لەدەسپێكی سەرهەڵدانی ڕاپەڕینەكانی سوریا زۆربەی چاودێرانی سیاسیی لەو بڕوایەدابوون، بەشار ئەسەد زوو دەسەڵات بەجێدەهێڵێت ناگاتە ئەوەی پێشبینی بكرێت سوریا ببێتە گۆمی خوێن، لەمەش گرنگتر پێشبینییەكان بەوجۆرە بوون هەتا ئەگەر بەشار ئەسەدیش مل نەدات بۆ وازهێنان لەدەسەڵات، ئەوا كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بواری ئەوە نادات، میلۆسۆڤیچێكی دیكە دروست بێتەوە و وڵاتێك خەڵتانی خوێن بكات، بەڵام بەداخەوە هەموو مەزندەكان بە پێچەوانە دەرچوون، ئێستا نەك هەر لاسایی سلۆبۆدان میلۆسۆڤیچ دەكات، بەڵكو ئەوەی ئەسەد بە گەل و وڵاتی سوریای دەكات، هەرگیز میلۆسۆڤیچ نەیتوانیوە بە یوگسلافیای پێشوو و كۆسۆڤۆی بكات،
لەبەرامبەریشدا ئەوەی چاوەڕوان دەكرا كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لە كۆتاییشدا بێت وەك چۆن دەستێوەردانی لە كۆسۆڤۆ و سربیا كرد و سنوورێكی بۆ میلۆسۆڤیچ دانا، بەڵام وا نزیكەی دووساڵە ئەسەد لە میلۆسۆڤیچ خراپتر دەكات و هەتا ئێستاش هیچ دەنگۆیەك نییە كە نە هێزەكانی ناتۆ نە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هیچ هەڵوێستێك بەرامبەر سوریا وەربگرن. تەنانەت شەڕ و پێكدادانەكانی حەلەب لە چەند ڕۆژی ڕابردوو لەنێوان چەكداران و سوپاكەی ئەسەد لەگەڵ ئەوەی كار گەیشتۆتە ئەوەی زۆر شوێنی حەلەب بسووتێت و بەدەیان لاشەی كوژراو لە شەقامەكانی حەلەب بڵاو ببنەوە، بەڵام هێشتا كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بێدەنگە و هیچ جووڵەیەكی نییە و لەمەش خراپتر ئەوەیە وەزیری بەرگری ئەمریكا ئاماژە بەوە دەكات كە ڕژێمی ئەسەد جیگۆڕكێ بە چەكە كیمیاییەكانی دەكات، ئەمەش مانای ئەوەیە ئەگەر ئەو ڕژێمە بگاتە حاڵەتێكی خراپ ئەوا بەبێ سێ و دوو ئەو چەكەش بەكاردێنی، بەتایبەتی ئەگەر شەڕ و شۆڕ بكەوێتە ناو دیمەشق و مەترسی لەسەر ڕووخانی ڕژێمەكە دروست بێت. سوپاكەی ئەسەد
هێشتا لە سوپای سوریای ئازاد بەهێزترە
جیاوازی ڕژێمی بەعسی ئەسەد، لەگەڵ ڕژێمی بەعسی سەدام ئەوەیە، كە ڕژێمی بەعسی سەدام ڕژێمی كەمینەی سوننە بوو، بەڵام ڕژێمی بەعسی ئەسەد ڕژێمی كەمینەی عەلەوییە كە بەشێكن لە مەزهەبی شیعە، هەربۆیە پێكهاتەی سوپا و ئەمن و موخابەراتی ڕژێمی سەدام حوسین چۆن بوو، پێكهاتەی سوپا و ئەمن و موخابەراتی سوریا بەهەمان شێوەیە و، بەشێوەیەك مەشق و ڕاهێنانیان پێكراوە كە چارەنووسیان بەسترابێتەوە بە چارەنووسی ڕژێمەكەوە، ئەگەر ئەو ڕژێمە بڕووخێت، ئەوا چارەنووسی ئەوانیش چارەنووسێكی باشتر نابێت، بۆیە لەم چوارچێوەیەدا گرنگە بە وردی هەڵوەستە لەسەر خوێندنەوەی پێكهاتەی سوپا و ئەمن و موخابەراتی ئەو ڕژێمە و ئاستی داپلۆسینی دڕندانەی ئەو هێزە بكرێت كە ئێستا لەبەر دەستی ڕژێمەكەی ئەسەد دایە، لە بەرامبەردا ئەگەر بەراوردێك لە نێوان ئۆپۆزسیۆنی سوریا و ئۆپۆزسیۆنی عیراقی پێش ڕووخانی ڕژێم بكەین، ئەوا دیسان دەبینین كە ئاستی ئۆپۆزسیۆنی سوریا لە ئاستی ئۆپۆزسیۆنی عێراقی پێش ڕووخانی ڕژێمی سەدام حوسیێن باشتر نییە، چۆن ئۆپۆزسیۆنی عێراقی نەیاندەتوانی ڕژێمی بەعسی عێراق بڕووخێنن، بەهەمان شێوە زۆر زەحمەتە كە ئۆپۆزسیۆنی سوریا بەم پێكهاتەی ئێستایەوە بتوانێت كە ڕژێمی ئەسەد لە دیمەشق بڕووخێنێت، بۆیە لەم چوارچێوەیەدا ئەگەر كورد لە چوارچێوەی ئۆپۆزسیۆنی سوریا وەدەرنێین، ئەوا دەبێت خوێندنەوەی كوردی سوریا بۆ كۆی هاوكێشەكە وەك خوێندنەوەی سەركردایەتی سیاسیی هەرێمی كوردستان بێت لەپێش ڕووخانی ڕژێم و بەشداری لە ئەجیندای هیچ بەرەیەكی ئۆپۆزسیۆندا نەكەن هەتا مافەكانی كورد دیاری نەكرێت، هەروەك چۆن سەركردایەتی هەرێمی كوردستان پیش ڕووخانی ڕژێمی پێشووی عێراق ئەو مافانەی بە ئۆپۆزسیۆنی عێراقی سەلماند، بەڵام ئێستاش ئەگەر دەسەڵاتیان هەبێت نەك پەشیمان دەبنەوە، بەڵكو كوردستانیش داگیر دەكەنەوە، لەم چوارچێوەیەدا گرنگە دەست بخرێتە سەر ئەو ڕاستیە هەتا هاوپەیمانییەكی نێودەوڵەتی ئەوجا لەژێر چەتری نەتەوەیەكگرتووەكان بێت یان هاوپەیمانی ئەتڵەسی، یان هاوپەیمانییەكی ئارەزوومەندانە بێت بە سەركردایەتی ئەمریكا یان فەرەنسا، ئەوا مەسەلەی ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد لە سوریا كارێكی ئاسان نابێت، سەبارەت بەم لایەنە پرسیارمان لە پرۆفیسۆر ڕینۆد لیندرس ئوستادی پێوەندییە نیودەوڵەتیەكان و سیاسەتەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە زانكۆی ئەمستردام كرد، بەوەی ئایا تاچەند ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد لەم بارودۆخەی ئێستا مومكینە؟ پرۆفیسۆر لیندرسن بەمجۆرە وەڵامی گوڵانی دایەوەو وتی:(پێش هەمووشتێك، من لەگەڵ ئەو بۆچوونە نیم كە دەڵێت ڕژێمەكەی سوریا لەژێر سەركردایەتی بەشار ئەسەد بەرەو ڕووخان دەڕوات، لەبەرئەوەی من بە هیچ شێوەیەك لەگەڵ ئەو بۆچوونە نیم، چونكە ڕاستە ڕژێمەكەی سوریا چەندین پاشەكشەی بینیوە بەشێوەیەك كە چەند ناوچەیەكی لەدەستداوە هەروەها شەرعییەتیشی لەدەستداوە، بەڵام وێڕای ئەوەیش ڕژێمەكەی ئەسەد هێشتا هەر لە دەسەڵاتدا ماوەو جارێ زووە بۆئەوەی بیخەمڵێنین پاش ڕووخانی چی ڕوودەدات، تەنانەت كارەكتەرە نێودەوڵەتییەكانیش لەناویاندا توركیاش ناتوانێت ئاڕاستەی ڕووداوەكان بخەمڵێنن، بۆیە بەڕای من ئەوەی بۆ ئاییندەی نزیك پێشبینی دەكرێ ئەوەیە كە پێكدادانەكان بەردەوام بێت و بارودۆخەكان هەڵكشان بەخۆیانەوە ببینن و ئاستەكە دەگاتە ئەوەی كە هەردوو لایەن ئۆپۆزسیۆن و ڕژێمەكەی سوریا بجەنگن تا ئەو كاتەی كە تیایدا یەكێك لەلایەنەكان لە لایەنی بەرامبەر بەهێزتر بێت و ببێتە هۆی ڕووخاندنی لایەنەكەی دیكە، سەبارەت بە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەتایبەتی هێزی ڕۆژئاوا، بەڕای من مەسەلەكە ڕوون و ئاشكرایە كە وڵاتانی ڕۆژئاوا كە لە وڵاتانی ئەوروپاو ئەمریكا پێكدێن دەستێوەردان ناكەن بۆ ئەنجامدانی گۆڕانكاری یان بۆ هاوكاری ڕووخاندنی ڕژێمەكەی سوریا، ئەوان پێشوەختە هەڵستان بە سەپاندنی سزای ئابووری و ئابڵووقە لەسەر سوریا و تاڕاددەیەك پاڵپشتییان بە ئۆپۆزسیۆنەكەی سوریا پیشانداوە، بەڵام بەو ئاستە دەستێوەردانیان نەبووە بۆ ڕووخاندنی ڕژێمەكە و بەش بەحاڵی خۆم گومانم هەیە لەوەی واشنتۆن مەبەستی هەبێت ڕژێمەكەی سوریا بڕووخێت، هۆكاری ئەوەیش دەگەڕێتەوە بۆئەوەی كە دەرئەنجامەكانی كەیسەكەی سوریا نادیارەو ئەگەری ئەوەی لێ دەكرێ كە كاریگەریی لەسەر تەواوی ناوچەكە هەبێت، لەوانەیە ڕەشبین بم لە بۆچوونەكانم، بەڵام تەنانەت گەر وڵاتانی ڕۆژئاوا مەبەستیشیان هەبێت بۆ دەستێوەردان، بەڵام هیچ نیشانەیەك نابینم لەو بارەیەی كە ڕۆژئاوا پاڵپشتی لە ئۆپۆزسیۆن بكات و یارمەتییان بدات بۆ پێڕووخاندنی ڕژێمەكە)).قسەكردن لەسەر ئەوەی لەم قۆناخەدا ڕژێمی ئەسەد دەڕووخێت یان نە، ئەمە هیچ لەو مەسەلەیە ناگۆڕێت كە ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد حەتمیە و مەسەلەكە تەنیا كاتە، بەڵام ئەوەی لێرەدا گرنگە ئەوەیە ئەو كاتە درێژە نەكێشێت وەك لە ڕووخانی ڕژێمی سەدام حوسێن بینیمان ماوەی نزیكەی 12 ساڵی خایاند هەتا كار گەیشتە ئەوەی ئەمریكا بە تەنیا سەركردایەتی هاوپەیمانییەكی ئارەزوومەندانە بكات، لەم ڕوانگەیەوە ئەزموونی ڕووخانی ڕژێمی بەعسی عێراق، ئەزموونێكی تا بلێی تاڵە و هەموو بینیمان هەتا ئەو ڕژێمە ڕووخا عێراقیەكان چەند نەهامەتیان بینی، بۆیە لەم چوارچێوەیەدا دەكرێت باس لەو گۆڕانكاریانە بكرێت كە مەزندە دەكرێت دوای ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد لە ناوچەكە بێتە ئاراەوە، سەبارەت بەم لایەنە پرۆفیسۆر ڕینۆد لیندەرسن بەمجۆرە بۆچوونی خۆی سەبارەت بەو گۆڕانكارییانە خستەڕوو كە مەزندە دەكرێت دوای ڕژێمەكەی ئەسەد بێنە دی و وتی: (بەهەرحاڵ با گریمانەی ئەوە بكەین كە ڕژێمی ئەسەد دەڕووخێت، ئەوە بێگومان لەوحاڵەتەدا یەكەم كاریگەری لەسەر ئێران دەبێت، ئێران تووشی پاشەكشەیەكی گەورە دەبێتەوە پاش ڕووخانی ڕژێمەكە لەبەرئەوەی دەیان ساڵە ڕژێمەكەو ئێران هاوپەیمانن و هەروەها لەلایەنێكی دیكەوە ڕژێمەكەی ئێران و كاربەدەستەكان بەڕاشكاوەیی ڕایانگەیاندووە كە پاڵپشتی لە بەشار ئەسەد و ڕژێمەكەی ئێستای سوریا دەكەن، لەبەر هەمان هۆكار پێموایە ڕووخانی ڕژێمەكە لەبەرژەوەندیی عەرەبستانی سعودیە دەبێت لەڕووی ڕووبەڕووبوونەوەی نێوان ئێران و وڵاتانی سوننە لە ناوچەكە لەزمنیشیان عەرەبستانی سعودیە، پێموایە ئەم مەسەلەیە دەگۆڕێت، هەروەها پێموایە دەبێتەهۆی گۆڕینی هاوكێشەكە لە عێراقیشدا هەرچەندە ئێوە لە من باشتر لەم مەسەلەیە دەزانن، بەڵام هەموومان بیستوومانەو ئەوە دەخوێنینەوە كە سەرۆك وەزیرانی عێراق پیادەی سیاسەتی دەرەوەی ئێران دەكات و پاڵپشتی لە ڕژێمەكەی سوریا كردووە، لە لایەنێكی دیكەوە بێگومان ڕووخانی ڕژێمەكەی ئەسەد كاریگەرییەكی گەورەی لەسەر لوبنان دەبێت بەهۆی هاوپەیمانێتیەكەی نێوان حزبوڵلا و ئێران و ڕژێمەكەی سوریا، بێگومان حزبوڵڵا لەم ڕووەوە بووكەشووشەی دەستی ئێران و یان سوریا نییە، بەڵام هاوكات حزبوڵڵا پشت بە سوریا دەبەستێت وەكو دەروازەیەكی لۆژیستی بۆ ئازووقە، بۆیە ئەگەر هات و حزبوڵڵا دەروازەی سوریا لەدەستبدات ئەوە ئەوكات حزبوڵڵا هەست بە مەترسی دەكات لەبەرئەوەی پاش ڕووخانی ڕژێمەكەی سوریا ئەگەری ئەوە دەكرێت دوژمنەكانی حزبوڵڵا لە لوبنان لەدژی بجووڵێنەوە و هەروەها لەوانەیە ئەمریكاو تاڕادەیەك ئەوروپایش هەلەكە بقۆزنەوەو بارەكە بە گونجاو بزانن بۆئەوەی حزبوڵڵا سڕبكرێت یان لغاوگیری بكەن، یان هەوڵی ئەوە بدەن حزبوڵڵا چەك بكەن، هەربۆیە لەوانەیە حزبوڵڵا لەو حاڵەتەدا هەست بەو مەترسییانە بكات و وەكو كاردانەوەیەك لەوانەیە جووڵانەوەیەكی پێشوەختەی هەبێت و ئەو دەست بە جەنگ بكات بۆئەوەی ڕێگە بە كەس نەدات نزیك چەكەكەی بێتەوە و دەستێوەردانی بزاوەكەی بكات، هەر بۆیە بە كورتی زۆر شت ئەگەری گۆڕینیان هەیە، لەبەرئەوەی سیاسەتی هەرێمی جیاوازیی تێدایە، لەبارەی ڕژێمەكەی سوریاش بۆیە پاش نەمانی ئەو ڕژێمە ئەوە هاوكێشەی ناوچەكە كە دەگەڕێتەوە بۆ دەیان ساڵ بەرلەئێستا ئەوە دەگۆڕێت و لەوانەیە هێزی نوێ دروست بێت لە ناوچەكە)).
هاوكێشەی ناوچەكە
دوای ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد
ئەگەر لە ناونیشانی ئەم ڕاپۆرتەوە ئەو پرسیارە بوروژێنین، ئایا ئەو بارودۆخەی دوای ڕووخانی میلۆسۆڤیچ لە بەلكان هاتە ئاراوە بە ڕووخانی ئەسەد هەمان گۆڕانكاری لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دێتە ئاراوە؟ ئەم بەراوردكارییە ئەگەر لە ڕووكاردا بەرەو ئەوەمان بەرێت كە لەڕوویەكەوە ڕەفتارەكانی ئەسەد و میلۆسۆڤیچ لەیەكتری دەچن، ئەوا ئەمە مانای ئەوەنییە ئەو گۆڕانكاریانەی كە لە بەلكانی دوای میلۆسۆڤیچ ڕوویاندا، دوای ئەسەدیش هەمان گۆڕانكاری دووبارە بێتەوە، ئەمە لەگەڵ ئەوەی پێشبینییەكان تا ئاستیكی زۆر بۆ كورد هاوشیوەی كۆسۆڤۆ بێت و مەزندەكان بەوجۆرەن چۆن دوای نەمانی میلۆسۆڤیچ كۆسۆڤۆ بووە دەوڵەت، لەوانەیە دوای ڕووخانی ئەسەدیش بارودۆخێكی وا بێتە پێشەوە كوردستان بەرەو دەوڵەت هەنگاو هەڵبگرێت، بەڵام لەلایەكی دیكە كە ئەگەر لەسەر ئاستی دیموكراتی و جێگرەوەی ڕژێمی دوای ئەسەد قسە بكەین، ئەوا لەبەر ئەوەی ئۆپۆزسیۆنی سوریا هەتا ئیستا نەیتوانیوە نەخشەی ڕێگەی خۆی بۆ دوای ڕژێمی ئەسەد بە تۆكمەیی بخاتە بەردەستی جیهان، ئەوا مەترسی لەسەر ئەم خاڵە و سیستمی جێگرەوەی ڕژێمی بەشار ئەسەد جێگەی گومان و پرسیار كردنە، بە تایبەتی ئەگەر لایەنێكی ئیسلامی سیاسی جڵەوی بارودۆخی سوریا بگرێتە دەست و مافی نەتەوە و ئایینەكان و مەزهەبەكانی دیكەی سوریا لەبەرچاو نەگرێت و سوریا بەرەو شەڕێكی ناوخۆیی نەخوازراو پەلكێش بكات، لەم حاڵەتەدا ئەو مەترسیە دێتە ئاراوە كە لەدوای ڕووخانی ڕژێمی میلۆسۆڤیچ لە سربیا ئەو مەترسیانە بوونی نەبووە، سەبارەت بەو مەترسیانە پرسیارمان لە موفید جەزائیری ڕۆژنامەنووس و ئەندامی مەكتەبی سیاسی حزبی شیوعی عێراقی كرد، ئەویش بەمجۆرە ڕای خۆی بۆ گوڵان خستەڕوو وتی: (ئەگەر كاریگەرییەكانی لەسەر عێراق وەربگرین، بێگومان سوریا و عێراق دوو دەوڵەتی دراوسێی یەكن و لەچەندین ڕووەوە پێوەندی لەنێوانیاندا هەیە، بۆیە ئەوە شتێكی سروشتییە كە هەر شتێك لە هەر یەكێك لە وڵاتەكاندا ڕووبدات كاریگەریی لەسەر وڵاتی دیكە هەبێت، بەڵام خاڵی گرنگ لە كاریگەری گۆڕانكارییەكە دەكەوێتە سەر ئەوەی كێ جێگەی ڕژێمی ئەسەد دەگرێتەوە، ئێمە هەمیشە پاڵپشتیمان نواندووە و بانگێشتمانكردووە لەبارەی مافی گەلی سوریا بۆ گۆڕینی ڕژێم، بەڵام وتوومانە پێویستە گۆڕینەكە بەشێوەیەكی ئاشتییانە بێت، گەلی سوریا مافی خۆیەتی بەشێوەیەكی دیموكراسییانە ڕژێمێكی نوێ هەڵبژێرێت، هەروەها بەرهەڵستكاریمان هەبوو لەبارەی هەموو جۆرەكانی دەستێوەردانی بیانی و پڕچەك كردنی لایەنەكانی كەیسەكە لەبەرئەوەی پڕچەك كردن ئەگەری ئەوەی هەیە لەكۆتاییدا ببێتەهۆی وروژاندنی شەڕێكی ناوخۆیی كاولكار و لەوانەیشە لەئاكامدا ڕژێمێك بگاتە دەسەڵات كە بە خواستی گەلی سوریا نەبێت و بەشێوازێكی دیموكراسییانە هەڵنەبژێردرێت، بەڵكو بەزەبری هێزی چەكداری خۆی بسەپێنێت لەبەرئەوەی لایەنی براوەی جەنگ هەمیشە خۆی دەسەپێنێت، لەلایەنێكی دیكەوە مەترسی هەیە لە هەڵكشانی نفوزی قاعیدە و ڕێكخراوە تیرۆریستییەكانی دیكە، بەخشینی چەك و دەستێوەردان یاریدەدەر نییە بۆ دامەزراندنی سیستەمێكی دیموكراسی و مەدەنی كە زۆرینەی هێزە سیاسییەكان و زۆرینەی گەلی سوریا لەخۆبگرێت)).
ئەوەی موفید جەزائیری لێی دەترسێت مەسەلەی جێگرەوەی دوای ڕژێمی ئەسەدە، بەڵام واسق هاشمی چاودێر و شرۆڤەوانی سیاسیی و سەرۆكی گرووپی دیراساتی ستراتیژیی عێراقی ئەم مەسەلەیە بە شێوەیەكی دیكە سەیر دەكات و پێیوایە كە ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد كۆی هاوكێشە سیاسییەكە دەگۆڕێت، لەمبارەوەو لەلێدوانێكی تایبەت بەگوڵان بەمجۆرە هاتە ئاخاوتن: (كەیسی سوریا مەترسیی زۆر گەورەی لێ دەكرێت و ئەگەری ئەوە هەیە كاریگەری لەسەر زۆربەی وڵاتەكان هەبێت، بەڕای من كەیسی سوریا لەهەموو كەیسەكانی دیكەی بەهاری عەرەبی جیاوازە، لەبەرئەوەی سێ مەسەلەی زۆر گرنگ لە كەیسەكەی سوریا-دا هەیە، یەكەمیان: چەمكی هاوسەنگیی هێزەكان كە لەساڵی 1991ـەوە لەدەستمانداوە، ئێوەیش لەوە بەئاگان كە هەر لە 1945ـەوە تاكو 1991 ململانێ و شەڕی سارد هەبوو لەنێوان لایەنی سۆڤێتی و لایەنی ئەمریكی، بەڵام پاش 1991 دوای ڕووخانی یەكێتی سۆڤێت، ئەمریكا خۆی بووە سۆپەر پاوەری بێ هاوتا لە بەڕێوەبردنی جیهاندا، ئەمڕۆش لە هەوڵی ئەوەدایە دووبارە ڕۆڵی سۆڤیەتی پێشان بگێڕێت و هاوسەنگی دروست بكاتەوە، بۆ ئەمەش لەسەر كەیسی سوریا ئەو هاوسەنگیە دروست بكاتەوە، وەك دەشبینین هەتا ئێستا كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی نەیتوانیوە هیچ بڕیارێك لەبارەی سوریا دەربكات، لەئاكامیشدا هەوڵدان هەیە بۆ دابینكردنی چەك و كەرەستە بۆ ڕژێم و هەروەها بۆ ئۆپۆزسیۆنیش لە سوریا، مەترسیی دووەم: كێشانەوەی نەخشەی نوێی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەوپێیەی كە گونجاو بێت لەگەڵ ئاسایشی ئیسرائیل، بەڵام لەهەمووی مەترسیدارتر بەڕای من مەسەلەی هیلالی شیعی و سوننی-یە، تەنانەت گەر وڵاتانی كەنداو بێت یاخود ئێران، چەندین وڵات هاندەرن بۆ هەڵگیرسانی شەڕی تایفەگەری، بۆیە من پێموایە كە وڵاتان دەكەونە ژێر كاریگەریی ئەم مەسەلەیە، بۆنموونە عێراق و توركیا و ئێران و لوبنان و ئوردن، سەبارەت بە هەڵویستی فەرمی حكومەتی عێراق من پێموایە دەبێت حكومەتی عێراق بە لۆژیكانەتر مامەڵە لەگەڵ كەیسی سوریا بكات، لەم قۆناخەدا من وای دەبینم ڕۆژەكانی ئەسەد لە دەسەڵات دیاریكراوە، بەڵام تا ئەو ڕۆژە دیاریكراوانەش تەواو دەبن، ڕووبارێك خوێن لە سوریا دەڕژێت، هەربۆیە بەڕای من پێویستە بە حیكمەت و بە هێمنی لەم مەسەلەیەدا بجووڵێینەوە. ئەوجا ئەگەر پرسیاری ئەوە بكەین دوای ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد بارودۆخەكە چۆن دەبێت؟ من پێموایە دوای ڕووخانی ئەسەد چاوەكان دەكەونە سەر ئێران، لەبەر چەندین هۆكار، یەكەمیان: هاوپەیمانێتییە سێ قۆڵییە ستراتیژییەكەی نێوان ئێران و حزبوڵلا و سوریا بەكۆتا دێت، سوریا هێڵی بەرگریی پێشەوەیە، بۆیە پێموایە ئیدارەی ئەمریكی و وڵاتانی یەكێتی ئەوروپا هەوڵیان دەبێت بۆ لەرزۆككردنی كاروبارەكانی ناوخۆیی ئێران لەڕێگەی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی، ئەگەری لێدانێكی ئیسرائیلی – ئەمریكی هەیە، لەئاكامیشدا مەترسی دەكەوێتە سەر ناوچەكە بەتەواوەتی، سەبارەت بە عێراق لەبەر ئەوەی هاووڵاتیان بەشێوازی دیموكراتیانە دەتوانن دەسەڵات بگۆڕن، ئەوا لەوانەیە عێراق تاراددەیەك باشتر بێت و كەمتر كاریگەری لەسەر بێت، سەبارەت بە توركیا لەگەڵ ئەوەی توركیا خۆی بە وڵاتێكی دیموكراتی دەزانێت، بەڵام لەبەرامبەر كوردی توركیا دیموكراتی نییە، بۆیە لەوانەیە كێشەی بۆ دروست بێت، سەبارەت بە كوردیش لە تەواوی ناوچەكە، من وای دەبینم كوردەكان هەوڵیان دەبێت بۆ وەدەستهێنانی ماف و ئازادییەكان لە ناوچەكە لەبەرئەوەی من پێموایە كە كوردەكانیش خاوەن ماف و ئازادین هاوشێوە لەگەڵ نەتەوەكانی دیكە، هەربۆیە گۆڕانكارییەكان كاریگەریی زۆری لێدەكەوێتەوە و هەڵبەتە ئەو گۆڕانكارییە ئوردون-یش دەگرێتەوە، پێموایە كە گۆڕانكاری زۆر بە هێزەوە ڕوو لە ناوچەكە دەكات)).