حكومەتی عێراق گەورەترین بودجەی هەیە بەڵام خزمەتگوزاری سەرەكی دابین ناكرێت

حكومەتی عێراق گەورەترین بودجەی هەیە بەڵام خزمەتگوزاری سەرەكی دابین ناكرێت
ئەو قەیرانەی حكومەتی ئێستای عێراق دروستی كردووە، پێش هەموو شتێك كاروبارەكانی حكومەتی دووچاری شەلەل كردووە و وێڕای ئەوەی حكومەتی عێراق لەڕووی بودجەوە گەورەترین بودجەی لەبەردەستە، بەڵام دوای هەشت ساڵ و لەماوەی دوو كابینەی حكومەتی مالیكدا هێشتا نەتوانراوە خزمەتگوزارییە سەرەكیەكان بۆ هاووڵاتیان دابینبكرێت، ناهیدە داینی پەرلەمانتاری لیستی ئەلعراقیە سەبارەت بەخزمەتگوزاری كارەبا پێیوایە لەزۆربەی پارێزگاكانی ژێر دەسەڵاتی حكومەتی عێراق هەتا ئێستا خزمەتگوزاری كارەبا وەك پێویست نییە، لەمبارەوە و لەلێدوانێكی تایبەت بەگوڵان بەمجۆرە هاتە ئاخاوتن: ((ڕەوشی كارەبا لەئاستێكی زۆر خراپە لەناوچەكانی ناوەڕاست لەبەغدا و دیالا و بەسڕە و نەجەف و زۆربەی پارێزگاكانی دیكە، تەنانەت لەناو بەغدا-ی پایتەختیشدا هەندێك شوێنی تێدایە كە ڕۆژانە تەنیا چەند كاتژمێرێك كارەبایان هەیە، كێشەی كارەبا دەگەڕێتەوە بۆ كەسانێك لەناو وەزارەتی كارەبا كە هەوڵیان هەیە بۆ شكستهێنان بەكارەكانی وەزارەتی كارەبا بۆئەوەی شەخسی وەزیر لۆمە بكرێ و بەرپرسیارەتی ئەو شكستە لەئەستۆبگرێت و دەیانەوێ هەموو هەڵە و كێشەكان بخەنە سەر شانی وەزیر، بەواتای دەست لەناو وەزارەتی كارەبا هەیە كە كاردەكەن بۆ شكستهێنان بەوەزیر و كاروبارەكانی وەزارەتی كارەبا، ئەوەیش كە مایەی داخە ئەوەیە كە ئەو دەستانە ناسراون و دەزانرێت كێن، بەڵام لایەنە سیاسییەكان ناتوانن هیچیان لێبكەن و لەئاكامیشدا هەموو هەڵە و كێشەكان دەخەنە ئەستۆی وەزیری كارەبا، هەربۆیە من پێموایە كە كێشەی كارەبا كێشەیەكی هەڵبەستراو و بەمەبەستە و شتێك نییە بڵێین چارەسەری نییە. هەربۆیە ڕاشكاوانە دەیڵیم بێجگە لەهەولێر و سلێمانی و دهۆك كە لەژێر دەسەڵاتی حكومەتی هەرێمی كوردستانن، پارێزگاكانی دیكە هەموویان پێویستیان بەخزمەتگوزارییە، بەڵام پێموایە زی قاڕ و میسان و دیالا و بابل ئەو پارێزگا-یانەن كە بەڕاستی پێویستییان بەهەموو خزمەتگوزارییەكە)).



سەبارەت بەهۆكاری ئەم شكستەی حكومەتی مالیكی بۆ پێشكەشكردنی خزمەتگوزاری بۆ هاووڵاتیان پەرلەمانتار ناهیدە داینی بەمجۆرە هۆكارەكانی دەسنیشانكرد و گووتی: ((پێش هەموو شتێك گەندەڵی ئیداری، گەندەڵی هۆكاری سەرەكییە لەپشت تێكچوونی ڕەوشی خزمەتگوزارییەكان، یەكەم هۆكار: گەندەڵی ئیداری و دارایی كە لەفەرمانگەكانی دەوڵەتدا تەشەنەیكردووە، دووەم هۆكار: نەبوونی پلانی ستراتیژی و پلانی ئابووری لەوڵات و لەبری ئەوە سیاسەتێكی تێكهەڵكێش و تێكەڵبوونی دەسەڵاتەكان هەیە لەعێراق، نەبوونی پلانی ئابووری لەڕووی مامەڵەكردن لەگەڵ وەزارەتی پیشەسازی لەسەر ئەو بنەمایەی كە وەزارەتی پیشەسازی سەرچاوەی پیشەسازییەكانە و هەروەها لەڕووی مامەڵە لەگەڵ دۆسیەی كشتوكاڵی، سێیەم: هەبوونی خەڵكی ناشیاو، بەواتای دەستنیشانكردنی خەڵكی ناشیاو بۆ پۆستەكان هەر لەوەزیر و بریكارەكان لەكەرتی خزمەتگوزارییەكان و هەروەها لەدەزگا ئەمنییەكان تا دەگاتە پارێزگارەكان، كەسانی ناپسپۆر و ناشارەزایان بۆ پۆستەكانی دروستكردنی بڕیار دەستنیشانكردووە، ئەمەیش بۆتەهۆی داڕمانی كەرتە خزمەتگوزارییەكان لەبەرئەوەی ئەو كەسانە ناپیشەیی و ناشارەزان و لەكاروبارەكانی وەزارەت و فەرمانگەكانیان نازانن، خاڵێكی دیكە: نەبوونی چاودێری، هۆكارێكی دیكە: پشتبەستنی ئەنجوومەنی پارێزگاكان بە بەكارهێنانی كەرتە خزمەتگوزارییەكان بۆ مەبەستی هەڵبژاردنەكان كە بۆ هەندێك شوێن دابینی دەكەن و شوێنەكانی دیكە بێبەشن. هەربۆیە بەڕای من هەتا نەبین بەخاوەنی حكومەتێكی تەكنۆكرات، هەتا كەسانی پیشەیی نەگەنە پۆستی دروستكردنی بڕیارەكان كە پلانی ئابووری داڕێژن و پشت بەشارەزایان ببەستن لەدەرەوەی وڵات، هەتا نەتوانین گەندەڵی ئیداری و دارایی بنبڕ بكەین، ئەگەر توانیمان ئەم شتانە بكەین ئەوكات هاوشێوە لەگەڵ كوردستان دەتوانین لەماوەیەكی پێوەریدا وڵات بونیادبنێینەوە)).
لایەنێكی دیكە كە بۆتە هۆكاری پەكخستنی خزمەتگوزارییەكان دەگەڕێتەوە بۆ ئاكامە سلبیەكانی قەیرانی پرۆسەی سیاسی لەعێراقدا، پەرلەمانتار عەبدولستار جومەیلی ئەمینداری حزبی تەلیعی ناسری جەخت لەوە دەكاتەوە كە هۆكاری تێكچوونی ڕەوشی خزمەتگوزاری و باری ئاسایش دەگەڕێتەوە بۆ قەیرانی سیاسیی لەعێراقدا، لەسەر ئەم پرسە و لەلێدوانێكی تایبەتدا بۆ گوڵان بەمجۆرە ڕاو سەرنجی خۆی خستەڕوو گووتی: ((پێموایە كێشەكانی ئەمڕۆی عێراق بەتایبەتی لەڕووی دۆسیەی خزمەتگوزارییەكان و یانیش لەڕووی دۆسیەی ئەمنی-یەوە ڕەنگدانەوەیەكە بۆ قەیرانە سیاسییە بەردەوامەكە كە لەوڵاتدا ڕوودەدات لەگەڵ نەبوونی هیچ پڕۆژەیەكی نیشتمانی بۆ دووبارە بونیادنانی دەوڵەتی عێراقی و هەروەها سەرقاڵبوونی قەوارە سیاسییەكان بەناكۆكییەكانی نێوانیان بەبێ هەبوونی هیچ هۆشیاری و بیركردنەوەیان هەبێت لەبارەی پێویستیی چارەسەركردنی ئەو كێشە و گرفتانە و دەستپێكردن بەهەنگاونان بەرەو چارەسەركردنی كێشەكانی كەرتە خزمەتگوزارییەكان، بەڕای من هەتا قەیرانە سیاسییەكە چارەسەر نەكرێت و هەتا پڕۆژەیەكی نیشتمانی لەئارادا نەبێت كە هەموو گەلی عێراقی پێكەوە كۆبكاتەوە و هەتا لیستەكان ئیرادەیەكی سیاسییان نەبێت بۆ چارەسەركردنی ئەم جۆرە كێشە و گرفتانە ئەوە من پێموایە كە كەرتە خزمەتگوزارییەكان هەر وەكو خۆی دەمێنێتەوە، بێگومان وێڕای ئەوەی كە پارتە سیاسییەكان بەكاروباری سیاسییەوە سەرقاڵن، بەڵام هاوكات وەلائیان بۆ قەوارە و لیستەكانی خۆیان هەیە بەبێ لەبەرچاوگرتنی كەفائەتی پیشەیی و پسپۆرێتی لەبواری دامەزراندن، هەربۆیەیش ئێمەی گەلی عێراقی بەداخەوە لەئەنجامدا كەوتینە بەردەم ئەو واقیعەی كە «پیاوی شیاو لەشوێنی شیاو نییە» ئەمەیش ئەو ئەنجامەیە كە قەیرانە سیاسییەكە ئێمەی بۆی گەیاند و ئێمەی گەیاندە ئەمڕۆمان. بۆ چارەسەری ئەم بارودۆخەش من وای دەبینم چارەسەرەكە لەوەدایە كە، یەكەم: هەموو لیست و قەوارە سیاسییەكان خاوەن ئیرادەیەكی سیاسی بن بە مەبەستی خستنەڕووی پڕۆژەیەكی نیشتمانی گشتگیر بۆ هەموو عێراقییەكان و دەستپێكردن بەئاشتەواییەكی نیشتمانیی بەرفراوان لەگەڵ دەربازبوون لەموحاسەسەی تایفەگەری و ڕەگەزی و بیركردنەوە بەشێوەیەكی جددی لەسەر پێوەری پیشەیی و نیشتمانی لەپێناو دووبارە بونیادنانی دەوڵەت، هەروەك پێشتریش ئاماژەمپێكرد كە چارەسەركردنی دۆسیەی خزمەتگوزارییەكان پێویستیی بەوە هەیە كە دەوڵەت سەرلەنوێ بونیاد بنرێتەوە بەشێوەیەكی بنەڕەتی)).
لایەنێكی دیكە كە پارێزگاكانی عێراق بەدەستیەوە دەناڵێنن، بوونی ئەو جیاوازییە كە لەلایەن حكومەتی عێراقەوە بەرامبەریان دەكرێت، سەبارەت بەم لایەنە ناهیدە داینی لەدرێژەی لێدواكەیدا بۆ گوڵان وتی: (پارە تەرخانكراوەكان دوو لایەنی لەخۆگرتووە، هەندێك لەناوچەكان لەلایەن حكومەتەوە بڕە پارەی زۆریان بۆ تەرخانكراوە لەكاتێكدا هەندێك ناوچەی دیكە بێبەشبوونە یاخود ڕێژەی كەمیان بۆ تەرخان دەكرێت، بۆنموونە ئەگەر پارێزگایەك پێویستیی بە10% بێت ئەوە ئەو بڕەی پێ نادرێت كە بەسیی بێت، بەڵكو بۆنموونە لە1%ی پێ دەدرێت یاخود كەمتریش لەو ڕێژەیە، هەربۆیە ئەو بڕەیە كێشەكە چارەسەرناكات، بەڵكو بەپێچەوانەوە، لەبەرئەوەی ئەو بڕە كەمە دابەشدەكرێتە سەر ئەو شوێنانەی كە پێویستییان بەئاوەدانكردنەوە هەیە، بۆیە ئەو بڕە پارانەی كە بۆ پارێزگاكان تەرخانكراوە كەمە، هاوكات ژێرخانەكان هەر لەساڵانی 1990ـەكانەوە و تاكو ئەمڕۆمان داڕماون، بۆیە ئەو بڕەپارانەی كە تەرخانكراوە بڕێكی كەمە و بەس نییە بۆ دابینكردنی پێداویستییەكان)).
Top