محەمەدی مەلا قادر بۆ گوڵان:شۆڕشی ئەیلوول وەڵامدانەوەیەكی شۆڕشگێڕانە بوو لەسەر پێشێلكردنی ماددەی 3ی دەستووری كاتیی عێراق

محەمەدی مەلا قادر بۆ گوڵان:شۆڕشی ئەیلوول وەڵامدانەوەیەكی شۆڕشگێڕانە بوو لەسەر پێشێلكردنی ماددەی 3ی دەستووری كاتیی عێراق
شۆڕشی ئەیلوول تەنها شۆڕشێكی چەكداری نەبوو، بەڵكو شۆڕشێكی چەكداری و سیاسی و كۆمەڵایەتی و كەلتووریش بوو. ئەم شۆڕشە وەرچەرخانی لەهەموو بوارەكانی ژیانی كۆمەڵگەی كوردستان لە هەر چوار پارچەی كوردستان دروستكرد، ژینگەیەكی سیاسیی ئەوتۆی هێنایەئاراوە كە سنوورەكان نەتوانن چیتر لەبەردەم گوتاری سیاسیی كوردستاندا رێگر بن، بۆیە ئەگەر شۆڕشی ئەیلوول لە رووی سەربازییەوە تەنیا لە باشووری كوردستان چالاكی پێشمەرگانەی ئەنجامدابێت، ئەوا لەسەر ئاستی سیاسیی ناوچەیەكی ئازادكراو بوو بۆ كامڵبوونی بیری نەتەوەیی و جۆشدانی خەباتی سەرتاسەری. بۆ قسەكردن لەسەر ئەم شۆڕشە مەزنە و لەم بۆنەیەدا سەردانی پێشمەرگەی دێرین (مامۆستا محەمەدی مەلا قادر)مان كرد، كە وەك خۆی لەم دیمانەیە ئاماژەی پێكردووە لە ساڵی 1958ـەوە ئەندامی پارتی دیموكراتی كوردستان بووەو لەناو پارتیشدا چەندین بەرپرسیاریەتی هەتا ئەندامی مەكتەبی سیاسیی پارتی بڕیوە، هەروەها یەكێكە لەو تێكۆشەرانەی كە ئاگاداری دەسپێكی شۆڕشی ئەیلوولە و لەساڵی 1964یشەوە تا ئێستا پێشمەرگەیە و سەبارەت بەو شۆڕشە مەزنە و یادەوەرییەكانی وەڵامی پرسیارەكانی گوڵان دەداتەوە.
* لەدوای رووخانی رژێمی پادشایەتی و بوونی عێراق بە كۆماری بارودۆخێك هاتەپێشەوە بۆ ئەوەی كێشەی كورد بە شێوەیەكی ئاشتییانە و لە چوارچێوەی دەستووری عێراق چارەسەر بكرێت، بارزانیی نەمریش پشتگیریی خۆی بۆ كۆماری عێراق راگەیاند، بۆچی دوای ئەو بارودۆخە شۆڕش دەستی پێكرد؟
- عەبدولكەریم قاسم كەسێكی سەربازی و ئازادیخوازیش بوو، سەرۆكی ئەفسەرانی ئازادیخواز بوو، ئەم ئەفسەرانە رێكخراوێك بوون، ئەوە بوو لەشەوی 14ی تەمموزی 1958 لەو كاتەی لیواكەی عەبدولكەریم قاسم بڕیار بوو بگوازرێتەوە بۆ ئەردەن بۆ ئەوەی شەڕی ئیسرائیل بكەن، بەڵام هەر ئەو شەوە بڕیار دەدەن لیواكەیان لە بەعقوبەوە روو بكاتە بەغدا و لە سێ قۆڵەوە هێڕش بكەنە سەر كۆشكی پادشایەتی و وەزارەتی بەرگری و رادیۆ و تەلەفزیۆن، دیارە لەو كودەتایە سەركەوتن و كۆتایی بە رژێمی پادشایەتی هات، كۆماری عێراق راگەیەنرا، لەدوای ئەمە پشتگیرییەكی گەورەی جەماوەری لە هەموو لایەكەوە لێكرا، هەر ئەمەش بووە هۆكاری ئەوەی كە لە كودەتایەكی سەربازییەوە بگۆڕێت بۆ شۆڕش، لەدوای ئەم سەركەوتنە لە ماوەی مانگێك، یان 40 رۆژدا دەستوورێكی كاتییان راگەیاند و لە ماددەی 3ی دەستوورە كاتییەكە هاتووە: (كورد و عەرەب هاوبەشن لە عێراقدا)، ئەم ماددەیە لەلایەن بەعس و شۆڤێنییەكانەوە زۆر دژایەتی دەكراو بە عەبدولكەریم قاسمیان دەگوت: (قاسم العراق) واتە عێراقی دابەشكردووە، بۆیە دوای ئەمە لە سۆڤیەتیشەوە جەنابی مەلا مستەفا بارزانی برووسكەی پشتگیریكردنی بۆ عەبدولكەریم قاسم و نەجیب روبەیعی نارد، لە برووسكەكەدا ئاماژەی بەوە كردبوو كە ئامادەیە بگەڕێتەوە و خزمەتی وڵاتی خۆی بكات، سەبارەت بەم برووسكەیەی جەنابی مەلا مستەفا ئەوان كەوتنە دیراسەتكردن، لەو كاتە باڵەكانی بەعس و قەومییەكان دژی هاتنەوەی مەلا مستەفا بوون، بەڵام حەرەكەی وەتەنی و شیوعییەكان كە ئەو كات باڵادەست بوون لە ئەنجومەنی وەزیران و دادگای شۆڕش، لایەنگیری ئەوە بوون جەنابی مەلا مستەفا لە سۆڤیەتەوە بگەڕێتەوە. ئەوە بوو لە 6ی تشرینی یەكەمی 1958 جەنابی مەلا مستەفا بە فڕۆكەیەكی تایبەت كە جەمال عەبدولناسر بۆی ئامادە كردبوو، گەڕایەوە بۆ بەغدا و لە فڕۆكەخانەی موسەننا دابەزی، بەڵام پێشوازییەكی جەماوەری هێندە گەورەی لێكرا كە پێشتر وێنەی نەبووە، ئەوكات لە رۆژنامەكاندا بە 30 هەزار كەس مەزندە كرابوو كە بەغدا هەمووی نەدەگەیشتە چەند سەد هەزارێك، ئەمەش مانای ئەوەیە ئەوانەی پێشوازییان لە هاتنەوەی جەنابی بارزانی كرد، هەموویان كورد نەبوون، بەڵكو جەماوەرێكی زۆری عەرەبی عێراقیش چووبوونە پێشوازیكردنی، هەر لەو بۆنەیەدا یەك ملیۆن رەسمی بارزانی لە چاپخانەی (دارالشعب) چاپكراو بڵاوكرایەوە، بۆ ئەوەی هەموو خەڵك وێنەی مەلا مستەفای دەست بكەوێت، ئەمەش نیشانەی خۆشەویستیی مەلا مستەفا بوو لەو سەردەمەدا.
* ئەو بارودۆخەی كە لەسەرەتای 14ی تەمموز هاتەئاراوە، بۆچی تێكچوو؟ هەروەها بۆچی عەبدولكەریم قاسم درێژەی بەو هەنگاوانە نەدا؟
- عەبدولكەریم قاسم وەك پێشتریش ئاماژەم پێكرد كەسێكی زیاتر سەربازی بوو، حزبی سیاسی نەبوو، بەڵام جەماوەری هەبوو و سوپا پشتگیری دەكرد، بەڵام هەم لەسەر ئاستی ناوخۆ و هەمیش لەسەر ئاستی دەرەوە دوژمنی زۆر بوو، بەتایبەتی لە ناوخۆ بەعسییەكان و قەومییەكان زۆر دژی بوون، لەسەر ئاستی دەوروبەر ئوردن دوژمنی بوو، هەروەها ئەمریكا و بەریتانیا دژی بوون وەك سەر بە سۆڤیەت لە قەڵەمیان دەداو سۆڤیەتیش پشتگیری دەكرد، بۆیە ئەم بارودۆخە بووە هۆكاری ئەوەی كە عەبدولكەریم قاسم بارودۆخەكەی لێتێكچوو، پێش هەمووان لەگەڵ شیوعییەكان تێكیدا، بووە دژی شیوعییەكان و شیوعییەكانیش بوون بە دژی قاسم، دوای ئەوەش كەوتنە دژایەتی جەنابی مەلامستەفا بارزانی، ئەوەش بە تەواوەتی دوای ئەوە رەنگیدایەوە كە حزبی شیوعیی سۆڤیەت لە ساڵی 1960 جەنابی (بارزانی)یان داوەتكردبوو بۆ ئەوەی لە ئاهەنگی شۆڕشی ئۆكتۆبەری سۆڤیەت ئامادە بێت، دوای ئەو سەفەرەی بارزانی و گەڕانەوەی بۆ كوردستان ئیتر بە تەواوەتی كەوتنە دژایەتی بارزانیی نەمر، لەو ماوەیەدا بارزانی هەوڵیدا ئەو دژایەتییە نەهێڵێت، بەڵام لەناو ئەنجومەنی وەزیران بەتایبەتی بە كاریگەریی بەعس و قەومییەكان بارەكە ئاڵۆزتر بوو، بۆیە بارودۆخەكە هەم دژی عەبدولكەریم قاسم توند بوو، هەمیش دژی بارزانی و بزووتنەوەی رزگاریخوازی كوردستان. بارودۆخەكە گەیشتە ئەوەی كە پارتی دیموكراتی كوردستان بڕیاریدا لە رۆژی 6ی ئەیلوولی 1961 مانگرتنێكی گشتی لە كوردستان بكرێت و مانگرتنەكەش وەك یادكردنەوەیەك بوو بۆ شەڕی بەردەركی سەرا، ئەو رۆژەی كوردستان بە رەسمی بووە بەشێك لە عێراق، ئەوكات من لە دووگردكان لە دەشتی هەولێر مامۆستا بووم و ئەندامی لیژنەی جووتیاران بووم، ئەوكات ئێمە لە حزب پێمان راگەیەنرا رێگەی كەركووك - هەولێر بگرین، بۆ ئەوەی هاتووچۆ نەبێت و لەناو شاریش مانبگرین، ئەوە بوو هەم رێگەكەمان گرت، هەمیش لەناو شار مانگرتن ئەنجامدرا، بەمەش بووە مانگرتنێكی سەرتاسەری لە كوردستان و هەموو رێگەكانی نێوان هەولێر - كەركووك، كەركووك - سلێمانی، هەولێر - موسڵ، هەروەها رێگەی نێوان دهۆك و موسڵ گیرا لەلایەن ئەو كادرانەی پارتییەوە كە چەكیان هەبوو. لە هەولێر ئەو كات هێزێكی قوەی سەیار هەبوو، هەروەها لە كەركووكیش فیرقەی 2ی لێبوو، بۆیە بۆ كردنەوەی رێگەكە هێرشیان كردە سەر ئەو هێزەی كە رێگەكەی گرتبوو، ئەوە بوو شەڕ لە نێوان كادرانی پارتی كە چەكیان پێ بوو لە هەموو قۆڵەكانەوە لەگەڵ هێزەكانی رژێم دەستی پێكرد، پاشان بۆ ئێوارە هەردوو لا حكومەت و پێشمەرگە پاشەكشەیان كردو بۆ رۆژی دوایی مانگرتنەكە كۆتایی هات. دوای ئەوە هێزەكانی هەولێر پاشەكشەیان كرد بۆ گۆمەسپان، لە سلێمانی چووبوونە دەربەندی بازیان، لە زاخۆ دوای ئەوەی شەڕێكی گەورەیان لە گەڵ فەوجێكی سەرباز كردبوو، كشانەوە بۆ گەلی زاخۆ، بۆیە شۆڕشی ئەیلوول لە 6ی ئەیلوول دەستی پێكرد، بەڵام بۆچی رۆژی 11ی ئەیلوول كرا بە رۆژی دەستپێكردنی شۆڕش؟ لەبەر ئەوەی لە رۆژی 11ی ئەیلوول 3 هێزی سەرەكی حكومەتی عێراق هێرشی كردە سەر كوردستان و تانك و فڕۆكە و تۆپ لەو شەڕەدا بەكار هێنرا، بۆیە رۆژی 11ی ئەیلوول دانرا بە رۆژی بەرپابوونی شۆڕشی مەزنی ئەیلوول. كە دروشمەكەی بووە كوردستان یان نەمان، ئەم دروشمە هەم گەورەیە و هەمیش پیرۆزە و ئێستاش من پێوایە ئەو دروشمە دەبێت دروشمی ئێستاشمان بێت.
* شۆڕشی ئەیلوول یەكەمین شۆڕشی سەرتاسەری بوو لەكوردستان دەستی پێكرد، ئایا چۆن ئەم شۆڕشە بووە شۆڕشێكی نیشتمانی و نەتەوەیی ئەوتۆ كە هەموو كوردستانییەكان پێكەوە كۆبكاتەوە؟
- پێش ئەوەی شۆڕشی ئەیلوول دەست پێبكات، لە كۆبوونەوەیەكی فراوانی حزبدا كە جەنابی مەلا مستەفا ئامادەبوو، پێی وتین، حزب دەڵێت: پێنج هەزار ئەنداممان هەیە، بەڵام من دەڵێم: ئەگەر تەنها 3000 هەزار ئەندامی دڵسۆزی پارتیمان هەبێت، ئەگەر شۆڕشمان دەست پێكرد، دەتوانین سەربكەوین، لەبەر ئەوەی ئەو ئەندامانەی كە لە پرۆسەی نەتەوەیی قاڵبوونەتەوە و بڕوایان بە كوردستان یان نەمان هەیە، هەموو كوردستانییەكان لە دەوریان كۆدەبێتەوە، بەكردەوەش دەركەوت كە پێشبینیەكەی بارزانیی نەمر راست دەرچوو. دیارە دوای ئەوەی بارودۆخەكە لە عێراق تێكچوو، جەنابی مەلا مستەفا بارزانی لەمانگی ئاداری 1961 بەغدای بەجێهێشت و چووەوە بۆ ناوچەی بارزان، لەم بۆنەیەدا دەمەوێت رووداوێك بگێڕمەوە، كە شۆڕشی ئەیلوول دەستی پێكرد، من مامۆستابووم لە گوندی دووگردكان، لەو ناوچەیە كە ئەحمەد حەمەدەمین دزەیی هەبوو برای گەورەی كاك موحسین دزەیی، ئەو پیاوێكی نیشتمانپەروەری گەورە بوو، هەروەها ئەندامی پارتیش بوو، كەسایەتییەك بوو لەناوچەكە خۆشەویست بوو، لە سەرەتای شۆڕش رۆڵێكی گەورەی هەبوو، ئەو كات بە منی وت: بەنیازم یەك لۆری ئارد ببەمە بارزان. لەمەش زیاتر لە ناو فەردە ئاردەكاندا 12 پارچە چەكی شارد بۆوە و لەوێ تەسلیمی جەنابی بارزانیی نەمری كرد. پاش ئەوەی چووە لای بارزانی و گەڕایەوە، ئەوە بوو حكومەت گرتی و نەفیان كرد بۆ بەسرە هەتا ساڵی 1963 لە بەندیخانە بوو، كە ساڵی 1963 كودەتایەكی تر كرا، ئەویش ئازاد كرا، مەبەستم لەم سەرگوزشتەیە ئەوەیە كە ئەندامێكی پارتی ئاغابووەو ئەو هەموو بەرژەوەندییەی هەبووە، بەڵام لە پێناوی پارتی و شۆڕش هەمووی خستە مەترسییەوە و قوربانی بەهەموو شتێك داوە، ئەمە مانای ئەوەیە شۆڕشی ئەیلوول بەو گیانە دەستی پێكردووە، ئەندامانی پارتی هەموومان ئامادەی خۆفیداكردبووین، لەلای بارزانیشەوە كە خۆی سەركردایەتی دەكرد، پاش ئەوەی چووە بادینان هەموو ئەو ناوچانەی رزگاركرد، دوای ئەوە بە خۆی و هێزێكەوە هاتە ناوچەی هەولێر بۆ ناوچەی باڵەك و لەوێش ناوچەكانی ئازادكرد.
ئەوەی لێرەدا بۆ مێژوو گرنگە ئاماژەی بۆ بكەین، رۆڵی پۆلیسی كورد بوو لە بەهێزكردنی شۆڕش و چوونە ناو شۆڕشەوە، بۆ ئەمەش من خۆم لە جەنابی بارزانیی نەمرم بیستووە كە وتی: هەقە ئێمە پەیكەرێك بۆ ئەو پۆلیسە كوردانە دروست بكەین، چونكە لەگەڵ دەسپێكی شۆڕش پۆلیسی كورد بە چەكی خۆیەوە زۆربەی زۆریان پەیوەندییان بە شۆڕشەوە كرد. ئەوانەشی كە پەیوەندیان نەكردبوو، بەشێكی زۆریان لەناو رێكخستنەكانی پارتی بوون و وایاندەكرد هەموو هێزەكە تەسلیمی پێشمەرگە بێت. بۆیە كە شۆڕش لە ساڵی 1961 دەستی پێكرد لەماوەی ساڵێكدا رەگی خۆی بە قووڵی داكوتا، پاش ئەوەی لە 1963 بەعسییەكان كودەتایان كرد و زۆر دڕندانە هێرشیان كردە سەركوردستان، بەڵام نەیانتوانی دەرەقەتی شۆڕش بێن. لەگەڵ ئەوەی ئیمكانیەتی شۆڕش زۆر كەم بوو، بەڵام خەڵك بە بەرگی خۆی و بە چەكی خۆی دەبووە پێشمەرگە و بەرگری لە كوردستان دەكرد.
* لە دەسپێكی شۆڕشدا مەكتەبی سیاسیی پارتی لە ناوچەی سلێمانی بوو، جەنابی بارزانیش لە ناوچەی بارزان بوو، ئایا جەنابی بارزانی چۆن رێبەرایەتی شۆڕشەكەی دەكرد؟
- پێش هەموو شت كەسایەتی بارزانیی نەمر و ئازایەتی و لەخۆبوردەیی و قاڵبوونەوەی لە شۆڕشگێڕیدا وایكردبوو هیچ كەسێك هاوتای ئەو نەبێت، ئەوكاتی مەكتەبی سیاسیی پارتی خۆیان لە خەبات بڵاویان كردەوەو من خۆشم لە رۆژنامەی خەباتی ئەو كات خوێندوومەتەوە، كە بروسكەی مەكتەبی سیاسی بڵاوكردۆتەوە و تیایدا هاتبوو: (لە مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستانەوە بۆ ژەنڕاڵ مستەفا بارزانی . ئێمە لە مەكتەبی سیاسیی بڕیارماندا تۆ سەركردەو سەروەری بۆ شۆڕش)، ئەوكات بۆ جەنابی بارزانی وشەی ژەنراڵ بەكار دەهات و هەتا ئەم دواییەش مام جەلال هەر دەیگووت ژەنڕاڵ مستەفا بارزانی. بۆیە مەكتەبی سیاسیی بڕیاریدا و خۆشی وەك ئەمری واقیع هەردەبوو جەنابی بارزانی سەرۆكایەتی شۆڕشەكە بكات، لەبەر ئەوەی كەس نەبوو هاوتای بارزانی بێت. بارزانی رێبەر و پێشمەرگە و پارتیزانێكی گەورە بوو، ببووە كەسایەتییەكی جیهانی، ئەو ماوەیەی لە دەرەوە بوو وەك باڵیۆزی هەموو بزاڤی رزگاریخوازی كوردستان وابوو، توانی لەگەڵ كەسایەتی گەورەی وەك جواهیر لال نەهرۆ، ژەنڕاڵ تیتۆ، چاوسیسكۆ، ئەحمەد سوكارنۆ، جەمال عەبدولناسر پەیوەندی دروست بكات. بارزانی كە لە سۆڤیەت گەڕایەوە یەكەمجار چووە لای چاوسیسكۆ سەرۆكی رۆمانیا، ئینجا چووە لای ژەنڕاڵ تیتۆ لە یوگسلافیا، ئەوجا هاتە قاهیرە بۆ لای جەمال عەبدولناسر، لەوێ جەمال عەبدولناسر بە فڕۆكەی سەرۆكایەتی كۆماری میسر بارزانیی ناردەوە بۆ بەغدا. ئاستی كەسایەتیی بارزانیی نەمر ببووە فەرزێك لەسەر شانی بەوەی هەردەبێت خۆی سەرۆكایەتی شۆڕشەكە لە ئەستۆ بگرێت.
* لەگەڵ دەسپێكی شۆڕش مامۆستا بوون، دیارە بۆ ئەو زەمانە مامۆستا چینە رۆشنبیرەكەی كوردستان بووە، ئایا وەك رۆشنبیرێك چۆن سەیری شۆڕشی ئەیلوول دەكەیت، بەوەی توانی بیری نەتەوەیی و نیشتمانی لە كوردستاندا بەو ئاستە دروست بكات كە كوردستانیبوونی لای هەر تاكێك ژیاندەوە؟
- بیری نەتەوەیی و نیشتمانی رەنگدانەوەی فیكری جەنابی مەلا مستەفا بوو لەناو شۆڕشەكەدا، بارزانی نەمر پێش ئەوەی سەركردایەتی شۆڕشی ئەیلوول بكات، پێشتر سەركردایەتی شۆڕشی دووەمی بارزانی كردبوو، سەرۆك ئەركانی سوپای كۆماری كوردستان بووە لەسەردەمی پێشەوا قازی محەمەد و پاشان ئەو كاروانە مێژووییەی لە گادەرەوە بۆ ئاراس برد و لەگەڵ 515 پێشمەرگە چووە یەكێتی سۆڤیەت، ئەوەش هەر بۆخۆی ئەفسانەیەكی مێژووییە، ئەوجا ئەگەر لەو هەموو ئەزموونەوە سەیری جەنابی بارزانیی نەمر بكەین، ئەوا دەبینین لە فیكری بارزانیدا كوردستان یەك كوردستان بووە و هەموو كوردستانی وەك یەك نیشتمان سەیركردووە، بۆیە ئەم رەنگدانەوەیە وایكردبوو كە شۆڕشی ئەیلوول وەرچەرخانێك لە بیركردنەوە و ژیانی هەر تاكێكی كوردستانییەك دروستبكات، گەورەیی شۆڕشی ئەیلوول لەوەدا بوو، ئەو شۆڕشە شۆڕشی سەرتاسەری كوردستانی گەورە بوو، لێرە لە باشووری كوردستان لە زاخۆ تا خانەقین هەمووی پێشمەرگە بوو لە ژێر رابەرایەتی بارزانیی نەمر، كە دروشمە سیاسییەكەی دیموكراتی بۆ عێراق و ئۆتۆنۆمی بۆ كوردستان بوو، دروشمی پێشمەرگایەتیش كوردستان یان نەمان بوو، ئەم دروشمە دروشمی هەموو كوردستانییەك بوو بە توركمان و كریستیانەكانیشەوە كە لەگەڵ ئێمە پێشمەرگە بوون، لەسەر ئاستی پارچەكانی دیكەی كوردستانیش، پارتی دیموكراتی كوردستانی رۆژهەڵات و باكوور هاتنە باشووری كوردستان، پارتی دیموكراتی كوردی سوریا لە رۆژئاوا هاتنە ئێرە، كەواتە شۆڕشی ئەیلوول سەركردایەتییەكی سیاسی كوردستانی لێرە دروستكردبوو. ئەمە لەكاتێكدا پەیمانی سەنتۆ دژایەتی شۆڕشی ئەیلوولی دەكرد، لیوای یەرموكی سوپای سوریا یارمەتی سوپای عێراقی دەدا و هێرشی دەكردە سەر كوردستان، بەڵام شۆڕشی ئەیلوول توانی رووبەڕووی ئەو تەحدییانە ببێتەوە و سەركەوتووش بیت، لەسەر ئاستی دیپلۆماتیش، شۆڕشی ئەیلوول توانی نوێنەری خۆی بنێرێتە وڵاتان، بەڕێز دكتۆر فوئاد مەعسوم نوێنەری پارتی بوو لە قاهیرە، عیسمەت وانلی لە ئەوروپا نوێنەر بوو، كۆمەڵێك كادری پارتی دروست بوون كە پەیوەندییەكانیان رێكدەخست، ئەو پەیوەندییانەش جەنابی بارزانیی نەمر خۆی دروستی كردبوون. لەمانەش زیاتر شۆڕشی ئەیلوول شۆڕشێكی هەمەلایەنەی چەكداری و كۆمەڵایەتی و كەلتووری بوو، شۆڕشی ئەیلوول توانی خوێندن بە زمانی كوردی دابمەزرێنێت، دادگا و دامەزاوەكانی دیكەی ژیانی هاووڵاتیانی هەمووی دامەزراند، كۆنگرەیەك كرا ئەنجومەنی سەركردایەتی شۆڕش دامەزرا كە ئەویش هەنگاوێكی گەورە بوو، رۆڵی پەرلەمانێكی دەگێرا و، جەنابی بارزانی خۆی سەرۆكی بوو، 61 كەسیش ئەندامی ئەو ئەنجومەنە بوون، كە بریتی بوون لە 17 ئەندامی سەركردایەتی، 16-17 فەرماندەی سەربازی كە سەرپەرشتی هێزەكانی پێشمەرگەیان دەكرد، ژمارەیەك لە كەسایەتییەكانی كوردستان، تەنانەت یەكێك لە ئەندامانی سەركردایەتی شۆڕش قەشەیەك بوو نوێنەرایەتی كریستیانەكانی دەكرد.
*ئاماژەتان بەوەكرد هەقە ئێستاش كوردستان یان نەمان دروشمی كوردستانییان بێت، ئایا ئەم پێكەوە بەستنەوەی سەرەتای شۆڕشی ئەیلوول بە ئێستاوە لە چییەوە سەرچاوە دەگرێت؟
- پێش هەموو شت مێژوو زنجیرەیەك ئەڵقەی پێكەوە گرێدراوە، ئێمە نەتەوەیەكین لەسەردەمی سەلاحەدینی ئەیووبی دەوڵەتمان هەبووە و سەربەخۆبووین و سنووری كوردستان هاتە ئازەربایجانیشی لەگەڵ بووە، بۆیە دروشمی كوردستان یان نەمان كۆمەڵێك رەهەندی گرنگ لە خۆی دەگرێت، ئەوەش ئەوەیە، یان دەبێت كوردستان هەبێت و سەربەخۆ و ئازاد بێت، یان مردن هەڵدەبژێرین، بڕوا بكەن، ئەم دروشمە لە شۆڕشی ئەیلوول پێشمەرگە بە خوێنی خۆی تەرجەمەی دەكرد، ئەو شەڕەی پێشمەرگە بەو چەكە خراپانە لە شۆڕشی ئەیلوول دەیكرد بەرامبەر بەو سوپا بەهێزانەی كە لەدوایین جاردا گەیشتە ئەوەی فسفۆریان بەكارهێنا، نەیتوانی لە رووی سەربازییەوە لەشكری پێشمەرگە بشكێنێت، بۆیە پەنای بۆ پیلانی نێودەوڵەتی برد، بۆیە دەبێت ئەم مێژووە هەمووكات لەبیربێت و دەبێت وەك ئەڵقەیەك بە ئێستاوەی گرێی بدەینەوە، بە گیانی شۆڕشی ئەیلوول هەنگاو بۆ ئایندە هەڵبگرین. بارزانیی نەمر لە وتارێكیدا كە من لە خەباتنامەدا ئاماژەم پێكردووە، دەڵێت: (هیچ هێزێك ناتوانێت ئێمە بڕووخێنێت، ئەگەر خۆمان خۆمان نەڕووخێنین). بۆیە دەبێت ئەم مێژووە دووبارە زیندوو بكەینەوە بۆ ئێستا و وەك خۆی سوودی لێوەربگرینەوە.
Top