لیسلی گلب سەرۆكی فەخری ئامۆژگای پێوەندییەكانی دەرەوە بە ماوەیەكی كورت دوای كۆتاییهاتنی ئۆپەراسیۆنی ئازادكردنی عێراق لەلایەن هێزەكانی ئەمریكاوە لە ساڵی 2003، بۆ دووبارە بونیادنانەوەی عێراقی تازە، پێشنیاری دابەشكردنی عێراقی لە چوارچێوەی سێ هەرێمی فیدڕاڵی لە چوارچێوەی دەوڵەتی فیدڕاڵی عێراقدا پێشنیار كرد، دوای سێ ساڵ بەسەر ئەم پێشنیارەدا، گۆڤاری گوڵان داوای دیمانەیەكی تایبەتی لە نووسینگەی پڕۆفیسۆر گلب كرد، بەڵام ئەو داوای كرد پرسیارەكانی بۆ بنێرین و بەنووسین وەڵاممان بداتەوە، بەڵام لەبری ئەوەی پرسیار پرسیار وەڵاممان بداتەوە، نامەیەكی تایبەتی بۆ ناردبووین و تیێدا نووسیبووی: «پرۆسەی دابەشكردنی عێراق لەسەر بنەمای سێ هەرێمی فیدڕاڵی كارێكی هێندە ئاسان نییە. من ماوەی سێ ساڵە خەریكم، ئەوجا جۆزیف بایدن كە ئەوكات سەرۆكی لیژنەی پێوەندییەكانی دەرەوەی سەنات بوو، بەوە قایل بووە كە ئەم دابەشكردنە تەنیا رێگەچارەیە بۆ چارەسەركردنی عێراق، بەڵام پێویستە ئەم دابەشكردنە نەرم (Soft Partition) بێت، ئەمەش واتە لە چوارچێوەی دەستوور و پرۆسەی سیاسی و بەدیالۆگ لەگەڵ پێكهاتە سەرەكییەكانی عێراق ئەنجام بدرێت.» ئەوكات لە ساڵی 2006 پڕۆفیسۆر گلپ بە گوڵانی راگەیاند، تەحەددی سەرەكیی لەبەردەم ئەم رێگەچارەیە عەرەبستانی سعودیەیە، لەبەر ئەوەی پێیانوایە ئەم دابەشكردنە، كوردستان بەرەو دەوڵەتێكی سەربەخۆ دەبات.

بەڵام لەساڵی 2006 شەڕی مەزهەبگەرایی نێوان شیعە و سوننە گەیشتە ئاستێكی خوێناویی ئەوتۆ كە باڵیۆز پیتەر گالبرێس كتێبیكی بەناونیشانی كۆتایی عێراق (The end of Iraq) بڵاوكردەوە، گالبرێس لەم كتێبەدا ئاماژەی بە كوشتنی خاتوو ئەتوار بەهجەتی كەناڵی ئەلعەرەبیە كردووە كە باوكی سوننەیە و دایكی شیعەیە و لەلایەن كۆمەڵێك چەكدارەوە رفێندراوە و پاش ئەوەی هەتكیان كردووە، ئەوجا كوشتوویانە، ئەم نموونەیەی گالبرێس بۆ كۆتاییهاتنی عێراق لە ساڵی 2006 ئاماژەی پێكردووە، مانای ئەوەیە هەتا ئەگەر پەروەردگار عەرەبی شیعە و سوننە لەناو یەك مرۆڤیشدا تێكەڵ بكات، ئەوا شیعەو سونەی عێراق دژی ئیرادەی پەروەردگاریش رادەوەستنەوەو ئەم تیكەڵییە قبووڵ ناكەن وتەنیا رێگە ئەوەیە كە هەموو لایەك دان بە كۆتاییهاتنی عێراقدا بنێن.

هەر لەم ساڵەدا وەك هەوڵێكی هاوبەش لەنێوان گۆڤاری فۆرین پۆلیسی و سندوقی ئاشتی كە ساڵانە بە هاوبەشی ئاماری دەوڵەتە فاشیلەكان بڵاو دەكەنەوە، لەساڵی 2006 عێراقیان وەك یەكێك لە دەوڵەتە هەرە فاشیلەكانی جیهان پۆلێن كردبوو، بۆ چارەسەركردنی ئەم دەوڵەتە فاشیلە و دووبارە بونیادنانەوەی وەك دەوڵەتێكی هاوچەرخ و بە لەبەرچاوگرتنی سیاسەتی ئەمریكا بەرامبەر بە عێراق كە جەختی لەسەر عێراقێكی یەكپارچە و یەكگرتوو دەكردەوە، رێكخراوی سندوقی ئاشتی بە هاوكاری گۆڤاری فۆرین پۆلیسی دیراسەتێكی 148 لاپەڕەیان بە ناونیشانی (رێگەچارە: یەكێتی دەوڵەتەكانی عێراقە- A Way Out: The Union of Iraqi States)، ئەم توێژینەوەی سندوقی ئاشتی كە لەهەمان رێگەچارەی لیسلی گلپ بۆ دابەشكردنی عێراق سەرچاوە دەگرێت و جۆزیف بایدن كردبووی بە دابەشكردنی نەرم، ئەم دیراسەتە جەختی لەسەر ئەوە كردۆتەوە، ئێستا لەسەر ئەرزی واقیع لە عێراقدا دابەشبوونەكە دروست بووە، بۆیە گرنگە بیرلەوە بكەینەوە چۆن مامەڵە لەگەڵ دابەشكردنەكە (Managed Partition) بكرێت، دیارە سندوقی ئاشتی جیهانی لە شێوازی مامەڵەكردن لەگەڵ دابەشبوونی كردەیی لە عێراقدا، پێشنیاری ئەوەی كردبوو بەشێوازی یەكێتی ئەوروپا، یەكێتی دەوڵەتەكانی عێراق دابمەزرێت، سێ دەوڵەت بە سەروەریی تەواویانەوە لەناو عێراقدا لە چوارچێوەی یەكێتی عێراقدا دروست بكرێت، ئەم سێ دەوڵەتە لەرووی سیاسییەوە سەربەخۆیی تەواویان دەبێت، بەڵام لەنێوان ئەم سێ دەوڵەتەدا پێوەندییەكی ئابووری كۆیان دەكاتەوە، مەسەلەی نەوت و داهاتەكەشی بە دیالۆگ لەنێوان هەرسێ دەوڵەت و بەهاندان و پشتگیری نیودەوڵەتی چارەسەر دەكرێت.



ئەم دیراسەتە هاوبەشەی سندوقی ئاشتی و گۆڤاری فۆرین پۆلیسی كە چۆنیەتی مامەڵەكردنی لەگەڵ دابەشبوونی عێراقی پێشنیار كردووە، لەبری ئەو دابەشبوونە نەرمەی جۆزیف بایدن داوای دەكرد، قۆناخێكی پێشكەوتووتری ئەو چارەسەری دابەشبوونەیە كە لیسلی گلپ لە ساڵی 2003 پێشنیاری كرد، ئەوجا هەروەك چۆن لە ساڵی 2003 بۆ 2006 ئیدارەی ئەمریكی نەگەیشتە ئەو قەناعەتەی كە دروستكردنی سێ هەرێمی فیدڕاڵی وەك دابەشبوونێكی نەرم لە چوارچێوەی دەوڵەتی عێراق تەنیا چارەسەرە، ئەوا دوای بڵاوبوونەوەی راپۆرتەكەی سندوقی ئاشتی-یش بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ دابەشبوونی كردەیی عێراق، سەرۆك بوش بڕیاری زیادكردنی بەپەلەی هێز (Surge) و دروستكردنی هێزی سەحوەی بۆ عەرەبی سوننە كرد، لەم پرۆسەیەدا هێزی سەحوەی عەرەبی سوننە بە هاوكاری هێزەكانی ئەمریكا توانییان رێكخراوی قاعیدە لقی عێراق لە ئەنبار تێكبشكێنن.

ئەگەر سەرنج لە شێوازی چارەسەرەكەی سەرۆك جۆرج دەبلیو بوش بدەین، راستە ئەم شێوازە بووە هۆكاری ئەوەی رێكخراوی قاعیدە لقی عێراق لە عێراقدا تێكبشكێندرێت، بەڵام نەبووە هۆكاری ئەوەی لە چوارچێوەی رێككەوتنی باری هێزەكانی ئەمریكا لە عێراقدا (SOFA)، خشتەیەكی زەمەنی بۆ كەمكردنەوەو كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا دابنرێت، سەرۆك بوش دوای سەركەوتنی ستراتیژیەتی ناردنی بەپەلەی هێز و دروستكردنی هێزەكانی سەحوەی عەرەبی سوننە، گەیشتە ئەو قەناعەتەی كە دەتوانێت رێككەوتنی سۆفا ئیمزا بكات و دوای ئەو رێككەوتنەش دەتوانێت هێزەكانی ئەمریكا هەنگاو بەهەنگاو تا كۆتایی 2011 بكێشێتەوە، بەڵام هەر لەگەڵ كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لەسەردەمی ئیدارەی ئۆباما لە عێراق، نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی ئەوكاتی عێراق لەبری ئەوەی هێزەكانی سەحوە لەچوارچێوەی هێزەكانی پۆلیس و ئاسایشی عێراق رێكبخات، كەچی هێزەكانی سەحوەی هەڵوەشاندەوەو زیاد لەمەش لەچوارچێوەی سیاسەتێكی مەزهەبگەرایی شیعەی دیكتاتۆری هەوڵیدا تۆڵەی رقی 1400 ساڵی نێوان شیعە و سوننە، لەعەرەبی سوننەی عێراق بكاتەوە، هەر ئەم سیاسەتە نەفام و دیكتاتۆرییەش وایكرد كە رێكخراوێكی دڕندەتر و ترسناكتر لە رێكخراوی قاعیدەی لقی عێراق دروست بێت، ئەویش داعش بوو كە لەماوەی شەش مانگی دوای راگەیاندنیدا موسڵی داگیركرد و خەلافەتی ئیسلامی لە عێراق و سووریا راگەیاند و هەتا ئێستا ئەم خەلافەتە ئیسلامییەی داعش موسڵ و رەقەی لەبەردەستە و وەك خۆی ماوەتەوە.

كەواتە لە ئێستادا كە باس لە رووخانی خەلافەتی ئیسلامی داعش و ئازادكردنەوەی موسڵ دەكرێت، ئامانجی هەرە سەرەكی ئەوەیە عێراقی دوای داعش چۆن رێكدەخرێتەوە و چۆن دەتوانرێت لەناو عێراقدا هەرسێ پێكهاتەی سەرەكی (كورد و شیعە و سوننە) شێوازیكی پێكەوەژیان لە نێوانیاندا بێتەئاراوە، ئەوا بارودۆخی عێراقی دوای داعش فەرزی كردووە كە ئەمریكا و هاوپەیمانی نێودەوڵەتی و تەنانەت نەتەوەیەكگرتووەكانیشی ناچاركردووە، چۆن مامەڵە لەگەڵ واقیعی دابەشبوونی ئێستای عێراق دەكەن، ئەم قەناعەتە ناچارییەش لەوەوە سەرچاوەی گرتووە، كە جارێكی دیكە عێراق یەكپارچە نابێت، ئەگەر میكانیزمێك نەدۆزنەوە بەوەی چۆن بە وردی و هەستیاری مامەڵە لەگەڵ دابەشبوونی ئەرزی واقیعی عێراق بكەن، دابەشبوونێك كە سنووری ئێستای عێراق وەك خۆی بهێڵێتەوە، بەڵام فیدڕاڵیزم بەمانای (یەكێتی نێوان هەرێمەكان) بگۆڕێت بۆ یەكێتی نێوان ئەو دەوڵەتانەی لە عێراقدا دروست دەبن.