هەموو هەوڵی مالیكی لەپێناوی ئەوەدابوو دەسەڵات پاوان بكات، بەڵام ئێستا خەریكە ئەم پاوانكردنە نەك دەسەڵاتی مالیكی بەرەو كۆتایی دەبات، بەڵكو خەریكە عێراقیش بەرەو هەڵدێرێكی سەخت دەبات، سەبارەت بەم بارودۆخە شوان محەمەد تەها پەرلەمانتاری عێراق لە لیستی هاوپەیمانی كوردستانی لە لێدوانێكی تایبەتی بۆ گوڵان جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە رۆژ لەدوای رۆژ بارودۆخەكە بەرەو خراپتر هەڵدەكشێت و هیچ هەنگاوێكیش لەلایەن حكومەتەوە بۆ چارەسەركردنی بارودۆخەكە نابیرنرێت لەمبارەوە دەڵێت:(ڕەوشی عێراقی زۆر ئاڵۆزەو ڕۆژ لەدوای ڕۆژیش ئاڵۆزتر دەبێت، چونكە بۆ هەموو قەوارە سیاسییەكان ئاشكرابوو كە دەوڵەتی یاسا هیچ ئامادەیی تێدا بەدی ناكرێت تا ڕێچكەی پرۆسەی سیاسی بگۆڕێت، چونكە هەرچی لە عێراقدا ڕوودەدەن بریتی نین لە كۆمەڵە هەڵەیەكی یەكبەدوایەك كە دەوڵەتی یاسا ئەنجامی دەدات، بە قەد ئەوەی پیادەكردنی میتۆدێكی سیاسییە، ئەگەر ئەوانە هەڵە بوونایە، خۆ دەكرا هەڵەكان ڕاست بكرێنەوە، بەڵام دەوڵەتی یاسا نەهجێكی دیاریكراو پیادە دەكات و لە میانەی ئەو نەهجەوە دەیەوێت عێراق بەو ئاقارە ترسناكەدا ببات كە خۆی دەیەوێت بەو شێوەیە بیبات، ئەو نەهجە سیاسییەش بەلای زۆربەی قەوارە سیاسییەكانەوە شاراوە نییەو ڕوون و ئاشكرایە، هەر بۆ نموونە ئەو ڕێگەچارە بژاردانەی دەوڵەتی یاسا بۆ گەلی عێراقی دایناوەو لەلایەن مالیكییەوە پێشكەشی گەلانی عێراق كراوەو كە دەیسەلمێنێ ڕەوشەكە زۆر مەترسیدارەوە ڕێگەچارە بژاردەكان بەو چەشنەی خوارەوەیە یان شەڕی تایەفەگەری، یان دابەشبوونی عێراق، یان دیالۆگ، یان هەڵبژاردنی پێشوەختە، ڕێگەچارەی یەكەم و دووەمیان ڕێگەچارەی سیاسی نین بەقەد ئەوەی هەڕەشەن، دواتر پەنابردنە بەر هەڵبژاردنی زووی پێشوەختەش ئەوە خۆی لە خۆیدا ڕاكردنێكە لەو كێشە سیاسییانەی كە هەن و دەیەوێت كێشەكان لە قۆناغێك بۆ قۆناغێكی تر بگوازێتەوە، سەبارەت بە بژاردەی تریشی كە دیالۆگ و لێكحاڵیبوونە، دەوڵەتی یاسا هەمیشە لە هەوڵدایەو كردوویەتە خوو، لیژنە پێكبهێنێت و بۆ ماوەیەك هەمووان سەرقاڵ بكات و لە پاش ماوەكە ئیتر بە گرژییەك و هەڵچوونێكی سیاسی هەموو دەرئەنجامەكان دەگەیەنێتەوە چوارگۆشەی یەكەم، كەواتە ئێستا عێراق كەوتۆتە بەردەم دوڕیانێكی زۆر سەختەوە، ئەوەی زیاتر ترسناك بێت، دیارە ململانێ سیاسییەكان گەیشتنە شەقامی شیعەو شەقامی سوننی، وەك ئاشكراشە شەقام زمانی تایبەتی بە خۆی هەیە لە یەكلاكردنەوەی كێشەكاندا، من وەك ئەندامێكی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق پێموایە بەم شێوەیە عێراق لە ناوەوە لەبەردەم هەڕەشەیەكی یەكجار مەترسیداردایە، ئەوەی لە دەرەوەش ڕوودەدات، هەموو لایەك دەزانن كە ئێمە لە ناو گڕكانەكەداین، هەموو ئەو ڕووداوانەی لە دەوروبەری عێراق ڕوودەدەن بە شێوەی نێگەتیڤ ڕەنگدانەوەی لەسەر باری سیاسی عێراق دەبێت. بۆیە لەم بارودۆخەدا یان دەبێت نەتەوە یەكگرتووەكان ڕاستەوخۆ چاودێری ڕەوشی سیاسی عێراق بكات، یان شەڕێكی تایەفەگەری لە عێراق ڕوودەدات و ڕەنگە ئەوسا چارەسەركردنی هەروا ئاسان نەبێت و دواڕۆژێكی لەمەی ئێستا سەختتر بێنێتە بەردەممان)).
كەواتە ئێستا عێراق بەبارودۆخێكدا تێدەپەڕێت كە هەموو مەسەلەكان كەوتوونە دەست شەقام، لەبەر ئەوەی پەرلەمانتارانی دەوڵەتی یاسا كارێكیان كردووە كە پەرلەمانیش نەتوانێت كۆبوونەوەی خۆی بكات یان بتوانرێت لەناو پەرلەماندا مەسەلەكان تاوتۆ بكرێت، سەبارەت بەم لایەنە پەرلەمانتار ناهیدە داینی لە لیستیی ئەلعێراقیە لە لێدوانێكی تایبەت جەختی لەسەر ئەم لایەنە كردەوە و ئاماژەی بەوەكرد ئێستا بەهۆی ناكۆكیەكانی ناو پەرلەمان و كەموكورتی لە نیسابی قانوونیی پەرلەمان ناتوانێت كارەكانی خۆی بەڕێوەبەرێت، لەمبارەوە وتی:(ئێمە وەكو پەرلەمان تاكو ئەمڕۆ هیچمان نەكردووە و مایەی داخە كە نەتوانرا دانیشتنی نائاسایی ئەنجامبدەین، هەروەها تاكو ئێستاش هەوڵدان هەیە بۆ پەكخستنی كار و ئەركەكانی پەرلەمان و تەنانەت هەوڵدانیش هەیە بۆ رێگەگرتن لە ئەنجامدانی كۆبوونەوە، ئەوەیش بەرێگەی دروستكردنی قەیران و یان تێكدانی نیسابی قانوونی بۆ ئەوەی دانیشتن نەكرێت و پەرلەمان بڕیارێك لەبارەی خۆپیشاندەرانەوە دەربكات، ئەمە لە كاتێكدایە كە من پێموایە ئەوانەی خۆپیشاندان ساز دەكەن تەنانەت ئەوجا لە هەر شوێنێكی عێراق بن، پێویستە رێزی ئەوەیان لێبگیرێت كە هاونیشتمانی عێراقین و داخوازییەكانیان جێبەجێ بكەین، بۆیە لەكاتێكدا نەتوانرێت وەڵامیان بدرێتەوە، ئەوا مەسەلەكە دەكەوێتە دەست شەقام، بۆ ئەوەی حكومەت ناچار بێت وەڵامیان بداتەوە و داواكارییەكانیان بۆ جێبەجێ بكات، ئەمەش ئەوەی سەلماند كە سیاسەتوانەكان لە قۆناغی رابردوودا نەیانتوانیوە داواكارییەكانی هاووڵاتیان جێبەجێ بكەن و بارەكە گەیشتە ئەو ئاستەی كە تیایدا كەس چیتر ناتوانێ لەسەر ئەو بارە بێدەنگ بێت و ئەوە بوو لەئاكامدا جەماوەر هەڵستا، ئێمە وەك لیستی ئەلعێراقیە بە هاوكاری رەوتی سەدر و هاوپەیمانی كوردستانی داواكارییەكانیمان تەبەنی كردووە، بەڵام پێدەچی حكومەت ئەو ئامادەباشیەی تیانەبێت وەڵامیان بداتەوە)).
هاوكات هەر وەك كاردانەوەیەك لەسەر ئەم بارودۆخە لە كۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیرانی حكومەتی عێراقیشدا وەزیرەكانی هاوپەیمانی كوردستانی و لیستی ئەلعراقیە بایكۆتی دانیشتنەكەیان كردووە، ئەمەش وەك بەڕێز دیندار دۆسكی وەزیری كۆچ و كۆچبەرانی عێراق لە لێدوانێكی تایبەت بۆ گوڵان ئاماژەی پێكرد، ئەم هەڵوێستە هاوسۆزی بووە لەگەڵ رافع عیساوی وەك وەزیر نەك پاسەوانەكانی لەبەر ئەوەی گونجاو نییە حكومەت هێز بنێرێتە سەر وەزیرێكی خۆی، سەبارەت بەم باسە و بارودۆخی ئێستا دیندار دۆسكی بەمجۆرە رای خۆی بۆ گوڵان دەربڕی و وتی:(رەوشەكە زۆر مەترسیدارە ئەو تەعبئەیەی هەردوولا نەك لایەك بە تەنیا، زۆر مەترسی بەدواوەیە، مەگەر چارەسەری هەندێ گرفت بكرێت ئەو داخوازیانەی خۆپیشاندەران جێبەجێ بكرێت، مەرج نییە ئەو یاسایانە هەمووی لاببرێت، بەڵكو هەموار بكرێتەوە، وەكو یاسای لێپرسینەوەو دادپەروەری و یاسای چواری تیرۆر، ئەگەر بەراشكاوی بدوێم، ئەوا حوكمڕانی بەم شێوەیە بەڕێوەناچێت، هەست دەكرێت تایەفەیەك یان لایەنێك حوكم دەكات و لایەنەكانی دیكەی وەكو كورد و عەرەبی سوننە پەراوێز خراون، لەبەر ئەوە تێبینی دەكرێت تاكڕەوی هەیە، ئەو لایەنانە هەست ناكەن شەراكەتی راستەقینە لەناو حكومەتدا هەیە یان بەشداربن وەكو دۆسێی ئەمنی، من پێم وایە كە سەرۆك وەزیران و حزبەكەی ئامادەنین گوێ لە خەڵكەكە بگرن و بەدواداچوون بۆ داخوازییەكانیان بكەن بە تایبەتی ئەوەی لیستی عێراقیە یان شەقامی سوننی داوای دەكات، من هیچ گەشبین نیم بە ئاییندەی ئەو وڵاتە ئەگەر وەزعەكە بەم شێوەیە بڕوات. بۆیە پێموایە بەرەو ئاییندەیەكی نادیار دەچێت، قەیران لەگەڵ هەرێمی كوردستان هەیە، ئێستاش قەیرانێكی دیكە لەگەڵ عێراقیە و گەورەتریش بووە لەگەڵ عەرەبی سوننە، ئەو هەموو قەیرانە كەڵەكە دەبن و ئینجا نە حكومەتی عێراق و نە پرۆسەی سیاسیش بەرگەیان دەگرن دواتر دەڕووخێت، عێراقیش بەرەو شەڕی ناوخۆو درێژخایەن دەبەن وەكو ساڵی 2006 و 2007 ئەنجامەكەش دیارە دابەشبوونی عێراقە بۆ چەند وڵاتێك، یانیش دەبێت ئێمە وەكو وڵاتێكی دیموكراتی ڕێز لەو خەڵكە بگرین چەندن و قەبارەكەیان چەندە، تا كەس هەست بە پەراوێزخستن نەكات لە ئاییندەی ئەم وڵاتە دڵنیابێت، بنیاتی ئەم وڵاتەش لەسەر بناغەی هاووڵاتی بوون بێت، بۆیە هەڕەشە كردن یان تێكەڵاوبوونی سوپا بۆ ناو كێشە ناوخۆییەكان هەرگیز رەوا نییە، چونكە لە دەستووردا هاتووە كە سوپا نابێت دەست وەرداتە ئەو بابەتە، چونكە ئێمە لە دەوڵەتێكی دیموكراتین خەڵكیش ئازادە چی دەڵێن و دێنە سەرجادە گوزارشت لەبیروبۆچوونی خۆیان دەكەن، كە ئەمەش مافێكی دەستووریە كە داخوازییەكانی خۆیان بخەنەڕوو چ وەكو كورد یان عەرەبی سوننە، جا ئەگەر ئەو ئازادییە نەدەینە ئەو خەڵكە چ جیاوازییەكمان دەبێت لەگەڵ رژێمە تۆتالیتارییەكان، ئێستاش سوپا هاتووەتە سەرجادە بە بیانووی روونەدانی كاری تیرۆریستی و پارێزگاری كردن لە خۆپیشاندەران ئەمە سەرپێچی كردنە لە دەستوور، گوزارشت كردنیش لە پێكهاتە مانای تایفی نییە، پێویستە حكومەت مامەڵە لەگەڵ داخوازییەكان بكات نەك خەڵك تۆمەتباربكات بە مەیلی تایفی و پیلانی دەرەكی و تەخوین.))
سەبارەت بە بەشدارینەكردنیشیان لە كۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیران دۆسكی بە گوڵانی راگەیاند:(ئەمە جۆرە هاوسۆزییەكە لەگەڵ وەزیری دارایی رافع عیساوی، نەك لەگەڵ پاسەوانەكانی، كە بەهەر شتێك تاوانباركرابن ئەوە كێشەیەكی دادوەرییەو رێچكەی خۆی وەردەگرێت، بەڵام لەبەر ئەوەی كە دەڵێین هێزە ئەمنییەكان هێرشیان كردۆتە سەر ماڵیان و بە شێوەیەكی نایاسایی رەفتاریان كردووە، كە ئەمە رێز نەگرتنە لە وەزیرێك، بۆ ئەم هەفتەیە وەكو هاوسۆزییەك بووە)).
لەبری چارەسەركردنی كێشەكان قەیرانی دیكە دروستدەكرێن




ئەوەی لەم بارودۆخە تێبینی دەكرێت ئەوەیە لەبری ئەوەی حكومەتی عێراق هەوڵبدات كێشەكان چارەسەر بكات، بۆ شاردنەوەی كێشەیەك قەیرانێكی دیكە دروست دەكات، هەڤاڵ كوێستانی پەرلەمانتاری عێراق لەسەر لیستی بزووتنەوەی گۆڕان لە لێدوانێكی تایبەتی بۆ گوڵان جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە كە حكومەتی عێراق وەك حكومەتێكی دیموكراتی هەوڵی چارەسەكردنی كێشەكان نادات، بەڵكو قەیرانی دیكە دروست دەكات و لەمبارەوە بەمجۆرە رای خۆی بۆ گوڵان خستەڕوو:(بەڕای من كێشەی سەرەكیی لە عێراقدا دوو كێشەن، یەكێك ئەوەیە ئەوانەی كە حوكمڕانی دەكەن بە پێچەوانەی حوكمڕانانی وڵاتانی دیكەی مەدەنی و دیموكراتی كە كاتێ گرفتیان دەبێت هەوڵدەدەن ئیدارەی بكەن بە شێوەیەكی وا كە پێشكەوتنی وڵات و سیستەمەكانی تێدابێت، بەڵام بە پێچەوانەوە لە وڵاتانی وەكو ئێمەدا حوكمڕانان لە باتی ئیدارەدانی ئەو جیاوازییانە هەوڵدەدەن بیانسڕنەوە، بەڵام ئەو ناكۆكیانە كە مێژوویین یان نەتەوەیین یان ئایدیۆلۆجین یان ئایینین لە جیاتی چارەسەركردن، دێن قەیرانی دیكە دەخەنەوە تا كێشە سەرەكییەكان لەبیر بچنەوە كە هەرگیز لەبیر ناچنەوە، كێشەیەكی دیكە نەمانی متمانەیە لە نێوان پێكهاتەكانی عێراق نە سوننە متمانەی بە شیعەیە نە شیعە متمانەی بە كورد و سوننەیە، نەكورد متمانەی بە هیچیانە، ئەوە وادەكات هیچ پرۆژەیەكی چاكسازی یان گفتوگۆیەكی جددی لە نێوان لایەنەكاندا دروست نەبێت بەمەبەستی چارەسەركردنی كێشەكان، ئەگەر لایەنە پەیوەندیدارەكان بگەڕێنەوە سەر مێزی گفتوگۆو دەست بخەنە سەر هۆكاری دروستبوونی كێشەكان و چارەسەری بۆ بدۆزنەوە دەكرێ هیچ نەبێت لەم قۆناغەدا لەگەڵ یەكدی بژین، تا قۆناغێكی دیكەی كە رەنگە چارەسەری دیكە لەگەڵ خۆیدا بێنێ، بۆیە ئەگەر كێشەكان چارەسەر نەكرێن بەو وەزعەی كە ئێستا هەیە بە تایبەتی بەهۆی دەخالەتی دەوڵەتە دراوسێكان و دەرەكی لە ئیش و كارەكانی عێراقەوە، یان ئەو ئاڵوگۆڕەی لەو وەزعەی كە لە سوریادا هەیە كە رەنگە بە رووخانی رژێمی ئەسەد كۆتایی بێت، كاردانەوەكانی لەسەر كێشەكانی عێراق زۆر زیاتر دەبن، بۆیە ئەگەر چارەسەرەكان پێش رووخانی ئەو رژێمە بن لەوانەیە ئاسانتربن، ئەگەر چارەسەر نەكرێن رەنگە سیناریۆی زۆر هەبن لەوانە شەڕی تایفی رووبدات، مەبەستم لە نێوان پێكهاتەكان، كە رەنگە بەرەو دابەشبوونی عێراق بڕوات، ئەمە ئەگەرێكی ناڕوونە بۆ هەموو پێكهاتەكان، چونكە هەر یەكێكیان لەوانە ئەگەر عێراق بەرەو دابەشبوون چوو پەیوەندیی لەگەڵ وڵاتێكی دراوسێوە هەیە كە ئەوانیش هەریەكەیان ئەجندای خۆیان هەیە لە عێراق، بۆیە ئەم دابەشبوونە ئەگەری بەردەوامبوونی شەڕی نێوان پێكهاتەكانی بەدواوەبێت، لەنێوان ئەو بەشانەی كە لە عێراقێكی لەتبووەوە دروست دەبن، كە ناوچەكە دەخاتە ناو نائارامیەكی زۆرەوە، بۆیە من ئەو ئەگەرەیان زۆر بەزەحمەت دەزانم لەبەردەم ئەو دەوڵەتانە تەنانەت لەبەردەم ئەمریكاش كە زۆر بەتەنگ ئەوەوە بێت ئارامی لە ناوچەكەدا هەبێت)).



بەكارهێنانی دادگای فیدراڵی
بۆ ئیفلیجكردنی كارەكانی پەرلەمان
نوری مالیكی و لیستەكەی رێگەی ئەوە نادەن ئەندامانی دادگای فیدراڵی دووبارە هەڵبژێردرێنەوە، بۆ ئەوەی ئەم دادگایە شەرعیەتێكی ئەتۆی هەبێت كە پێكهاتەكان متمانەی پێبكەن، لەمەش زیاتر نوری مالیكی ئەم دادگایەی كردۆتە ئامرازێك بۆ ئەوەی هەر بڕیارێك هەڵبوەشێنێتەوە كە دژی خۆی یان لیستەكەی بێت، لە هەفتەی رابردوو پەرلەمانتارانی عێراق پرۆژە یاسایەكیان بۆ دیاریكردنی خولی هەر 3 سەرۆكایەتیەكە خستۆتەڕوو، بەڵام پیشنیاری ئەم پرۆژە یاسایە ئاڵۆزی بەدوای خۆیدا هێنا، سەبارەت بەم لایەنە جومعە عەتوانی پەرلەمانتاری عێراق لە لیستی هاوپەیمانی نیشتمانی لە لێدوانێكی تایبەتی بۆ گوڵان جەختی لەسەر ئەوەكردەوە كە پەرلەمان مافی پێشكەشكردنی پرۆژە یاسای نییە، بەڵكو پێویستە ئەم پرۆژەیە بنێردرێت بۆ ئەنجوومەنی وەزیران، پاشان ئەنجوومەنی وەزیران یان سەرۆك كۆمار پرۆژە یاساكە پێشكەش بكات، لەمبارەوە عەتوانی وتی: (تاكو ئێستا هیچ لێژنەیەك دەستنیشانكراوە لەبارەی دیاریكردنی خولەكانی هەر 3 سەرۆكایەتییەكان، لەبەرئەوەی مەسەلەكە هێشتا لە خوێندنەوە و گفتوگۆیە لەنێوان قەوارە سیاسییەكان، لەمەش زیاتر پێشكەشكردنی پرۆژەی یاسا بەپێی دەستوور دەبێت لە ئەنجوومەنی وەزیرانەوە پێشكەش بكرێت، بەڵام ئەم یاسایە لە ئەنجوومەنی نوێنەرانەوە پێشكەشكراوە، بۆیە دادگای فیدراڵی رەتیدەكاتەوە ئەنجوومەنی نوێنەران پڕۆژە یاساكان پێشكەش بكات، بەڵكو خۆی لەخۆیدا پێویستە لەسەر ئەنجوومەنی نوێنەران رەشنووسی یاساكان بنێرێت بۆ ئەنجوومەنی وەزیران و پاشان ئەنجوومەنی وەزیران پێشكەشی پەرلەمان بكات یانیش ئەوەیە سەرۆك كۆمار رەشنووسی ئەو یاسا-یە پێشكەش بكات بۆ پەرلەمانی عێراقی، هەربۆیە سەرچاوەی ئەم كێشەیە پەیوەستە بە دەستووریی و نادەستووریی رەشنووسی ئەو یاسایە، خاڵێكی دیكەش ئەوەیە تاكو ئێستا هیچ رێككەوتنێك لەنێوان قەوارە سیاسییەكان رووینەداوە لەسەر ئەم رەشنووسە لەبەرئەوەی رەشنووسەكە دەڵێ ئەم یاسایە كاری پێدەكرێت پاش ئەوەی دەنگی لەسەر بدرێت و بە لەلایەنێكی دیكەشەوە و هەروەك ئێوەیش بەئاگان لیستی دەوڵەتی یاسا بەشێوەیەك سەیری مەسەلەكە دەكەن كە پێیانوایە ئامانجی سەرەكیی ئەم یاسایە تەنیا سەرۆك وەزیرانە لەبەرئەوەی بەخۆیان باش لەوە بەئاگان كە ماوەی سەرۆكایەتیی سەرۆك كۆمار بە 2 خول دیاریكراوە، هەروەك كە لە دەستووری عێراقیدا دەستنیشان كراوە، بۆنموونە پەرلەمان هیچ كێشەیەكی نییە لەوەی كە لیستی عێراقییە ئەڵتەرناتیڤێك بۆ جێگەی بەڕێز ئوسامە نوجەیفی بێنێت، بەڵام لیستی دەوڵەتی یاسا پێیانوایە خودی بەڕێز مالیكی كراوەتە ئامانج و هەربۆیەیش دەوڵەتی یاسا ئامادەیە تانە لەبەردەم دادگای ئیتیحادی پێشكەش بكات، هەربۆیە مەسەلەكە كەوتۆتە ئەم چوارچێوە یاسایی و دەستوورییە، كەواتە لەم حاڵەتەدا هەتا ئەگەر یاساكە بخرێتە دەنگدانیشەوە كە پێشبینی دەكرێت لیستی سەدر و ئەنجوومەنی باڵا و هاوپەیمانی كوردستان و ئەلعراقیە دەنگی بۆ بدەن، زۆرینەش بەدەست بهێنێت، ئەوا لیستی دەوڵەتی یاسا بەرێگەی دادگای فیدراڵی رەتیدەكاتەوە)).
قسەكانی جومعە عەتوانی ئاماژەیەكی ئاشكران بەوەی كە دادگای فیدراڵی بڕیارەكانی بۆ بەرژەوەندی لیستی دەوڵەتی یاسا و شەخسی مالیكی یە، بەڵام پرسیار لێرەدا ئەوەیە ئایا وڵاتێك بەمجۆرە بێت بەرەو چ ئاقارێك هەنگاو هەڵدەگرێت؟ سەبارەت بەم لایەنە نازم عەبدوڵڵا ئەندامی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان لە لێدوانێكی تایبەتی بۆ گوڵان ئاماژەی بەوەكرد، كێشەی سەرەكی لە نەریتی حكومڕانییە لە عێراق، هەتا ئەمەش چارەسەر نەكرێـت ئاییندەی ئەم وڵاتە دیار نابێت، لەمبارەوە بەمجۆرە هەڵوەستەی لەسەر ئەم پرسە كردو وتی:(وەك ئەوەی چاودێران تێبینیان كردووە، هەرگیز حكومڕانی عێراق جێگەی گەشبینی نەبووە، چونكە رۆژگارێك كە سوننە باڵادەست بووە، مەبەستم ئەوەیە تا ساڵی 2003 كە حزبی بەعس حكومڕان بووە، بەشی زۆری عەرەبی سوننەبوون كەمتر پێكهاتەكانی دیكە بەشدار بوون، بۆیە ئەوانی دیكە خۆیان بە مەزڵوم و بەشخوراو زانیووە، لە دوای 2003 وەش كە حوكمی عێراق كەوتۆتەدەست لایەنێكی دیكە، لایەنەكانی دیكە بە هەمان شێوە خۆیان بە بەشخوراو دەزانن، بێجگە لەمە كوردیش كە كۆمەڵێك ماددەی دەستووری هەیە وەكو ماددەی 140 تا ئێستا بەندێكیشی لێ جێبەجێ نەكراوە، كەواتە عێراق لەم 10 ساڵەی رابردوودا هەروەكو خۆی ماوەتەوە، واتە نەباری سیاسی و ئابووری و نە باری خزمەتگوزاری بەرەوپێشەوە چووە، بۆیە پێویستە سیاسەتمەدارەكان بیر لە چارەسەر بكەنەوە ئەویش چەند ئەگەرێك لەبەردەمدان، یەكەمیان هاتنەپێشەوەی هەموولایەنەكان بۆ دۆزینەوەی چارەسەر، بە ناوچە سوننییەكانەوە كە ئێستا خۆپیشاندان دەكەن هەروەها حكومەتیش لەگەڵ هەرێمی كوردستان، ئەمە خاڵی یەكەم ئەگەر ئەمە نەكەن ئەوە خاڵێكی دیكە دێتە پێشەوە ئەویش ئەوەیە كە عێراق بەرەو مەترسیی زیاتر دەچێت و رەنگە بەرەو پارچەبوون بچێت)).




لەبەرامبەر ئەم مەترسیە كە خەریكە دەبێتە كۆدەنگی نێوان سیاسەتمەدران و رۆژنامەنووسان، بەرپرسیاریەتی سەرەكی دەكەوێتە سەر لایەنی حكومڕان كە لیستی هاوپەیمانی نیشتمانیە، بۆ ئەوەی گوشار بخەنە سەر نوری مالیكی و دەوڵەتی یاسا پابەند بێت بە دەستوور و ئەو رێككەوتننامانەی ئیمزا كراون، بەڵام پرسیار لێرەدا ئەوەیە ئایا ئەم هەنگاوە لە هاوپەیمانی نیشتمانییەوە دەستپێدەكات؟ بێگومان وەڵامی سادە بۆ ئەم پرسیارە ئەوەیە ئەگەر ئەم هەنگاوە دەست پێنەكات، ئەوا دەبێت عێراق چاوەڕێی ئاییندەیەكی نادیار بكات.