-حزب بەرنامە دادەڕێژێت و حكومەت بۆ هەمووان جێبەجێی دەكات
-پارتی دیموكراتی كوردستان كەمترین دەستێوەردانی لەپێكهێنانی كابینەی نوێ دەبێت و ئازادییەكی تەواو دەداتە نێچیرڤان بارزانی بۆئەوەی خۆی كابینەكەی خۆی پێكبهێنێت
-بۆئەوەی حكومەت توانای وەڵامدانەوەی ڕەخنەكانی هەبێت، ئەوا پێویستە جۆرە لێكتێگەشتن و نەرمی نواندنێك لەنێوان هاووڵاتیان و حكومەتدا بوونی هەبێت

كۆتایی هەفتەی ڕابردوو پەرلەمانی كوردستان دوای ئاڵۆگۆڕكردنی سەرۆك و جێگرەكەی، بەڕێزان نێچیرڤان بارزانی وەك سەرۆكی كابینەی حەوتەم و عیماد ئەحمەد وەك جێگری سەرۆك وەزیران بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێ ڕاسپارد، ئەمەش مانای ئەوەیە لە16ی شوباتەوە تا 16ی مارت ماوەی مۆڵەت پێدراوە بۆئەوەی پێكهاتەی كابینەكە تەواو بكرێت و پەرلەمان پەسەندی بكات، ئەم كابینەیەش(كابینەی حەوتەم) وەك لەڕاپۆرتەكانی پێشتریش ئاماژەمان پێكرد و بەڕێز نێچیرڤان بارزانیش لەپەیامەكەی خۆیدا بۆ خەڵكی كوردستان لەلاپەڕەی تایبەتی خۆی لەفەیسبوك ئاماژەی پێكردبوو، هەمان بەرنامەی لیستی كوردستانیە و هەمان ئەو بەرنامەیە تەواو دەكات كە كابینەی شەشەم لەماوەی نزیكەی دووساڵ و نیوودا كاری لەسەر كردووە، بۆیە لێرەوە هێندەی قسەكردن لەسەر بەرنامەی كابینەی حەوتەم، قسەكردن دەبێت لەسەر میكانیزمی چۆنیەتی جێبەجێكردنی ئەو بەرنامەیەی كە لەبەردەستی هەمووان هەیە، قسەكردن نابێت لەسەر خودی بەرنامەكە، هەربۆیە ئامانج لەم گۆڕانكارییە، گۆڕانكارییە لەمیكانیزمی هەڵسوڕان و جێبەجێكردنی بەرنامەكە، نەك جێبەجێكردنی بەرنامەیەكی باشتر یان خراپتر، بەڵكو تاقیكردنەوەی میكانیزمێكی دیكەیە بۆ چۆنیەتی باشتر جێبەجێكردنی بەرنامەكە، بەڵام پرسیار لێرەدا ئەوەیە بۆچی خەڵكی كوردستان كۆمەڵێك خۆزگە و ئومێدیان لەسەر ئەم گۆڕانكارییە بونیاد ناوە لەكاتێكدا گۆڕانكاری لەبەرنامەكەدا ناكرێت؟ وەڵامی ئەم پرسیارە چەند ڕەهەندێك لەخۆی دەگرێت كە دەكرێت بەچەند خاڵێك ئاماژەیان پێبكەین:

1- خاڵی هەرە سەرەكی ئاماژەیە بۆئەوەی ڕاستە كابینەی پێشوو سەرۆك و جێگرەكەی ئەندامانی مەكتەبی سیاسی پارتی و یەكێتی بوون، بەڵام كاتێك پارتی و یەكێتی متمانە دەدەنە كاندیدەكانی خۆیان، متمانەی تەواویان پێدەدەن و دەست لەكاروبارەكانیان بەشێوەیەكی ڕاستەوخۆ وەرنادەن، بۆیە ئەگەر جیاوازی لەنێوان شێوازی هەڵسوڕاندنی بەرنامەی هاوبەشی پارتی و یەكێتی هەبێت، جیاوازی نێوان كاندیدكراوەكانە، ئەم جیاوازییە لەگەڵ ئەوەی پێویستە بوونی هەبێت، بەڵام لەچوارچێوەی بارودۆخی بابەتی و زاتی خۆیدا هەڵدەسەنگێنرێت.
2- خاڵێكی دیكە ئاماژەیە بۆئەوەی كە هەردوو لایەنی پارتی و یەكێتی، وەڵامدانەوەی ئیجابیان بۆ گۆڕانكارییە ناوخۆیی و نێودەوڵەتیەكان هــــەیــە و لـــەكـــــاتێكدا بارودۆخ پێویستی بەگۆڕانكاری بێت، ئەوان لەو ئاستی بەرپرسیاریەتیەدان بتوانن بڕیاری گۆڕانكاری بدەن، هەربۆیە ئەم گۆڕانكاریەش كە بەپێی ڕێككەوتنی ستراتیژی نێوان هەردوولا بەڕێوە دەچێت، ئاماژەیە بۆئەوەی ڕێككەوتنی ستراتیژی هێندەی ڕێككەوتنە بۆ پاراستنی یەكڕیزی نێوماڵی كورد و پاراستنی دەسكەوتەكان لەسەر ئاستی ناوخۆ و عێراق و ناوچەكە، هێندە لەبەرچاوگرتنی بەرژەوەندی هەردوو لایەنی پارتی و یەكێتی نییە، هێندە بەتەنگەوە هاتن و هەوڵدانە بۆ وەڵامدانەوەی خواستی خەڵك، هێندە قۆرخكردنی دەسەڵات نییە وەك ئەوەی هەندێك لایەن دەیانەوێت بەو شێوەیە پیشانی بدەن.

3- خاڵی سێهەم گۆڕانكارییە لەشەخسی سەرۆك وەزیراندا، لەم خاڵەدا كە بەڕێز نێچیرڤان بارزانی لەلایەن پارتی و یەكێتیەوە تەكلیفكراوە كە كابینەی نوێ بۆ ماوەیەكی كورت (كە زۆر كەس پێیوایە تەنیا یەك ساڵی كردەییە) ڕابگەیەنێت، نیشانەی ئەوەیە ئەركی سەرشانی ئەم كابینەیە بێجگە لەجێبەجێكردن و تەواوكردنی كابینەی پێش خۆی، ئەركێكی دیكەشی لەسەر شانە، بەوەی سەرلەنوێ ژێرخانی حكومڕانی لەكوردستان لەژێرخانێكی ئاڵۆز و ناتەباوە بگۆڕێت بۆ ژێرخانێكی ئاسایی و تەبا، بێگومان ئاسایی و تەبا بەو مانایە ناڵێین كە جیاوازی نەمێنێت، یان ئۆپۆزسیۆن واز لەڕەخنە و ململانێ بێنێت و دوایین ئامانجی كە گەیشتن بەدەسەڵاتە وازی لێبهێنێت، بەپێچەوانەوە ئاسایی و تەبا، واتە وەرگرتنی جیاوازی و ململانێ بەئاسایی و قبووڵكردنی ئاكامی هەڵبژاردنەكانی داهاتوو بەتەبایی. ئەمەش ڕاشكاوانە واتە ئەو نەریتە باوی نەمێنێت كە ئۆپۆزسیۆن لەكاتی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی پەرلەمان و ڕاسپاردن بۆ پێكهینانی كابینەی نوێ، بایكۆتی دانیشتنەكانی پەرلەمان بكات و ڕای پێشوەختەی لەسەر حكومەت و پەرلەمان هەبێت، ئەم نەریتە كە ئومێد دەكرێت تەنیا لەم خولەدا بوونی هەبێت و لەخولەكانی دیكە دووبارە نەبێتەوە، ئەركی سەرەكی حكومەت بەگشتی و شەخسی نێچیرڤان بارزانی-یە وەك سەرۆكی حكومەت، كە ئەولەویەتی ئەوە بێت ئەم نەریتە لەپرۆسەی حكومڕانی كوردستان نەمێنێت، ئەم لایەنە دەكرێت هیوایەكی زۆرمان پێی بێت، لەبەر ئەوەی لەژمارەی پێشتووتری گوڵاندا ئەم پرسیارەمان ئاراستەی بەڕێز فازڵ میرانی سكرتێری مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان كرد، بەوەی تاچەند ئێوە وەك مەكتەبی سیاسی پارتی ڕۆڵتان دەبێت لەپێكهێنانی كابینەی نوێ و دەست نیشانكردنی وەزیرەكاندا؟ لەوەڵامدا میرانی بەگوڵانی ڕاگەیاند ئێمە وەك پارتی دیموكراتی كوردستان كەمترین دەستێوەردان لەو كارە دەكەین و ئازادییەكی تەواو دەدەینە نێچیرڤان بارزانی بۆئەوەی خۆی كابینەكەی خۆی پێكبهێنێت، ئەم قسەیەی میرانی كە ناكرێت بەشێوەیەكی گشتگیر بەڕای یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش لەقەڵەمی بدەین، بەڵام لەبەر ئەوەی ئەم قسەیەی میرانی بەگوڵانی ڕاگەیاند، دوای كۆبوونەوە هاوبەشەكانی پارتی و یەكێتی بووە بۆ دەستنیشانكردنی نێچیرڤان بارزانی بۆ سەرۆكایەتی كابینەی نوێ، واتە دەكرێت ئەوەی لێبخوێنینەوە كە یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش هەمان بۆچوونیان هەبێت و دەست لەكاری عیماد ئەحمەد وەرنەدەن، پێكەوە نێچیرڤان بارزانی و عیماد ئەحمەد بڕیار لەسەر پێكهاتەی كابینەی نوێ بدەن و پێكەوە شانی بدەنە بەر بۆئەوەی ئەو گۆڕانكارییانە ئەنجامبدەن كە خەڵكی كوردستان چاوەڕێیانە.

پارتی و یەكێتی وەك هاوپەیمانی پێش هەڵبژاردن نەك دوای هەڵبژاردن
زۆرجار كە لەبری پارتی و یەكێتی ئاماژە بەلیستی كوردستانی دەكەین، هۆكارەكەی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە پارتی و یەكێتی پێكەوە وەك هاوپەیمان بەشداری هەڵبژاردنەكانیان كردووە و ئەو دەنگەی وەك زۆرینە هێناویانە دەنگی هەردوولایانە پێكەوە و هیچ لایەكیان نازانن بەتەنیا چەند دەنگی هێناوە، هەر بۆیە لێرەوە دەكرێت ڕاشكاوانە بڵێین پارتی و یەكێتی بۆ ئەم خولەی هەڵبژاردن وەك یەك حزب بەشداری هەڵبژاردنیان كردووە و وەك یەك بەرنامەیان هەبووە كە ئەویش بەرنامەی لیستی كوردستانیە، بۆیە هەتا ئەگەر جیاوازی كورسیەك لەنێوان پارتی و یەكێتیدا هەبێت وەك ئێستا لەلیستی كوردستانی دەبینن، 29 ئەندامی ئەو لیستە پاڵێوراوی یەكێتین و 30 ئەندامی ئەو لیستە پاڵێوراوی پارتین، ئەمە مانای ئەوە نییە كە پارتی كورسیەكی لەیەكێتی زیاترە، بەڵكو لەبەر ئەوەی كە ژمارەی كورسیەكان تاك بووە و نەدەكرا دابەشی دوو بكرێت، ڕاشكاوانەتر لەبەر ئەوەی ژمارەی كورسیەكانی لیستی كوردستانی 59 كورسیە ناكرێت هەر یەكەیان 28.5 ئەندامیان بەر بكەوێت، بۆیە بەپێی ئەو ڕیزبەندییەی لەلیستەكە كراوە، وا دەرچووە كە 30 پاڵێواری پارتی دەربچن و 29ی یەكێتی دەربچن، ئەگەر بەشێوەیەكی دیكە ڕێكبخرایە، ئەوا لەوانەبوو یەكێتی 30 پاڵێوراوی دەربچووبایە و پارتی 29 پاڵێوراوی دەربچووبایە، لەمەش گرنگتر بۆ سەلماندنی ئەو ڕاستیەی ژمارەی 30 و 29 كورسی ئاماژە نییە بۆ كورسی زیاتری پارتی، كە كاندیدی یەكێتی كە بەڕێز د.بەرهەم ساڵح بوو ئەو حكومەتی پێكهێنا، بۆیە ئەسڵەن 29 كورسی یەكێتی و 30 كورسی پارتی، ئاماژە نییە بۆ قەوارەی پارتی بەتەنیا و یەكێتی بەتەنیا، بەڵكو 59 كورسی پەرلەمانی ئاماژەیە بۆ قەوارەی پارتی و یەكێتی پێكەوە لەم خولەو لەم قۆناخەدا، بەواتایەكی دیكە جیاكردنەوەی لیستی كوردستانی بۆ (لیستی پارتی بە30 كورسی و لیستی یەكێتی بە29) كورسی جیاكردنەوەیەكی ڕاست نییە، پێویستە هەتا ئەم خولەی پەرلەمانیش تەواو دەبێت هەروەك لیستی كوردستانی نەك پارتی و یەكێتی ئاماژەیان بۆ بكرێت، كەواتە لەم ڕاپۆرتەشدا كاتێك باسی حكومەت دەكەین باسی بەرنامەی لیستی كوردستانی دەكەین، نەك هاوپەیمانی پارتی و یەكێتی وەك دوو حزب كە دوای هەڵبژاردن بۆ پێكهینانی حكومەت ئەنجامی دەدەن، ئاماژەكردن بۆ ئەم خاڵە لەبەر ئەوە نییە كە بڵێین پارتی و یەكێتی وەك دوو حزب هیچ جیاوازییەكیان نییە، بەڵكو ئاماژەیەكی ڕاشكاوانەیە بۆئەوەی پارتی و یەكێتی بۆ هەڵبژاردنەكانی 2009 و پێشتریش بۆ هەڵبژاردنەكانی 2005 وەك یەك لیست دابەزیوون، پرانسیپی بەشداریكردنیشیان لەسەر بنەمای یەكسانی دابەشكردن بووە، نەك وەك یەك لیستی نێوان (یەكگرتوو و كۆمەڵ و زەحمەتكێشان و سۆشیالیست) كە پێشوەختە ڕێژەیان دیاریكردبوو، ئەمەش واتە هەربۆنموونە ڕێككەوتنی ئەو چوار حزبە بەو جۆرە نەبووە كە چەند كورسیان هێنا دابەشی چواری بكەن، بەڵام ڕێككەوتنی پارتی و یەكێتی لەسەر دابەشكردن بووە بەسەر هەردوولادا، بەڵام ئەم دابەشكردنە مانای یەكسانی لەسەر ئەرزی واقیع ناگەیەنێت، ئەوجا باری تەرازووەكە بەلای پارتی یان یەكێتی لاسەنگ دەبێت، ئەوە هەڵبژاردنی داهاتوو یەكلایی دەكاتەوە، بۆیە هەتا هەڵبژاردنی داهاتوو دەكرێت، چۆن حكومەتی پێشوو حكومەتی لیستی كوردستانی بووە، بەهەمان شێوە ئەم حكومەتەش حكومەتی لیستی كوردستانیە و سەرۆكی كابینە یەكێتی بێت یان پارتی هیچ لەمەسەلەكە ناگۆڕێت و حكومەتەكە هەر وەك حكومەتی هاوبەش دەمێنێتەوە.

بۆیە لەم ڕاستەوە كاتێك هەڵوەستە لەسەر بەرنامەی لیستی كوردستانی دەكەین، وەك بەرنامەی یەك حزب یان ڕاسترە بڵێین هاوپەیمانیەكی پێش هەڵبژاردن نەك دوای هەڵبژاردن هەڵوەستە دەكەین، وەك بەرنامەی پێكهاتەیەك دەیخوێنینەوە كە ڕاستە خۆیان دوو لایەنن، بەڵام لەبەرنامەكەدا وەك یەك لایەن دەركەوتوون، بۆیە وەك بەرنامەی لایەنێكی براوە لەهەڵبژاردن كە مافی خۆیەتی حكومەت پێكبهێنت، خوێندنەوەی ڕەخنەیی بۆ ئەو بەرنامەیە دەكەین و دەست دەخەینە سەر لایەنە ئیجابیەكانی، لێرەوە ڕەخنە یان هەڵسەنگاندن ڕووبەڕووی لیستی كوردستانی دەكرێتەوە نەك پارتی و یەكێتی وەك دوو حزب.


بەرنامەی حزب چۆن دەبێتە بەرنامەی خەڵك
هەڵوەستەكردنمان لەسەر بەرنامەی لیستی كوردستانی وەك بەرنامەی پێكهاتەیەك یان هاوپەیمانیەكی پێش هەڵبژاردن لەو خاڵەوە بوو كە هاوپەیمانی پارتی و یەكێتی وەك یەك لیست پیشان بدەین، وەك یەك فراكسیۆن نەك دوو فراكسیۆن یان دوو لیستی هاوپەیمان، مەبەستیش لەم جەختكردنەوەیە ئەوەیە بەرنامەی لیستی كوردستانی بەرهەمی كۆبوونەوە هاوبەشەكانی پارتی و یەكێتی و ئەو لیژنە هاوبەشەیە كە وەك یەك تیم دایانڕشتووە، بۆیە لەم خاڵەوە بەرنامەی لیستی كوردستانی بەرنامەی یەك پێكهاتەیە كە هەڵبژاردنی بردۆتەوە و ئێستا لەحكومەتدایە و لەناو ئەو حكومەتەشدا گۆڕانكاری دەكات و كابینەی نوێ ڕادەگەیەنێت، بۆیە ئەمە زەرور و پێویست بوو جەختی لەسەر بكرێتەوە، لەبەر ئەوەی ئەم ڕاپۆرتە قسە لەسەر بەرنامەی لیستی كوردستانی دەكات نەك بەرنامەی پارتی یان یەكێتی بەتەنیا، بۆیە كاتێك لەم ڕوانگەیەوە بەم ئاراستەیە هەنگاو هەڵدەگرین، پرسیار ئەوەیە چۆن بەرنامەی ئەم پێكهاتە سیاسییە كە تەنیا ڕێژەی %59ی دەنگەكانی هێناوە دەبێتە بەرنامەیەك هەموو خواستی كۆمەڵگە لەخۆی بگرێت بەوانەشی كە دەنگیان بەلیستەكەش نەداوە، سەبارەت بەگۆڕینی ئەم پرسە پرسیارمان لەپرۆفیسۆر سانتۆش میهرۆترا بەڕێوەبەری سەنتەری پەرەپێدانی توانای مرۆیی و حكومڕانی كرد لەهیندستان، لەوەڵامدا سەبارەت بەبوونی بەرنامەی حزب بە بەرنامەی حكومەت بەمجۆرە بۆ گوڵان هاتە ئاخاوتن:(دەتوانم لەڕوانگەی ئەزموونی 4 وڵاتی دیموكراسییەوە قسەبكەم، كە بریتین لە»هیندستان» و «بەریتانیا» و «ویلایەتە یەكگرتووەكان» و «تایلەند»، من لەهەریەك لەو وڵاتانە ماوەیەك ژیاوم بۆ زیاتر لە60 وڵاتی دیكەش لەسەرتاسەری جیهاندا سەفەرم كردووە، بۆیە دەمەوێ بڵێم هیچ گومانێك لەوەدانییە كە بەرنامەی پارتی سیاسی لەسیستەمی دیموكراتی پەرلەمانیدا دەبێتە بەرنامەی حكومەت، هەروەها لەسیستەمی پەرلەمانی هیندستان و بەریتانیا دەسەڵاتەكان بەئاستێكی زیاتر دابەشكراون و، پێویستیشە دیموكراسییەت بەم شێوەیە بێت، بەڵام سەبارەت بەدروستبوونی دیموكراسییەت ئەوە دیموكراسییەت تەنیا لەسەر ئاستی لۆكاڵ بوونی هەیە – مەبەستم لەسەر ئاستی حكومەتی لۆكاڵ – با گریمانەی ئەوە بكەین لەوڵاتێكی گەورەدا بۆنموونە «عێراق» یاخود «هیندستان» كە لایەنی كەم لەسەر سێ ئاست حكومەتەكان بوونیان هەیە بۆنموونە لەسەر ئاستی شار و شارۆچكەكان و لەسەر ئاستی هەرێمی و لەگەڵ ئاستی ناوەندی. لێرەدا مەبەستم لەوەدایە كە لەپێناو سەركەوتنی دیموكراسییەت ئەوە زۆر گرنگە حكومەتی لۆكاڵ لەسەر ئاستی لۆكاڵی خاوەن دەسەڵاتی بەرفراوانتر بێت، دەسەڵاتی زۆر بێت، بەڵام بەداخەوە ئەمە لەچەندین وڵاتی دیموكراسیدا وەدینەهێنراوە، ئەوجا بۆئەوەی حكومەت توانای وەڵامدانەوەی ڕەخنەكانی هەبێت، ئەوا پێویستە جۆرە لێكتێگەشتن و نەرمی نواندنێك لەنێوان هاووڵاتیان و حكومەتدا بوونی هەبێت، هەروەها پێویستە میدیای بەهێز بوونی هەبێت، بەتایبەتی ئێستا كە میدیای سەربەخۆ و ئەلیكترۆنی هەیە و بایەخی لەزیادبووندایە، ئێمە لە»هیندستان» بەختمان هەیە كە بواری ڕۆژنامەگەریمان زۆر بەهێزە و میدیا ڕوو لەفراوانبوون و بەهێزبوون دەكات، بەڵام تەنانەت گەر میدیا هەرچەندیش گەورە و بەهێز و گرنگیش بێت هاوكات ئەگەر هەیە میدیا لەژێر فشار و كۆنتڕۆڵی گەورە كۆمپانیاكان بێت و ئەوكات نوێنەرایەتیی هاووڵاتیان ناكات، بەڵكو لەپێناو بەرژەوەندییەكانی گەورە كۆمپانیاكان كاردەكات، هەربۆیە وەك پێشتریش ئاماژەم بەوە كرد كە ئێوە وەكو هاووڵاتیی ئاسایی دەتوانن لەسەر ئاستی لۆكاڵ فشار بخەنە سەر حكومەت و كاریگەریی لەسەر دروست بكەن، لەبەرئەوەی حكومەتی لۆكاڵ و تەنانەت حكومەتی ناوەندیش هەمیشە ناچارە وەڵامدەر بێت بەرامبەر هاووڵاتیانی ئاسایی، هەربۆیە زۆر گرنگە دەستووری دەوڵەت دەسەڵاتی بەس بەحكومەتی لۆكاڵ ببەخشێت، بەڵام مایەی سەرسووڕمانە لەوڵاتانی تازەپێگەیشتوو بۆنموونە وەكو «عێراق» و «هیندستان» حكومەتی لۆكاڵ خاوەن دەسەڵاتی پێویست نییە، لەكاتێكدا لەوڵاتانی دەوڵەمەند و پێشكەوتوو وەكو وڵاتانی ئەوروپا و ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا دەسەڵاتەكانی حكومەتی لۆكاڵ لەدەسەڵاتەكانی حكومەتی ناوەندی زیاترە)).

پرۆفیسۆر میهرۆترا جەختی لەسەر دەسەڵاتی حكومەتی لۆكاڵ یان حكومەتی هەرێمی كرد بۆ بونیادی دیموكراتی، لەمەش گرنگتر جەختی لەوە كردەوە كە ئەم حاڵەتە لەوڵاتانی تازە پێگەیشتوو لەوانەش عێراق ئەو بوارە نەڕەخسێنراوە كە حكومەتی هەرێمەكان ئەو دەسەڵاتەیان هەبێت، سەبارەت بەگرفت و هەروەها كاریگەری كەلتور لەسەر ئەم پرسە پرۆفیسۆر میهرۆترا لەدرێژەی لێدوانەكەیدا بۆ گوڵان وتی:(پێش هەموو شتێك با ئەوەمان لەیاد نەچێت كە درێژترین ئەزموونی دیموكراسی و دیموكراسییەتی مۆدێرن لەئەوروپا و ئەمریكای باكوور-ەوە سەرچاوەی هەڵگرتووە، بۆیە پێموایە ئەو قسانەی كە دەكرێت لەبارەی هەبوونی كەلتووری تایبەت بەوڵاتان هیچ سوودێكی ئەوتۆی نییە لەبەرئەوەی ناكرێ ئەوە بكەین بەپاساو، هەموو وڵاتێك خاوەن كەلتوری جیاوازە و هەموو وڵاتێك خاوەن شێوازێكی دیاریكراوە لەدیموكراسی، هەربۆیە زۆرجار ئەمە دەكەن بەپاساوێك و دەڵێن: «دیموكراسییەت بۆ ئێمە نییە، دیموكراسییەت ئەزموونێكی ڕۆژئاواییە، ئێمە خاوەن كەلتوری جیاوازین، بۆیە دیموكراسییەتمان لەئێوەی ڕۆژئاوایی ناوێت»، بەڕای من ئەم قسەیە دروست نییە و هیچ واتایەك ناگەیەنێت، من كەسێكی هندیم و لەوڵاتێكی شارستانی پەروەردە و گەورە بوومە و «هیندستان» خاوەن مێژوویەكی دێرین و شارستانییەتێكی كۆنە هاوشێوە لەگەڵ «عێراق» و «چین» و «میسر»، ڕاستە هەر یەك لەوڵاتەكانمان خاوەن شارستانییەت و كەلتوری جیاوازە، بەڵام ئێمە خاوەن كۆنترین دیموكراسییەتین لەنێو وڵاتانی تازەپێگەیشتوو لەجیهان، ئێمەیش تاڕادەیەكی زۆر شانازی بەوە دەكەین و سەربەرزین بەوەی كە خاوەن دیموكراسییەتین لەساتی سەربەخۆبوونمان لەحوكمی بەڕیتانی، هەروەها لەڕاستیدا یەكێك لەهۆكارەكانی سەركەوتنمان ئەوەیە كە ئێمە وڵاتێكی گەورە و بەرفراوانین و ژمارەی دانیشتوانمان زۆرە و هاوكات لەبەرئەوەیە كە «هیندستان» وڵاتێكی فرەنەتەوەیە و، هەرگیز ڕێگەمان نەداوە سیستەمێكی سەربازی لەوڵاتمان حوكمڕان بێت و هەرگیز سیستەمێكی سەربازی ناتوانێت حكومڕانی هیندستان بكات، ئەمە لەكاتێكدا ئەو وڵاتانەی كە لەهێزەكانی كۆڵۆنیالیزم سەربەخۆییان بەدەستهێناوە وەكو سەربەخۆیی لەهێزی ئیسپانی یان بەڕیتانی یانیش فەڕەنسی ...و تاد. ئەو وڵاتانە دووبارە دەستووریان نووسیوەتەوە و حوكمی سەربازی دەسەڵاتی لەدەستگرتووە، تەنانەت لەعێراقیش ئەو شتە ڕوویداوە، هەربۆیە پێموایە قسە لەبارەی جیاوازیی كەلتوور هیچ واتایەك ناگەیەنێت لەمبارەیەوە)).

كەواتە ئەوەی پرۆفیسۆر میهرۆترا سەبارەت بەفیدالی و دیموكراتی هیندستان ئاماژەی پێكرد جیاوازی نەتەوەیی و ئایینییە، بێگومان ئەمەش مانای ئەوەیە لەوڵاتی فرە نەتەوە وفرە ئاییندا بەبێ دیموكراتی و فیدرالی ئەو وڵاتە ناپارێزرێت، هەر ئەمەشە وایكردووە كە هیندستان جیاواز بێت لەگەڵ میسڕ لەكاتێكدا جیاوازی نێوان سەربەخۆیی هیندستان و میسر تەنیا چەند ساڵێكە، بۆیە هەر لەچوارچێوەی بوونی ئەم جیاوازییە لەنێوان وڵاتانی تازە پێگەیشتوودا پرسیارمان لەپرۆفیسۆر دیڤرا مۆللەر ئوستادی پێوەندییە سیاسییەكان لەزانكۆی پەلسنڤانیا كرد، لەلێدوانیكی تایبەتدا بەمجۆرە بۆ گوڵان هاتە ئاخاوتن: (ڕەنگە بەرژەوەندی خەڵك لەوڵاتە تازەگەشەكردووەكاندا جیاواز بێت، دامەزراوەكان كە نەتوانن سنوورێك دابنێن، لەبەر ئەوەی لەرزۆكن و ئەو دامەزراوانەش كە چاودێری حكومەت دەكەن لاوازن. بەشێك لەسەركەوتنی دیموكراسی لەوڵاتە پێشكەوتووە بەپیشەسازیبووەكاندا ئەوەیە دامەزراوەی بەهێز هەن كە خەڵكی پشتیان پێدەبەستن. مەرج نییە ئێمە باشترین سەركردەمان هەبێت لەئەمریكا یان ئەوروپا، بەڵام ئەو دامەزراوانەمان هەن كە سنوورێك بۆ ئەو سەركردانە دادەنێن یاخود دووریان دەخەنەوە لەدەسەڵات. ئێمە زانیاریەكی زیاترمان هەیە لەبارەی چۆنیەتی بەڕێوەچوونی كارەكانی حكومەت، بەو پێیە توانای باشترمان هەیە بۆ خۆڕێكخستن بۆ بەرهەڵستیكردن كاتێك سەركردەكان لەئاستی خواست و ویستی خەڵكدا نین، بەهەمان شێوە دامەزراوەی بەهێزمان هەیە لەپێوەندیدا بەدەسەڵاتی قەزائی و بەپەرلەمان و دەزگای بیرۆكراسیەوە بۆ سنووردانان بۆ سەركردەكان. هەروەها لەوڵاتانی تازە پێگەیشتوو یان لەزۆرێك لەو وڵاتانە زۆرینەی دانیشتوانی وڵاتەكە گەنجن، گەنجانیش زیاتر بۆچوونی توندیان هەیە و كەمتر شێوازە سیاسییەكان دەگرنەبەر، كەواتە ئەمە كێشەیەكی قورسە. بۆیە لەم حاڵەتەدا دەبێت هەم بازاڕ و هەم حكومەت سنوورریان بۆ دابنرێت، واتە دەبێت هاوسەنگیەك لەنێوان ئەم دوو لایەنەدا بدۆزرێتەوە. ئەگەر لەوڵاتە ئەوروپیەكان بڕوانیت، ئەوا ئەو باجەی لەهاووڵاتیان وەردەگیرێت بەكار دەهێنرێنرێتەوە بۆ دابینكردنی چاودێری تەندروستی و سیستمێكی پەروەردەی باشتر، ئەمریكا لەم ڕوەوە كارێكی باشتری ئەنجامداوە، كەواتە لەچوارچێوەی بازاڕی ئازادیشدا دەتوانرێت ئەو شێوە ڕێكخستنە پیادە بكرێت كە دادپەروەری كۆمەڵایەتی لێدەكەوێتەوە. كە مەرج نییە بەشێوازێكی دیكتاتۆری ئەنجام بدرێت، واتە ئەگەر ئەمە خواستی خەڵك بێت لەدیموكراسیدا دەبێت ڕێگایەك بۆ هێنانەدی بدۆزرێتەوە)).

ئەوەی لەمیانەی ئاخاوتنی ئەم دوو پرۆفیسۆرە ئاماژەیان لەسەر كراوە، ئاماژەكردن بوون بۆ چەند خاڵێكی سەرەكی كە جەختكرنە لەوەی چۆن بەرنامەی حزب دەبێتە بەرنامەی حكومەت لەسیستمی دیموكراتیدا، ئەم بەرنامەیەش بەرنامەیەكی هەمەلایەنە و هەموو بوراەكانی ژیان دەگرێتەوە، بۆیە ئەگەر لێرەوە پرسیار ئەوە بێت، ئایا چۆن بەرنامەی لیستی كوردستانی لەكابینەی حەوتەمدا دەكرێتە بەرنامەی خەڵك، ئەوا وەك خاتوونی پرۆفیسۆر دیڤرا مۆللەر ئاماژەی پێكرد بەبونیادی دامەزراوەی بەهێز و بەڕاگرتنی هاوسەنگی لەنێوان حكومەت و بازاڕدا، یان بەڕاگرتنی هاوسەنگی لەنێوان كەرتی گشتی و كەرتی تایبەتدا، هەروەها ناكرێت ئەوەش نادیدە بكرێت، كە هەرێمی كوردستان یەكێكە لەو وڵاتانەی كە بەوڵاتی گەنجان لەقەڵەم دەرێت، بۆیە گرنگە بایەخ بەگەنجان و نەهێشتنی ئاستەنگەكانی بەردەمیان بدرێت و دەبێت لەئەولەویەتی بەرنامەكە بێت.