نامەی قاهیرە
ئەسما حوسەینی ــ گوڵان
لە پاش چاوەڕوانییەكی زۆرەوە، لیژنەی هەڵبژاردنەكان لە میسر سەركەوتنی محەمەد مورسی پاڵێوراوی ئیخوانەكانی بە ڕێژەی %51 ڕاگەیاند، بەو ڕێژەیەوە مورسی جیاوازییەكی كەمی لە بەرانبەر ڕكابەرەكەیدا هەبوو كە ئەحمەد شەفیق بوو، چونكە ئەویش لە %48ی كۆی دەنگەكانی وەدەست هێنابوو، بە مەرجێك لە %51 ی ئەو پەنجا ملیۆن میسرییەی مافی دەنگدانیان هەبوو بەشدارییان لە هەڵبژاردن كرد، ئەم ئەنجامەش ئەوە دەردەخات كە دابەشبوونێك لە شەقامی میسریدا هەیە، نیوەی دەنگدەرانی دەنگیان داوەو لەگەڵ ئەم سەرۆكەن و نیوەكەی تری لە دژین، نزیكەی نیوەی میسرییەكانیش كە دەنگیان بە كەسیان نەداوە وا دەكات باری شانی ئەم سەرۆكە هەڵبژێردراوە مەدەنییەی میسر بۆ یەكخستنەوەی ڕیزەكان و وەدیهێنانی تەوافوق گەلێك قورس و گران بێت، ئەمە وێڕای باكگراوەندە ئیسلامەوییەكەی سەرۆك كە تا ئێستاش گومان و ترسی زۆربەی كەرت و هێزەكانی میسرییە، ئاستەنگی تریش لە بارەی ڕۆڵی ئەم و دەسەڵاتبەسەردا شكان و پێوەندییەكانی بە ئەنجومەنی سەربازییەوە كە بۆ ماوەیەك فەرمانڕەوایی وڵاتەكە بوون، وێڕای ئاستەنگەكانی تری ئابووری و ئاسایش و كۆمەڵایەتی و سیاسی كە لە چاوەڕێیدان لەوە ناچێت گەلی میسر لێی خۆش بن ئەگەر هەڵەیان تێدا بنوێنێت یان كورتبین بێت لە دیتنیاندا..



ساڵ و نیوێكە میسرییەكان لە پاش ئەو قوربانیانەی بۆ ئەم گۆڕانكارییانە بەخشیویانە قەبارەی ئەگەرو گریمان كردنەكانیان لە بەرانبەر سەرۆكی داهاتوو گەورە بووە، زۆربەی كەسانیش وای دەبینن كە سەركەوتنی مورسی وای كرد میسر لە ڕووبەڕووبوونەوەی توندوتیژانەی ئەو ئیسلامیانە ڕزگار بكات كە بەر لە دەرچوونی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن مەیدان و شەقامەكانیان جووڵاندبوو، هەروەها بە سەركەوتنی مورسی زۆر پرسیاری تر وروژێنران لە بارەی پێوەندییەكانی دەرەوەی میسر بە ئەمریكاو ئێران و ئیسرائیل و وڵاتانی كەنداوەوە، وێڕای ئەو پەیامە دڵنیاكردنەوانەی مورسیش ناردنی بۆ ئەو شوێنانە لە پاش دەرچوونیەوە..



وێڕای مەترسیەكانی ئەمەریكا لە بەرانبەر دەرچوونی پاڵێوراوێكی ئیسلامی بۆ فەرمانڕەوایی كردنی میسر زۆر هەواڵیش بڵاوبوونەوە لەسەر كاركردنی ئەمریكیەكان لە پێناوی دەرچواندنی ڕاگەیاندنی سەركەوتنی مورسیدا..
مورسی وەك یەكەمین حوكمداری مەدەنی هەڵبژێردراو لە بارودۆخێكی زەحمەتی كە میسر پێی تێدەپەڕێت دەكەوێتە نێوان ململانێی ئیسلامیەكان و شۆڕشگێڕان و باڵی سەربازیی و زۆر جەمسەری تری لۆكاڵی و دەرەكی كە بلۆكبەند بوون، گومانیش لەوە هەیە بتوانێت هەموو دەسەڵاتەكانی بخاتە گەڕ لە بەرانبەر ئەنجومەنی سەربازی بە تایبەت لە كاروباری سوپاو پێوەندییەكانی دەرەوەی وڵاتدا، ڕاگەیاندراوێكی دەستووری دەرچووە كە دەسەڵاتەكانی كەم دەكاتەوە هەر بۆیە ئیخوانەكان و هاوپەیمانەكانی فشار دێنن و لە ڕاكێش ڕاكێشدان تا تەواوی دەسەڵاتەكانی وەك سەرۆكێك پێ بدرێتەوە، تا ئێستاش دیارو ڕوون نییە لەسەر چ دەستەواژەو شێوازێك ڕێكەوتنی پێش وەختە كرابێت لە نێوان ئیخوانەكان و هەندێ لە گرووپ و كەرتەكانی چەپگەراو لیبرالیەكان و سیكۆلاریزمەكان و شۆڕشگێڕانی ناو میسر، بەڵام پێشبینی تامپۆنی نێوان ئیخوان و ئەنجومەنی سەربازی چ نزیك یان دوور حەتمییە، ئەگەر گرەو لەسەر ئەو تامپۆنە بێت ئەوە سیناریۆكە كارەساتئامێز دەردەچێت..
لەو بارەیەوە دیبلۆماسكاری بە ئەزموون عەبدولڕەوف ئەلڕەیدی پێی وایە كە بەو خیتابە خاكڕاو تەوافوقیانەی مورسی بێت، مورسی هەوڵی پێئەدا تا بچێتە دڵ و هزری هەموو میسرییەكانەوەو جەختیش لەسەر كرانەوە دەكاتەوەو دەستی هاریكاریكردنی بۆ هەمووان درێژ دەكات تا بونیادنانی دەوڵەتێكی مەدەنی دیموكراتی هاوچەرخ پێكەوە بینا بكەن..
بەڵام نووسەرو ڕۆژنامەوانێكی وەك عەبدولحەلیم قەندیل دەڵێت لە پاش چاوپێكەوتنم بە سەرۆك مورسی تووشی دڵداخورپان بووم چونكە تەنیا هەواڵێكم لێ وەرگرت ئەویش مانەوەیەتی لە ئەندامێتی لە ناو حزبی ئازادی و دادپەروەری بە پێچەوانەی ئەو هەواڵانەی پێشووی، ئەم دیمانەیەش ترس لە دامەزراندنی دەوڵەتی ئایینی بەسەردا كەوت، ئافرەتان و ئەقباتەكان ترسەكانیان زیادی كردن لەوەی دەوڵەت بە ئیخوانیی بكرێت چونكە مورسی بە بەردەوامی لە دیمانەكەیدا دەیووت هەمووان هاووڵاتین و كەس تەتمیناتی پێ نییە بۆ كەسی تر..
توێژەرو شرۆڤەوانی سیاسی عەمرو حەمزاوی پێی وایە ئاستەنگ و گریمانی گەورە لە پێش سەرۆكی هەڵبژێردراودان یەكەمینیان ئەوەیە مۆدیلێكی ڕاستەقینە پێشكەش بكات بۆ ڕاپەڕاندنی ئەركەكانیی پۆست و پایەكەی بە پێی ئەو دەسەڵاتەی بۆی دیاریكراوە لە پاش كەمكردنەوەی دەسەڵاتەكانی كە لە ڕاگەیانراوەكەی دەستوورە هەمواركراوەكەدا و لە چوارچێوەی دیموكراتیەت بۆی دانراوە
دووەمینیان پاڵنانێتی بەو وەرچەرخانە دیموكراتیەتەی كە لە میسر ڕوویداوە، هەروەها كاركردنیەتی بۆ گواستنەوەی دەسەڵات لە ئەنجومەنی سەربازی بۆ مەدەنییە هەڵبژێردراوەكان، چونكە میسر سەقامگیریی بەخۆوە نابینێت تا دەوڵەتی هاووڵاتی بوون و یاسا و دامودەزگایی كراو نەخرێتەوە دەست ئەو مەدەنیانەی كاروباری گشتی و سیاسیانە دەخەنە چوارچێوەی پیادەكردنی دیموكراتی و دەساودەستی دەسەڵات لە ڕێی سندوقەكانی دەنگدانی پاك و بێگەردەوە، هەروەها بە هۆی جیاكردنەوەی دەسەڵاتە گشتییەكان و چاودێری خستنە سەر دامودەزگا ئەمنی و سەربازییەكان لە لایەن كەسانی مەدەنی هەڵبژێردراوی گەلەوە، هەروەها چاودێری یاسایی وكارگێڕی و میللییانەی دامودەزگاكانی جێبەجێ كردن و بەڕێوەبردن بۆ زامن كردنی ڕێزگرتن لە مافەكانی مرۆڤ و یەكسانكردنی هاووڵاتیان و دوورخستنەوەیان لە هەژموونگەریی بەرژەوەندییە حزبیەكان،
ئاستەنگی سێیەمینیان بریتیە لە پاراستنی ئازادییە شەخسی و مافە سیاسی و ئابووری و كۆمەڵایەتی و ڕۆشنبیرییەكانی كە سەردەمانێكی زۆر میسرییەكان خەونیان پێوە دەبینی، زۆربەی میسرییەكانیش بە تەماشاكردنی مێژووی ئیسلامی سیاسی لەم ڕوەوە گەشبین نین، بۆیە پێویستە مورسی ئەوەی لە بیر بێت كە میسر هەردەم كۆمەڵگەیەكی فرەیی بووە كە لە ژێر سایەی داهێنانە ژیارییەكانی ڕۆشنبیر و هونەری ڕەسەنانەی خۆیدا پێكەوەژیانی ئارامانەی نێوان توێژەكانی ڕێكخستووە، دەستەواژەی دەوڵەتی مەدەنی ئاستی ئارەزوومەندانەی هەمووانی بۆ زامنكردن و پاراستنی ماف و ئازادییەكان لە ئاستێكی سەقامگیرانە دەهێڵێتەوە..
ئاستەنگی چوارەمین بۆ دكتۆر مورسی ئەوەیە ببێتە سەرۆكی هەموو میسرییەكان نەك تەنیا سەرۆكی ئەوانەی دەنگیان پێداوە، مەبەستیشمان لەوە نییە ڕەزامەندی هەمووان وەك یەك بەدەست بخات كە ئەمە فەرەزیەتێكی ئەندێشاوییە و بە پێچەوانەی دیموكراتیەتە كە هەمیشە لە چوارچێوەی كێبەركێ و هاریكاری و ململانێی ئاشتیخوازانەی نێوان دەسەڵات و ئۆپۆزسۆن سیاسەت ڕێك دەخرێت، بەڵكو مەبەست لە بە سەرۆك بوون بۆ هەمووان ئەوەیە كە سیاسەتی ناوخۆیی و دەرەكی بەو شێوەیە داڕێژێتەوە كە لەگەڵ بەرژەوەندی و ئومێدو ئازارەكانی ئەو هاووڵاتیانەش بێت كە دەنگیان نەداوەتێ، پێش ئەوانەی كە متمانەیان پێداوە، هەروەها ڕێز بگرێت لە بوونی ئۆپۆزسیۆنێكی دیموكراتی كە چاودێرێ لەسەر كارو ڕەفتارەكانی ناو حكومەت بە ڕەخنەگرتن و ڕەتكردنەوە هاریكارە بە پێی حاڵەتەكان، واتە بە ڕووی ئۆپۆزسیۆندا كراوە بێت
و چاوەڕێی چوونە ناو بازنەكانی لایەنگیری و ڕاكێشانیان لێ نەكات بە لای خۆیدا، هەمیشە ئەوەی لەبەرچاو ڕوون بێت كە براوەی ساحیق نەبووە لە هەڵبژاردنەكاندا، بەڵكو بە زۆرینەیەكی چڕكراوەی كەم گەیشتۆتە سەر كورسی حوكمداری،نیوەی میسرییەكانی كە مافی دەنگدانیان هەبووە هەر نەچوونەتە یەر سندوقەكانی دەنگدانیشەوە..
ئاستەنگی پێنجەمین پاراستنی پێوەندییەكی ڕاستەوخۆی شەفافانەیە لەگەڵ لایەنگران و ئۆپۆزسیۆنگەرای حوكمەكەیدا بێ ئەوەی بە دوو چاو لێیان بڕوانێت، وەك چۆن میسر دادو بێدادی بوو بە دەست ئەو سەرۆكانەی كە ڕوانینی تەسكبینانەیان بۆ سیاسەت هەبوو بەردەوام كاریان دەكرد بۆ ئەوەی هەمووان بخەنە ژێر فرمانڕەوایی خۆیانەوە بە ڕازی و ناڕازییەكانیشەوە كە ئێستا لە میسری ئەمڕۆدا دوای ئەوەی وەرژەرخانی دیموكراتی بەخۆوە بینیوە سەركەوتنی سەرۆك لەوەدایە كە سەنگی سەرۆكایەتی لە ناو كۆمەڵگەوە ڕێك بخات نەك لە سەروو هاووڵاتیانەوە لە سەر بورجی عاجی بوەستێت چونكە ئەوە سیستمە ستەمكارەكانن خۆیان لە هەمووان بەرزتر ڕادەگرن..
ئاستەنگی شەشەمین بریتیە لە ڕێكخستنی پێوەندییەكانی سەرۆك لەگەڵ لایەنەكان بە تایبەتیش چ لەگەڵ ئیخوان موسلمین و حزبی ئازادی و دادپەروەری چ لەگەڵ تەوژمە سیاسیەكانی تری ئیسلامی تا هەموولایەنەكانی تریان لێ دڵنیا بكاتەوە كە ئەو حزبانەش لە توانایاندایە پیادەی دیموكراتیەت بكەن و ڕێز لە یاسا دەگرن، دكتۆر مورسی لێرەدا دەكەوێتە پێگەی بەرپرسیاریتیەوە بۆ زامنكردنی ئەم ڕێكخستنانە لەسەر ئەو حاڵەتە، ڕەنگە بە دامودەزگاوگرووپ و حكومەتی خۆیەوە بۆ جێبەجێكردنی سیاسەتەكانی دابەزێت، بەڵام دامودەزگاو فەرمانگەكانی جێبەجێكار لە دەوڵەتانی دیموكراتیدا هەمیشە سەربەخۆن، بۆیە پێویستە سەرۆك دەستلەكاركێشانەوەی خۆی لە سەركردایەتیكردنی حزبەكەی ڕابگەیەنێت تەنانەت لە ئیخوانەكانیش ڕەنگە لە زۆر جێی دیموكراتی ڕێككەوتبێت كە سەرۆكەكان پێگە حزبیەكانی خۆیان دەسبەردارنابن بەڵام سیاسەتی باری ئێستای میسر وا دەخوازێت سەرۆك جیا بكرێتەوە لە گرووپی ئیخوان و هەروەها فشاریشیان بۆ بهێنێت تا كاروباری خۆیان وەك ئەنجومەنێكی ئەهلی یان دەزگایەك ڕێكبخەن و لە دەهالیزی نهێنێتی بێنە دەرەوە واتایەكی یاسایییان هەبێت لە ڕووی دارایی و كارگێڕییەوە..
بەڵام كەمال هلباوی سەركردەیەكی ئیخوانەكان بوو لەو دواییانەدا دەستی لەكاركێشاوەتەوەو پێی وایە كە هەڵبژاردنی مورسی دەسكەوتێكی مەزنی شۆڕشە میللیەكەی میسرە لە پاش ڕووخانی حوكمی سی ساڵەی موبارەكەوە كە بە خەزێنەی ستراتیژی ئیسرائیل ناوزەددەكرا، هەروەها میسری لە وڵاتانی عەرەبی دابڕی بوو
لەو بارەیەوە دەڵێت: وێڕای ئەوەی مورسی بە بێ دەسەڵاتی فراوانەوە دێتە سەر كورسی فەرمانڕەوایی پێشەنگی ئاستەنگەكانی كە ڕووبەڕووی دەبێتەوە ئەو دۆسیە گەرموگوڕانەیە كە پێوەندیدارە بە ڕێكەوتنامەی كامب دیڤید كە ئیسلامیەكان بە ڕێكەوتنە ناقۆڵاكە ناودێریان كردووە، هەروەها دۆسیەی پێوەندی بە ئەمەریكاوە لە ژێر سایەی بەرژەوەندییەكانی ئەمەریكیدا،یان دۆسیەی تیرۆر كە خودی ئیخوانەكانیش تێیدا كرابوونە ئامانج و بەرگری ئیسلامی بزاڤی حزبوڵلاو و حەماس لە لیستەكەیدایە، لە دۆسیە گەرموگوڕەكانی تریش دەسەڵات زیادبوونەكانی ئەنجومەنی سەربازی بە تایبەتی لە پاش هەڵوەشانەوەی پەرلەمان و نادەستووری یاسای عەزلی سیاسی هاتن پێشترەوە و هەروەها سەرسمدان لە دامەزراندنی ئەنجومەنێكی داڕێژتنەوەی دەستوور، هەروەها دۆسیەی موبارەك و دەسوپێوەندەكانی یان حاڵەتی بلۆكبەندی كە وای لە قیبتیەكان كرد بە گشتی لایەنگیری شەفیق بكەن لە ترسی شەریعەتی ئیسلامەوی و حوكمی ئیخوانەكان، دوایەمین دۆسیەش سەرهەڵدانەوەی پاشماوەی پیاوانی رژێمی كۆنە وەك لە راگەیاندنەكاندا پێیان دەووترێت (فلوول)ی پێشوو، بەڵام ئەوەمان لەبیرنەچێت هەڵبژاردن كە ئامڕازێكی دیموكراتییە دەرفەتێكیشی بەوان دابوو، تا كێبركێ لەسەر پۆستی سەرۆكایەتی بكەن، ئەگەر میسرییەكان سەركەوتنی مورسی و شكستی شەفیق قبووڵ بكەن، ئەوا لەداهاتوودا ناچارن ئەنجامی هەر هەڵبژاردنێكی تری دوور لەساختەكاری قبووڵ بكەن. ئومێد دەكەین مورسی ئەو بەڵێنانەی خۆی كە لەپێش هەڵبژاردنەكە دابووی بە گەلی میسری بەجێ بهێنێت و خۆی تووڕە نەكات لەو ڕەخنە بونیادنەرانەی كە لەدەرەوەی بازنەی ئیسلامیەكانەوە لێی دەگیرێن..



لەلای خۆیەوە دكتۆر حەسەن نافیعە مامۆستای زانستە سیاسییەكان پێی وایە لەدوای سوێندخواردن پێویستە هەموو دەسەڵاتەكان و سەڵاحییات بسپێردرێتەوە بەسەرۆكی تازە هەڵبژێردراو، بەتایبەت ئەو دەسەڵاتەی كە ئەنجومەنی باڵای هێزە چەكدارەكان هەیبووە، لەگەڵ دەسەڵاتی یاسادانان كە مافی خۆیەتی بۆی بگێڕدرێتەوە. سەرۆكی دەوڵەت لەهەر سیستمێكی سیاسی جیهانیدا چ دیموكراتی یا نادیموكراتی سەركردەی باڵای هێزە چەكدارەكانەو رەمزی بەرجەستەبووی سەروەری دەوڵەتە، لەهەمان كاتدا نابێت بەهیچ شێوەیەك دەزگای سەربازی لەچوارچێوەی دەسەڵاتی ئەودا دەربچێت، یا ئەو دەزگایە خۆی وا دەربخات كە دەوڵەتۆكەیەكی سەربەخۆیە لەناو دەوڵەتەكەدا. گرنگترین ئەرك و پسپۆرێتی سەرۆكی دەوڵەت بەحوكمی ئەوەی باڵاترین دەسەڵاتی جێبەجێكارە، پێویستە لەسەری سەرۆك وەزیران و وەزیرەكان و گەورە فەرمانبەرانی دەوڵەت دابمەزرێنێت، سروشتییە دەسەڵاتی فراوان بێت تا هەموو پێگەكانی دەسەڵاتی جێبەجێكار بخاتە ژێر سایەی خۆیەوە، بەتایبەتیش وەزارەتە سیادییەكان، وەك وەزارەتەكانی بەرگری و دەرەوەو ناوخۆو دارایی، كەمكردنەوەی هەریەك لەو دەسەڵاتانە بەكودەتا لەدژی دەستوور دەژمێردرێت، رەنگە هەبێت بڵێن بەتاقی تەنیا سەرۆكێك ناتوانێت هەموو ئەو دەسەڵاتانەی یاسادانان و جێبەجێكردن لەبن دەستیدا كۆببێتەوە، بەتایبەتی ئەگەر ئەو سەرۆكە لایەنگیری گرووپی ئیخوان موسلمین بێت، ئەم قسەیە پاساوی تەنیا ئەوەیە لەكاتێكدا ئەمە دەكرێت كە كۆكردنەوەی هەردوو دەسەڵاتەكە ببێتە هۆی گواستنەوەی دەسەڵاتی یاسادانان لەجەمسەرێكی ناهەڵبژێردراوەوە بۆ جەمسەرێكی هەڵبژێردراو، بەڵام ئەگەر ئەمە پێچەوانە بێتەوە جەمسەرێكی ناهەڵبژێردراو دەستی گرتبێت بە سەر دەسەڵاتی یاسادانان بەهەنجەتی جیاكردنەوەی دەسەڵاتەكان لەیەكتری، ئەمە بۆ خۆی لاقەكردنێكی روون و دیاری دەسەڵاتە. بەپێچەوانەی ئەم بۆچوونەشەوە دكتۆر نەبیل عەبدولفەتاح سەرۆكی كۆڕبەندی توێژینەوەی كۆمەڵایەتی و مێژوویی سەر بە ئەهرام دەڵێت: میسر لەبەردەم هەموو دەروازە مێژووییەكاندایە چ دەروازەی بەردەوامبوونی ئەتەكێتی سیاسی میسری پێشان یا دەروازەی ملدان بە بەكارهێنانی هەندێك فیكرو سیستم و شێوازی كاری سیاسی كە ئینتمای بۆ چەمكەكانی گرووپی ئاینزایی هەیە پێویستە سەرۆكی تازە لەوتارەكانیدا سیاسەتێكی دڵنیاكەرەوە ئاراستە بكات لەبەرامبەر حاڵەتەكانی ئازادی بەگشتی، هەروەها پابەندبوونی خۆی بەپشتگیریكردنی ئافرەتان و مافەكانی منداڵان و كەمینەكان دووپات بكاتەوە، لەوتارەكانیدا وەك كەسایەتیەكی ئیسلامیانەی دیموكراتخوازی كراوەی میانڕەوو نوێگەر باس لە ئازادی لەفكری ئیسلامی و پیادەكردنی ئازادی ئایین و بڕواكان بێنێتە ئاراوە، واتا وەك ئیسلامێكی كراوە بەرووی جیهان و سەردەم و ڕەهەندە رۆشنبیرییەكانیدا خۆی دەربخات كە لەتوانایدا بێت میسر پێش بخات بەو ڕەهەندە مێژووییە قووڵەی كە رووبەڕووی ئاستەنگەكانی سەردەمی پێ دەبووەوە، هەروەها وتارێك پابەندبوونی خۆی لەپاڵ ناوەندی ئیسلامی مێژوویی ئەزهەرو تەقلیدی سوننەی زۆرینەدا بە كرانەوە دەربخات، بەشێوەیەك ئیستعابی هەموو مەزهەبەكانی تر بكات و دیالۆگ بخاتە سەروو مەزهەبچێتیەوە. ئەم گوتارانەی سەرۆك پێویستە یەكلاكەرەوە بن و لەسەرو گرووپ و حزبایەتی تەسكەوە هێزی خۆیان بسەپێنن، دوور لە ئینتیمائاتی حزبایەتی سنوورەكانی لا ڕوون بێت و سنووری هیچ گرووپێك نەبەزێنێت، بەو شێوەیەی بڕیاری سیاسی كە سەرۆكێك یان ڕێبەری وڵاتێك دەیدات ڕوانینێكی سەردەمیانەو فراوانتری هەبێت بۆ یەكێتی ئۆرگانییانەی سەرۆكایەتی و كامڵبوونی ئەوەش جیاوازە لەو بڕیارەی سەركردەی حزبێك بۆ لایەنگرانی خۆی دەریدەچوێنێت و بە حەزی عاشقانی بیرو بڕواكەی خۆی قسە بدات بە دەم باوە، واتا گوتارەكان پابەندبوون بن بە دژایەتی گەندەڵی و گەندەڵكارانەوەو بەربەرەكانێی تۆڕەكانیان بكات لە ناوەوەو دەرەوەی دامودەزگا دەوڵەتیەكاندا، گوتارەكان پابەندبوون بن بە ئازادی داهێنان و هونەرەوە، لە هەڵەو ئەزموونگەری نەترسێت، بەڵكو بەرگری بكات لە مافی جیاوازبوون، كە بنەڕەتی هێزی نەرمی میسری و تواناكانی تێدا شاراوەیە بۆ ڕۆڵ بینین لە ئاستی هەرێمایەتی و جیهانیدا، گوتاری سەرۆكێك بۆ گەلێك كە دینگەكانی لەقیون و پێویستە لە فەزاكانیدا ئازادیەكان بدرەوشێتەوەو كەلتووری بەرپرسیارێتی دابمەزرێنێت و هەیبەتی یاسا لە ویژدان و هۆشیاریدا بچەسپێنێت و دوور لە ڕەفتاری كۆمەڵایەتی هەڕەمەكی و بەڕەڵلایی نابەرپرسانە بێت، وەك چۆن پێویستمان بە گوتاری یەكلاخستنەوەی ڕیشەیی هەیە بۆ سیستماتیزكردنی خوێندن و میتۆدەكانی، كەواتە میسسر پێویستی بەوەیە لەگەڵ خۆی دیالۆگ بسازێنێت،رەخنە لە خۆی بگرێت دوور لە دروشمسازی..
بەڵام ڕاگەیاندنكار خەیری ڕەمەزان ڕای وایە كە مورسی ڕووبەڕووی قەیرانگەلێكی قورس دەبێتەوە لە كاتی سەرۆكایەتی كردنی وڵاتدا، نەك بە هۆی داڕمانی ئابووری و سیاسیەوە بەڵكو بە هۆی ڕاگرتنی دڵی ئەو هاوپەیمان و هاوڕێیانەی كە هاوكاری بوون لە گەیاندنیدا بۆ كورسی حوكمداری، بەڵام ئایا دەتوانێت عەبای ڕێكخراویی حزبی لە خۆی داماڵێت و سەركەچ نەكات بۆ داخوازییەكانی سەركردایەتی پێشینی لە ناو ئیخوانەكان، دەتوانێت بیسەلمێنێت كە سەرۆكی هەموو میسرییەكانەو لە هەوڵدا نەبێت بۆ پەخشكردنەوەی فیكری گرووپەكەی یان پارێزگاری تایبەتیان بۆ فەراهەم نەكات؟! لەگەڵ پارێزگاری كردن لە بیرو بڕوای عەقیدەیی خۆی، ئایا ئیخوانەكان ڕازین بەوەی مورسی بێ ئەوەی لەسەر خۆیان حیساب بكرێت ئەزموونی حوكمدارییەكەی بە سەركەوتوو لە قەڵەم بدرێت؟!
لەولاشەوە مورسی ڕووبەڕووی ئەو هێزە شۆڕشگێڕانە دەبێتەوە كە پشتیان گرتووە لە هەڵبژاردنەكاندا بۆ سەرخستنی بە پێی هەلومەرجی خۆیان، واتە سەركەوتنی مورسی وابەستەیە بەو تەنازولاتانەی كە بۆ ئەو هێزانەی دەكات تا جارێكی تر مەیدانەكە پڕ نەكەنەوە و ناچار نەبێت پەنا بۆ ئیخوانەكان بەرێت و تا پارێزگاری لە پرۆژەكانی بكەن، ئەوكات سەرۆك قوربانی بەكێ دەدات، ئایا لە كۆكردنەوەی پارادۆكسەكان سەركەوتوو دەبێت؟ لە بەرانبەر چەندین قەیرانی ئاشكرادا كەسەرەكیترینیان بریتین لە ئەندام و لایەنگرانی سیستمی كۆنینەی ڕژێمی پێشوو كە ڕۆچونەتە ناو هەموو دەزگاكانی دەوڵەتەوە، ڕەگەو ڕیشەیان داكوتاوەو تۆڕو بەرژەوەندگەلی تایبەتیان هەیەو هەست بە متمانە ناكەن لە پاڵ ئیخوانەكاندا بڕوایان بە بەیعەی سەرۆكی نوێ نییەو بەرگری لە خۆ دەكەن و لە بەرانبەریدا دەوەستنەوە، توندوتیژی نواندن لە بەرانبەریان چاریان ناكات، چونكە لە ئەژمار نایەن هێندە زۆرن، ئەمەش پێویستی بە دەرفەت ڕەخساندن هەیە بۆ گۆڕین و هێنانە پێشەوەی رءَحی نوێ كە كاتی زۆری پێویستە، ئایا سەرۆك دەتوانێت سەرلەنوێ هەموو گەل كۆبكاتەوە دوور لە ئیدیۆلۆژیا و دوور لە باجدان بەوانەی پشتگیرییان كردووە بۆ هاتنە سەر حوكم، تا ئەزموونی مورسی سەربكەوێت نەك ئەزموونی ئیخوان، پرسیارەكانی تر زۆرن بەڵام وەڵامەكان لە ئێستادا نیمچە مەحاڵن..