«ئێمە بە چاوی خۆمان دەبینین هێزەكانی پێشمەرگە لە رووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستانی داعش دووچاری چ دژوارییەك دەبنەوە، لەهەمانكاتیشدا هەتا ئێستاش نەمانتوانیوە ئەو هاوكارییە سەربازییانەیان بۆ دابین بكەین كە پێویستیان پێیەتی، ئەگەر بەمشێوەیە بێت، ستراتیژییەكەمان سەركەتوو نابێت، بۆیە ئەگەر ئامانجی ئێمە تێكشكانی تیرۆریستانی داعشە، ئەوا پشتگیریكردنی پێشمەرگە هەنگاوێكی لۆژیكییە و دەبێت و پێویستە ئەو هەنگاوە هەڵبگرین. هەفتەی رابردوو مسرور بارزانی بەرپرسی یەكەمی ئەنجوومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستان لە دیمانەیەكیدا لەگەڵ رۆژنامەی شەرقولئەوسەت، سەبارەت بەو هاوكارییانەی بۆ پێشمەرگە ناردراون، مسرور بارزانی گوتی: «ئێمە بە هێزە نێودەوڵەتیەكانمان گوتووە كە بەردەوام پێویستمان بە دابینكردنی هاریكاری بۆ هێزەكانی پێشمەرگە و پێدانی چەكی پێشكەتوو هەیە، بۆ ئەوەی بتوانین چەندی دەكرێت بە خێرایی تیرۆریستانی داعش تێكبشكێنین، هەتا ئێستا ئەو هاوكارییە سەربازییانەی گەیشتوونەتە هەرێمی كوردستان، هەمووی بریتین لە كەلوپەلی سەربازی و چەكی مامناوەندی، لە چەكی قورسدا ئەوەی تا ئێستا بەدەستمان گەیشتووە، رۆكێتی دژی تانكە كە ئەڵمانیا ناردوویەتی و هەتا ئێستا هەرێمی كوردستان هیچ چەكێكی دیكەی وەرنەگرتووە تا بتوانێت باڵانسی هێز لەسەر زەوی بۆ بەرژەوەندی پێشمەرگە بگۆڕێت».
لە درێژەی چاوپێكەوتنەكەدا مسرور بارزانی سەرەڕای ئەوەی بە شێوەیەكی تایبەتی رەخنە لە هاریكاری سەربازیی عێراق دەگرێت، دەڵێت: «وڵاتانی رۆژئاوا بەڵێنیان پێداوین هاوكاری سەربازی بۆ پێشمەرگە دابین بكەن، ئێستا كاتی ئەوەیە بەڵێنەكانی خۆیان جێبەجێ بكەن، داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش دەكەین هاوكاری زیاتری پێشمەرگە بكات، لەبەر ئەوەی داعش چاوەڕێی ئەوە ناكات، ئێمە چەكمان بۆ بێت، ئەوجا هێرش بكاتە سەرمان».


شەهادەتی ئیللۆت ئەبراهام
لە بەردەم لیژنەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی كۆنگریس لە 19ی نۆڤبەری 2014



رۆڵی راوێژكاری ئەنجوومەنی ئاسایشی كوردستان
لە ستراتیژیەتی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بۆ تێكشكانی داعش
ئەو ستراتیژیەتەی سەرۆك ئۆباما دوای كۆبوونەوەی لەگەڵ سوپاسالاری 21 دەوڵەتی هاوپەیمانان باسی كرد و ناوی لێنا: ستراتیژیەتی ئیدارەی ئەمریكی بۆ هیوابڕین و تێكشكانی تەواوی داعش (destroyed and degraded)، كە لە ساڵوەگەڕی 11ی سێپتەمبەر رایگەیاند، یەك مانگی بەسەردا تێنەپەڕی كە لە ناوەندەكانی فیكر و توێژینەوەی ستراتیژی، رەخنەی توندی لێگیرا و رایانگەیاند ئەم ستراتیژە كار ناكات. سەبارەت بەم پرسە ئەو پەرەگرافەی لە پێشەكی ئەم راپۆرتە ئاماژەمان پێكردووە، دەقی شەهادەتی دبلۆماتكاری بە ناوبانگی ئەمریكا (ئیللۆت ئەبراهام)ـە كە راوێژكاری سیاسەتی دەرەوە بووە لە ئیدارەی رۆناڵد ریگن و هەروەها لە ئیدارەی جۆرج دەبلیو بوش، ئەمە بێجگە لەوەی لە ئێستاشدا توێژەری باڵایە لە ئامۆژگای پێوەندییەكانی دەرەوەی ئەمریكا و كار لەسەر سیاسەتی ئەمریكا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و دیموكراتی و مافی مرۆڤ دەكات.
لەم شەهادەتەی (ئیللۆت ئەبراهام)دا رەخنە لە سیاسەتی ئەمریكا لە هەمبەر سووریا دەگرێت و ئاماژە بەوە دەكات كە ئەو پێش 16 مانگ جارێكی دیكە لیژنەی ئەنجوومەنی سەربازی كۆنگرێس بانگهێشتیان كردووە بۆ ئەوەی گوێ لە بۆچوونەكانی بگرن، بەڵام ئەو ئاماژە بەوە دەكات، بەوەی پێش 16 مانگ باسی ئەوەی كردووە كە ستراتیژیەتی ئەمریكا لە سووریا سەركەوتوو نابێت، هەروەها وتوویەتی: «پێش 16 مانگ تەنها 100 هەزار كەس لە سووریا كوژرابوون، بەڵام ئێستا كە بۆ لیژنەی دەرەوە قسە دەكەم، كوژراوەكانی سووریا بۆتە زیاتر لە 200 هەزار و زیاتر لە 7 ملیۆن ئاوارەش تەنها لە لوبنان و ئوردن و توركیا بڵاو بوونەتەوە، ئەمەش دیمۆگرافیا و سیاسەت و ئابووری ئەو وڵاتانەی تێكداوە».
ئیللۆت ئەبراهام كە لە چەندین كێشەی نێودەوڵەتیدا نوێنەرایەتی رۆناڵد ریگن و جورج بوشی كردووە، راشكاوانە جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە كە ستراتیژەكەی ئۆباما سەركەوتوو نابێت، لەبەر ئەوەی ئەو ستراتیژە نە دەتوانێت داعش هیوابڕاو بكات، نە دەشتوانێت تێكی بشكێنێت، هەر بۆیە كە دێتە سەر باسی رووبەڕووبوونەوەی داعش لە عێراقدا، ئاماژەی بەوە كردووە كە كێن ئەوانەی شەڕی داعش دەكەن؟ لەوانە: سوپای عێراق، هۆزەكانی عەرەبی سوننە، لەگەڵ هێزی پێشمەرگەی كوردستان، لەو شەهادەتەدا ئەوەی خستۆتەڕوو كە پڕچەك كردنی سوپای عێراق و هۆزەكانی سوننە، ئیشكالیەتی خۆیان هەیە، بەڵام هێزی پێشمەرگەی كوردستان ئەو ئیشكالیەتەی نییە، هاوكات سەركەوتنەكانی پێشمەرگە بەسەر داعشدا وەك سەركەوتنی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لە قەڵەم دەدات و رەخنە لە ئیدارەی ئەمریكی و هاوپەیمانان دەگرێت، بەوەی چاویان ئەو راستییە نابینێت كە هێزی پێشمەرگەی كوردستان لە شەڕی دژی داعش و تێكشكانی تیرۆریستانی داعشدا رووبەڕووی چ سەختییەك دەبنەوە، پیشاندانی ئەم سەختییەی شەڕەكانی پێشمەرگە لەگەڵ چەكدارانی داعش، پیشاندانی ئیرادەی پێشمەرگەیە، بەوەی پێویستە جیهانی ئازاد رێز لە ئیرادە و جوامێری پێشمەرگەی كوردستان بگرێت، ئەبراهام دەپرسێت: «كە ئەم ئیرادەیە دەبینین، بۆ نكۆڵی دەكەین، یان نامانەوێت چەكی پێشكەوتوو بە پێشمەرگە بدەین؟ ئەمەش لە كاتێكدایە بەڕێز مسرور بارزانی راوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی كوردستان لە دیمانەكەی لەگەڵ شەرقولئەوسەت ئەم راستییەی بە جیهان راگەیاندووە».
ئاماژەكردنی دبلۆماتێكی گەورە و تۆێژەرێكی ناوەندەكانی فیكر بە قسەكانی نێو دیمانەیەكی مسرور بارزانی و پاشان دانانی لینكی وێبسایتەكە بۆ ئەوەی تەواوی ئەندامانی لیژنەی پێوەندییەكانی دەرەوەی كۆنگرێس بیخوێننەوە، ئەوەی لێدەخوێندرێتەوە كە ئەم دبلۆماتكارە بەئەزموونە داوا لە كۆنگرێسی ولاتەكەی دەكات لە بەر رۆشنایی بۆچوونەكانی راوێژكاری ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی كوردستان، ستراتیژیەتی ئیدارەی ئۆباما (هیوابڕین و تێكشكانی تیرۆریستانی داعش) راستبكرێتەوە.
راستكردنەوەی ستراتیژیەتی
هیوابڕین و تێكشاندنی داعش
گرتنەوە و رزگاركردنی بەنداوی موسڵ لە ناوەڕاستی مانگی ئابی رابردوو لەلایەن هێزی پێشمەرگەی كوردستانەوە بووە بنەما بۆ بیركردنەوەی هاوپەیمانان لە ستراتیژیەتی هیوابڕین و تێكشكاندنی تیرۆریستانی داعش، رزگاركردنی بەنداوی موسڵ لە دەستی تیرۆریستانی داعش بەغدای لە مەترسییەكی گەورە رزگار كرد، لەبەر ئەوەی ئەو سەدە گەر لە دەستی تیرۆریستانی داعشدا بمابایە، ئەوا هەموو كات وەك كارتێكی گوشار بۆ تەقاندنەوە، یان بەردانەوەی ئاوەكە لەلایەن داعشەوە بەكار دەهێندرا، بەوەش نیوەی بەغدا ژێر ئاو دەكەوت، بەڵام لەمەش گرنگتر ئەوە بوو كە سەلماندی هێزێك لە سەر زەوی هەیە ناوی هێزی پێشمەرگەی كوردستانە و دەتوانێت بە هاوكارییەكی كەمی ئاسمانی نەك هەر تیرۆریستانی داعش رابگرێت، بەڵكو ئاراستەی شەڕەكە بگۆڕێت لە بەرگرییەوە بۆ هێرشكردن و رزگاركردنی ئەو ناوچانەی كە لە ژێر دەستی داعشدا بوون، ئەم سەركەوتنە بووە بناخەی بیركردنەوە لە هیوابڕین و تێكشانی تیرۆریستانی داعش. دیارە بناخەی گۆڕینی ئاراستەی شەڕەكەش لەو پەیامەی بەڕێز مسعود بارزانی سەرچاوە دەگرێت كە دوای داگیركردنی شنگال لەلایەن داعشەوە رایگەیاند دەبێت ئاڕاستەی شەڕەكە لە بەرگرییەوە بۆ هێرشكردن بگۆڕێت. ئەم پەیامەی سەرۆك بارزانی و جێبەجێكردنی لەسەر ئەرزی واقیع، هێمای متمانەی سەرۆكی كوردستان بوو بەو تیمەی لەگەڵ ئەو كاریان دەكرد، دیاریشە شەڕی دژی تیرۆریستاندا ئەركی سەربازیی وەزارەتی پێشمەرگە و فەرماندە سەربازییەكانی پێشمەرگەیە، بەڵام ئەوەی جێگەی بایەخ و هەڵوەستە لەسەر كردنە، ئەوەیە كە دامەزراوەیەكی دیار و گرنگی دیكەی كوردستان، كە دامەزراوەی ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی كوردستانە، بووە بەشێكی دیكە لەو تیمەی كە لە بەردەستی سەرۆكی كوردستان هێزێكی دیكەی دروستكرد بۆ ئەوەی ئەو پەیامەی سەرۆك بارزانی باشتر لەسەر ئەرزی واقیعی شەڕەكە جێبەجێ بكرێت. بەڕێز مسرور بارزانی راوێژكاری ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی كوردستان خۆی بووە پێشمەرگەیەك لەبەر دەستی بەڕێز مسعود بارزانی سەرۆكی كوردستان و بە كردەیی لەناو مەیدانی شەڕەكە تەفاعولێكی تازەی لە نێو ئەو تیمە دروستكرد كە دەبوو ئاراستەی شەڕەكە لە هەموو بەرەكاندا (لە كۆبانێ تا جەلەولا و سەعدیە) بگۆڕێت، ئەمە لە كاتێكدا بوو كە سوپای عێراق و حەشدی شەعبی شیعەكان كە هاوكارییەكی گەورەی هێزی سەربازیی كۆماری ئیسلامیشیان لە گەڵدایە، نەیانتوانیوە بەبێ هاوكاری هێزی پێشمەرگەی كوردستان لە سەرووی بەغداوە یەك بست خاك لە تیرۆریستانی داعش وەربگرنەوە، لە ناوچەكانی رومادی و باشووری بەغداشەوە ئەگەر پێشڕەوییەك كرابێت، پێشڕەویی سوپای عێراق و حەشدی شەعبی نییە بە تەنیا، بەڵكو هەندێك لە هۆزەكانی سوننە وەك هۆزی ئەبونەمر لە داعش هەڵگەڕاونەتەوە و بینیشمان داعش چۆن كاردانەوەی بەرامبەر هۆزی ئەبونەمر پیشاندا و بە سەدانی لێ قەتلوعام كردن، هەروەها لە سووریا بێجگە لە شەڕڤانانی كورد كە توانییان بەرگرییەكی جوامێرانە لە كۆبانێ بكەن، نە ئەوەی پێی دەگوترێت سوپای سووریای ئازاد و نە ئەوەی پێی دەگوترێت جەبهەتولنوسرە كە بەشێكە لە رێكخراوی ئەلقاعیدە، نە سوپای سووریا و نە میلیشیاكانی حزبوڵا نەیانتوانیوە پێشڕەویی داعش رابگرن، یان شوێنێكی گرنگیان لێ وەربگرنەوە.
لە ناو ئەم واقیعە ئاڵۆزەدا، دامەزراوەی ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی كوردستان و راوێژكارەكەی لە ناو تیمەكەی سەرۆكی كوردستاندا بە حوكمی ئەزموونی ئەم دامەزراوەیە لە شەڕی دژی تیرۆریستان و ئەزموونی راوێژكارەكەی لە پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكاندا، توانییان توخمی تازە تێكەڵاوی ئیرادە و خۆڕاگری پێشمەرگە بكەن و خاڵە لاوازەكانی داعش بدۆزنەوە و ئاراستەی شەڕەكەش بگۆڕن، ئەم وەرچەرخانە لە شێوازی شەڕكردنی پێشمەرگە لەگەڵ تیرۆریستانی داعش هەر دوو سەركەوتنە گەورەكەی رزگاركردنی شارۆچكەی رەبیعە و زومماری بەدوادا هات، ئەم دوو سەركەوتنە یەك لە دوای یەكە هاوپەیمانانی سەرسام كرد كە چۆن توانرا بە ئیمكانیاتێكی زۆر كەم و بە چەكێكی كەم و كۆن ئەم ئیرادە گەورەیە دروست بكرێت، هەر بۆیە دوای رزگاركردنەوەی زوممار، پەرلەمانی یەكێتی ئەوروپا بانگهێشتی مسرور بارزانی راوێژكاری ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی كوردستان كرد بۆ ئەوەی ئەو شێوازەی تازەی شەڕكردن لەگەڵ تیرۆریستان بۆ پەرلەمانتارانی ئەوروپا باس بكات، لەمەش زیاتر بۆ ئەوەی وەزیرانی بەرگری وڵاتانی ئەوروپا لەگەڵ راوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی كوردستان كۆببنەوە و ئەم ئەنجوومەنە لەو ستراتیژیەتی جیهانیدا لە دژی تیرۆر بەشدار بێت.
لەوانەیە ئەم دێڕانەی دەینووسین وەك پیاهەڵدانێك بۆ دامەزراوەی ئەنجوومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستان بخوێندرێتەوە، بەڵام ئەوە دوورە لە راستی و مەبەستەكە تەنیا پیشاندانی ئیرادە و خۆڕاگری هێزی پێشمەرگەی كوردستانە كە چۆن ئەگەر هەموو تواناكان بە باشی ئاراستە بكرێن، چ موعجیزەیەك لەسەر ئاستی جیهان دروست دەكەن. كە دەشڵێم موعجیزە دیارە ئەمە لەسەر زاری شارەزایان و دبلۆماتكار و ناوەندەكانی توێژینەوە و فیكر ئەو قسەیە دەكەم، هەر بۆ نموونە دوای داگیركردنی شنگال لەلایەن تیرۆریستانی داعشەوە، پڕۆفیسۆر مایكل نایت بەڕێوەبەری پڕۆگرامەكانی عێراق و هەرێمی كوردستان لە ئامۆژگای واشنتۆن بۆ دیراسەتی سیاسەتی رۆژهەڵاتی نزیك، لە وتارێكیدا ئاماژەی بە هێزی پێشمەرگە كردبوو بەوەی «راستە هێزی پێشمەرگە مێژوویەكی گەورەی بەرخۆدان و مقاوەمەتی لە ساڵانی شەست و حەفتا و هەشتاكاندا تۆمار كردووە، بەڵام پێشمەرگەی ئێستای كوردستان پێشمەرگەی شەستەكانی سەدەی رابردوو نین و ئەو توانایەیان نییە، بۆیە دەبێت ئەمریكا ئەم راستییە لەبەر چاو بگرێت»، بەڵام سەرنج بدەن هەمان نووسەر و هەمان تۆێژەر لە هەمان ناوەند لە رۆژی 23ی نۆڤەمبەر ( واتە هەفتەی رابردوو) ئەم وتارەی بەم ناونیشانە بڵاو كردۆتەوە: «كوردستانی عێراق: ئایا دەبێتە ئەسپارتەیەكی بچووك لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا؟»
نووسەر لە دوای ئەم ناونیشانە نووسیویەتی: كاتێك بەرپرسانی وەزارەتی ئەمریكا مەدحی شەڕێكی سەربازی تازە پێگەیشتوو دەكەن، بە زۆری تێرمی (ئەسپارتەی بچووك)ی بۆ بەكار دەهێنین، ئەمەش وەك ئاماژەیەك بۆ دەوڵەتە شاری ئەسپارتەی یۆنانی كە هەموو كات جێگەی رێز و تەقدیری هەموو جیهان بووە، ئەمەش بە فەزڵی سوپا بچكۆڵەكەی، بەڵام بەهێز و لێهاتووەكەی بووە.
ئێمە لە گۆڤاری گوڵان لە كاتی سەردانەكەی راوێژكاری ئەنجوومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستان بۆ ئەوروپا بەو جۆرە رووماڵی گرنگیی ئەو سەردانەمان كرد، كە وەڵامی پرسیارەكان لە وتارەكەی مسرور بارزانی وەرناگرینەوە، بەڵكو لە بانگهێشتی پەرلەمانی ئەوروپا وەڵامی پرسیارەكان وەردەگرینەوە، كە ئەویش سەركەوتنەكانی زوممار و رەبیعە و بەنداوی موسڵ و تەواوی بەرەكانی شەڕە لە كوردستاندا، ئەوجا بۆ ئەوەی نەبێتە جیاكاری لە هەموو بەرەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستاندا، مەبەستی ئەم راپۆرتە ئەوە نییە سەركەوتنەكانی زوممار و رەبیعە و بەنداوی موسڵ لە سەركەوتنەكانی بەرەكانی دیكەی پێشمەرگە گرنگترن، چونكە پێشمەرگەی كوردستان لە سەرووی حزبایەتین و هەموویان براو كەسی ئێمەن و یەك ئەرك جێبەجێ دەكەن كە پاراستنی خاكی كوردستانە، بەڵكو لێرەدا كە ئاماژە بەو سەركەوتنانە دەكەین، مەبەست ئەوەیە كە ئەم سەركەوتنانە لە چاوی رۆژئاوا و هاوپەیمانان و فەرماندە سەربازییەكانی رۆژئاوا جێگەی هەڵوەستەكردن بووە، هەڵوەستەكردنەكەش پەیوەندی بە جوگرافیای شەڕەكە و سەنتەری چڕبوونەوەی هێزی داعش هەیە لەو جوگرافیایەدا، هەر بۆ نموونە:
1. جوگرافیای رەبیعە كە لەسەر سنووری سووریا ناوچەیەكە لە ناو دڵی ئەو ناوچەیانەی كە هێزی تیرۆریستانی داعشی لێیە، هەروەها سەر بە پارێزگای نەینەوایە، دیارە هەموو جیهان دەزانێت موسڵ پایتەختی خەلافەتەكەی داعشە و ئەبوبەكر بەغدادی لە موسڵەوە خەلافەتی ئیسلامی راگەیاند. بێگومان جوگرافیای زوممار لە جوگرافیای رەبیعەش ئاڵۆزترە. شنگالیش كە پێشمەرگە بە ئاسانی دەتوانێت رزگاری بكاتەوە، ئێستا پلان بۆ ئەوە دادەنرێت دوای رزگاركردن چۆن بیپارێزن و جارێكی دیكە نەكەوێتە دەستی داعشەوە.
2. لەم سنوورەوە هیچ وڵاتێك نییە راستەوخۆ پشتگیری هێزی پێشمەرگە بكات، یان سوپای هیچ وڵاتێك هاوكاری ناكات، دیارە توركیا مەرجی خۆی هەبووە لەسەر هاوپەیمانان بۆ بەشداریكردن لە شەڕی داعش و هەتا ئێستاش لەسەر ئەو مەرجانە لەگەڵ هاوپەیمانی نێودەوڵەتی ناكۆكن.
3. لە مەجلیسی عەسكەریی خەلافەتەكەی داعش كە ژمارەیان 20 كەسە، 19یان لە ئەفسەرانی پێشووی رژێمی پێشووی بەعسن، بەشی هەرە زۆریان خەڵكی موسڵن و پێشتر لە فەیلەقی پێنجی سوپای عێراق فەرماندە بوون و شارەزای شەڕی پێشمەرگەن، نەك هەر لەو ناوچەیانە، بەڵكو لە شنگال تا حاجی ئۆمەران، ئەمەش مانای ئەوەیە فەرماندەكانی سوپاكەی داعش لە شەڕكردن لەگەڵ پێشمەرگە بەئەزموونن.
4. شارەزایی فەرماندەكانی سوپاكەی داعش لە چۆنیەتی بەكارهێنانی چەكی كاریگەر لە شەڕی پێشمەرگەدا، ئەمەش وادەكات چەكەكانیان كاریگەر بن.
5. ئەگەر سەیری فیلمی (شەڕی تازە Modern War) بكەین، كە دیارە مەبەستی شەڕی رێكخراوی ئەلقاعیدە لقی عێراقە پێش ئەوەی ببن بە داعش، هەست دەكەین سوپای ئەمریكا لە قەزای حەدیسە دووچاری چ كارەساتێك دەبێت و چۆن تێكدەشكێت، ئەو فیلمە ئەمریكییە و لەوانەیە خاتری سوپای ئەمریكای تێدا گیرابێت، بەڵام شەڕی ئێستای داعش شەڕی حەدیسەی سەردەمی قاعیدەی عێراق نییە، بەڵكو شەڕێكە كە چەك و تەقەمەنی پێنج فیرقەی عێراقیان كەتۆتە دەست، ئەو چەكانە وەك پڕۆفیسۆر كازم حەبیت لە وتارێكی ئەم ژمارەیەی گوڵان ئاماژەی پێكردووە، نوری مالیكی وای دانەنابوو ئەم چەكانە دەست داعش بكەون، بەڵكو وای دانابوو كوردستانی پێ داگیر بكات، داعش ویستی مرازی ئەو حاسڵ بكات، بەڵام نەیتوانی، بۆیە ئومێد دەكەین شكستی داعش پەندێك، یان دەرسێك بێت بۆ ئایندەی ئەوانەی لە بەغدا حوكمڕانی دەكەن.
هەموو ئەم خاڵانەن كە هەندێك بەرەی شەڕ لە هەڵسەنگاندنی سەربازییانەی رۆژئاوا هەڵوەستەی لەسەر دەكرێت، ئەگەرنا ئەو شەڕەی هەفتەی رابردوو بۆ گرتنەوەی تەلوەرد لە سنووری پارێزگای كەركووك كراو تیایدا پۆلێك پێشمەرگەی قارەمان شەهید بوون، كە یەكێكیان شەهید عەتای كوڕی بەڕێز محەمەدی حاجی مەحمود سكرتێری حزبی سۆشیال دیموكراتی كوردستانە، ئاماژەیە بۆ لوتكەی ئازایەتی و جوامێری سەرجەم هێزی پێشمەرگەی كوردستان.
لێرەوە دەكرێت بە بەڵگە ئاماژە بەو گۆڕانكارییانە بكەین كە لە دوای گرتنەوەی زوممار لە دیدی هاوپەیمانان بۆ هاوكاری هێزی پێشمەرگەی كوردستان دروست بووە.
كۆبانێ و زوممار
وەرچەرخانێك لە پێناسەی پێشمەرگە
ئەگەر لەوە دەرچین بە قارەمانەكانی رۆژئاوا دەڵێن: شەڕڤان و بە قارەمانەكانی باشوور دەڵێن: پێشمەرگە، ئەوا دەكرێت بڵێین: سەركەوتنی پێشمەرگە لە زوممار و بەرگریی قارەمانانەی شەڕڤانان لە كۆبانێ، پێشمەرگەی كردە شەڕڤان و شەڕڤانی كردە پێشمەرگە، ئەمەش لەبەر ئەوە بوو كە شەڕڤانانی كۆبانێ پەیامی پێشمەرگەیان بە جیهان گەیاند، پێشمەرگەش پەیامی شەڕڤانانی بە دنیا ناساند. لە كۆبانێوە شەڕڤانان بە جیهانی گوت: لەبەردەم تیرۆریستانی داعش هەڵناكەندرێن، لە باشوور پێشمەرگە بە جیهانی گوت: داعش چەند بەهێز بێت لەبەردەم پێشمەرگە خۆی راناگرێت.
ئەم پەیامە وەك پەیامەكەی پەرلەمانتار (ڤیان دەخیل)ـە كە دەڵێت: سەرۆك ئۆباما پێی گوتوون، بەڵێ پەیامی پێشمەرگە و شەڕڤانان گەیشت و دەبێت پێشمەرگە و شەڕڤان یەك هێز بن، كە ئەویش هێزی پاراستنی كوردستانە.
رۆژنامەی تودەی زەمانی توركی چاپی ئینگلیزی سەبارەت بە ناردنی هاوكاری لە هەولێرەوە بۆ كۆبانی و چوونی پێشمەرگە لەناو خاكی توركیاوە بۆ كۆبانی، بەشێك لە پەیوەندییە تەلەفۆنییەكانی نێوان ئەردۆگان و ئۆبامای بڵاوكردۆتەوە و تیایدا ئاماژە بەوە كراوە، ئەمریكا كە بە فڕۆكە هاوكاری هەرێمی كوردستانی بردووە بۆ كۆبانێ، دوای پەیوەندی تەلەفۆنی نێوان ئەردۆگان و ئۆباما بووە، هەروەها ئەردۆگانیش بەوە رازی بووە پێشمەرگە لە ناو خاكی توركیاوە بچێتە كۆبانی و ئەوەش دیسان دوای تەلەفۆنی نێوان ئۆباما و ئەردۆگان بووە.
دیارە توركیا وەك ئەندامی ناتۆ و شەریكی دەیان ساڵەی ئەمریكا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، پێش سەركەوتنەكانی پێشمەرگە لەو ناوچانە بە ئاشكرا رایاندەگەیاند پەیەدە بەشێكە لە پەكەكە و ئێمە بە تیرۆریستیان دەزانین و جیاوازیش لە نێوان تیرۆریستان ناكەین، بەڵام لەبەرامبەردا ئەمریكا بە ئەمری واقیع شەریكی تازەی بۆ دروست بووە كە ئەویش هەرێمی كوردستانە لەناو عێراقدا، ئەم شەریكە تازەیە زۆر شتی لەسەر ئاستی سیاسەتی ئەمریكا لە ناوچەكە گۆڕیوە:
1. ئەمریكا ناچار بوو بەبێ بەغدا راستەوخۆ هاوكاری پێشمەرگەی كوردستان بكات.
2. ئەمریكا رێزی لە بڕیاری سەرۆكی هەرێمی كوردستان و پەرلەمانی كوردستان گرت بە ناردنی هێز بۆ كۆبانێ و هەروەها ئەمریكا گوشاری كرد ئەگەر توركیا خۆیشی بەشداری شەڕەكە ناكات، نابێت رێگە لە پێشمەرگە بگرێت بەناو توركیا بچێت بۆ هاوكاری كۆبانێ.
3. هەرێمی كوردستان بە فیعلی پەكەكە و پەیەدەی لە لیستی تیرۆریستان دەرهێنا، با بەهۆی گوشاری دەوڵەتێكی گەورە و گرنگی وەك توركیا پەكەكە لە لیستی تیرۆردا ناوی تۆمار كرابێت، بەڵام مسرور بارزانی راوێژكاری ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی كوردستان لەناو پەرلەمانی ئەوروپا رایگەیاند ئێمە پەكەكە بە تیرۆریست نازانین، ئەمەش مانای ئەوەیە سیاسەتی سەرۆكی كوردستان بۆ هێنانە دەرەوەی پەكەكەیە لە لیستی تیرۆر، جیهانیش رێز لە بڕیارەكەی سەرۆكی كوردستان دەگرێت، چونكە بە كردەوە جیهان پشتگیری و هاوكاری باشووری كوردستان بۆ رۆژئاوا دەكات.
بۆیە لەم خاڵەوە هەقە دوو ناو بۆ پێشمەرگە و شەڕڤان بەكار نەیەت، پێشمەرگە وەك رەمزێك بۆ كوردستان بۆ ئەسپارتەكەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەكاربهێندرێت، لە بنەڕەتیشدا پێشمەرگە تایبەت نییە بە بەشێكی كوردستان، بەڵكو وەك ئاڵاكەمان رەمزی كۆماری كوردستان بووە لە مهاباد .
ئەگەر لێرەوە ئەو پرسیارە بكەین: ئایا چوونی پێشمەرگە لە باشوورەوە بۆ رۆژئاوا، چ پەیامێكی بۆ جیهان پێ بوو، یان چ پەیامێكی بە جیهان گەیاند؟ لە وەڵامدا باسی پەیامی ناوخۆی كوردستان ناكەین، بەڵكو پێویستە باسی ئەوە بكەین كە ئەم رووداوە لە شەڕێكی جیهانی بووە و كاریگەرییەكەی جیهانییە، هەروەها گرنگە ئەو پرسیارە بكەین كە: كەوتنی كۆبانێ وەك سەرۆك كۆماری توركیا رایگەیاند كۆبانی تەواو بووە و دەكەوێت، لەسەر ئاستی جیهان چ مانایەكی هەبووە؟ وەڵامی ئەم پرسیارەش بەچەند خاڵێك دەدەینەوە:
كەوتنی كۆبانێ لە ستراتیژیەتی هاوپەیمانان بەگشتی و ئەمریكا بەتایبەتی واتە ستراتیژیەتی هاوپەیمانان لە شەڕی دژی داعش شكستی هێنا و، ئەمریكا ڤێتنامێكی دیكەی دۆڕاند.
ئەی ئێستا كە پێشمەرگە چۆتە كۆبانی و پێشمەرگە بۆتە شەڕڤان و شەڕڤان بۆتە پێشمەرگە و پێكەوە شەڕ دەكەن و ئاراستەی شەڕەكە گۆڕاوەو بەشێكی گەورەی كۆبانی ئازاد كراوە، ئەمەیان چی دەگەیەنێت؟ بێگومان بۆ هاوپەیمانان بەگشتی و ئەمریكا بەتایبەتی مانای ئەوەیە بە پشتبەستن بە هێزی سوپای كوردستان ستراتیژیەتی هیوابڕین و كۆتایی هێنانی داعش سەردەكەوێت.
بەڵام ئێستا ئەم سوپایەی كوردستان وەك سوپا بوونی نییە و پێویستە بنیاد بنرێت، سەبارەت بەم لایەنە پڕۆفیسۆر مایكل نایت نووسیویەتی: «لە 10ی نوڤمبەر ئەد رویس كە یەكێكە لە ئەندامە گەورەكانی كۆنگرێس بڕیارێكی خستۆتەڕوو كە تەعبیر لە كۆنگرێسی ئەمریكا دەكات، ئەم بڕیارە داوا لە سەرۆك ئۆباما دەكات راستەوخۆ و بۆ ماوەی سێ ساڵ چەكی تەقلیدی و پێشكەوتوو بداتە حكومەتی هەرێمی كوردستان، لەمەش زیاتر ئەو بڕیارە داوای كردووە راستەوخۆ چەكی دژە تانك، زرێپۆش، تۆپی دوورهاوێژ، زەخیرە، راوێژكاری سەربازی بۆ چۆنیەتی راهێنانی پێشمەرگە لەسەر ئەو چەكانە بە حكومەتی هەرێمی كوردستان بدەن. پڕۆفیسۆر نایت ئاماژەی بەوەشكردووە سەرۆك ئۆباما داوای لە كۆنگرێس كردووە بڕی 1.6 ملیار دۆلار بۆ مەشقی 9 فیرقەی عێراقی و 3 فیرقەی پێشمەرگە تەرخان بكرێت.
ئەگەر سەرنج لەم وەرچەرخانە بدەین، دەبینین ئەمریكا لە ماوەی ساڵانی 2003-2011 بڕی 25 ملیار دۆلاری لە 109 لیوای عێراقی خەرج كردووە، بەڵام تەنها بە بڕی 92 ملیۆن دۆلار هاوكاری پێشمەرگەی لە ماوەی 8 ساڵدا كردووە، بەڵام ئێستا لەو تەنها بۆ مەشقی سێ فیرقەی پێشمەرگە بە هاوشێوەی فیرقەكانی سوپای عێراق پارەی بۆ تەرخان دەكرێت، ئەم وەرچەرخانە تەنها مانای سەربازی و سیاسیی نییە، بەڵكو دەچێتە خانەی سەروەریی كوردستانەوە، ئێستا كوردستان خاوەنی سەروەرییە و جیهان رێز لە سەروەریی كوردستان دەگرێت.
پرسیاری گرنگتر لەم وەرچەرخانە جیهانییە بەرامبەر كوردستان ئەوەیە: ئایا ئەم هاوكارییەی جیهان بە ناوی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە دەیكات، تەنها بۆ بەشێكی باشووری كوردستانە؟ وەڵامی ئەم پرسیارە تێڕوانینی تازەی جیهان دەیداتەوە، ئەم هاوكارییانە بۆ هەموو ئەو جوگرافیایە كە سەرۆكی كوردستان بە كوردستانی دەزانێت .
جیهان وەك نەتەوەیەكی گەورە سەیری كورد دەكات
هەق نییە خۆمان بچووك بكەینەوە
سەنگافورە هێندەی هەرێمی كوردستان نابێت، بەڵام سەرۆك ئۆباما لەسەر دوایین كتێبی سەرۆك وەزیرانی پێشووی سەنگافورای نووسیوە: كاتێك لی كوان یو قسە دەكات، هەموو جیهان ناچارە گوێی لێبگرێت، ئەم رێزەی سەنگافورا بۆ پیادەكردنی سیستمی لیبراڵ دیموكراتی رۆژئاوا نییە، بەڵكو بۆ داهێنانی سیستمێكی دیكەی حوكمڕانیی باشە كە لیبراڵ دیموكراتی تیپەڕاندووە. ئێستا لە بەرەی شەڕی دژە تیرۆریستانی داعش، كوردستان نەك هەر سەنگافورەی تێپەڕاندووە، بەڵكو بەرپرسانی پێنتاگۆن ناویان لێناوە ئەسپارتە بچووكەكەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ئەمەش مانای ئەوەیە پێشمەرگەی كوردستان و سەرۆكایەتی ئەم هێزە لەلایەن سەرۆكی كوردستانەوە جیهانی سەرسام كردووە، بۆیە بە شەهادەتی وەزارەتی بەرگریی ئەمریكا و هەموو دەوڵەتانی ناتۆ ئێستا كوردستان ئەو وڵاتەیە كە جیهان فێری شەڕی دژە تیرۆریستان و تیرۆریستانی داعش دەكات، ئەم ناوە گەورەیە بۆ كوردستان ناسنامەی كوردستانیبوونێكی تازە لە جیهاندا بە بەری هەر تاكێكی كورددا دەكات، ئەم كوردستانیبوونە تازەیە لەوە گەورەترە تاكی كوردستان پەكەكە بێت، یان پارتی، یان یەكێتی و گۆڕان و ئیسلامی، ئەم پێگەیەی كوردستان و ئەم قارەمانیەتییەی پێشمەرگە، جیهان خۆی داوامان لێدەكات ببینە ئەسپارتە و پێشمەرگە بكەینە سوپای كوردستان، بۆیە هەقە لە ئاستی ئەو وەرچەرخانە گەورەیە بین و حزبەكانمان لە كوردستان بە گەورەتر نەزانین. لە شۆڕشی ئەیلولدا هەموو جیهان دەیگوت: بارزانی مستەفا كوردی بە جیهان ناساند، بەڵام لە سەردەمی ئێستا و لە ژێر سایەی سەرۆكایەتی مسعود بارزانی، جیهان بەدوای نازناوی تازە بۆ كوردستان دەگەڕێت، هەموو جیهانیش شانازی بە كوردستان و بە كوردستانیبوونەوە دەكات.