەوی توانای ئەوەی دەبێت كە رووبەڕووی تیرۆریستانی داعش و گرووپەكانی دیكەش ببێتەوە، دەبێت ئەو هێزە بێت كە بە راستی و دوور لە رق و كینەی مەزهەبی شەڕی دژی تیرۆریستان دەكات، نەك گۆڕینەوەی كردووە تیرۆریستییەكانی داعش بە كردەوەی تیرۆریستیی گرووپ و تاقمی دیكە، لەمەش راشكاوانەتر زیادكرنی ئەمجارەی هێزەكانی ناتۆ لە عێراقدا، لە هەمان زیادكرنی هێزەكانی ئەمریكای ساڵی 2007 دەچێت و، پرسی زیادكردنی هێزەكانی ئەمریكا لە 2007 بە پلەی یەكەم بۆ ئەوە نەبوو ئەو هێزانە شەڕی تیرۆریستانی قاعیدەی عێراق بكەن، بەڵكو ئەركی هەرە سەرەكیی ژەنڕاڵ پەتریۆس ئەوە بوو، هێزەكانی سەحوەی سوننە بۆ رووبەڕووبوونەوەی تیرۆیستانی قاعیدە دروست بكات و، خۆیان پارێزگاری لە ناوچەكانی خۆیان بكەن، ئەوكات چاوی ئەمریكا لەسەر ئەوە بوو، نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی ئەو كاتی عێراق دوای نەمانی تیرۆریستانی قاعیدە وەك دەوڵەتمەدارێكی سەركەوتوو ئیدارەی عێراق بكات، بەڵام دوای كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق، مالیكی لەبری ئەوەی هەموو تواناكانی عێراق بۆ سەرهەڵنەدانەوەی تیرۆریستان تەرخان بكات، بەڵام بەپێچەوانەوە هەموو تواناكانی دەوڵەتی عێراق و ئەوەشی ئەمریكا لە عێراقدا كردبووی، كردی بە هەوێنی شەڕێكی پاكتاوی مەزهەبی شیعە دژی سوننە، سەرەنجام لە بری تیرۆریستانی قاعیدە لە عێراق، تیرۆریستانی دەوڵەتی خەلافەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش) پەیدا بوو، كە دوای چەند مانگێك لە سەرهەڵدانیان توانییان مووسڵ داگیر بكەن و، دەوڵەتی خەلافەت رابگەیەنن.. لێرەدا جێگەی خۆیەتی ئاماژە بەوەش بكەین كە حكومەتی ئەوكاتی مالیكی زۆر لە حكومەتی ئێستای مستەفا كازمی بەهێزتر بوو، میلیشیاكانی شیعەش بەو ئاستەی ئێستا نەبوون، هەروەها ئیمكانیاتی ماددی و سەربازیی زیاتریشی لەبەردەست بوو، بەڵام لەبەر ئەوەی ئەقڵییەتی مەزهەبگەرایی زاڵ بوو بە سەر ئەقڵییەتی دەوڵەتداریدا، لەبری ئەوەی عێراق بەرەو بونیادنانەوە هەنگاو هەڵبگرێت، بەرەو كاوڵكاریی زیاتر هەنگاوی هەڵگرت.

سیناریۆی دوای زیادكردنی هێزەكانی ناتۆ
ئەمینداری گشتیی هاوپەیمانیی باكووری ئەتڵەسی لە لێدوانەكەیدا سەبارەت بە زیادكردنی هێزەكانیان لە عێراق، ئاماژە بەوە دەكات ئەمە وەڵامدانەوەی ناتۆیە بۆ داواكاریی حكومەتی عێراق، پرسیاری سەرەكی لێرەدا ئەوەیە: لە كاتێكدا پەرلەمانی عێراق بە دەنگدانی زۆرینەی شیعە بڕیاری دەركردنی هێزە بیانییەكانی لە عێراق دابێت، ئایا سەرۆك وەزیرانی عێراق دەتوانێت بریاری پەرلەمانی عێراق ژێرپێ بخات و داوای زیادكرنی هێزی ناتۆ بكات؟ یان بە دیوێكی دیكەدا ئەگەر حكومەتی عێراق، زیادكردنی هێزەكانی ناتۆی رەت بكردایەتەوە، ئایا كاردانەوەی هاوپەیمانیی ناتۆ بۆ هێرشە مووشەكییەكەی سەر بنكەی سەربازی هاوپەیمانییەكە لە ناو فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتیی هەولێر چۆن دەبوو؟
وەڵامدانەوەی ئەم دوو پرسیارە بەرەو ئەوەمان دەبەن، كە بڵێین: سیناریۆی پشت زیادكردنی هێزەكانی ناتۆ لە عێراقدا لەوە گەورەترە كە بە شێوەیەكی ئاشكرا لە میدیاكاندا باسی لێوە دەكرێت، ئەم هێزە راهێنەر و راوێژكارییە سەربازییەی ناتۆ كە ناتۆ خۆی ئاماژەی پێ كردووە، كارەكانی بەتەنیا لەناو بەغدا وەك پایتەختی عێراق نابێت و، ناوچەی دیكەش دەگرێتەوە، ئەمە ئەو پەیامەی لێ دەخوێندرێتەوە كە هاوپەیمانیی ناتۆ بە سەرۆكایەتی ئەمریكا زۆر مەبەستێتی لەسەر زەوی كۆنتڕۆڵی بارودۆخە بكات و تەنیا لە ئاسمانەوە سەیری نەكات.
گواستنەوەی ئەم تاكتیكە سەربازییەی ناتۆ لە ئاسمانەوە بۆ سەر زەوی، بۆ دروستكردنەوەی هاوسەنگییە لەنێوان دامەزراوە سەربازی و ئەمنییەكانی دەوڵەتی عێراق و، هەروەها دروستكردنەوەی هاوكاری و هەماهەنگی لە نێوان هێزی پێشمەرگە و سوپای عێراق لە ناوچە كێشە لە سەرەكانی ماددەی 140 ی دەستووری عێراق، سەرەنجامیش هەوڵێكە بۆ لغاوكردن و جڵەوگیركردنی ئەو گرووپ و هێزە میلیشیا لە یاسا دەرچووانەی كە ئێستا لە دەرەوەی دەسەڵاتی حكومەتی عێراق هەر كارێك بیانەوێت، لە دەرەوەی یاسا ئەنجامی دەدەن.
بێگومان هێزی پێشمەرگەی كوردستان راستگۆترین و بەهێزترین هێزە كە هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیی دژی تیرۆر دەتوانێت وەك هاوپەیمان لە سەر زەوی لە شەڕی دژی تیرۆریستان مامەڵەی لەگەڵ بكات، بۆیە سیناریۆی تازەی ئەم زیادكردنەی هێزی هاوپەیمانیی ناتۆ هەر چۆنێك بێت، هێزی پێشمەرگە چەقی ئەو وەرچەرخانە دەبێت، كە ئەو سیناریۆ تازەیە لە ناوچەكەدا دروستی دەكات.