ئەدمۆند غەریب ئەكادیمی و پسپۆر لەسەر عێراق و كورد بۆ گوڵان: دەستپێشخەریەكەی بارزانی كۆتایی بەقەیرانی سیاسی عێراق هێنا، بۆیە دەبێت ستایشی كوردیش بكرێت لە گێڕانی ئەو رۆڵە گرنگەدا

ئەدمۆند غەریب ئەكادیمی و پسپۆر لەسەر عێراق و كورد بۆ گوڵان: دەستپێشخەریەكەی بارزانی كۆتایی بەقەیرانی سیاسی عێراق هێنا، بۆیە دەبێت ستایشی كوردیش بكرێت لە گێڕانی ئەو رۆڵە گرنگەدا
پرۆفیسۆر ئەدمۆند غەریب ئوستادی پێوەندییە نێودەوڵەتیەكانە لە زانكۆی ئەمریكا و تۆژەری باڵای سەنتەری مستەفا بارزانی-یە لە مەڵبەندی ئاشتی بۆ جیهان لەزانكۆی ئەمریكا و تایبەتمەند و پسپۆرە لەسەر عێراق و كورد و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و هەروەها تایبەتمەندیشە لەسەر پێوەندییەكانی نێوان عەرەب و ئەمریكا، خاوەنی چەندین كتێب و دیراسەتی ئەكادیمیە لەسەر پرسی عێراق و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، لەسەر پرسی كوردیش كتێبێكی بە ناونیشانی كێشەی كورد لە عێراقدا نووسیوە، بۆ قسەكردن لەسەر پرسی ئێستای عێراق و كاریگەری دەستپێشخەرییەكەی سەرۆك مسعود بارزانی و پرۆسەی پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق، لەدیمانەیەكی تایبەتدا پرۆفیسۆر غەریب بەمجۆرە بۆ گوڵان هاتە ئاخاوتن.
گوڵان: رات چییە بەرامبەر بارودۆخی ئەمڕۆ؟ بەتایبەتی لەكاتێكدا كە عێراقییەكان لەكۆتاییدا سەركەوتنیان بەدەستهێنا و توانییان بگەنە رێككەوتنێك لەبارەی پێكهێنانی حكومەت. ئایا تا چەند باوەڕت بەم حكومەتە هەیە و ئایا پێتوایە كە ئەم رێككەوتنە حكومەتێكی ئەكتیڤی لێ بكەوێتەوە؟
ئەدمۆند غەریب: هەڵبەتە عێراق ژمارەی پێوانەیی شكاندووە لە جیهان لەبارەی شكستهێنانی لە گەیشتن بە رێككەوتن و پێكهێنانی حكومەت. ئێستاش پاش شكاندنی ئەو بەستەڵەكە دەتوانم بڵێم كە هەنگاوێكی باش بوو لەكاتی خۆی روویدا و هاوكات شتێكی ئومێدبەخشە كە لەكۆتاییدا پێكهاتە و گرووپ و پارتە سیاسییە جیاوازەكانی عێراق توانییان بگەنە رێككەوتنێك. ئەمەش هەنگاوێكی گرنگ بوو بەرەو پێشەوە و هاوكات هیوادارم سەركردە سیاسییەكانی عێراق لەم ئەزموونە فێربن و بزانن تاچەند پێویستە كە پێكەوە كار بكەن لەگەڵ بەرز راگرتنی بەرژەوەندیی نیشتمانی و بیخەنە سەرووی بەرژەوەندییە تاكڕەوی و كەسی خۆیانەوە. هەربۆیە ئەگەر هاتوو لەو وانەیە فێربووبن، ئەوكات بە هەنگاوێكی گرنگ دەژمێردرێت بەرەو پێشەوە و دەبێتە چارەسەركردنی كێشەكانی تریش، ئەمەش لەبەر ئەوەیە، تاكو ئێستاش هەندێ كێشە و پرسی ئاڵۆز بوونیان هەیە كە بەو ئاسانییە چارەسەرناكرێن، بەڵام ئەگەر ئەو تێگەیشتنەی كە ئەمڕۆ لەنێوان سەركردەكانی پارتە سیاسییەكاندا بوونی هەیە هەر بەو شێوەیە بەردەوام بێت، ئەوكات تێدەگەن لە پێویستیی پێكەوەكاركردن و هەماهەنگی لەپێناو چارەسەركردنی، یان دەستپێكردن بە چارەسەركردنی هەندێ لە كێشەكانی وڵات، كە زۆر ئاڵۆز و تێكهەڵكێشە، لەئاكامیشدا ئەمە دەبێت بە نیشانەیەكی زۆر پۆزەتیڤ. لەلایەكی ترەوە، ئەگەر بەردەوام بن لەو رێچكەیەی كە ماوەی 7 ساڵە پەیڕەوی دەكەن، ئەوكات بەداخەوە پێشبینیی داهاتوویەكی گەش بۆ عێراق ناكرێت.


گوڵان: هەڵبەتە رێككەوتنی لایەنە سیاسییەكانی عێراق لەژێر رۆشنایی دەستپێشخەرییەكەی بەڕێز مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان هاتە دی. ئایا بەڕای تۆ ئەم دەستپێشخەرییەی «بارزانی» تا چەند دەبێت بەمایەی دروستبوونی متمانە لەنێو پێكهاتەكانی عێراق؟
ئەدمۆند غەریب: بەڕای من، زۆربەی لایەنە جیاوازییەكان ئاماژەیان بەوەدا كە ئەم دەستپێشخەرییە زۆر گرنگە و سەركەوتوو بووە لە كۆكردنەوەی كارەكتەرە سەرەكییەكان لە چواردەورەی هەمان مێز، ئەوانیش توانییان بگەنە جۆرە رێككەوتنێك و هەروەك پێشتر ئاماژەم پێدا تواندنەوەی ئەو بەستەڵەكەی كە رووبەڕووی وڵات ببۆوە، ئەوەش پێشكەوتنێكی بەرچاو بوو و بووە مایەی كۆتایی هاتنی قەیرانەكە و دەرگاكانی واڵاكرد بۆ ئەنجامدانی رێككەوتنەكان. ئەمە بەڕاستی هەنگاوێكی زۆر گرنگ بوو، بەڵام پرسیارە گرنگەكە ئەوەیە ئایا ئەم بارە تا كوێ دەڕوات؟ وەكو رایەكی كەسی پێموایە لایەنێكی دیكەی گرنگ لەبارەی ئەم دەستپێشخەرییە ئەوەیە كە لەوانەیە پارتە سیاسییە جیاوازەكان گەیشتبنە ئەو راستییەی كە ئەمڕۆ كاتی ئەوە هاتووە پشت بەخۆیان ببەستن، زیاتر لەوەی پشت بە كارئەكتەری دەرەكی ببەستن، كە زۆرجار بەرژەوەندیەكانی خۆیان دەخەنە سەرووی ئەولەویاتەكانی كارەكانیان و فەرامۆشكردنی بەرژەوەندییەكانی عێراق. هەڵبەتە ئەمەش وانەیەكی دیكەی گرنگە و پێویستە پارت و لایەنە سیاسییەكانی عێراق فێری بن و بگەنە ئەو راستییەی كە ئێستا كاتی ئەوە هاتووە پێكەوە دانیشن و كێشەكانی وڵاتەكەیان بخەنەڕوو و لەسەر مەسەلەكان رێككەون.


گوڵان: سەركەوتنی دەستپێشخەرییەكەی «بارزانی» ئەو راستییەی سەلماند كە كورد بەشێك نییە لە كێشەكانی عێراق، بەڵكو كورد بەشێكە لە چارەسەرەكەی. ئایا بەڕای تۆ تا چەند پێویستە رێز لە هەڵوێستی كورد بگیرێت لە پرۆسەی سیاسیی عێراق؟
ئەدمۆند غەریب: بەڕای من پێویستە سەركردەی سیاسیی كورد و كوردەكان ستایش بكرێن لەبەرئەوەی بوونە هۆی گەیشتن بە رێككەوتنێكی كۆتایی، بەڵام وێڕای ئەوەش و هەروەك پێشتریش ئاماژەم پێدا چەندین كێشەی گەورە هەیە و پێویستیی بە چارەسەر هەیە. بۆ نموونە بەلایەنی كەمەوە لەبارەی پێوەندییەكانی نێوان حكومەتی هەرێم و حكومەتی ناوەندی، لە رابردوودا كێشەیان هەبووە و پێشبینی دەكەم كێشەكانی نێوانیان هەر بمێنێت، ئەم كێشانەش زۆر ئاڵۆزە و وابزانم زیاتر پەیوەستە بە سنوورەكانی نێوان ناوچەكانی عەرەب و ناوچەكانی كورد، كە لە داهاتوودا پێویستە كێشەی كەركوك چارەسەربكەن، لەگەڵ چارەسەركردنی كێشەی گرێبەستەكانی نەوت لەبارەی چۆنیەتی واژۆكردنی گرێبەستەكان و هەڵبژاردنی ئەو لایەنانەی كە لەو بارەیەوە مامەڵەیان لەگەڵدا بكرێت، جگە لە پرسی شێوازی دابەشكردنی داهاتەكانی نەوت و غاز و سەرچاوەكان، ئەمانە هەمووی لایەنی گرنگ و هەستیارن و پێویستە چارەسەربكرێن. هاوكات سەركردایەتی كورد رۆڵێكی گرنگی گێڕاوە لە كۆكردنەوەی هەموو پارتە سیاسییە جیاوازەكانی عێراق، بەڵام پێموایە هێشتا تەحەددای گەورەتر لە ئاسۆدایە و پێشبینی دەكەم لە داهاتوودا كورد بە ساتگەلێكی سەخت تێپەڕێت. هەربۆیە، لەو بڕوایەدام كە پێویستە تێگەیشتن و پێزانین لە ئارادا بوونی هەبێت لەبەرامبەر هەڵوێستی كورد و هەروەها هەڵوێستی كارئەكتەرەكانی دیكە، بەڵام زۆر گرنگە هەموو لایەنەكان پێكەوە دانیشن و بگەنە تێگەیشتنێك لەگەڵ پاراستنی بەرژەوەندیی هەموو لایەنە جیاوازەكان.


گوڵان: وێڕای ئەو رۆڵەی گرنگەی كە كورد لە پرۆسەی سیاسی عێراق و پرۆسەی پێكهێنانی حكومەت هەیبووە، بەڵام دەبینین كورد هێشتا كێشەی هەڵپەسێردراوی لەگەڵ حكومەتی ناوەندی هەیە لە «بەغدا». ئایا بەڕای تۆ حكومەتی داهاتوو تا چەند لەتوانایدا دەبێت ئەم كێشانە چارەسەربكات و ئایا هاووڵاتییە عێراقییەكان تا چەند پێیان دەكرێت ئەم جۆرە كێشانە ببەزێنن؟
ئەدمۆند غەریب: هەروەك پێشتریش ئاماژەم پێدا، بینیمان لایەنە سیاسییەكان توانییان پێكەوە دانیشن و بەلایەنی كەمەوە رێككەوتن لەسەر پێكهێنانی حكومەت بكەن، هەڵبەتە ئەمەش لەخۆیدا هەنگاوێكی زۆر گرنگە. بۆیە تەنیا كات حوكم لەسەر شێوازی بەڕێوەچوونی بارودۆخەكان دەكات و مەسەلەكە پەیوەستە بە ئەگەر و نەگەری بەردەوامبوونی لایەنە سیاسییە جیاوازەكانی عێراق لەو بارەیەی كە پێكەوە دانیشن و كێشەكان بخەنەڕوو و هەوڵی چارەسەری بۆ بكەن، لەبەرئەوەی عێراق رووبەڕووی كۆمەڵێك كێشەی ئاڵۆز بۆتەوە، هەڵبەتە كێشەكان لەماوەی شەو و رۆژێكدا چارەسەرناكرێن. بەهەرحاڵ، پێویستە نییەتی باش لەنێوان پارتە سیاسییەكاندا بوونی هەبێت، هاوكات لەگەڵ تێڕوانینێكی ئاقڵانە لەبارەی شێوازی سەیركردنی بارودۆخەكان. بەم شێوەیە، لەهەمووشی گرنگتر ئەوەیە كە جۆرە دانپێنانێك هەبێت، بەشێوەیەك كە كاتێك لایەنە سیاسییەكان لەسەر چارەسەركردنی كێشەیەك رێكدەكەون، وێڕای پاراستنی بەرژەوەندییەكانی خۆیان هاوكات پێویستە بەرژەوەندیی لایەنەكانی دیكە لەبەرچاوبگیرێت، ئەگەر ئەم شتە ئەنجامدرا، ئەو كات پێموایە كە بەلایەنی كەمەوە ئەمە بە گرنگترین هەنگاو دەژمێردرێت و كە پێویستە هەموو لایەنەكان پیادەی بكەن لەپێناو چارەسەركردنی كێشە ئاڵۆزەكانی عێراق. خۆشبەختانە، لە رابردوودا و لە زۆربەی وڵاتانی دیكەی جیهاندا، كێشەی زۆر ئاڵۆز و هاوشێوە چارەسەركراوە و ئەگەری هەیە لە عێراق-یش بگاتە چارەسەرێك، بەڵام ئەمە پرۆسەیەكە كە پێویستیی هەیە بە ئیرادە و متمانە، لەگەڵ جۆرە تێگەیشتنێك و هەروەها لەگەڵ هەوڵدان بۆ كۆكردنەوەی پارتە سیاسییەكان بۆئەوەی پێكەوە دانیشن بەرژەوەندییەكان لەبەرچاوبگرن و رێككەون. ئەگەر هات و توانرا ئەم خاڵانە ئەنجام بدرێت ئەوكات پێموایە كە دەرفەتێكی باش دەڕەخسێت كە بەلایەنی كەمەوە زۆربەی كێشە ئاڵۆزەكان چارەسەر دەكرێن. هەربۆیە، بەڕای من مامەڵەكردن لەگەڵ ئەم تەحەددایانە تاقیكردنەوەیەكی گەورەیە. پێویستە لەسەر هەموو پارت و لایەنە جیاوازەكانی عێراق، بە كورد و بە عەرەب و بە سوننە و بە شیعە، تەنانەت پارت و لایەنە عەلمانی و ئیتنی و ئایینییەكانیش، پێویستە هەموویان پێكەوە دانیشن و ئەم كۆمەڵە كێشە و گرفتە ئاڵۆزە بخەنەڕوو و كاربكەن لەپێناو چارەسەركردنیان. ئەگەر نا، ئەوە بەپێچەوانەوە دەبێتە هێمایەك لەبارەی بەردەوامبوونی گرژی و ناكۆكی و هەڵاسانی بارودۆخەكە و هاوكات سوود بە هیچ لایەنێك ناگەیەنێت لە پێكهاتە جیاوازەكانی عێراق و لەكۆتاییدا بۆ هەموو لایەنێك ئاكامی خراپی لێ دەكەوێتەوە. هەربۆیە پێویستە لەسەر هەموو لایەنەكان پێكەوە دانیشن و بەشێوەیەكی ئاشتییانە بگەنە رێككەوتنێكی لۆژیك و سوودبەخش لەبارەی چارەسەركردنی كێشەكان كە سوودی بۆ هەموو لایەنێك هەبێت.


گوڵان: ئەمڕۆ گەورەترین تەحەددا كە رووبەڕووی پێكهێنانی حكومەتی عێراقی دەبێتەوە، بریتییە لە دابەشكردنی وەزارەتەكان لەنێو لایەنە بەشداربووەكان. ئایا بەڕای تۆ «مالیكی» لەتوانایدا دەبێت لەو سەقفە كاتییەی كە بریتییە لە «30» رۆژ حكومەت پێكبهێنێت؟
ئەدمۆند غەریب: هەڵبەتە پێشبینی دەكرێت كارەكان بەشێوەیەكی نەرم و نیان بەڕێوەنەچێت و هاوكات هەمیشە هیوایەك هەیە بۆئەوەی بەشێوەیەكی رێك و دروست ئەنجام بدرێت. كەمێك بەر لە ئێستا باسمان لە تەحەدداكان كرد كە ئەگەریان هەیە رووبەڕووی حكومەتی هەرێمی كوردستان و حكومەتی ناوەندی عێراق و پارتە سیاسییەكان بێتەوە، ئەمەش یەكێكە لەو تەحەددایانە. ئەمانە پرسی زۆر گرنگ و هەستیارن، لەبارەی چۆنیەتی دابەشكردنی وەزارەتەكان و كورسییەكانی كابینەی حكومەت، كام وەزارەت بدرێت بەكێ و چۆنیەتی دابەشكردنی وەزارەتە سەرەكییەكان بەتایبەتی وەزارەتە پێوەندارەكان بە وەزە و نەوت و سیاسەتی دەرەوە و وەزارەتی ناوخۆ و وەزارەتی بەرگری، ئەمانە هەموویان پرسی زۆر گرنگن، ئایا چۆن دابەشبكرێن و چی بدرێت بەكێ. بەڵام لەهەمان كاتیشدا پێویستە رێزێك هەبێت بۆ ئارەزووەكانی گەلی عێراقی كە لە هەڵبژاردنەكاندا دەنگیان داوە، لەبەرئەوەی هەروەك ئاشكرایە خەڵك زیاتر خوازیارن نوێنەرایەتییەك بێتەكایەوە دووربێت لە محاصصەی تائیفی. بەڕای من ئەمڕۆ هاووڵاتیان تێگەیشتوونە لەبارەی بەرزڕاگرتنی بەرژەوەندییە نیشتمانییەكان و دانانی لەسەرووی بەرژەوەندییە تایفەگەرییەكان. ئەگەر بێت و سەركردە سیاسییەكان ئەو شتە لەبەرچاوبگرن، ئەوكات پێموایە بە هەنگاوێكی زۆر گرنگ دادەنرێت. كێشەیەكی دیكە هەیە، «عەللاوی» سەرۆك وەزیرانی پێشوو و سەركردەی لیستی «عێراقیە» ئەو كێشەیەی لا درووست بووە كە هەندێ لە خاڵەكانی رێككەوتنەكان لەبەرچاو نەگیراوە، یەكێكیش لە كێشەكان بریتییە لە جۆری ئەو دەسەڵاتانەی كە بە ئەنجومەنی سیاسی دەبەخشرێت، ئایا دەسەڵاتی ئەم ئەنجومەنە دەسەڵاتێكی جێبەجێكاریی دەبێت، هەروەك كە رێككەوتنی لەسەر ئەنجامدراوە؟ یان دەسەڵاتێكی سەرپەرشتیاریی دەبێت لەسەر دامودەزگا جیاوازەكانی پۆلیس و ئاسایشی وڵاتەكە؟ ئایا وەك دەزگایەكی ئاسایش و هەواڵگری دەتوانێت ببێتە خاوەن متمانەیی و ئەو بەرپرسیارەتییە لەبەرامبەر خەڵك؟ جگە لەچەندین پرسیاری دیكە. بەڵام هاوكات پێویستە سەرۆك وەزیران دەسەڵاتی هەبێت بۆئەوەی بتوانێت پاپەندەكانی جێبەجێبكات و رۆڵەكەی ئەنجام بدات، بەڵام لەهەمان كاتیشدا پێویستە سەرپەرشتی و چاودێریی لەسەر هەبێت لەبەرامبەر رەفتارەكانی، بەشێوەیەك كە پێویستە لەبەردەم پەرلەمان و خەڵك بەرپرسیار بێت، ئەمەش لەخۆیدا خاڵێكی دیكەی زۆر گرنگە. هەر بۆیە، دەبینین هێشتا كێشەی ئاڵۆزی دیكە هەیە و كە ئەگەری هەیە رووبەڕووی حكومەت بێتەوە، هەروەك كە پێشتریش ئاماژەم پێدا خۆشبەختانە من لەو بڕوایەدام كە لایەنە سیاسییەكانی عێراق لەم ئەزموونە فێربوونە و ئێستاش مەسەلەكە پەیوەستە بە كات و پێویستە چاوەڕوان بین بزانین چی روودەدات.


گوڵان: بەڵام ئەگەر هات و «مالیكی» لەماوەی ئەو 30 رۆژەدا شكستی هێنا لە پێكهێنانی حكومەت، ئایا پێتوایە كە عێراق سەرلەنوێ بگەڕێتەوە بۆ خاڵی قەیرانی سیاسی؟
ئەدمۆند غەریب: بەڕای من قەیرانی سیاسی پێشوەختە بوونی هەیە و هێشتا كۆتایی نەهاتووە، لەوانەیە شێوازێكی جیاواز بێت لە قەیرانی سیاسی، بەڵام ئەویش هەر قەیرانە. بڕوانن بارودۆخی كەمینە ئایینییەكانی عێراق چۆنە و چییان بەسەر هاتووە، ئەو گرووپانە بریتین لە پێكهاتە دێرینەكانی عێراق و بێ بەرگری ماونەتەوە و زۆر بە توندی هێرشیان بەسەردا دەكرێت، تەنانەت گەر سابیئە بن یان كرستیان یان یەزیدی یان شەبەك...و تاد. چەندین كەمینە و گرووپی جیاواز هەنە و زۆر بە توندی هێرشیان بەسەردا دەكرێت. كێشەكە هەمووی پەیوەستە بە رەوشی ئاسایش و سەقامگیری، ئەمڕۆ ئەو گرووپانە لەناو ماڵ و لەسەر زەوی خۆیان هەست بە ئارامی ناكەن. هەربۆیە، ئەمانە هەموویان كێشە و پرسی زۆر گرنگن و ئەرك و بەرپرسیارەتی حكومەتی ئێستایە و هەروەها حكومەتەكانی پێشووتریش لەبەرئەوەی ئەم كەشوهەوایەیان خوڵقاندووە و بەشێوەیەكی كاریگەر مامەڵەیان لەگەڵدا نەكردووە. بەم شێوەیەش، پێموایە كە ئەمە لایەنێكی زۆر گرنگە و یەكێكە لە تەحەددا هەرەگرنگەكان، لەبەرئەوەی لە ناوەڕۆكدا ئەم جۆرە كۆمەڵگەیانە لە مێژووی عێراقدا كارئەكتەری زۆر گرنگ و سەرەكی بوونە و ئەمڕۆ كە بەم شێوەیە مامەڵەیان لەگەڵدا دەكرێت، لەئاكامدا هەموو عێراقییەكان دەدۆڕێن.


گوڵان: ئەمڕۆ ئەو شتەی كە عێراقییەكان بەدەستیەوە دەناڵێنن، بریتییە لە نەبوونی خزمەتگوزارییەكان. حكومەتی داهاتووی عێراق حكومەتێكی بنكە فراوانی نیشتمانی دەبێت. ئایا بەڕای تۆ حكومەتی داهاتوو تا چەند پێی دەكرێت خزمەتگوزارییە گشتییەكان لەسەر ئاستی لۆكاڵ بۆ هاووڵاتیان دابین بكات؟
ئەدمۆند غەریب: ئەمە ئاواتی هەموو هاووڵاتییەكی عێراقییە. هەموو هاووڵاتیان لەسەرتاسەری عێراق چاوەڕوانی ئەم شتە دەكەن كە ئاسایشی زیاتر بەرقەراربێت لەگەڵ دابینكردنی خزمەتگوزاریە سەرەكییەكان، تەنانەت گەر لەبواری تەزوی كارەبا بێت یان ئاو یان چاودێری تەندروستی، لەگەڵ هەموو پێویستییە سەرەكییەكان، وەك دامەزراندن و رەخساندنی هەلی كار كە ئەمەش لایەنێكی زۆر زۆر گرنگە لەبەرئەوەی تاكو ئەمڕۆش رێژەی بێكاری لە ئاستێكی زۆر بەرزدایە لە عێراق. ئەمڕۆ هاووڵاتیانی عێراق رووبەڕووی تەحەددای گەورە بوونەتەوە و پێویستییان بە حكومەتێكە كە توانستی حوكمڕانیی تێدا هەبێت، حكومەتێك كە بەشێوەیەكی رەوا و یەكسان و عادیلانە حوكمڕانی بكات و بەرژەوەندیی هاووڵاتیان لەبەرچاو بگرێت. پێویستە حكومەتی داهاتوو ئامادەكاری و پلانی نوێ دابڕێژێت و حكومەتێك بخوڵقێنێت كە لەتوانایدا هەبێت رۆڵێكی عادیلانە و هاوسەنگ بگێڕێت و بەشێوەیەكی رەوا و یەكسان حوكم بكات، ئەوكات حكومەتەكە دەبێت بە حكومەتی هەموو عێراقییەكان نەك تەنیا حكومەتی لایەنێكی دیاریكراو یان گرووپێك. بەڕای من پێكهاتە جیاوازەكانی عێراق بە هەموو گرووپ و ئیتنی و ئایینە جیاوازەكانیەوە سەلماندیان كە بەتوانان و خەڵكێكی ژیر و لۆژیكن و وێڕای بارودۆخە سەختەكان دەتوانن دەربازبن و دەست بكەن بە بونیادنانەوە، بەڵام تەنیا ئەوەندەیە كە پێویستییان بە دەرفەتێك هەیە و ئەگەر ئەم حكومەتە دەرفەتیان پێ ببەخشێت، من لەوە دڵنیام كە هاووڵاتیانی عێراق دەتوانن وڵاتەكەیان بونیاد بنێن و بەرەو پێشەوە بڕۆن.


گوڵان: دواپرسیار، پاش چارەسەركردنی قەیرانەكە لە عێراق و ئەگەر «مالیكی» سەركەوتوو بوو لە پێكهێنانی حكومەت، ئایا دەتوانین بڵێین عێراق بەرەو ئاڕاستەكانی ئاشتی و سەقامگیری هەنگاو دەنێت؟ بەواتایەكی تر، ئایا تۆ تاچەند گەشبینی بە داهاتووی عێراق؟ ئایا پێتوایە كە حكومەتی داهاتوو لەتوانایدا هەبێت سەقامگیری بۆ هاووڵاتیانی عێراق دابین بكات؟
ئەدمۆند غەریب: هەر ئێستا بەخۆتان ئاماژەتان پێدا، كاتێك كە سەركەوتوو بوون لە پێكهێنانی حكومەت ئەوكات حكومەتێكی كارا و ئەكتیڤ دێتەكایەوە و پاشان ئەو حكومەتە دەبێتە مایەی متمانە لای هاووڵاتیان و خاوەن ئەرك و بەرپرسیارەتی لە نوێنەرایەتی و لەئاكامیشدا دەگەڕێت بەدوای ئاشتەوایی نیشتمانی و لەكۆتاییشدا سەركەوتوو دەبێت. بەڵام تەنانەت گەر خاوەن باشترین حكومەتیش بن، ئەوە هەرگیز بەو ئاسانییە ناتوانن كێشە و گرفتەكانی عێراق چارەسەربكەن كە ماوەی دەیان ساڵە لە وڵاتەكەدا خوڵقێنراوە و چەسپاوە. ئەم پرۆسەیە لەماوەی شەو و رۆژێكدا وەدی نایەت. بەڵام پێكهێنانی حكومەت یەكێكە لە ئەرك و بەرپرسیارەتییە سەرەكییەكان و هاوكات هەنگاونانە بەرەو پێشەوە، بەرەو ئاڕاستەكانی نوێنەرایەتیكردنی بەرژەوەندییەكانی هەموو هاووڵاتییەكان و لەگەڵ مامەڵەكردن و چارەسەركردنی كێشە و گرفتەكانی رۆژانە كە رووبەڕووی عێراقییەكان دەبێتەوە. بەڵام هەروەك كە باسمكرد، كێشەكان ئەگەری چارەسەریان هەیە، بەڵام ئەمە پرۆسەیەكە كە بەو ئاسانییە ئەنجام نادرێت و لەماوەی شەو و رۆژێكدا وەدی نایەت.
Top