لە ساڵی 2015وە رێكخەرانی كۆنگرەی میونشن بۆ ئاسایشی نێودەوڵەتی، راپۆرتێكی تێرو تەسەل و پڕ زانیاری لەسەر كۆنگرەكە ئامادە دەكەن و ئەم راپۆرتە دەبێتە نەخشەی ریگە بۆ ئەو باسانەی كە دەبنە هەڕەشەی جددی لەسەر ئاسایشی نێودەوڵەتی، بۆ ئەمساڵ راپۆرتەكە سێ مەترسیی سەرەكی دیار كردووە كە بریتین لە (درۆ و چەواشەكاریی پۆپۆلیست (Post Truth، پۆست رۆژئاوا (Post Western)، پۆست سیستمی جیهانی (Post Order). ئەوەی لە دانانی ئەم سێ چەمكە بۆ ناونیشانی كۆنگرەیەكی هاوشێوەی كۆنگرەی میونشن بۆ ئاسایشی جیهانی جێگەی هەڵوەستەكردنە، دەركەوتنی دیاردەی درۆ و چەواشەكاری سیاسەتمەدار و سەركردە و حزبە پۆپۆلیستەكانە وەك هەڕەشەیەكی مەترسیدار لەسەر دیموكراتی لیبڕاڵی و سیستمی لیبڕاڵیی نێودەوڵەتی، سەبارەت بەم مەترسییە لە راپۆرتەكەی میونشندا هاتووە: «لە رۆژئاوا و وڵاتانی دیكەش، جیهان رووبەڕووی سەردەمێكی نالیبڕاڵی (illiberal) دەبێتەوە و ئەم هێزانە لە ناوخۆی وڵاتدا گۆڕەپانی سیاسەتیان داگیركردووە و بەهۆی دەركەوتنی پۆپۆلیستەوە رۆژئاوا دوچاری كێشەیەكی گەورە بۆتەوە، ئەمەش لەبەر ئەوەیە پۆپۆلیستەكان دژی هەموو كۆڵەگەو ئەو توخمە سەرەكییانەن كە سیستمی لیبڕاڵیی رۆژئاوای لەسەر بونیاد نراوە. پۆپۆلیستەكان زۆر شارەزان لە سیاسەتی درۆكردن و هاندانی خەڵك لەسەر بنەمای درۆ، لەمەش زیاتر بڕوایان بە كەلتووری مۆدێڕنە نییەو برەو بە سیاسەتی چەواشەكاری دەدەن و زۆر جاران راستییەكان هەڵدەگێڕنەوە، یان لەسەر بنەمای ئەوەی خۆیان بڕوایان پێیەتی قسە بۆ جەماوەر دەكەن، بەمەش مەزڵوومییەتی دەنگدەران ئیستغلال دەكەن و لەلایەن دەنگدەرانیشەوە سزا نادرێن كە نەیانتوانیوە چارەسەری گونجاو بۆ كێشەكان بخەنەڕوو. لەسەر ئاستی دەرەوەش سیستمە نالیبڕاڵەكان تەحەددایەكی گەورەی سیستمی لیبڕاڵیی رۆژئاوا دەكەن و هەوڵیانداوە رووی رووناكی سیستمی لیبڕاڵ دیموكراتی و سیستمی جیهانی چەواشە بكەن و بە تاریكی پیشانی بدەن. لەمەش زیاتر دەوڵەتانی لیبڕاڵ دیموكراتی رۆژئاواش بە ئاشكرا هەست بە بێ توانایی خۆیان دەكەن كە ناتوانن چارەسەرێكی كاریگەرو چالاك بۆ كێشە نێودەوڵەتییەكان بدۆزنەوە، بۆ نموونە كێشەی سووریا».

ئەگەر سەرنج لەو دەستنیشانكردنە ورد و بەرزەی راپۆرتەكەی میونشن بۆ ئاسایشی جیهان بدەین، ئەوا راپۆرتەكە ئەو راستییەی بە راشكاوی بۆ هەموو جیهان ئاشكراكردووە، كاتێك درۆ و چەواشەكاریی پۆپۆلیست دەبێتە بەشێك لە سیاسەتی هەر وڵاتێكی دیموكراتی، ئەوا سیستمەكە و دامەزراوەكانی ئەو وڵاتە پەكی دەكەوێت و ژینگەیەكی ترس و درۆی ئەوتۆ دروست دەبێت كە هاووڵاتیان لە سیستمی سیاسیی خۆیان بە گومان بن. ئەمەش دەبێتە هۆكاری ئەوەی سیستمی سیاسی و دامەزراوەكانی وڵات نەتوانن بە ئاستی چاوەڕوانیی هاووڵاتیان، وەڵامی خۆیان لە حكومەت و سیستمە سیاسییەكەی خۆیان وەربگرن.

لەلایەكی دیكەوە ئەمە یەكەمینجارە لەسەر ئاستی كۆنفڕانسێكی نێودەوڵەتی و ئەكادیمی و سیاسی جیهانی وەك كۆنگرەی میونشن بە راشكاوی ئەو راستییە ئاشكرا بكرێت كە حزب و سەركردە پۆپۆلیستەكان، دژی هەموو بنەماكانی سیستمی لیبڕاڵ دیموكراتی و دژی كەلتووری مردێرنەن و ئامانجیان ئەوەیە هەموو ئەو كۆڵگە و توخمانە ژێرپێ بنێن كە سیستمی دیموكراتی و لیبڕاڵی و قۆناخی مۆدێڕنیتەی لەسەر بونیادنراوە.
پێدانی ئەولەوییەت بە مەترسیی (درۆ و چەواشەكاریی پۆپۆلیست) لەسەر شكۆی دەوڵەت و ئایندەی هەموو نەتەوە ئازادەكانی جیهان، ئەمە مانای ئەوەیە برەودان بە سیاسەتی درۆ و چەواشەكاری باشترین ژینگەیە بۆ گەشەكردنی فیكری تیرۆریستی و توندڕۆیی لە رۆژئاوا، بەدیوێكی دیكەدا ئەم راپۆرتە پێمان دەڵێت: (درۆ و چەواشەكاریی پۆپۆلیستەكان لە مەترسیی فیكری تیرۆریستی داعش ترسناكترە)، سەبارەت بەم مەترسییە سەرۆكی پێشووی ئەڵمانیا یواخیم گاوك لە گوتاری كۆتاییهاتنی پۆستەكەی جەخت لەسەر ئەم مەترسییە لەسەر دیموكراتییەكانی رۆژئاوا دەكاتەوە و دەڵێت: (گرنگە ئەوەمان لەیاد بێت، كاتێك شتێك وەك راستی وەردەگرین، یان پێمانوایە راستییە، ئەگەر نیوەڕاستی بێت، یان تەفسیرێكی چەواشەكارانە بێت لەبەر رۆشنانی تیۆری پیلانگێڕیدا، هەموو ئەمانەش وەك راستی مامەڵەیان لەگەڵدا بكەین، ئەوا رێگە بۆ سەركەوتنی دیماگۆژییەكان و ئۆتۆكراتەكان تەخت دەبێت و بەئاسانی دەگەنە دەسەڵات).
پرسیاری گرنگ لێرەدا ئەوەیە: بۆچی راپۆرتی كۆنگرەی میونشن، ئەولەوییەتی داوە بە مەترسیی سیاسەتی درۆ و چەواشەكاریی پۆپۆلیستەكان، بەڵام ئەولەوییەتی نەداوە بە مەترسیی بڵاوبونەوەی فیكری داعش لە ژینگەی سیاسیی ئەوروپای رۆژئاوادا؟ بۆ وەڵامی ئەم پرسیارە گرنگە بەچەند خاڵێك هەڵوەستەی لەسەر دەكەین:

1. لەساڵی 2007ـەوە وڵاتانی رۆژئاوا بە ئەمریكاشەوە رووبەڕووی هەڵاوسانێكی گەورەی ئابووری بوونەتەوە، ئەمەش بۆتە هۆكاری ئەوەی داهاتی تاكەكەس لە 2007 تا ئێستا، ئەگەر بەرەو خوارەوە داشكانی بەخۆیەوە نەبینیبێت، ئەوا بۆ سەرەوەش هەڵنەكشاوە، ئەمەش بۆتە هۆكاری ئەوەی هاووڵاتی هەست بە مەغدوورییەت بكات، ئەم مەغدوورییەتە لەلایەن پۆپۆلیستەكانەوە قۆزتراوەتەوە بۆ دژایەتیی دیموكراتی و دروشمی دژایەتی دژی هاتنی كۆچبەران بۆ رۆژئاوا، بەبێ ئەوەی پۆپۆلیستەكان هیچ هەوڵێكیان دابێت، یان بەشداری بكەن لە چارەسەركردنی ئەو هەڵاوسانە ئابوورییەی كە رووبەڕووی رۆژئاوا بۆتەوە، بەڵكو كاریان لەسەر ئەوە كردووە، هەڵاوسانی ئابووری بەكاربهێنن بۆ ئامانجە سیاسییەكانیان، ئەوجا لەبەر ئەوەی لە بنەڕەتدا هەڵاوسانی ئابووری بوونی هەیە، ئەوا پۆپۆلیستەكان ئەم راستییەیان چەواشەكردووە بۆ ئامانجە سیاسییەكانی خۆیان، هاوكات لەگەڵ راپەڕینەكانی وڵاتانی عەرەبیش لە 2011 كە هۆكاری سەرەكیی ئەو خۆپیشاندانانە دەگەڕێتەوە بۆ نایەكسانی و كەمتەرخەمیی رژێمە عەرەبییەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ئەوا باڵی سەلەفی جیهادی قیتالی لەناو رەوەندی عەرەبی لە رۆژئاوا ژینگەیەكی لەباری بۆ دروست بوو كە دروشمی (ئیسلام چارەسەرە لەبری دیموكراتی) بەرزبكاتەوە، لەمەش زیاتر بە سوودوەرگرتن لە لاساییكردنەوەی پۆپۆلیستەكانی رۆژئاوا دەستیان كرد بە خۆپیشاندان و ناڕەزایی دەربڕین لەچوارچێوەی یاساكانی ئازادی رادەربڕین و چالاكیی سیاسیی سیستمی لیبڕاڵ دیموكراتیدا و بە ئاشكرا دروشمی (شەریعەت بۆ بەریتانیا و هۆڵەندا و فەرەنسا و ئەڵمانیاو .. هتد) بەرز بكەنەوە، لەمەش زیاتر باڵی سەلەفی جیهادی قیتالی توانی لەم ژینگە لەبارەدا، تیرۆریست و توندڕۆی ناوخۆ لە ئەوروپا دروست بكات و رەوانەی سووریا و عێراق و لیبیایان بكات بۆ ئەوەی بچنە ریزەكانی داعشەوە.

2. بەشێكی زۆر لە بیرمەندان و توێژەران كە كار لەسەر سەرهەڵدانی فیكری توندڕۆیی سەلەفی جیهادی قیتالی لە رۆژئاوا دەكەن، جەخت لەسەر ئەوە دەكەنەوە كە لەدوای راپەڕینەكانی بەهاری عەرەبی لە ساڵی 2011وە، ئاراستە و شێوازی كاركردنی باڵی سەلەفی قیتالی لە رۆژئاوا گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە، پێش ئەم بەروارە شێوازی كاركردنی باڵی سەلەفی جیهادی لە رۆژئاوا شێوازێكی هەرەمی ستوونی هەبووە، ئەمەش واتە ئەندامانی لایەنە سەلەفییەكان مەرجەعێكیان هەبووەو لەو مەرجەعەوە رێنماییان بۆ دەهاتەخوارەوە، بەڵام لەدوای ساڵی 2011 شێوازی كاركردنی سەلەفییە جیهادییەكان گۆڕاوە بۆ شێوازێكی ئاسۆیی، ئەمەش واتە هەر ئەندامێكی ناو تەیاری سەلەفی جیهادی جێگەی مەرجەعەكەی پێشووی گرتۆتەوە و رێنمایی و فەتوای خۆی بە گرووپەكەی خۆی داوە، ئەمەش بۆتە هۆكاری ئەوەی كە دەزگا ئەمنی و هەواڵگرییەكان نەتوانن بە ئاسانی چاودێری ئەو خەڵكە توندڕۆیانە بكەن و ئەوانیش بەئاسانی گەشە بكەن، هەروەها بە ئاسانی كاری تیرۆریستی لە وڵاتانی رۆژئاوا ئەنجام بدەن، تیرۆریستەكانیش هەموو ئەم كارو چالاكییانەی خۆیان لەناو ئەو ژینگە ئاڵۆزەی دژ بە دیموكراتییە بشارنەوە كە پۆپۆلیستەكان دروستیان كردووە. لەمەش زیاتر جارێكی دیكە پۆپۆلیستەكان، دەرهاویشتەی گەشەسەندنی فیكری سەلەفی جیهادییان لە ئەوروپا و رۆژئاوا بەكارهێناوەتەوە بۆ دژایەتی كۆچبەران و داخورانی بنەماكانی مۆدێرنە و لیبڕاڵیزم لە رۆژئاوادا.

كەواتە ئەوەی ئەم راپۆرتە پێمان دەڵێت و هۆشداریمان سەبارەت بە مەترسییەكانی درۆ و چەواشەكاریی پۆپۆلیست لە كۆمەڵگە پێدەدات، ئەوەیە كە لە هەر كۆمەڵگەیەكدا درۆ و چەواشەكاریی پۆپۆلیست بووە بەشێك لە سیاسەتی ئەو وڵاتە، ئەوا ژینگەیەكی لەبار لەو كۆمەڵگەیە دروست دەبێت بۆ گەشەكردنی فیكری توندڕۆیی و زەمینەخۆشكردن بۆ كاری تیرۆریستی، هەر بۆیەشە لە راپۆرتی ساڵی 2017 ی كۆنگرەی میونشن ئەولەوییەت دراوە بە مەترسیی سیاسەتی درۆ و چەواشەكارانەی پۆپۆلیست وەك دیاردەیەكی ترسناكتر لەو مەترسییانەی تیرۆریستانی داعش لە كۆمەڵگەی رۆژئاوا دروستی دەكات. ئەمەش مانای ئەوەیە ئەم كۆنگرەیە ساڵانە وەك پلاتفۆرمێك قسە لەسەر ئەو سیاسەتەی ئاسایشی جیهانی دەكات، لە ئێستاشدا گەورەترین مەترسی لەسەر كۆتاییهاتنی رۆژئاوا و كۆتاییهاتنی سیستمی نێودەوڵەتی، ئەو ژینگە ناتەندروست و ترسناكەیە كە پۆپۆلیستەكان لە سیستمە لیبڕاڵ دیموكراتەكاندا دروستیان كردووە.