مەسەلەی كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا پەیوەستە بە دەقی ئەو رێككەوتنە ئەمنیەی لەنێوان حكومەتی عێراق و حكومەتی ئەمریكا ئیمزاكراوە، بەپێی ئەو رێككەوتنە دەبێت لە 31/12/2011 هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق بكشێنەوە ئەگەر لایەنە عێراقیەكان خۆیان داوای مانەوەی هێزەكان لە عێراقدا نەكەن، داواكاری لایەنە عێراقیەكانیش بۆ مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا پەیوەستە بە بڕیارێكی هەمەلایەنەی عێراقیەكانەوە، بۆیە گرنگە سەركردەی لایەنە سیاسییەكانی عێراق هەموو پێكەوە كۆببنەوە و كۆدەنگیەك لەسەر ئەو پرسە دروست بكەنەوە، بەڵام هەرچۆنێك سەیری ئەم مەسەلەیە و ئاستی توانای هێزەكانی عێراق لەم قۆناغەدا دەكرێت، هەموو لایەنە سیاسییەكان بەشێوەیەكی زمنی دان بەو راستیەدا دەنێنن كە مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لەم قۆناغە بۆ عێراق پێویستە، بەڵام وەك دەردەكەوێت لایەنە عێراقیەكان سەرقاڵی كێشەو ناكۆكیەكانی نێوان خۆیانن و هەتا ئێستا نەیانتوانیوە بڕیارێكی یەكلاكەرەوە لەم بارەیەوە بدەن، حكومەتی عێراقیش ئاماژەی بەوەكردووە كە مەسەلەی كشانەوەی هێزەكان یان بڕیاردان لەسەر مانەوەی ئەوە پرسێكە پێوەندی بە بڕیاری پەرلەمانی عێراقەوە هەیە، بەڕێز جەلال تاڵەبانی سەرۆك كۆماری عێراقیش ئەو راستیەی نەشاردۆتەوە كە بەپێی ئەو راپۆرتانەی لەسەر هێزەكانی سوپای عێراق بەدەستی گەیشتوون، هێزەكانی عێراق لەم قۆناغەدا لەو ئاستە نین كە بتوانن تەواوی سنوورەكانی عێراق بپارێزن و بەپەرچی دەستدرێژییە دەرەكیەكان بدەنەوە، لەسەر ئاستی بۆچوونە سەربازییەكانیش بابەكر زێباری سەرۆكی ئەركانی سوپای عێراق راشكاوانە بەهۆیەكانی راگەیاندنی راگەیاندووە كە سوپای عێراق تاكو ساڵی 2020 ئەو توانایەی نابێت كە بتوانێت ئاسایش و سەقامگیری عێراق مسۆگەر بكات، سەبارەت بەم مەسەلەیە پرسیارمان لە پەرلەمانتاری دەوڵەتی یاسا عەبدولعەباس حەمود كرد، ئەویش جەختی لەسەر ئەوە كردەوە مەسەلەی مانەوەی هێزەكان پێوەندی بە بڕیاری لایەنە سیاسییەكان هەیە لەمبارەوە وتی: (ئەم مەسەلەیە پێوەندیی بە مانەوە و كشانەوە نییە، بەڵكو پەیوەستە بەو رێككەوتنەی كە لە 31/12/2011دا كۆتایی دێت، ئەم رێككەوتنەش مایەی درێژەپێدان و نوێكردنەوە نییە و ئێستا وتووێژ هەیە لەوبارەیەی كە قەوارە سیاسییەكان رێكبكەون بۆ واژۆكردنی رێككەوتنێكی نوێ یان نا، بۆیە ئێمە لەبەردەم دوو هەڵبژاردنین یان ئەوەیە رێككەوتنێكی نوێ واژۆبكەین یاخود نا. بۆیە ئەگەر هات و كۆدەنگی نەبوو لەسەر واژۆكردنی رێككەوتنێكی نوێ ئەوكات ئەم رێككەوتنەی كە ئێستا هەیە لە بەرواری 31/12/2011 كۆتایی دێت و ئەوكات پێویستە هەموو هێزە بیانییەكان لە عێراق بكشێنەوە، ئەگەر گەیشتینە رێككەوتنیش ئەوا مانەوەیان شەرعی دەبێت، ئەم مەسەلەیە جۆرە ئاڵۆزییەكی تێدایە، بۆیە ئەگەر هیچ كۆدەنگییەكی نیشتمانی لەم بارەیەوە روونەدات، ئەوكات پێموایە زەحمەتە رێككەوتنێكی نوێ واژۆبكرێت. ئەم مەسەلەیە قووڵ و ئاڵۆزە و پێویستیی بە دانوستان و تێگەیشتن هەیە و پێویستە بزانین ئەركەكانی حكومەت چین، بۆنموونە ئەگەر هات و بارەكە پێویستیی بە مانەوەی راهێنەران و پسپۆران هەبوو، ئەوكات پێویستە بزانین ژمارەكەیان چەند دەبێت و پێویستیمان بە مانەوەی چەند كەس لەوانە هەیە، هەروەها بزانین ئەوان لەكوێ دەبن و هۆكارەكان چین لە تەواجودیان لەو شوێنانە، لەگەڵ هەموو وردەكارییەكانی تر لەمبارەیەوە و ئەم هەموو شتانەیش پێویستی بە تەوافوقی سیاسی هەیە)).

سەبارەت بەو خاڵەی كە پەرلەمانتارەكەی لیستی دەوڵەتی قانوون ئاماژەی بەوەكرد، كە ئەم مەسەلەیە پێویستی بە واژۆكردنی رێككەوتنێكی نوێ هەیە، هەندێك لەپسپۆران بەو جۆرە دەیبینن كە ئەم مەسەلە پێویستی بە رێككەوتنی نوێ نییە لەنێوان حكومەتی عێراق و حكومەتی ئەمریكا، بەڵكو پێویستی بە رێككەوتنە لەنێوان هەردوو وەزارەتی بەرگری ئەمریكا و عێراق بۆ ئەوەی بزانن پێداویستیەكانی هێزەكانی عێراق چین، هەروەها لێدوانەكانی باڵیۆزی ئەمریكاش لەعێراق لەلایەك ئاماژەی ئەوەی لێدەخوێنرێتەوە كە زۆربەی زۆری پەرلەمانتارانی عێراق لەسەر مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق رازی دەبن، لەلایەكی دیكەش ئاماژەی ئەوەی لێدەخوێنرێتەوە كە لەكاتی خۆیدا و بەپێی رێككەوتنی نێوان حكومەتی عێراق و ئەمریكا دەكشێنەوە، ئەم حاڵەتەی لەقسەكانی باڵیۆزی ئەمریكا دەخوێنرێتەوە، ئاماژەیە بۆ ئەوەی ئەگەر هێزەكانی ئەمریكا بەبێ خواستی عێراقیەكان لە عێراق بمێننەوە، ئەوا رای گشتی ئەمریكا قبوڵی ناكات، بەڵام ئەگەر لایەنە عێراقیەكان بگەنە رێككەوتن و خۆیان ئەو داوایە بكەن، ئەوا ئەمریكا هێزەكانی خۆیشی لە عێراق بهێڵێتەوە ناكەوێتە ژێر گوشاری هێزەكانی ئەمریكا، بەڵام لەو حاڵەتەدا ئەگەر لایەنە عێراقیەكان نەگەنە رێككەوتن، ئەوا ئەمریكا ناتوانێت پابەندی رێككەوتنەكە نەبێت، سەبارەت بە رێككەوتنی لایەنە عێراقیەكان لەسەر ئەم پرسە، پرسیارمان لە حوسام عەزاوی پەرلەمانتاری لیستی ئەلعراقیە كرد سەبارەت بەوەی ئایا تاچەند ئومێدی ئەوە دەكرێت لایەنە سیاسییەكان بگەنە رێككەوتن و تاچەند ناكۆكیەكانی ئێستا رێگر دەبن بۆ گەیشتن بەو رێككەوتنە؟ لەوەڵامی ئەم پرسیارەی گوڵاندا عەزاوی وتی:(لەكۆتاییدا هەر دەبێت قەوارە سیاسییەكان بگەنە بڕیارێكی هاوبەش، بەڵام پێش گەیشتن بە بڕیارێكی هاوبەش پێویستە كەشوهەوا فەراهەم بكرێت لەبارەی ژمارەی هێزەكان، مەبەستم چەند لە هێزەكان بمێنێتەوە، هەروەها رێكبكەوین لەوبارەیەی كە ئەو هێزانە ئایا جەنگین یان راهێنان یاخود پاڵپشتیكارن، بەڵام پێش ئەم هەموو شتانەیش پێویستە لەسەر حكومەت و سەرۆك وەزیران بەو ئیعتوبارەی كە فەرماندەی گشتیی هێزە چەكدارەكانە، پێویستە راپۆرتێكی چڕ و پڕ و تەواو پێشكەش بكەن لەبارەی ئاستی ئامادەباشیی هێزەكانمان، ئێستا ئەو سەرۆك وەزیرانە و لەهەمان كاتیشدا وەزیری بەرگری و ناوخۆیە، بۆیە پێویستە لەسەری راپۆرتێك پێشكەش بكات لەسەر ئاستی ئامادەباشیی هێزەكان و شیبكاتەوە بزانین ئامادەكردنی هێزەكانمان كە كامڵ دەبێت بۆئەوەی دەرفەت لەبەردەستمان هەبێت و بزانین چۆن بڕیاربدەین لەسەر مانەوە یاخود كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق. لایەنێكی تر و گرنگ، هەر پاش واژۆكردنی رێككەوتنەكە لەساڵی 2008دا دەبوا حكومەتی عێراقی لەو كاتەوە خشتەیەكی كاتیی دروستی ئامادەبكردبا لەبارەی دروستكردنی هێزە ئەمنییەكان، بۆنموونە دەبوا دەستنیشانیان بكردبا هێزەكانی سەر زەوی پاش 3 ساڵ كامڵ دەبێت یاخود هێزە ئاسمانییەكان پاش 2 ساڵ، بەڵام بەداخەوە ئەم شتەیان نەكرد، بەڵام هەندێك نیشانە هەیە «موئەشیرات»، لەلایەن بەرپرسە سەربازییەكان، لەلایەن بەرپرسە باڵاكان-ـەوە، ئەوان پێیانوایە كە هێزە سەربازییەكان بەتەواوەتی ئامادەنین بۆ وەرگرتنی دۆسیەی ئەمنی بەو ئاستەی كە بتوانن ئاسایشی ناوخۆ كۆنتڕۆڵ بكەن و لە هەڕەشەی دەرەكی بیپارێزن، ئەمڕۆش بەداخەوە دەستدرێژی هەیە بەسەر «سیادە»ی عێراق بۆنموونە ئێران دەستدرێژیی هەیە بەسەر كوردستان، بۆیە من پێموایە كە پێویستە ئەم مەسەلەیە بەشێوەیەكی ورد و كاریگەر یەكلابكرێتەوە بۆئەوەی كۆدەنگییەكی سیاسی دروستبێت لەسەر مەسەلەی مانەوە یاخود كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا، بەڵام پێش ئەمە پێویستە راپۆرتێكی روون و ئاشكرا لەلایەن حكومەتەوە ئامادەبكرێت بۆمەبەستی ئاگاداركردنەوەی ئەنجومەنی نوێنەران و قەوارە سیاسییەكان بۆئەوەی شتەكان روون بن و بتوانرێت بڕیارەكان دەربكرێن)).

سەبارەت بە هەڵوێستی تەیاری سەدر لەسەر ئەم پرسە و لە درێژەی لێدوانەكەیدا بۆ گوڵان حوسام عەزاوی جەختی لەسەر ئەوە كردەوە ئەو بڕیارەی دەدرێت بۆ مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا پێویستی بە دەنگی زۆرینەیە ئەگەر زۆرینەی لایەنە عێراقیەكان دەنگی بۆ بدەن، ئەوا لیستی سەدریش دەبێت پابەند بێت پێیەوە، لەمبارەوە پێی وتین: (بێگومان هەموو رێككەوتنێكی نێودەوڵەتی لەنێوان دوو دەوڵەت واژۆدەكرێت پاش رێككەوتنی، بۆنموونە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و ئەنجومەنی وڵاتی بەرامبەر، بۆیە رێككەوتن لەسەر ئەم مەسەلەیە پێویستیی بە دەنگی زۆرینەی رەها هەیە، لێرەشدا پێویستە رێككەوتنی سیاسی لەنێوان لایەنە سیاسییەكان لەمبارەیەوە رووبدات بۆئەوەی كۆدەنگی هەبێت لە دروستكردنی بڕیارەكان و بۆئەوەی كە ئەگەر هات و بڕیارماندا هێزەكان بمێننەوە ئەوكات پێویستە بیانوی بەرچاو هەبێت و شتەكان بۆ گەلی عێراق روونبێتەوە و لایەنە سیاسییەكان و ئەنجومەنی نوێنەران و حكومەت بەئاگابن لە وردەكارییەكان، پێویستە وردەكارییەكان شیبكرێنەوە بۆنموونە لەبارەی ژمارەی هێزەكان كە پێویستە بمێننەوە لەگەڵ شیكردنەوەی ئاست و جۆری كاركردنیان و پسپۆری و بواری چالاكییەكانیان، بەشێوەیەك كە پاش واژۆكردنی ئەم رێككەوتنە هێزەكانی ئەمریكا و لایەنی ئەمریكی كاری راستەقینە ئەنجام بدەن لەپێناو بونیادنان و ئامادەكردنی هێزەكانمان بەشێوەیەك كە هێزەكانمان لەتوانیاندا هەبێت ئاسایشی ناوخۆ و سنوورەكانی عێراق بپارێزن)).


جێبەجێكردنی رێككەوتنی هەولێر
لایەنەكان زیاتر لێك نزیكدەكاتەوە
ئەوەی وەك خاڵی سەرەكی ئاماژەی پێدەكرێت ئەوەیە كە ناكۆكی ئێستای نێوان پێكهاتە سەرەكیەكان و خۆدزینەوە لە بەندەكانی رێككەوتنی هەولێر كە حكومەتی ئێستا لەبەر رۆشنایی ئەم رێككەوتنە هاتۆتە ئاراوە بەخاڵی گرنگ دادەنرێت بۆ ئەوەی لایەنەكان لەسەر پرسی بڕیاردان لەسەر مانەوە یان كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا باشتر رێكبكەون، سەبارەت بەم لایەنە پرسیارمان لە عەبدولئیلا كازم وتەبێژی فەرمی تاریق هاشمی كرد و سەبارەت بەم لایەنە بەمجۆرە بۆ گوڵان هاتە ئاخاوتن: (لیستی «عێراقیە» پێیوایە كە جێبەجێكردنی رێككەوتنەكەی «هەولێر» بنەمایە بۆ وەرگرتنی هەڵوێستی هاوبەش بۆ هەموو قەوارە سیاسییەكان، لەگەڵ هاوبەشبوون لە بڕیاری سیاسی و ستراتیژی لەزمنیشیان مەسەلەی كشانەوەی ئەمریكا. بۆیە، جێبەجێنەكردنی رێككەوتنەكەی هەولێر كاریگەریی نێگەتیڤانەی دەبێت لەبارەی وەرگرتنی ئەم جۆرە هەڵوێستانە. لەگەڵ ئەمانەشدا نامانەوێ رەشبین بین، بەڵام پرۆسەی سیاسی لە عێراق گەمارۆدراوە بە مەترسییەكان و لەچەندین رووەوە، بۆنموونە لەبارەی نەگەیشتن بە هەڵوێستێكی سیاسیی یەكگرتوو، ئەمانە وێڕای هەڕەشەی دەرەكی و كێشەكان لەڕووی ئاسایش و تەقینەوەكان و رەوشی ئەمنی، هەروەها رەوشی سیاسی لە عێراق و كێشەكانی سەقامگیری و واقیعی بارودۆخی سیاسی و ئابووری، ئەمانە هەموویان فاكتەرن و هەڕەشەن لەسەر عێراق و كاردانەوەی نێگەتیڤانەیان لەسەر عێراق و بارودۆخەكانی عێراق هەیە. سەبارەت بە مەسەلەی كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا، بێگومان قەوارە سیاسییەكان ناتوانن هیچ بڕیارێك دەربكەن تەنیا پاش گفتوگۆ و وتووێژ نەبێت، لەگەڵ دیراسەتكردنی واقیعی ئاسایش و دۆسیەی ئەمنیی حكومەتی عێراقی، بەڕێز سەرۆك وەزیران-یش وەك پێویست شتەكان بۆ لایەنەكانی تر ئاشكراناكات و خاوەن هەڵوێستێكی روون و ئاشكرا نییە بۆئەوەی ئێمە بتوانن پێشبینیی ورد دروستبكەین. لەلایەنێكی ترەوە كێشەی سیاسی و بارودۆخەكە شڵەژاوە كە كاریگەریی نێگەتیڤانەی هەیە و یاریدەدەر نییە بۆ یەكگرتنی ریزەكان و روونبینینی دیمەنە سیاسییەكە. ئەم هەموو فاكتەرانە كاریگەریی نێگەتیڤانەیان لێدەكەوێتەوە و مایەی هەڕەشەن لەسەر عێراق، نەك تەنیا لەڕووی كشانەوە یان مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا، بەڵكو چەندین هەڕەشە و ترسی تر هەیە لە چواردەورەی ئەم دۆسیەیە)).


بێدەنگی حكومەتی عێراق لەسەر تۆپبارانەكان
سەرۆك كۆماری عێراق ئاماژە بەوەدەكات راپۆرتە سەربازییەكان دەربارەی رەوشی سنوورەكان ئاماژە بەوەدەكەن، كە هێزەكانی عێراق بەتەواوەتی توانای پاراستنی سنوورەكان و بەرپەرچدانەوەی دەستدرێژی دەرەكیان نییە، هەر بۆیە ئەگەر لەم چوارچێوەیە بێدەنگی عێراق لەبەرامبەر تۆپبارانی سنوورەكانی هەرێمی كوردستان بخوێننەوە، بەشێوەیەكی زمنی ئەو مانایەمان پێدەڵێت، كە ئەم جۆرە بێدەنگیە جۆرە لاوازییەكی لێدەخوێنرێتەوە، هەربۆیە هێزەكانی ئەمریكا هەڵوێستی باشتریان هەیە، سەبارەت بەم واقیعەی كە ئێستا بوونی هەیە، عەبدولعەباس حەمود پەرلەمانتاری دەوڵەتی یاسا پێیوایە حكومەتی عێراق لە هەوڵە دیپلۆماتیەكانی بەردەوامە و بێدەنگ نەبووە، لەمبارەوە بەگوڵانی راگەیاند: (حكومەت بێدەنگ نییە، دوێنێ(مەبستی رۆژی 5شەممەی رابردووە) كۆبوونەوەیەك لەنێوان فەرماندەی هێزەكانی سنووری عێراق، لەگەڵ فەرماندەی هێزەكانی سنووری ئێران ئەنجامدرا، هەڵبەتە فەرماندەی هێزەكانی سنوور پێوەندیی بە حكومەتەوە هەیە و كۆبوونەوەكەیان لەسەر بۆردومانەكانی ئێران بوو بەسەر ناوچە سنوورییەكانی پارێزگای هەولێر، هەر بۆیە حكومەت لەم بارەیەوە بێدەنگ نەبوو، بەڵكو ئیدانەی ئەو كارانەی كرد و جموجۆڵی هەبوو بۆ زانینی هۆكارەكانی بۆردومانەكان و ئەمڕۆ گفتوگۆكان بەردەوامە، تەنانەت ئەنجومەنی نوێنەرانیش لەم بارەیەوە كۆبۆوە و شاندێك سەردانی شوێنی بۆردومانەكانی كرد و بڕیاڕبوو شاندەكە ئەمڕۆ راپۆرتێك پێشكەش بكات، بەڵام پێشكەشكردنی راپۆرتەكە بۆ دانیشتنەكەی رۆژی شەممە مایەوە).

ئەم هەوڵانەی عەبدولعەباس باسی كرد، ئەو جۆرە هەوڵانە هەبوون، بەڵام ئەم هەوڵانە دوای بێدەنگیەكی زۆر و دوای بۆماوەیەكی درێژ بۆردومانەكان بەردەوام بوون، هەروەها وەك پەرلەمانتار حوسام عەزاویش لە درێژەی لێدوانەكەی ئاماژەی پێكرد: (ئەمە گەورەترین كێشەیە، ئەمە یەكەم جار نییە، چەندین ساڵە بۆردومانەكان بەردەوامە لەلایەن «ئێران» و «توركیا» و دەستدرێژی لەسەر ئاوە نێودەوڵەتییەكان و دەستێوەردانەكانی «كوێت». بەداخەوە، لەكاتی نەمانی دروستكردنی بڕیاری راستەقینە و هاوبەشبوونی راستەقینە لە دەركردنی بڕیارەكان، ئەوكات دووچاری شڵەژاوی دەبین. ئێمە خوازیارین هاوبەشییەكی راستەقینە بێتەكایەوە لە دروستكردنی بڕیارەكان و بەرپرسیارەتی لەئەستۆ بگرین بۆئەوەی بڕیارەكانمان بڕیاری پێگەیشتوو و كاریگەر بن لەسەر بنەمای بەرژەوەندییەكانی هاووڵاتیان نەك لەپێناو بەرژەوەندیی كەسی)).

بەهەرحاڵ هەر چۆنیك سەیری بارودۆخی ئێستای عێراق و هێزەكانی سوپا و ئاسایشی عێراق بكرێت، بارودۆخەكە لەوە قورسترە كە بەبێ بوونی هێزەكانی ئەمریكا رەوشی سەقامگیری عێراق بپارێزرێت، هەر بۆیە زۆر گرنگە هەموو لایەنە سیاسییەكان پێكەوە بڕیارێكی نیشتمانی ئەتۆ بدەن كە ئاییندەی عێراق نەكەوێتە مەترسیەوە.