بەكارهێنانی وشەی داعش وەك كورتكراوەی (دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام) بەكارناهێنن، بەڵكو وەك ئیدیۆمێك بۆ رەفتارەكانی داعش هەروەك چۆن وشەی نازی و فاشیش بەهەمان شێوە بەكار دەهێنرێت، كەواتە ئەگەر هەموو لایەك گەیشتبێتە ئەو قەناعەتەی كە ئەقڵییەتی سیاسیی نوری مالیكی نەخۆشیی سەرەكی و سەرەتانی پرۆسەی سیاسی بووە لە عێراقدا و داعش دەرهاویشتەی ئەو نەخۆشی و سەرەتانەیە، ئەوا ئەوانەشی لە كوردستان خۆیان بە هاوبیرو هاوپەیمانی نوری مالیكی دەزانن، دەبێت چاوەڕێی ئەوەیان لێبكرێت كە دەرهاویشتەی ئەم هاوپەیمانییە لەگەڵ مالیكی دروستبوونی باڵی سیاسیی داعشە لەناو پرۆسەی سیاسی كوردستاندا.
باڵی سەربازیی داعش كە ئێسا دوای میهرەبانی پەروەردگار لەسەر دەستی هێزی پێشمەرگەی كوردستان تێكشكێنراون و نزیكەی هەموو خاكی باشووری كوردستان لەو تیرۆریستانە پاك كراوەتەوە، ئامانجیان ئەوە بوو كە پرۆسەی سەربەخۆیی كوردستان پەك بخەن. لەساڵی 2015 لەیەكێك لە كۆنفرانسەكانی ئامۆژگای برۆكینگز سەبارەت بە دیاردەی داعش، یەكێك لەو ئەكادیمییانەی وەك داعش بیری دەكردەوە، زۆر بێشەرمانە گوتی: «داعش بە هێرشكردنە سەر كوردستان توانی پرۆسەی سەربەخۆیی كوردستان تێكبشكێنێت و نەهێڵێت ئیسرائیلێكی دیكە لەناو دڵی نیشتمانی عەرەبیدا دروست بێت.»
ئەگەر لێرەدا بەراوردێك بكەین، ئایا هەر هێز و لایەنێكی سیاسی، ئەوجا عێراقی بێت، یان كوردستانی، ئیقلیمی بێت، یان جیهانی، ئەگەر هەمان تێڕوانین و بیروبۆچوونی بەرامبەر پرۆسەی سەربەخۆیی كوردستان هەبێت، ئایا بۆ كورد و كوردستان چ جیاوازییەكی لەگەڵ باڵی سەربازیی داعش هەیە؟ ئایا ئەو هێز و لایەنە سیاسییانە لە روانگەی هەر تاكێكی كورد، یان كوردستانییەوە نابنە باڵی سیاسیی داعش؟
سەبارەت بەناوی پێشمەرگە، دیارە مەلا شوانی تیرۆریست كە بەئاشكرا بووە داعش و پێوەندی بە باڵی سەربازیی داعشەوە كرد، ئەركی سەرەكی ئەو كە لەناو باڵی سەربازیی داعش پێیان سپاردبوو، ئەوە بوو كە بە زمانی كوردی بە رێگەی یۆتوب بە پێشمەرگە بڵێ كافر و هەڵگەڕاوە لە ئایین، بەڵام ئایا لەناو كوردستان و ئەوانەی رۆڵی باڵی سیاسیی داعش لەناو پرۆسەی سیاسیی عێراقدا دەگێڕن، ئەوان چۆن باسی پێشمەرگە دەكەن؟ بێگومان هەڵسووڕاوانی دیاری بزووتنەوەی گۆڕان ئەگەر زۆر بەجوانی باسی پێشمەرگەیان كردبێت، گوتوویانە پێشمەرگە شەڕی بەوەكالەت دەكات، ئەگەر لەسەر ئەم وەسفەی بزووتنەوەی گۆڕان بۆ پێشمەرگە هەڵوەستە بكەین و بپرسین ئایا پێشمەرگە شەڕی بەوەكالەت بۆ كێ دەكات و مانای شەڕی بەوەكالەت چییە؟ بەپێی رای هەموو ئەوانەی شارەزان لە زانستی سەربازی، شەڕی بەوەكالەت واتە جاشایەتی كردن بو لایەنێك، یان بۆ دەوڵەتێك، لەمەش زیاتر جاشایەتی، یان ئەوەی ئەوان پێی دەڵێن شەڕی بەوەكالەت دەكەن، واتە هەستنەكردن بە ئینتیمای نیشتمانی، پرسیاری گرنگ لێرەدا ئەوەیە ئەگەر یەكێك هەست و ئینتیمای نیشتمانی نەبێت و لە پێناوی شتێكی دیكە جگە لە خاكی خۆی شەڕ بكات، ئایا گومان ناكەوێتە سەر ئەو باوەڕە ئایینییەی كە هەیەتی؟ ئایا ئەمەش هەمان پێناسەی باڵی سەربازیی داعش نییە كە پێشمەرگە بە كافر و هەڵگەڕاوە وەسف دەكات؟!
سەبارەت بە تێڕوانینی باڵی سەربازیی داعش بۆ ئاشتی و سەقامگیری لە كوردستاندا، ئاشكرایە هەموو تاكێكی كوردستان لەو راستییە تێگەیشتووە، ئامانجی ئەوەل و ئەخیری باڵی سەربازیی داعش ئەوەیە، ئەو ئاسایش و سەقامگیرییەی لە كوردستاندا بوونی هەیە، بگۆڕێت بۆ ئاژاوەو پاشاگەردانی، هەموو خەڵكی كوردستان گوێیان لەقسەكانی مەلا شوانی تیرۆریست بووە كە لەكۆتایی 2015 داعش هەوڵیدا كەركووك داگیربكات، هەر ئەم قەناعەتەشە وایكردووە كاتێك داعش مەترسی لەسەر كوردستان دروستكرد، هەموو خەڵكی كوردستان بەجیاوازی نەتەوە و ئایین و بیروبۆچوونی سیاسییەوە چەكی كردەشانی و خۆبەخشانە رووبەڕووی ئەو مەترسییە بوونەوە، هەر ئەم قەناعەتە وایكرد، هێزی پێشمەرگەی كوردستان خۆی لە پرۆسەی سیاسی جیابكاتەوەو بەرگری لەخاكی كوردستان بكات.

لەبەرامبەر ئەم مەترسی و هەڕەشانەی باڵی سەربازیی داعش لەسەر كوردستان دروستی كردووە، ئایا لە رۆژانی 10-12ی ئۆكتۆبەری 2015 باڵی سیاسیی داعش هەمان مەترسی لەسەر ئاسایش و سەقامگیری لەناو كوردستان دروست نەكرد؟ بێگومان لەو كاتەی پێشمەرگەكانی كوردستان لەسەنگەرەكانی پێشەوەی شەڕی دژی داعش سنگی خۆیان كردبووە قەڵغان بۆ پاراستنی كوردستان، كەچی لە پشتەوە و لەناو كوردستانەوە بەشێكی زۆری كادیرانی سیاسیی پارتی دیموكراتی كوردستان لەناو بارەگاكانی خۆیاندا لەژێر مەترسیی كوشتن و سووتاندا بوون. پرسیار ئەوەیە ئەگەر داعش لە سەنگەرەكانی پێشەوەی شەڕ پێشمەرگە شەهید بكات و گەر بەردەستی بكەوێت بیسووتێنێت، ئایا ئەوانەی لەناو بارەگاكاندا هەوڵدەدەن كادری سیاسیی حزبەكان بسووتێنن، نابنە باڵی سیاسیی داعش لەناو پرۆسەی سیاسیی كوردستاندا؟
لایەنێكی دیكە پێوەندیی نێوان كوردستان و عێراق، یان كێشەكانی هەولێرە لەگەڵ بەغدا، كە دیاترین كێشەكان بریتین لە پرسی نەوت و پێشمەرگە و ناوچەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی كوردستان. سەبارەت بە پرسی نەوت، ئاشكرایە كاتێك لەساڵی 2007 حكومەتی هەرێمی كوردستان هەموو هەوڵی خۆی خستەگەڕ بۆ ئەوەی حكومەتی فیدڕاڵیی عێراق لەچوارچێوەی دەستووری عێراقدا یاسای نەوت و گازی حكومەتی فیدڕاڵی دابڕێژێت، بۆ ئەوە بوو كە كوردستان بتوانێت لەچوارچێوەی یاسای نەوت و گازی فیدڕاڵی وەبەرهێنان لەهەردوو كەرتی نەوت و گازی كوردستان بكات، بەڵام كاتێك حكومەتەكەی مالیكی لەترسی ئەوەی كوردستان نەبێتە خاوەنی ژێرخانی ئابووریی سەربەخۆی خۆی، ملی نەدا یاسای نەوت و گازی فیدڕاڵی دەربچێت، حكومەتی هەرێمی كوردستان دوای رەزامەندیی سەرۆك مام جەلال و سەرۆك بارزانی، سوودی لە دەسەڵاتەكانی خۆی لە دەستووری عێراقدا وەرگرت و یاسای نەوت و گازی هەرێمی كوردستان لەناو پەرلەمانی كوردستان پەسەندكرا، بەڵام لە 2007ـەوە تائێستا نوری مالیكی بە چ ئاستێك دژایەتی پرۆسەی وەبەرهێنانی لەكەرتی نەوت و گازی كوردستان كردووە، بەهەمان ئاست كۆمپانیای وشەو پاشان بزووتنەوەی گۆڕان دژایەتی ئەم پرۆسەیان كردووە، مالیكی چ قسەیەكی بەرامبەر ئەم پرۆسەیە هەبووبێت، بزووتنەوەی گۆڕان و هەندێك پەرلەمانتاری دیكەی تێنەگەیشتوو لەم پرسە لەلایەنەكانی دیكەش هەمان قسەو زیاتریشیان لەسەر ئەم پرۆسەیە كردووە.
با لێرەدا ئەو پرسیارە لە خۆمان بكەین، ئایا وەبەرهێنان لەكەرتی نەوت و گازی كوردستان پێوەندی بە پشكی كوردستان لە بودجەی عێراقەوە هەیە؟ بۆ وەڵامی ئەم پرسیارە دەگەڕێینەوە بۆ بڕیاری 986ی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی ناسراو بە بڕیاری (نەوت بەرامبەر بەخۆراك)، ئایا ئەو كاتەی ئەم بڕیارە دەرچوو، كوردستان هیچ پێوەندییەكی لەگەڵ عێراق هەبووە؟ بەڵام لەبەرامبەردا رێژەی 13%ی تەواو لە داهاتی فرۆشتنی نەوتی عێراق لەلایەن نەتەوە یەكگرتووەكانەوە بۆ هەرسێ پارێزگای (هەولێر و دهۆك و سلێمانی) تەرخانكرابوو، ئەمەش مانای ئەوەیە هەتا ئەو كاتەی كوردستان تەنیا بەناو وەك بەشێك لەعێراق سەیربكرێت، ئەوا دەبێت حكومەتی بەغدا پابەند بێت كە پشكی كوردستان واتە ئەو پشكەی نەتەوە یەكگرتووەكان دایناوە لەكاتی خۆیدا رەوانەی كوردستان بكرێت. بێگومان رێژەی 17% پشكی كوردستان دوای جیاكردنەوەی خەرجییەكانی سەروەریی زۆر لە ریژەی 13%ی تەواوی بودجەی عێراق كەمترەو ئاشكراشە دوای جیاكردنەوەی خەرجی سەروەریی هیچ ساڵێك كوردستان ریژەی نەگەیشتۆتە 13% بەڵكو لە نێوان 9-10 % بووە.

لایەنێكی دیكە كە هاوبیران و هاوپەیمانانی نوری مالیكی لە كوردستان داوادەكەن شەرعییەت بۆ قسەكانی نوری مالیكی دروست بكەن و لە شكۆی كوردستان كەم بكەنەوە، ئەوەیە داوادەكەن كە ئێمە نەوتەكەی خۆمان بدەینەوە بە بەغدا! پرسیار ئەوەیە ئایا داهاتەكەی رادەستی بەغدا بكەین یان تەواوی پرۆسەی وەبەرهێنان لە كەرتی نەوت و گاز لە كوردستاندا؟ دیارە نوری مالیكی بۆ ئەوەی پرۆسەی وەبەرهێنان لەهەردوو كەرتی نەوت و گاز لە كوردستان شكست بهێنێت و كوردستان رووبەڕووی قەرزێكی هێجگار گەورە بكاتەوە، جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە، پرۆسەی بونیادنانی ژێرخانی وەبەرهێنانی نەوتی كوردستان بكەوێتە دەرەوەی خەرجی سەروەریی عێراقەوە، راشكاوانەتر واتە كوردستان هەموو پارەی نەوتەكەی خۆی رادەستی بەغدا بكات، پاشانیش كوردستان لەپشكی خۆی دوای جیاكردنەوەی خەرجی سەروەریی، پارەی تێچووی بونیادنانی ژێرخانی نەوتی كوردستان خەرج بكات، ئەمە لە كاتیكدا بەپێی دەستووری عێراق، بونیادنانی ژێرخانی نەوت و گاز و كرێی كۆمپانیاكان دەكەونە چوارچێوەی خەرجی سەروەریی لە بودجەی عێراقدا.
هەموو ئامانجی مالیكی لە دژایەتیكردنی پرۆسەی وەبەرهێنانی نەوتی كوردستان ئەوەیە كە ئاستەنگ بۆ پرۆسەی سەربەخۆیی كوردستان دروست بكات، بەهەمان شێوە هەموو ئامانجی بزووتنەوەی گۆڕان و پەرلەمانتارانی هەڵخەڵەتاوی هەندێ لایەنی دیكەش ئەوەیە كە پرۆسەی سەربەخۆیی كوردستان شكست بهێنێت و پەكی بخرێت.