((فاتیكان تەنیا هێزی نەرمی هەیە و سەرنجی هەموو جیهانیشی بۆ لای خۆی راكێشاوە، ئەمە وێڕای ئەو پرسیارە گاڵتەجاڕییەی ستالین كە دەیپرسی: فاتیكان چەند یەكەی زرێپۆشی هەیە؟))
جۆزیف نای


جۆزیف نای لە دیمانەیەكی پرۆگرامی وتووێژ لەگەڵ مێژووی زانكۆی بیركلی سەبارەت بەدواین كتێبی كە (ئاییندەی هێزە)، لەسەر پێناسەی هێز رادەوەستێت و جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە هێز بریتییە لەوەی كە دەتوانی ئامانجەكانی پێ بەدیبهێنیت، بۆیە مەرج نییە ئەو ئامانجانەی هەمانە هەمووی بەرێگەی سەربازی بەدەستیان بهێنین، جۆزیف نای كە خۆی ماوەیەك یاریدەدەری جێگری وەزیری بەرگری ئەمریكا بووە، راشكاوانە جەخت لەوە دەكاتەوە بەوەی راستە ئەمریكا لەماوەیەكی كورتدا توانی رژێمی پێشووی عێراق بڕووخێنێت، بەڵام لەبەر ئەوەی نەیتوانی سەرنجی عێراقیەكان رابكێشێت، ئەوا وەك دەبینین زۆنگاوێكی دروستكردووە، هەر لەو پرۆگرامەدا نای ئاماژە بەوە دەكات كە لەماوەی سەدەیەكدا دووجار هێز وەرچەرخانی بەسەردا هاتووە، جاری یەكەم گواستنەوەی هێز بووە لە رۆژئاواوە بۆ رۆژهەڵات، جاری دووەم كە ئەم سەردەمەی ئێستایە گواستنەوەی هێزە لە لەوڵاتانی (رۆژئاوا یاخود رۆژئاوا) بۆ كارەكتەری غەیرە دەوڵەتی، واتە خەڵكانێك دەبنە سەرچاوەی هێز ناسنامەیان جیاوازە و دەوڵەتیش نین، ئەم هێزە دەكرێت وەك ئەو هێزەی رێكخراوی ئۆكسفام (Oxfam)، لایەنێكی ئەرێنی بێت بۆ بەرژەوەندی مرۆڤ لە جیهاندا كە رێكخراوێكی نێودەوڵەتیەو ئامانجی كەمكردنەوەی هەژارییە لە جیهاندا، بەڵام سەرچاوەی هێز دەگوازرێتەوە بۆ گروپە تیرۆریستیەكان و تاوانباران بەبێ ئەوەی هێزی دەوڵەت بتوانێت ئەو ئیمكانییەتەی لەبەر دەستیەتی بۆ بەرپەرچدانەوەی بەكاریان بهێنێت، ئەو دەپرسێت ئەگەر هێرشێكی ئەلكترۆنی بكرێتە سەر كارەبای لەندەن و نیویۆرك و ئەم هێرشە ببێتە هۆكاری ئەوەی ژیان لەو دوو شارە پەكی بكەوێت، ئایا كێ دەتوانێت سەرچاوەی ئەم هێرشە دیاری بكات، دەكرێت دەوڵەتێك ئەمەی كردبێت، دەشێت رێكخراوێكی تیرۆریستی بێت، هەروەها دەشێت گرووپێكی تاوانكاربن، لەم حاڵەتەدا بە ئەمەریكا بە هەزاران رۆكێتی كرۆزی هەبێت، ئایا ئەم رۆكێتانە ئاڕاستەی كوێ دەكات بۆ ئەوەی سەرچاوەی ئەو مەترسیە دووربخاتەوە.
ئەم چەند دێڕە كە تۆزێك لەبابەتی سەرەكی ئەم راپۆرتە دوورماندەخاتەوە، بەڵام گرنگە بۆ ئەوەی لەمانای چەمكی هێز لە ئێستای جیهاندا تێبگەین و چەمكی هێز تەنیا لە هێزی رەق یان هێزی نەرم بچووك نەكەینەوە، بەڵكو ئەوەی ئێستا جیهان بیری لێدەكاتەوە ئەوەیە كە (هێزی زیرەك ئاییندەی هێز لە جیهاندا دیاری دەكات).
هێزی زیرەك (Smart Power)
بەرهەمی كۆكردنەوەی كۆی سەرچاوەی هێزەكانە
ئاییندەی هێز شێوازێكە لە بەڕێوەبردنی گەمەی شەترەنج، ئەو هێزەی گەمەی شەترەنج بەرهەمی دەهێنێت، بەرهەمی خودی گەمەكە نییە، بەڵكو هزر و بیری ئەو گەمەكارەیە كە یارییەكە بەڕێوە دەبات و رایەڵەیەكی زۆر توند لەنێوان توخمە جیاوازەكانی هێزی گەمەكە دروست دەكات، كە بریتین لە (پادشا، وەزیر، فیل و ئەسپ و قەڵا و سەرباز)، ئەم توخمانە كە هەموویان دەبنە هێز بۆ پاراستنی پادشای شەترەنج، لەو كاتە هێزی زیرەك بەرهەم دەهێنن كە بتوانرێت سوود لەتوانای هێزە جیاوازەكان وەربگیرێت و لە شوێنی خۆیدا بەكار بهێنرێت، راستە لەگەمەی شەترەنجدا، توخمی وەزیر لەهەموو توخمەكانی دیكە كاریگەرترە، بەڵام گەمەكاری لێهاتوو زۆر درەنگ پەنا بۆ ئەم توخمە گرنگە دەبات، بەڵكو بۆ پیشاندانی هێزی زیاتر یاری بە توخمەكانی دیكە دەكات و، توخمی وەزیر وەك باڵانسێك بۆ گەمەكە دەهێڵێتەوە، بۆیە ئەگەر لەم راستەوە ئەم گەمەیە بگوازینەوە بۆ گەمەی هێز لەواقیعی ئێستای سیاسەتی نێودەوڵەتی، ئەوا دەكرێت توخمی وەزیری شەترەنجی هێزی نێودەوڵەتی هێزی سەربازی و سوپایە، بەڵام لەناو گەمەی هێزدا، راستە توخمی سوپا توخمێكی گرنگە، بەڵام چۆن لە شەترەنجدا بەكارهێنانی زۆری وەزیر كاریگەری خراپی بۆسەر گەمەكە هەیە و گەمەكاری لێهاتوو ناچارە بەدوای سەرچاوەی هێزەكانی دیكە بگەڕێت، بەهەمان شێوە لە هاوكێشەی هێزی نێودەوڵەتیشدا، راستە هێزی سەربازی و هێزی ئابووری گرنگە، بەڵام لەدەرەوەی ئەم هێزانە، سەرچاوەی دیكەی هێز هەن كە دەتوانرێت سەرنجی بەرامبەری پێ رابكێشرێت و بەشێوەیەكی ئاشتیانە ئەو مەبەستەی هەتە بۆت بەدی بێت، بۆیە لەم راستەوە ئەگەر هێز میكانیزمێك بێت بۆ گەیشتن بەو ئامانجەی هەتە، ئەوا هێزی سەرنجڕاكێشان و قەناعەت پێهێنانی بەرامبەریش، سەرچاوەیەكی دیكەی هێزە و زۆر جار ئەوەی بە هێزی نەرم دەكرێت بە هێزی سەربازی و ئابووری نەكراوە، بەڵام گرنگیدان بەهێزی نەرم، واتای دەستبەرداربوون یان بێ بایەخكردنی هێزی سەربازی و هێزی ئابووری نییە، بەڵكو پێكەوە گرێدانەوەی كۆی سەرچاوەكانی هێزە بۆ ئەوەی هێزی زیرەك بەرهەم بێت بۆ ئەوەی بتوانێت ئامانجی نەتەوەكەت و نیشتمانەكەت بە دیبهێنیت و ئەو مەترسی و هەڕەشانەی رووبەڕووی دەبنەوە دووریان بخەینەوە. لەم چوارچێوەیەدا ئەگەر نموونەی دەوڵەتان وەربگرین، بۆ نموونە زۆربەی دەوڵەتانی كەنداو، هێزەكەیان كە سەرنجی جیهانیان پێ راكێشاوە بوونی سەرچاوەیەكی گەورەی نەوتە، زۆر كەس لەوانەیە پێیان وابێت، ئەگەر وڵاتێك خاوەنی نەوت بێت، بەسە بۆ ئەوەی سەرنجی دنیا بەلای خۆیدا رابكێشیت، بەڵام نموونەی گرنگ كە ئەم بۆچوونە رەتدەكاتەوە، وڵاتی نەرویژە كە ئەویش وەك دەوڵەتانی كەنداو خاوەنی پەترۆلە، بەڵام سەرنجی جیهان لەسەر نەرویژ هۆكاری بوونی پەترۆل نییە، بەڵكو هۆكاری سیستمە دیموكراتیەكەی و دامەزراوەكانی ئەو وڵاتەیە، كە جیهان ئەم وڵاتە بچووكەی دەسنیشانكرد بۆ ئەوەی كۆنگرەی گەورەترین پرۆسەی ئاشتی لە جیهاندا كە كۆنگرەی ئۆسلۆ بۆ پرۆسەی ئاشتی نێوان فەلەستین و ئیسرائیل لەو وڵاتە بەڕێوە بچێت، ئەمەش مانای ئەوەیە ئەگەر هۆكارەكە بوونی پەترۆل بوایە، دەبوو كۆنگرەی ئاشتی كێشەی فەلەستین و ئیسرائیل لەبری ئەوەی لە نەرویژ بەڕێوە بچێت، دەبوو لە فەنزویلا بەڕێوە بچوایە، لەبەر ئەوەی ئاستی بەرهەمی پەترۆلی فەنزویلا لە نەرویژ زیاترە. لەلایەكی دیكە ئەگەر ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا بە نموونە بهێنینەوە، لەگەڵ ئەوەی ئێمە وەك گەلی كوردستان هێزە رەقەكەی ئەمریكا بۆ رووخانی رژێمی پێشووی عێراق، بە هێزێكی باش دەزانین و لەبەر ئەوەی جۆرج دەبلیو بوش ئەو بڕیارەیدا بۆ ئەوەی هێزی سەربازی رژێمی بەعس بڕووخێت، ئێمە ئەمریكا بەگەورەترین دۆستی خۆمان دەزانین، بەڵام دوای 10 ساڵ بەسەر ئەم پرۆسەیە و كە ئێستا بارودۆخی عێراق دەبینین، هەست دەكەین تەنیا هێزی سەربازی نەیتوانی عێراق لە دیكتاتۆرییەوە بگۆڕێت بۆ دیموكراتی، ئەمەش مانای ئەوەیە راستە ئەمریكا توانی بەهێزی سەربازی رژێمی بەعس بڕووخێنێت بەڵام نەیتوانی بە هێزی نەرم عێراق وەك دەوڵەتێكی دیموكراتی و فیدرالی بونیاد بنێتەوە، بۆیە لەم خاڵەوە دەكرێت ئاماژە بەوە بكەین كە ئەمریكا لەگەڵ ئەوەی لە جیهانی تاكجەمسەری دوای شەڕی سارد، لەگەڵ تەنیا سۆپەر پاوەربوو لەڕووی سەربازییەوە لە جیهاندا، ئەوجا لەبەر ئەوەی ئەمریكا پێیوابوو ئەم بەم هێزەوە دەتوانێت كۆنترۆلی هەمووجیهان بكات و هەموو جیهانیش پێشوازی لێدەكات، بەڵام لە چەند ساڵی رابردوو وەك ئاكامی راپرسیەكان دەریانخستووە، ئاستی پێشوازی كردنی جیهان لە ئەمریكای سەردەمی جۆرج دەبلیو بوش لە داشكاندابووە، بە هاتنی باراك ئۆباما لەگەڵ ئەوەی ئۆباما كەوتە بەكارهێنانی هێزی نەرم بۆ ئەوەی جارێكی دیكە سەرنجی جیهان بۆ ئەمریكا رابكێشێتەوە، بەڵام وێڕای ئەوەی ئۆباما بۆ جاری دووەم بۆ پۆستی سەرۆكایەتی ئەمریكاش هەڵبژێردرایەوە، بەڵام سیاسەتەكانی ئۆباماش دەریانحستووە كە ئەم هێزەش بە تەنیا نەك هەر نەیتوانیووە سەرنجی جیهان بۆ ئەمریكا رابكێشێتەوە، بەڵكو لەزۆر بواردا ئاستی پێگەی ئەمریكی هاتۆتە خوارەوە لە زۆربەی كێشەكاندا رۆڵی ئەمریكا سنورداربووە، هەروەك لەدوای گۆڕانكارییەكانی وڵاتانی عەرەبیەوە ئەوەی رۆژئاوا ناوی لێنا(بەهاری عەرەبی)، ئەوا وەك دەبینین پێشتر ئەمریكا خۆشەویستربووە نەك ئێستا، هەر بۆ نموونە ئەمریكا لە مەسەلەی لیبیادا نەیتوانی سەركردایەتی ناتۆ بكات بۆ رووخانی رژێمی معەمەر قەزافی، راستە ئەمریكا لەگەڵ دەستێوەردانی سەربازی ناتۆ بوو بۆ لیبیا، بەڵام سەركردایەتی هێرشەكەی نەكرد و پاشانیش وەك لە ئیدارەی یەكەمی ئۆباما بینیمان، دوای رووخانی رژێمی قەزافی، باڵیۆزخانەی ئەمریكا لەو وڵاتە داگیركرا، لەسەر مەسەلەی سوریاش، هەتا ئێستا ئۆباما نەیتوانیووە هەموو سەرچاوەی هێزەكانی خۆی بگۆڕێت بۆ هێزێكی زیرەكی ئەوتۆ كە بتوانێت گەلی سوریا لەو نەهامەتیە رزگار بكات، بەپێچەوانەوە چین و روسیا بوونە هۆكارێك بۆ بەهێزتر بوونی رژێمی ئەسەد زۆربەی ئەو ناوچانەی كە پێشتر رژێمی سوریا لێی كشابۆوە، ئێستا ئەسەد جارێكی دیكە خەریكە سەرلەنوێ داگیریان بكاتەوەو، ئەمریكاش بێجگە لەسەیركردنی بارودۆخەكە هیچ كاریگەریەكی ئەوتۆی نییە، لەمەش سەیرتر هەڵوێستەكانی ئیدارەی ئەمریكایە بەرامبەر گۆڕانكارییەكانی ئەم دواییەی میسر، كە لەیەكەم رۆژی لابردنی مورسی باڵیۆزی ئەمریكا لە قاهیرە هەڵوێستێكی هەبوو، لە هەفتەی رابردووش یاریدەدەری وەزیری دەرەوەی ئەمریكا لە قاهیرە هەڵوێستێكی دیكەی هەبووە، ئەمەش مانای ئەوەیە لە ئێستادا هەست دەكرێت لە سیاسەتی دەرەوەی ئەمریكادا جۆرە راڕاییەك هەیە و تەنانەت لە ئاستی بەرپرسانی باڵای كۆشكی سپیشدا ناتوانن راشكاوانە بڕیاری راشكاوانە لەسەر پرسە جیهانییەكان پیشان بدەن، كەواتە ئەمەش ئەو راستیەمان پێدەڵێت، كە پەنابردن بۆ هیچ هێزێك بە تەنیا ناتوانێت ئەو مەبەستە بەدی بهێنێت كە ئاواتی بۆ دەخوازن، بەڵكو پێویستە هەموو سەرچاوەی هێزەكان پێكەوە رێكبخرێن و هێزێكی زیرەكی لێ بەرهەم بێت و ئاییندەی هێزیش لەسەدەی بیست و یەكەمدا تەنیا بۆ هێزی زیرەك دەبێت.
كۆنگرەی نەتەوەیی كورد و هێزی زیرەك
ئەگەر لەو راستیەوە سەرنج لە گرێدانی كۆنگرەی نەتەوەیی كورد بدەین، كە بڕیارە لەم مانگە گرێبدرێت و لە ئێستاوە ئامادەسازی بۆ دەكرێت، ئەوا دەگەینە ئەو راستیەی كە كورد لەم ساتەوە دەكەوێتە قۆناخێكی نوێ، ئەویش بوونی كاراكتەرێكی خاوەن هێزە كە هێشتا خاوەنی دەوڵەتی سەربەخۆیی خۆی نییە، ئەمەش لایەنێكی دیكەیە لە چۆنییەتی وەرچەرخان و گواستنەوەی هێز لەسەدەی بیست و یەكەمدا، بەوەی هێز دەگوازرێتەوە بۆ كاراكتەری غەیرە دەوڵەتی، ئەم كاراكتەر چالاكە كە لەم ناوچەیە دەبێتە خاوەنی هێز، سەرەتا ئەوەی بونیادناوە كە ئەم هێزە، هێزیكی سەرنج راكێشە لەسەر ئاستی ئیقلیمی و نێودەوڵەتی و دەتوانێت ببێتە فاكتەرێك بۆ بونیادی دیموكراتی و سەقامگیری و یارمەتیدەرێك بۆ پاراستنی ئاشتی و ئاسایشی نێودەوڵەتی، ئەم هێزە گرنگە كە هێزی كوردە لە هاوكێشەی سیاسی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، تەنیا هێزە كە نەبۆتە بەشێك لە كێشمەكێشی مەزهەبی و شێوازی خەباتكردنی بۆ دیموكراتی نەگۆڕیوە بۆ دوژمنایەتی نێوان نەتەوەكانی (كورد و عەرەب، كورد و تورك، كوردو فارس)، لەمەش گرنگتر ئەزموونێكی زیاتر لە 22 ساڵ لە باشوری كوردستان بوونی هەیە، ئەم ئەزموونەش لەماوەی 22 ساڵی رابردوو بەشێوەیەك سەرنجی جیهانی بەلای خۆیدا راكێشاوە، كە ئێستا گەیشتۆتە ئەو ئاستەی دەوڵەتانی ئیقلیمی نەك ئەم كیانە كوردستانییە بە هەڕەشە بۆسەر خۆیان نازانن، بەڵكو وەك شەریكی ستراتیژی بۆ پەرەپێدانی ئابووری و بازرگانی سەیری دەكەن و بەهاوتای سەرۆك و سەرۆك وەزیرانی خۆیان پێشوازی لەسەرۆك و سەرۆك وەزیرانی كوردستان دەكەن.
بۆیە لەم خاڵەوە دەكرێت ئاماژە بەچەند لایەنێكی زۆر ئەرێنی گرێدانی ئەم كۆنگرەیە بكەین و هەنگاوەكانی خۆ ئامادەكردن بۆ ئەم كۆنگرەیە لەو چوارچێوەیەدا بخوێنینەوە كە چۆن بە ئاشكرا و بە بەشداری حزب و لایەنە سیاسییەكانی هەر چوار پارچەی كوردستان لە باشوری كوردستان ئامادەسازی بۆ كۆنگرەی نەتەوەیی دەكرێت و بڕیاریشە بۆ ئەم كۆنگرەیە شاندی هەر چوار دەوڵەتی (عێراق و ئێران و توركیا، لایەنی سوریا كە لەوانەیە ئۆپۆزسیۆنی سوریا بێت)، شاندی یەكێتی ئەوروپا و كۆمكاری عەرەبی و نوێنەری نەتەوە یەكگرتووەكان و كونسوڵی تەواوی ئەو وڵاتانەی كە لەهەرێمی كوردستان كونسوڵخانەیان هەیە، داوەت بكرێن. ئەمەش نیشانەی ئەوەیە كورد خەریكە دەبێتە كاراكتەرێك بۆ هێزی زیرەك لەناوچەكەدا، دەتوانێت بەلایەنە جوانەكانی سیاسەت و كلتور و شێوازی حكومڕانی باش و لێبوردەیی سەرنجی جیهان بەلای خۆیدا رابكێشێت و لەسەر ئاستی ئیقلیمی و نێودەوڵەتی ئەم هێزە رێزی لێ بگیرێت و پەسەند بكرێت، ئەمەش وەك چۆن وڵاتانی باكوری ئەوروپا وەك سوید و فنلەندا و نەرویژ، بوونە ئەو هێزە زیرەكەی كە سەرنجی هەموو جیهانیان بۆ حكومڕانی باش و دیموكراتی و رێزگرتن لە مافەكانی مرۆڤ راكێشاوە، ئەوان بە پێوەری هێزی زیرەك ئێستا گەورەترین سۆپەر سمارت پاوەرن لەم جیهانەدا، هەروەها چۆن تایوان لە رۆژهەڵاتی ئاسیا و بتسوانا لە ئەفریقیا و چیلی و مەكسیك لە ئەمریكای لاتینی وەك هێزی زیرەك لە بونیادنانەوەی دەوڵەت و نەتەوە ئاماژەیان پێدەكرێت، گرێدانی ئەم كۆنگرە نەتەوەییەی كوردیش، دانپێدانێكە بەوەی كورد لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست وەك سۆپەر سمارت پاوەری ناوچەكە سەیر دەكرێت، دەبێت رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەو هێزە زیرەكە رێكبخرێتەوە كە ئێستا كورد پیادەی دەكات.
لەوانەیە ئەم خوێندنەوەیە بۆ گرێدانی كۆنگرەی نەتەوەیی كورد لە روانگەی ئاییندەی هێزەوە لەسەدەی بیست و یەكەم، لەسەرەتاوە جۆرێك لە دڕدۆنگی لای خوێنەر دروست بكات و ئەو پرسیارەی لا دروست بێت، چۆن كوردستانێكی بێ دەوڵەت دەبێتە سۆپەر سمارت پاوەر لەناوچەیەكی زۆر ئاڵۆزی وەك ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا؟ ئەمە لە كاتێكدا لەهەموو پارچەكانی كوردستان، بە كوردستانی باشوریشەوە هێشتا مەترسی هێرشی سەربازیمان لەلایەن بەرامبەرەكانمانەوە لەسەرە، نموونەش لەمبارەوە زۆرن، سەبارەت بە وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارە پێویستە جارێكی دیكە بگەڕێینەوە بۆ ماناو دەلالەتی هێزی زیرەك، لەبەر ئەوەی لەم قۆناخەی ئێستای هاوكێشەی سیاسەتی ئیقلیمی و نێودەوڵەتیدا، بەشی زۆری كێشەكان بە هێزی سەربازی و جبەخانە چارەسەر ناكرێت و پێویستی بەوەیە كۆی سەرچاوەكانی هێزەكانیان لە چوارچێوەی هێزی زیرەكدا رێكبخەن بۆ ئەوەی بتوانن كێشەكانی خۆیان چارەسەر بكەن، هەر بۆ نموونە ئەم حاڵەتە لە توركیا باشتر لە سێ وڵاتەكەی دیكە(عێراق و ئێران و سوریا) هەستی پێدەكرێت، ئەمەش بەو مانایەی توركیا لەڕووی سەربازی و ئابووری و بازرگانییەوە، لەهەرسێ دەوڵەتەكەی دیكە بەهێزترە، لەمەش گرنگتر توركیا ماوەی زیاتر لە 50 ساڵە ئەندامی هاوپەیمانی باكووری ئەتڵەسیەوە و كاندیدی یەكێتی ئەوروپایە، بەڵام وێڕای هەموو ئەم باڵادەستیەی هێزی توركیا لەهەموو بوارەكانەوە لەچاو ئێران و سوریاو عێراقدا، بەڵام توركیا پێش هەمووان بۆی دەركەوت كە بەهیچ كام لەم هێزانە ناتوانێت كێشەكانی خۆی چارەسەر بكات بۆیە پەنای بۆ هێزی زیرەك برد، لەسەرەتا توركیا پێی وابوو ئەگەر سیاسەتی سفر كێشە(وەك هێزێكی زیرەك) لەگەڵ دەوڵەتە دراوسێكانی پیادە بكات و هیچ كێشەیەك لەگەڵ دراوسێكانی نەهێڵێت ئەوا ئەم سیاسەتە دەبێتە هۆكاری ئەوەی توركیا لەڕووی ئابورییەوە هەڵبستێتەوە و هەستانەوەی ئابووریش دەبێتە هۆكاری ئەوەی كێشەناوخۆییەكانی نەهێڵێت بە تایبەتی كێشەی كورد، لەم قۆناخەدا توركیا سیاسەتی سفر كێشەی تەنیا لەگەڵ دەوڵەتانی دراوسێی پیادەكرد، بەڵام گرنگرترین دراوسێی توركیا هەرێمی كوردستان بوو كە دەوڵەت نەبوو، بۆیە لەسەرەتاوە زۆر لەوە دەترسا كە ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ هەرێمی كوردستان ببێتە هۆكارێك بۆ ئەوەی هەرێمی كوردستان ببێتە دەوڵەت و ئەم دەوڵەتەش ببێتە هۆكارێك بۆ ناسەقامگیری وڵاتەكەی، بەڵام پێداگیری سەرۆك بارزانی و سەرۆك وەزیران نێچیرڤان بارزانی لەسەر پیادەكردنی هێزی زیرەك و سەرنج راكێشانی هەموو جیهان بۆ شێوازی ئاشتیانەی حكومڕانی لەهەرێمی كوردستان بووە هۆكاری ئەوەی توركیا چاو بە پەیوەندییەكانی خۆی لەگەڵ هەرێمی كوردستان بخشێنێتەوە، لایەنی ئەرێنی لەم چاوپێداخشاندنەوەی توركیا بە پەیوەندییەكانی لەگەڵ هەرێمی كوردستان لەو خاڵەوە سەرچاوە دەگرێت، توركیا پێش هەمووان لەسەر ئاستی ناوچەكە لە بایەخی هێزی زیرەك تێگەیشت، بۆیە لەگەڵ هێوربوونەوەی پەیوەندییەكانی نێوان هەولێر و ئەنكەرا و هەڵكشانی پەیوەندییەكانی هەردوولا لە بازرگانی و ئابوورییەوە بۆ سیاسیی و دیپلۆماتی، ئەوا توانرا ئەو دەرگایە بكرێتەوە چۆن دوو هێزی زیرەك ئەگەر ببنە شەریكی ستراتیژی دەتوانن سەقامگیر و ئاشتی لە ناوچەكە بێننە ئاراوە، بۆیە لەم چوارچێوەیەدا و بە هاندانی هەرێمی كوردستان، توركیا گەیشتە ئەو قەناعەتەی سیاسەتی سفر كێشە، ئەگەر پیادە بكرێت وەك هێزێكی زیرەك بۆ چارەسەركردنی كێشەكان و رەخساندنی زەمینەیەك بۆ بوژاندنەوەی ئابووری و بونیادنانی دیموكراتی، ئەوا دەبێت لەسەر ئاستی دەوڵەتی و لەسەر ئاستی كاراكتەری غەیرە دەوڵەتی و هەروەها دەبێت كێشە ناوخۆییەكانیش سفر بكرێنەوە، بۆ ئەمەش توركیا هەنگاوی بۆ سیاسەتی كرانەوە هەڵگرت و بە ئاشكرا رەجەب تەیب ئەردۆگانی سەرۆك وەزیرانی توركیا كاتێك لە هەولێر بە ئاڵای توركیا و كوردستان پێشوازی لێكرا بوێرانە بە جیهانی راگەیاند، ئەو سەردەمە بەسەر چوو نكۆڵی لەبوونی كورد بكرێت، لەمەش گرنگتر بەشداری بەڕێز مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە كۆنگرەی پارتی دادوگەشەپێدان و خوێندنەوەی وتارەكەی بەزمانی كوردی، ئەوەی بە هاووڵاتیانی توركیا راگەیاند، كاتی ئەوە هاتووە پێكەوە بە جیاوازییە نەتەوەییەكانمانەوە هاوبەش بین بۆ ئەوەی بتوانین پێكەوە بژین.
ئەم ئاماژەكردنە بۆ وەرچەرخان لە سیاسەتی توركیا و پشت بەستنی دەوڵەتی توركیا لە هێزی ناتۆەوە بۆ هێزی زیرەك، ئاماژەیە بۆ ئەوەی كە هێزی زیرەك لەو رۆكێتە پەتریۆتانە كاریگەرترە، كە توركیا لەسنورەكانی توركیا بڵاوی كردەوە بۆ ئەوەی پریشكی ئاژاوەكانی سوریا نەگاتە توركیا، بۆ ئەمەش بینیمان ئەو رۆكێتانە نەیانتوانی رێگە لەو ئاژاوەیە بگرن، هەروەها ئەوەی هێزی زیرەك لە هێزی سوپای توركیا كاریگەرترە، لەبەر ئەوەی لەماوەی 30 ساڵی رابردوو زیاتر لە 40 هەزار هاووڵاتی تورك و كورد بە كوشتن دران، بەڵام كێشەی كوردی لەو وڵاتە نەك هەر سەركوت نەكرد، بەڵكو ئێستا لە 30ساڵ لەمەپێش خوێناوی تر دەبوو، بەڵام بە هەنگاو هەڵگرتن بۆ دیالۆگ و شێوازی ئاشتیانە، ئەگەر وەك بەڕێز مسعود بارزانی لە پەیامێكدا بۆ دەستخۆشی لە حكومەتی توركیاو پەكەكە، ئاماژەی پێكردووە، ئەگەر هەردوولا پەكەكە و حكومەتی توركیا وەك ستراتیژ سەیری ئەم پرۆسەیە بكەن، ئەوا دەتوانن كێشەكانیان چارەسەر بكەن.
ئەم حاڵەتە چۆن بۆ توركیا راستە، بەهەمان شێوە بۆ دەوڵەتەكانی دیكەی ناوچەكەش راستە كە هەریەكەیان بەشێكی كوردستانی پێوە لكێنراوە، بەڵام جیاوازی توركیا لەگەڵ وڵاتەكانی دیكە ئەوەیە، توركیا هەنگاوێك لەپێشترە بۆ تێگەیشتنی لەهێزی زیرەك، وڵاتەكانی دیكە لەدواترن، هەر بۆ نموونە عێراقی دوای 2003 كە پێویستە عێراقێكی تازە بێت و لە چوارچێوەی دەستووری عێراقدا دەوڵەتێكی دیموكراتی و فیدرالی بونیادبنرێتەوە، بەڵام هێشتا بەرپرسانی بەغدا، بەترسەوە سەیری چەمكی فیدرالی و دیموكراتی دەكەن و بەوجۆرە سەیری ئەو دەستوورە دەكەن كە ئەگەر جێبەجێ بكرێت دەوڵەتی عێراق دابەش دەبێت، ئەمە لە كاتێكدا جێبەجێكردنی ئەم دەستوورە هێزێك دەبێت بۆ هێشتنەوەی عێراق بە یەكپارچەیی و جێبەجێ نەكردنی دەبێتە هۆكارێك بۆ دابەشكردنی، حكومەتی بەغدا هەتا ماوەیەك پێش ئێستا هەوڵیدەدا بەشە داهاتی هەرێمی كوردستان لە بودجەی عێراق وەك یاسایەكی سزادان دژی هەرێمی كوردستان بەكار بهێنت، ئەو دەیویست هەرێمی كوردستان نەتوانێت نەوت بفرۆشیت و نەبێتە خاوەنی ئابووری سەربەخۆی خۆی، بۆ ئەوەی نەتوانێت بێ فەرمانی بەغدا بكات، بەڵام كاتێك بۆی دەركەوت هێزێكی زیرەك سیاسەتی نەوت و گازی هەرێمی كوردستانی داڕشتووە و ئەو نەوت و گازە هەر دەفرۆشرێت بەغدا رازی بێت یان رازی نەبێت لەبەر ئەوەی لە چوارچێوەی دەستووری عێراقدایە، لەمەش گرنگتر هەرێمی كوردستان ئامادەیە داهاتی نەوتەكەی لەگەڵ هەموو عێراقیەكان بەش بكات، ئەوا دوای ئەوەی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان سەردانی بەغدای كردوو و راشكاوانە لەگەڵ بەغدا وتووێژی كرد، دەروازەیەك كرایەوە بۆ ئەوەی هەنگاو بۆ چارەسەركردنی كێشەكان هەڵبگرێت، بۆیە ئەگەر حكومەتی بەغدا لەم بارودۆخە هەستیارەی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی پیا تێدەپەڕێت، بەتەواوەتی بگاتە ئەو قەناعەتەی بەكڕینی چەك عێراق بەهێز نابێت، بەڵكو بە گەڕانەوە بۆ هێزی زیرەك عێراق بەهێز دەبێت، ئەوا لەم قۆناخە كە ناسكترین و دژوارترین بارودۆخی عێراقە و عێراق خەریكە دەخزێتە نێو شەڕێكی گەورەی مەزهەبی خوێناوییە، دەروازەیەكی لێ دەكرێتەوە كە بتوانێت لەسەر پێی خۆی رابوەستێتەو، سەبارەت بە سوریا كە پێدەچێت كاتەكە درەنگ بێت رژێمی ئەسەد ببێتە بەشێك لە هاوكێشەی ناوچەكە، ئەوا گرنگە ئۆپۆزسیۆنی سوریا هەڵەكانی ئەسەد دووبارە نەكەنەوە، ئەمجارە بەهێزی زیرەك مامەڵە لەگەڵ كوردانی رۆژئاوای كوردستان بكەن و، هەروەها بۆ ئێرانیش لەم كاتەدا كە سەرۆك كۆماری نوێ دەست بەكاردەبێت و جیهان بەجۆرێك لە ئومێدەوە لەم سەرۆك كۆمارە نوێیە دەڕوانێت، گرنگە كۆماری ئیسلامی پرۆسەی كرانەوە تەنیا لە چوارچێوەی پرۆسەی كرانەوەی ئێران وەك دەوڵەت لەگەڵ دەوڵەتانی رۆژئاوا بچووك نەكاتەوە، راشكاوانەتر تەنیا هەوڵی كرانەوەی نەبێت لەسەر ئاستی دەرەوە، بەڵكو ئەم پرۆسەیە فراوانتر بێت و سیاسەتی ناوخۆشی بگرێتەوە، ئەوا ئێرانیش لەم بارودۆخە كە كەوتۆتە ژێر گەمارۆیەكی گەورەی نێودەوڵەتی، ئەوا دەروازەیەكی گەورەی لێدەكرێتەوە و هەتا ئەگەر گەمارۆكانیش بەزوویی هەڵنەگیرێن ئەوا دەتوانێت هەندێك باری ئابووری خۆی راست بكاتەوە.
كەواتە ئەم ئاراستەیە ئەوەمان پێ دەڵێت كە ئەمرۆ چارەسەركردنی كێشەكان و زەمینە رەخساندن بۆ پێكەوەژیان تەنیا بە هێزی زیرەك دەكرێت و ئەوەی دوابكەوێت پاشان كێشەكانی ئاڵۆزتر دەبن.
كوردستانی باشور و بونیادنانی هێزی زیرەك
مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمێكە، كە پێش تەنیا 20 ساڵ وڵاتی سوتماكی دوای شەڕ و بەئەنقەست كاولكراو بووە، بەڵام ئێستا ئەم هەرێمە وەك رۆژنامەكانی فەرەنسا ئاماژەی پێدەكەن، هەڵمەتی پەرەپێدان، هەرێمی كوردستانی كردۆتە بەچكە پڵنگێك لە چیاكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، بەڵام پرسیاری گرنگ كە پێویستە لە خۆمانی بكەین ئەوەیە: ئایا چۆن ئەم بەچكە پڵنگە لەدایك بوو؟ وەڵامی ئەم پرسیارە دەگەڕێینەوە بۆ وەڵامدانەوەی پرسیارێكی بەڕێز مسعود بارزانی كە لەساڵی 1992-1993 وەڵامی گۆڤاری هارڤارد ریڤییو داوەتەوە، كە راشكاوانە ئاماژەی بەوەكردووە، ئێمە وڵاتێكی كاولكراوین، هەژار نین، هێندە هاوكاریمان بكەن تا دەكەوینەوە سەرپێی خۆمان، ئێمە خۆمان دەتوانین خۆمان بەڕێوەبەرین، ئەم قسەیە مانای ئەوەیە بەڕێز مسعود بارزانی لە دەسپێكی پرۆسەی بونیادنانەوەی هەرێمی كوردستان، هەوڵیداوە بەشێوەیەكی زیرەكانە سەرچاوەی هێزەكانی كوردستان پێكەوە كۆبكاتەوە و ئەم هێزە بكاتە هەوێنی ئاوەدانكردنەوەی كوردستان، بەڵام پرسیار لێرەدا ئەوەیە ئایا ئەم قسەیەی ئێمە دەیكەین تەنیا لەڕووی سۆزەوەیەو لە روانگەی خۆشەویستیمان بۆ مسعود بارزانی ئەیهۆنینەوە، یان قسەیەكە ئێستا تۆژەران و پسپۆران و دیپلۆماتكار و سیاسەتوانان بەدوای ئەوەدا دەگەڕێن چۆن ئەم هێزە زیرەكە بەرهەمهاتووە؟ بۆ وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارە دەكرێت بگەڕێینەوە تەنیا بۆ 10 ساڵی رابردوو كە نەك كوردستان بەڵكو عێراقیش وەرچەرخانی گەورەی بەسەردا هاتووە لەوانە:
1. بەڕێز مسعود بارزانی لە كۆنگرەی لەندەنی ئۆپۆزسیۆنی عێراق زۆر هەوڵیدا لایەنە عێراقیەكان بگەیەنێتە قەناعەت، كە عێراقی دوای سەدام حوسێن بە هێزی زیرەك بونیاد دەنرێتەوە نەك بە تۆڵە سەندنەوە، ئەو بەراشكاوی رایگەیاند، هیچ كەسێك وەك ئەو نەهامەتی بەدەستی رژێمی بەعسەوە نەچەشتووە، تەنیا لە پرۆسەی ئەنفالی بارزانییەكان زیاتر لە 30 كەسی نزیكی خۆی بێ سەروشوێنكراون، بەڵام مافەكانی میللەتی كوردستان لەوە گرنگترە كە لەروانگەی تۆڵە سەندنەوەی كەسیەوە هاوكێشەكان بخوێنرێتەوە، ئەمەش وایكرد كە ئەوكات بەڕێزی سەرۆكی بەرەی كوردستانی بوو، بەرەی كوردستانی لێبوردنی گشتی دەربكات و رێگە نەدات یەكڕیزی نێوماڵی كورد تێكبچێت، ئەوكات لەو كۆنگرەیەدا جۆرە رێككەوتنێك دروست بوو، بەڵام دوای رووخانی رژێمی پێشوو نەیانتوانی بەكردەیی پیادەی بكەن، بۆیە ئەوە عێراق گەیشتە ئەو ئاكامەی ئێستا دەیبینین.
2. لەسەروبەندی پرۆسەی ئازادكردنی عێراقدا، مسعود بارزانی بەهەموو جیهانی راگەیاند ئەگەر لە باكورەوە توركیا بێتە ناو خاكی كوردستان، ئەوا دەبێت زریپۆشەكانی توركیا بەسەر لاشەی ئەودا بێن، ئەمەش مانای ئەوەیە مسعود بارزانی كە خاوەنی ئەوپەڕی پەیامی ئاشتی و لێبوردەییە، كە كار گەیشتە ئەوەی بەرامبەر لەو زمانە نەگەیشت، ئەوا ناچار دەبێت پەنا بۆ هێزی دیكە بەرێت، ئەمەش جۆرێكی دیكەیە لە بەكارهێنانی هێزی زیرەك لەكاتی خۆیدا.
3. لەدوای پرۆسەی رووخانی رژێمی پێشوو، هەرێمی كوردستان زیاتر لە پێشان كەوتە بەر مەترسی دەرەكی، زۆر گوشاری دەخرایە سەر بۆ ئەوەی شەخسی بەڕێز مسعود بارزانی رێكخراوی پەكەكە وەك رێكخراوێكی تیرۆریستی وەسف بكات، بەڵام بارزانی ئەمجارەش زیرەكی خۆی سەلماندنەوە نەك هەر پەكەكەی بە تیرۆریست وەسف نەكرد، بەڵكو هەنگاوەكانی بوونە هۆكاری ئەوەی كە پەكەكە ببێتە بەشێك لە پرۆسەی ئاشتی لەتوركیا، ئەمەش سەرەتای رێگەكەیە بۆ ئەوەی پەكەكە لە لیستی رێكخراوە تیرۆریستیەكان لەسەر ئاستی جیهان دەربهێنرێت، ئەمە مانای ئەوەیە ئەو سوپا گەورەیەی كە ئەندامی ناتۆ بوو، نەیتوانی مسعود بارزانی ناچار بكات هەڵوێستی خۆی بگۆڕێت، بەڵام هێزی زیرەكی بارزانی توانی رێگەی راست بۆ هەموو لایەك فەراهەم بكات و شەڕ و ئاژاوە دوور بخاتەوە.
4. لەسەر ئاستی پرۆسەی سیاسیی عێراق، ئەوە هەموو جیهان شاهیدی بۆ كورد دەدەن، كە كورد بەشێكە لەپرۆسەی چارەسەركردنی كێشەكانی عێراق و هەتا ئێستا كورد نەبۆتە بەشێك لە كێشەكان، هەر بۆ بیرهێنانەوە، دوای ئەوەی بە هەوڵەكانی مسعود بارزانی توانرا رێككەوتننامەی هەولێر گرێبدرێت و حكومەت پێكبهێنرێت، شەقامەكانی بەسرا بە ئاڵای كوردستان بڕازێنرێتەوە، با لەخۆمان بپرسین ئەگەر هێزی كوردستان هێندەی هێزی ئێستای ئەمریكا بوایە و لە تواناماندا بوایە بەسرا داگیر بكەین، ئایا دەتوانرا شەقامەكانی بەسرا بە ئاڵای كوردستان بڕازێنینەوە؟ بێگومان وەڵامی ئەم پرسیارە ئاشكرایە، چەند بە ئاڵای ئەمریكی شەقامەكانی بەسرا رازێنرانەوە هەر هێندەش بە ئاڵای كوردستان دەڕازێنرایەوە، ئەمەش مانای ئەوەیە هێزی زیرەكی هەرێمی كوردستان بۆ چارەسەركردنی كێشەكان لەزۆر بواردا لەهێزی ناتۆ و ئەمریكا گرنگترە.
5. رەنگدانەوەی ئەم هێزە زیرەكە لەناوەندەكانی توێژینەوە و لەو كۆڕ و كۆبوونەوە زیاتر بەدیار دەكەوێت، كە لەناوەندەكانی توێژینەوە جیهانییەكان بۆ بەڕێز مسعود بارزانی رێكدەخرێ، هەر بۆ نموونە لە كۆڕێكدا كە لە ئامۆژگای برۆكینگز بۆ بارزانی رێكخرابوو، كینس پۆلاك سەرۆكی سەنتەری سابان لەو ئامۆژگایە بە ئامادەبوانی راگەیاند، بۆ ئەو كەسانەی بەڕێز بارزانی ناناسن، ئەم پێشمەرگەیە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست وەك پاریس وایە بۆ فەرەنسا و هەموو رێگەكان دەچنەوە لای ئەو، مارتن ئەندیك كە یەكێكە لە دیپلۆماتكارە بە ئەزموونەكانی ئەمریكا و ماوەیەك باڵیۆزی ئەمریكا بووە لە ئیسرائیل، لەو كۆڕەدا بەمجۆرە پرسیاری لێكرد: جەنابی سەرۆك دەمانەوێت ئەزموونی خۆتانمان بۆ باسبكەن بەوەی چۆن توانیوتانە پەیوەندیەكی هاوسەنگ لەگەڵ ئێرانی دراوسێتان دروست بكەن بۆ ئەوەی ئێمەش سوودی لێوەربگرین؟ پرسیار لەوەڵامی ئەم پرسیارانە ئەوەیە، ئایا هەرێمەكەی مسعود بارزانی بۆ ئەوەندە گرنگە كە بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست وەك پاریس بێت بۆ فەرەنسا، ئایا مسعود بارزانی كام هێزی سەربازی و كام سەنتەری بازرگانی جیهانی لەبەردەستە كە توانیوویەتی هاوسەنگی لەگەڵ دراوسێكانی دروست بكات؟ بێگومان بارزانی بێجگە لەو هێزە زیرەكەی كە لەسەرچاوەی هێزە لۆكاڵیەكانی وڵاتی خۆی دروستكردووە.
مسعود بارزانی و بەرپرسیاریەتی گەورەی نەتەوەیی
لەم قۆناخەدا بەڕێز مسعود بارزانی شانی داوەتە بەر بەرپرسیاریەتیەكی گەورەی مێژوویی، وەك لە پەیامەكەی رۆژی 16ی تەمموز و هەروەها لە وتەكەی لەكردنەوەی كۆبوونەوەی ئامادەسازی بۆ كۆنگرەی نەتەوەیی ئاماژەی پێكرد، ئەو ئێستا لەسەر ئاستی ناوخۆ دەبێت ئەركەكانی جەنابی مام جەلال (كە ئێستا نەخۆشە و هیوادارین زوو بگەڕێتەوە بۆ لامان) بگرێتە ئەستۆ و هاوپەیمانی نێوان پارتی و یەكێتی و یەكڕیزی نێوان لایەنە سیاسییەكان بپارێزێت، لەسەر ئاستی هەموو پارچەكانی كوردستانیش دیسان جارێكی دیكە بەرپرسیاریەتی جەنابی مام جەلال و بەڕێز عەبدوڵا ئوجەلانیش (كە هیوادارین بەزوویی ئازاد بكرێت) كەوتۆتە سەرشانی، بۆیە راستە لەم قۆناخە بەڕێزی سەرپەرشتی كۆنگرەی نەتەوەیی دەكات، بەڵام ئەم سەرپەرشتیە بە نوێنەرایەتی دوو سەرۆكی دیكەیە كە بەڕێزان تاڵەبانی و ئۆجەلانە، ئەم هەڵوێستەی بەڕێز مسعود بارزانی ئەوەمان پێدەڵێت، بۆ ئەوەی بتوانین تەواوی سەرچاوەكانی هێز لە هەر چوار پارچەی كوردستان یەك بخەین و هێزێكی زیرەكی لێ دروست بكەین، ئەوا گرنگە هەموو پێكەوە شانبدەینە بەر ئەم ئەركە مێژووییەو هەموومان لەدەسكەوت و شكستی ئەم قۆناخە شەریك و هاوبەش بین، لەمەش گرنگتر ئەو هێزە زیرەكەی بارزانی مەبەستیەتی لەم قۆناخە كورد ببێتە خاوەنی، تەنیا تێڕوانینێكی یەكلایەنە نییە، راشكاوانەتر هێزی زیرەك ئەو هێزە نییە كە تەنیا لایەنێك پێی رازی بێت، بەڵكو پێویستە لایەنی بەرامبەر پێی بگاتە قەناعەت و پێكەوە لەگەڵ لایەنی بەرامبەری پەیوەندار كێشەكان چارەسەر بكەن، بۆیە لەم لایەنەوە، یەكێك لە ئامانجەكانی ئەم كۆنگرەیە ئەوەیە كێشەی كورد بە شێوازی ئاشتی و دیالۆگ لەهەر چوار پارچەكە چارەسەر بكرێت، مانای ئەمەیە ئەم هێزە بە زمانی دیالۆگ رووبەڕووی بەرامبەر دەبێتەوە و پێویستی بەوەیە هەم كاریگەر بێت هەمیش كارلێك لەگەڵ بەرامبەر دروست بكات، هێزێك بێت بەرژەوەندییەكانی نەتەوەی كورد بپارێزێت و رێز لە بەرژەوەندییەكانی بەرامبەریش بگرێت، بۆیە لەگەڵ بیرۆكەی گرێدانی كۆنگرەی نەتەوەیی، بیرۆكەیەكی كۆنە و دەمێك ساڵە بیری لێكراوەتەوە، بەڵام بەستنی ئەم كۆنگرەیە لەم ساتە وەختەدا، بیركردنەوەیەكی نوێی دەوێت، ئەم بیركردنەوە نوێیە نەك هەر سنوری هەموو ئایدۆلۆژیەتە حزبیەكان دەبەزێنێت، بەڵكو پێویستە ئەم بیركردنەوەیە بەرژەوەندی كورد لەناو كۆی هاوكێشەی سیاسیی ناوچەكە و بەرژەوەندی ئەو وڵاتانەش بدۆزێتەوە كە كوردستانیان پێوە لكێنراوە، ئەمەش فێری ئەوەمان دەكات، چۆن كۆی هاوكێشەكە لەسەر جوگرافیای سیاسیی ناوچەكە سەیر بكەین، نەك تەنیا سەیری بەرژەوەندییەكانی خۆمان بكەین، راستە ئێستا ئێمەی كورد بوینە كاراكتەرێكی سەرەكی ناو گەمەیەكی سیاسیی ئاڵۆز، بەڵام پێویستە گەمەكارێكی لێهاتووبین بۆ ئەوەی سەرنجی بەرامبەر بۆ خۆمان رابكێشین، ئەمەش دروست ئەو حاڵەتەیە كە محەمەد حەسەنین هەیكەل گلەیی لە فرانسۆ میتران كردبوو سەبارەت بە هەڵوێستی فەرەنسا بەرامبەر بە میسر دوای كارەساتی 1967، لەوەڵامدا میتران بە هەیكەلی وتبوو، تۆ هەقی خۆتە گلەیی بكەیت، لەبەر ئەوەی تۆ لەمیسرەوە بەس ئیسرائیل دەبینی، بەڵام من لە پاریسەوە میسر و ئیسرائیل پێكەوە دەبینم، ئەوەش هۆكاری ئەو هەڵوێستەی فەرەنسایە كە تۆ گلەیی لێدەكەی، ئەمە نموونەیەكی باشە بۆ ئەوەی لەم قۆناخە ئێمەش لەبەر چاوی بگرین، لەبەر ئەوەی ئێمە لە هەر چوارپارچەی كوردستانەوە، تەنیا ئەو وڵاتانە دەبینین كە پێوەی لكێنراوین، بەڵام ئێستا كاتی ئەوە هاتووە تەواوی ناوچەكە ببینین بە خۆمان و ئەو وڵاتانەشی كوردستانی پێوە لكێنراوە. ئەم بیركردنەوە تازەیەش ئەركێكی قورسە لەسەر شانی مسعود بارزانی و پێویستی بە هەماهەنگی و هاوكاری هەموو هێزە سیاسییەكان و رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی و پسپۆرانی هەر چوار پارچەی كوردستان هەیە.