بارودۆخی سوریا ڕۆژ لەدوای ڕۆژ ئاڵۆزتر دەبێت، ئێستا چاودێران چاوەڕێی ئەوەن شكستی پلانەكەی ئەنان ڕابگەیەنرێت و كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هەڵوێستێكی دیكە بەرامبەر سوریا وەربگرێت، لەلایەكی دیكەش هەر سەبارەت بە دەستپێشخەریەكەی ئەنان بۆ هێوربوونەوەی بارودۆخی سوریا، ڕژێمی ئەسەد دەیەوێت ئەم پلانە بۆ بەرژەوەندی خۆی بەكار بهێنت و وا پیشانی بدات كە ڕەفتارەكانی بۆ بەرگری لەخۆكردن و دژایەتی تیرۆرە، هەرچی لایەنی ئۆپۆزسیۆنیشە هەوڵدەدات پاپەند نەبوونی ڕژێمی ئەسەد بكاتە هۆكارێك بۆئەوەی پشتگیری نێودەوڵەتی پێ كۆبكاتەوە، سەبارەت بەم بارودۆخە پرۆفیسۆر جۆشوا لاندیز ئوستادی پێوەندییە نێودەوڵەتیەكان لەزانكۆی ئۆكلاهۆما و تایبەتمەند لەسەر پرسی سوریا لەلێدوانێكی تایبەتی بۆ گوڵان بەمجۆرە وەسفی بارودۆخی سوریای كردو وتی:(بارودۆخی سوریا بەرەو توندوتیژی زیاتر دەچێت و توانای موعارەزەش باشتر دەبێت لەتێكشكاندنی شوێنە سەربازیەكان و بارەگای موخابەرات و تەقاندنەوەی ئەو پاسانەی سەرباز هەڵدەگرن لەنێو كاروانە سەربازیەكاندا. پێموایە موعارەزە ڕێگایەك دەدۆزێتەوە بۆ بەدەستهێنانی چەك. موعارەزە هەندێ موشەكی دژە تانك و چەكی پێشكەوتووی بەدەستهێناوە و پێموایە توانای بەرەو باشتر دەچێت، لەكاتێكدا ئەو هێز و توانای ماددانەی بۆ تەقاندنەوە بەكاری دەهێنن زیاتر دەبن. بۆیە لەم ڕوانگەیەوە و سەبارەت بەپلانەكەی ئەنان پێموایە موعارەزە و ڕژێمی ئەسەد پلانەكەی ئەنانان لەبەرژەوەندی خۆیان بەكاردەهێنن، ڕژێمەكەی ئەسەد هەوڵدەدات بەو شێوەیە وەسفی موعارەزە بكات كە ئیسلامیەكانن و ئەو تیرۆریستانەن كە لەدەرەوە هاتوون، موعارەزەش ئەم جارە هەوڵیداوە ئەمە بەكاربهێنێت بۆئەوەی باشتر خۆی چەكدار بكات و بۆ بەهێزكردنی كۆنتڕۆڵی خۆیان، چونكە ئەگەر كەل و پەلی سەربازی پێویست بەدەست نەهێنن، ئەوا دووچاری لاوازی گەورە دەبنەوە و دابەش دەبن ئەگەر فەرماندەییەكی یەكگرتوویان نەبێت. ئەمانە ئەو دوو شتەن كە هەوڵی باشتركردن و بەرەپێشبردنی دەدەن، كە چەكی باشتر وەردەگرن و داراییشیان پێدەگات و هێزە ئەوروپیەكانیش هاوكاریان دەكەن بەكەل و پەلی پێوەندیكردن بۆئەوەی فەرماندەیەكی یەكگرتوویان هەبێت. بەڵام سەبارەت بەدەستێوەردانی سەربازی هاوشێوەی لیبیا، باوەڕم وانییە ئەمریكا دەستێوەردانی سەربازی بكات، بەڵام یارمەتیەكانیان زیاد دەكەن و ئەمریكا لەسەروبەندی ئەوەدایە بزانێت كەسایەتی و لایەنەكانی موعارەزە كێن و كامیان كاریگەترە و هەوڵدەدات یارمەتیان بدات بەكەل و پەلی پێوەندیكردن و زانیاری هەواڵگری و نەخشە و هەماهەنگیكردن و...تاد. بەبۆچوونی من حاڵی حازر ئەمریكا نایەوێت جێی پەنجەی لەسەر چەكەكان هەبێت، لەبەر ئەوەی ئەو كاتە بەتیرۆریزم تاوانبار دەكرێت و ئەو پێی باشترە سعودیە بەو تۆمەتە تاوانبار بكرێت، لەبەر ئەوە پشتیوانیەك دابین دەكەن، كە چەك لەخۆناگرێت. سەبارەت بەتوركیاش، ئاشكرایە توركیا ڕۆڵێكی گرنگ دەبینێت، لەدابینكردنی پارێزگاری و هاوكاری كردن لەڕێكخستنی موعارەزەدا. بەڵام توركیا ترسی هەیە لەوەی یەكلایەنە دەستێوەردانی سەربازی بكات، لەبەر ئەوەی دەبینێت ئەمریكا سەركردایەتی ئەم كارە ناكات، هەروەها نیگەرانیەكی زۆریان هەیە لەئاست كوردەكاندا، كە هەندێ ڕووداو لەناوچەی هەكاری ڕوویاندا لەلایەن پەكەكەوە، كە توركیا بە تۆڵەسەندنەوەی دەزانێت لەلایەن ئەسەدەوە، لەبەرامبەر هاوكاری كردنیان بۆ موعارەزەی سوری)).

بەڵام د.لوئەی سافی كە تۆژەرە لەسەنتەری تێگەیشتن لەنێوان ئیسلام و كریستیان لەزانكۆی جۆرج تاون و یەكێكە لەهاووڵاتیانی سوریا، سەبارەت بەبارودۆخی ئێستای سوریا لەلێدوانێكی تایبەتی بۆ گوڵان ئاماژە بەوە دەكات، ئەگەر ڕژێمی ئەسەد پابەند نەبێت بەپلانەكەی ئەنان، ئەوە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ناچار دەبێت سوریا بخاتە ژێر فەسڵی حەوتەمی پاكتی نەتەوەیەكگرتووەكان، ئەمەش مانای ئەوەیە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ناچار دەبێت دەستێوەردانی سەربازی بكات بۆ ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد، لەمبارەوە بەگوڵانی ڕاگەیاند:(ئەو دەستپێشخەریەی لەلایەن نەتەوە یەكگرتووەكانەوە خرایەڕوو و هێزە گەورەكان پاڵپشتیان لێكرد، تەنانەت ڕوسیاش، هەروەها موعارەزەش پشتگیری لێدەكرد و ڕژێمی سوریاش بانگەشەی ئەوە دەكات كە پشتیوانی دەكات. كەواتە ئەگەر ڕژێمی سوریا پابەند نەبێت، ئەوا كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بڕیارێك دەردەكات كە سوریا ناچار بكات بەوەی كە پێویستە ئەنجامی بدات، ئەگەرنا ڕووبەڕووی دەرئەنجامەكانی دەبێتەوە. بەدەربڕینێكی دیكە ڕەنگە دوا هۆشداری بدرێت بەڕژێمی سوریا و دواتر بڕیارێك بەپێی چاپتەری حەوتی میساقی نەتەوە یەكگرتووەكان لەلایەن ئەنجومەنی ئاسایشەوە دەرچێت. كەواتە تاوەكو كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەشێوەیەكی یەكلاكەرەوە كار نەكات و پشتیوانی داوا ڕەواكانی خەڵكی سوریا نەكات بۆ هێنانەدی دیموكراسی، ئەوا ڕەنگە تەواوی ناوچەكە ناسەقامگیر بێت. بەپێی تێگەیشتنی ئێمە ئەمریكا چەند بژاردەیەك دەخاتەبەردەم ڕوسیا بۆئەوەی وا لەڕژێمی سوریا بكات كە ئامادەبێت بێتەسەر مێزی دانوستاندن و بەگفتوگۆكردن لەسەر ئاڵوگۆڕی دیموكراسیانە ڕازی بێت. بەڵام دەبینین كە ناتۆ و توركیاو ئەمریكا و فەڕەنسا كارێك ناكەن بۆ وەستاندنی ڕژێمەكەی ئەسەد بۆ ڕاگرتنی ئەو كوشتارەی ئەنجامی دەدات)).

سەبارەت بەبارودۆخی دوای ڕژێمی ئەسەد و هەروەها مافی كورد لەسوریا كە پێكهاتەیەكی سەرەكین لەو وڵاتە، د.لوئەی سافی لەدرێژەی لێدوانەكەیدا بۆ گوڵان وتی:(دۆخی سوریا دەبێت بەجددی وەربگیرێت و لەڕاستیدا خەڵكی سوریا ئارام ناگرن تاوەكو ڕژێمەكە نەڕووخێت و دیموكراسی لەو وڵاتەدا پیادە نەكرێت، خەڵكی سوریا پێداگیری لەسەر ئەمە دەكەن و ئێمە چاوەڕێ دەكەین كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەستێوەردان بكەن و كار بكەن بۆ ئەوەی دەسەڵات بەئاشتیانە بگوازرێتەوە لەبری ئەوەی شەڕی ناوخۆیی دروست بێت كە هەمووان تێیدا زیانمەند و هێزە گەورەكانیش پەلكێشی ئەو شەڕە دەبن. هەروەها ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد ئەگەری باشتربوونی پێوەندیەكان لەناوچەكەدا دروست دەكات، لەبەر ئەوەی ئەم ڕژێمە گەمەی ناشرینی كردووە لەگەڵ دەوڵەتە دراوسێكانیدا و كێشەی فەلەستینی بەكارهێناوە نەك بۆ بەرەوپێشبردنی ئەو كێشەیە، بەڵكو وەك كارتێك لەگەمەی دەسەڵاتدا. كەواتە بەڕووخانی ڕژێمەكە زۆرێك لەخەڵكی ناوچەكە دەرفەتی ئەوەیان بۆ دەڕەخسێت كە ژیانی خۆیان باشتر بكەن، ئەمە بەتایبەتی ڕاستە لەپێوەندیدا بەكوردەكانەوە. من دەتوانم پێتان بڵێم كە موعارەزەی سوری ئامادەیە ئیعتیراف بەهەموو مافێكی كوردەكان بكات وەك هاووڵاتیەكی تەواو، لەنێویاندا پێدانی ئازادی لەشار و ناوچەكانیاندا، وەك بەكارهێنانی زمانەكەیان و ئاهەنگێڕان بەبۆنەی پشووەكانیانەوە و بواردان بەگوزارشتكردن لەناسنامەی خۆیان بێ ئەوەی ناسنامەی عەرەبی یان ناسنامەیەكی دیكەیان بەسەردا بسەپێنرێت. لەبەر ئەوەی كوردیش شەریكن لەم شۆڕشە، ئەوانیش سورین و ئەوان شەریكێكی بنەڕەتین لەم شۆڕشەدا...ئێمە پشتگیری دروستبوونی ئەو دۆخە دەكەین كە كوردەكان هەمو مافێكیان هەبێت، لەنێویاندا مافی بەكارهێنانی زمانی خۆیان و بڕیاردان لەهەندێ پرس و بابەتی تایبەت، بەڵام وەك بەشێك لەدەوڵەتی سوریا بمێننەوە، ئێمە بۆ ئەوە لەگفتوگۆداین لەگەڵ ئەنجومەنی نیشتمانی كوردی و ئێمە لایەنێكمان هەیە كە نوێنەرە كوردەكان لەخۆدەگرێت)).

ئەوەی د.لوئەی ئاماژەی پێكرد جۆرێك لەخۆئامادەكردنی موعارەزەی سوری پیشاندەدات، بۆئەوەی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بڕیاری دەستێوەردانی نێودەوڵەتی بكات، بێگومان ئەمەش لەگەڵ ئەوەی هەنگاوێكی باش دەبێت بۆ ئەوەی ڕژێمی ئەسەد بڕوات و كۆتایی بەو خوێنڕشتنەی سوریا بێت، بەڵام لەهەمانكاتدا مەترسی مرۆیی و پەناهەندەش سەر هەڵدەدات، هەربۆیە سەبارەت بەم لایەنە پرسیارمان لەپرۆفیسۆر داون چاتی بەڕێوەبەری سەنتەری دیراساتی پەناهەندە لەزانكۆی ئۆكسفۆرد كرد و سەبارەت بەمەترسی بارودۆخەكە بەمجۆرە بۆ گوڵان هاتە ئاخاوتن و وتی:(ئێستا كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هەڵوێستێكی سیاسی لەئاست ڕژێمی سوریادا گرتۆتەبەر، بەڵام گرنگ نییە تا چ ڕاددەیەك ئاستێ توندوتیژی بەرز دەبێتەوە، ئەوا دەستێوەردانێكی سەربازی/مرۆیی ناكات بەچەشنی ئەوەی لەلیبیادا كردی. كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لەهەوڵدایە بۆ كۆتایی هێنان یان كەمكردنەوەی توندوتیژی، بەڵام پلانی نییە بۆ ئەو دۆخەی دواتر دێتەپێشەوە. سەبارەت بەنەهامەتیەكانی ئەو خەڵكەی سوریاش كەلەتاو توندوتیژی هەڵهاتووە، من لەو بڕوایەدا نیم دروستكردنی ناوچەیەكی ئارام لەناو سوریا سەركەتوو بێت، بەڵام دروستكردنی ناوچەیەكی ئارام بۆ ئاوارەكانی سوریا لەناو توركیا یان لوبنان و ئەردەن گرنگە، بەڵام گەورەترین كێشە بریتییە لەبەدەستهێنانی هاوكاری مرۆیی و پزیشكی بۆ ئەو سوریانەی لەناوخۆی وڵاتەكەدا ئاوارەبوون، كەواتە ئێستا بارودۆخەكە لەوپەڕی مەترسیدایە، پێشتر ئەو مەترسیانەمان بینیووە كە لەئاكامی تەقینەوەی بارودۆخی لوبنان و عێراقەوە دروست بوون، ئەوا كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی خوازیاری ئەوەنییە دۆخی سوریا بتەقێتەوە. ئەمە مەترسیەكی گەورەدەبێت لەسەر تەواوی ناوچەكە)).

سەبارەت بەهەوڵەكانی موعارەزەی سوریی و پشتگیری كردنی لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی، پرۆفیسۆر چاتی لەدرێژەی لێدوانەكەیدا بۆ گوڵان وتی:(من دڵنیانیم لەوەی بەم زووانە موعارەزەیەكی سوری یەگكرتوو دەبینین لەسوریادا. ڕاستە كوردەكانی سوریا مامەڵەی خراپیان لەگەڵدا كراوە، بەڵام ڕژێمەكەی ئەسەد لەهەوڵی ئەوەدایە كوردەكان بەشداریەكی چالاكانە لەڕاپەڕینەكەدا نەكەن، دەمێنتەوە سەر ڕۆڵی هاوسێكانی سوریا، كە لەهەموویان گرنگتر توركیایە، پێموایە توركیا پێدەچێت كارتێكی شەرمنانە بەكار بهێنێت لەپێوەندیدا بە بەهێزیەكەیەوە. زۆر زەحمەتە بزانین توركیا چی دەكات. بەڵام هەندێ فاكتەر هەن دەبێت لەبەرچاو بگیرێن. چونكە توركیاش نیگەرانە لەئاست دانیشتوانە كوردەكەیدا و ئەگەر سوریا بەتەواوەتی نائارام و ناجێگیر بێت، ئایا ئەمە چ كاریگەریەكی لێدەكەوێتەوە لەسەر كێشەی ناوخۆیی توركیا لەگەڵ كوردەكاندا كە نزیكە لەسنووری سوریاوە، هەموو ئەم ئەگەرانەش دەوەستێتەسەر چۆن ڕژێمەكە ناچار دەكرێت دەست لەدەسەڵات هەڵگرێت. ئەگەر لەماوەی ساڵێكدا گفتوگۆ لەسەر ئەمە بكرێت، ئەوكاتە گۆڕانگاریەكان لەسەر ئاستی ناوچەكە ئاسانتر دەبن. ئەگەر ئیسلامیەكان و جیهادیەكان لەڕێی توندوتیژیەوە سەركردایەتی ڕووخاندنی ڕژێمەكە بكەن، ئەوكاتە گۆڕانی گەورە لەلوبنان و ڕەنگە لەعێراقیش ڕووبدات)).