بەڕێز مام جەلال تاڵەبانی لەماوەی سەرۆكایەتی كۆماری عێراق لە چوارساڵی رابردوودا، بەو سەرۆكە سەركەوتووە ناسراوە كە توانیوویەتی لەبارودۆخێكی زۆر ئاڵۆز و نائاساییدا سەرۆكایەتی وڵاتێكی وەكو عێراق بكات كە لەو وڵاتەدا لەسەر هەموو شتێك ناكۆكی هەیە، بەڵام لەسەر چۆنیەتی پیادەكردنی سەرۆكایەتی كۆماری عێراق و لەسەر شێوازی پیادەكردنی سەرۆكایەتی بەڕێزیان ناكۆكی نییە، تەنانەت هەندێك لەو كەسانەشی كە لەماوەكانی رابردوو قسەوباسی ئەوەیان دەكرد پێویستە لەبری مام جەلال كەسێكی دیكەی عەرەب بكرێتە سەرۆك كۆمار، ئەو قسانە لەسەرچاوەی بیرێكی شۆڤێنی عەرەبیەوە دەكران، بەوەی نابێت بەڕێز مام جەلال وەك نوێنەری هاوپەیمانی كوردستان و ئێستاش وەك پاڵێوراوی هەرێمی كوردستان سەرۆكایەتی كۆماری عێراق وەربگرێتەوە، ئەگەر نا هەتا ئێستاش نەیانتوانیوە لەسەر ئەدای بەڕێزیان وەك سەرۆك كۆمار رەخنەیەك بخەنە روو كە بەڕێزیان شایستەی ئەو پۆستە نییە، لەم بارودۆخەدا كە پرۆسەی سیاسیی عێراق بە قۆناغێكی گەرمی وتووێژ و خۆئامادەكرن بۆ یەكلاییكردنەوەی سێ پۆستە سەروەرییەكەی سەرۆك كۆمار و سەرۆك وەزیران و سەرۆكی پەرلەمانی عێراق لە ئارادایە، هەموو لایەنەكان ئەو مەسەلەیەیان تاراددەیەكی زۆر یەكلاییكردۆتەوە كە مام جەلال وەك كاندیدی سەرۆك بارزانی و هاوپەیمانی فراكسیۆنە كوردستانییەكان بۆ وەرگرتنەوەی پۆستی سەرۆك كۆمار كاندیدێكی بێ ركابەرەو هەموو لایەك بە كاندیدكردنەوەی رازین، بۆ قسەكردن لەسەر بارودۆخی ئێستای عێراق و هەندێك لایەنی هەرێمی كوردستان و پێوەندی نێوان بەڕێزیان و جەنابی سەرۆك بارزانی و هاوپەیمانی ستراتیژی نێوان پارتی و یەكێتی، بەڕێز مام جەلال لە كۆشكی سەرۆكایەتی كۆمار پێشوازی لە پەیامنێرانی گۆڤاری «گوڵان» كرد و بەمجۆرە وەڵامی پرسیارەكانی داینەوەو ئەمەش دەقی دیمانە تایبەتەكەی «گوڵان»ە لەگەڵ مام جەلال سەرۆك كۆماری عێراق.

گوڵان: سەرەتا و پێش هەموو شتێك دەمانەوێت لەجەنابی مام جەلال بپرسین وەك سەرۆك كۆماری عێراق، ئایا بەڕێزی چۆن بارودۆخی ئێستای عێراق دەبینێت؟ ئایا جەنابی وەك سەرۆك كۆمار تاچەند گەشبینە؟
مام جەلال: پێش هەموو شت بەخێرهاتنتان دەكەم و سوپاسی گۆڤاری گوڵان دەكەم، كە ئەو دەرفەتەی بۆ رەخساندم تاوەكو وەڵامی ئەو پرسیارانە بدەمەوە كە لای ئێوە گرنگە.
من بەسرووشتی خۆم پیاوێكی گەشبینم، هیچ كاتێك لەتەمەنی خۆمدا رەشبین نەبووم، ئەمەش نەك هەر خۆم گەشبینم، بەڵكو لێكدانەوەو هەڵسەنگاندنەكەشم بۆ بارودۆخی ئێستا دەمگەیەنێتە ئەوەی گەشبین بم، جارێ پێش هەمووشت دوای ئەوەی تەحالوف بەشی هەرە زۆری بڕیاریدا كە نوری مالیكی بپاڵێوێت بۆ سەرۆكایەتی وەزیران، ئەمەش مانای ئەوەیە دەرگای دامەزراندنی حكومەت كرایەوە، چونكە ئەوان بەشی هەرە زۆر لە 159 كەس پشتگیری ئەوە دەكەن كە مالیكی ببێتە سەرۆك وەزیران، دیارە ئەو بەشە زۆرەی شیعەش ناكرێت نادیدە بگرین، كورد لەكۆنەوە هاوپەیمانییەكی لەگەڵ شیعە هەبووە، بەتایبەتی لەگەڵ ئەنجومەنی باڵای شۆڕشی ئیسلامی (المجلس الاعلی)، دواتر لەگەڵ حزبی دەعواو هەموو لایەنەكانی دیكە كە پێشتر لە ئۆپۆزسیۆن بوون، هەربۆیە كورد ناتوانێت رای شیعە نادیدە بگرێت، هەروەها كورد خۆشی دەیەوێت، خەڵكی دیكەش رای كورد نادیدە نەگرن، هەربۆنموونە كاتێك جەنابی سەرۆك مسعود بارزانی، مام جەلال بۆ سەرۆكایەتی كۆمار كاندید دەكات، دڵنیایە لەوەی كە دۆستەكانی لەناو شیعەكان یان لە حزبی ئیسلامی یان ئەلعێراقیە بێت رێزی كاندیكردنەكە دەگرن، هەربۆیە ئێمەش ناتوانین رای شیعە نادیدە بگرین، هەربۆیە واپێدەچێت بەو كاندیدكردنە دەرگای ئەوە بكرێتەوە سەرۆك وەزیران دەستنیشان بكرێت، بەڵام دەستنیشانكردنی سەرۆك وەزیران بە تەنیا بەس نییە بۆ دامەزراندنی حكومەت، بێگومان چ جەنابی كاك مسعود و من، چ برادەرانی سەركردایەتی هەردوو حزبەكە، پێیانوایە ئەو كەسەی لە كورد نزیكە ئەو كەسەیە ئەو وەرەقە 19 خاڵیەی كورد قبووڵدەكات، تا ئێستا ئەوەی بیستوومە و هەتا دوێنێ (مەبەستی 3/10/2010 یە) مالیكی بە تەلەفۆن پێی وتم من هەموو خاڵەكانی هاوپەیمانی كوردستانم قبووڵە، بێگومان هەتا ئێستا كەس نەیوتووە كە هەموو مەرجەكانی كوردی قبووڵ بێت، ئێستا هەموو كوتلەكان لێرەن ئەگەر لەگەڵ مالیكی گەیشتینە ئاكامێك و ئیمزامان كرد، دیارە ئەو كاتە ئێمەش پشتگیری لێدەكەین، ئەگەر ئەو رێككەوتنەش روویدا بەنووسراو، لەبەر ئەوەی ئەمە هی ئەوە نییە بەتەنیا بەدەمی بڵێت، وەكو دەڵێن (دەمە چیت لێ كەمە) ئەوە بەس نییە، هەربۆیە ئەگەر ئەو رێككەوتنە ئیمزا كرا لە نێوان نوێنەرانی فراكسیۆنە كوردستانییەكان و دەوڵەتی یاسا، ئەوە مەسەلەی راسپاردنی سەرۆك وەزیران بۆ پێكهێنانی وەزارەت دەبڕێتەوە، لەبەر ئەوەی ئێستا تەحالوف 140 كورسییەكی هەیە، كورد و دۆستەكانیش 60 كورسییەكی هەیە، ئەمە مانای ئەوەیە ئەوە زیاتر لە 200 كورسی، ئەمەش زیادە لە 163 كورسی، بەڵام ئەمە بەندە بەوەی (من لێرەدا ئەگەری تێدەخەم) ئەگەر دەوڵەتی یاسا لەگەڵ نوێنەرانی كورد رێككەوتن لەسەر ئەو مەرجانەی كورد هەیەتی ئیمزا بكات، من بۆ ئەم مەبەستە پێرێ (مەبەستی 2/10/2010 یە) لەگەڵ سەرۆك مسعود بارزانی قسەم كرد، پێی وتم وەك خۆت دەزانی و بۆ هەموو لایەك ئاشكرایە ئەو كەسەی ئەو داخوازیانەی ئێمە قبووڵ دەكات، ئەوا ئێمە لەگەڵ ئەو دەچینە نێو حكومەتەوە. ئەوجا دوای ئەوەی سەرۆك وەزیران دەستنیشانكرا، مەسەلەی پێكهێنانی حكومەت دەمێنێتەوە، چەند لایەنی تێدابن، چەند لایەنی تێدا نەبن، ئێمە پێمان خۆشە هەموو لایەنەكانی تێدا بەشدار بن، ئەمەش واتە ئێمە پێمان خۆشە عێراقییەی تێدا بێت، مەجلیسی تێدابێت، هەتا پێمان خۆشە لایەنێكی وەك حزبی شیوعیشی تێدا بەشدار بێت، بۆیە ئێمە حەزدەكەین هەموو لایەنەكان بەشدار بن، بەڵام چییان پێدەبڕێت و چییان بەردەكەوێت ئەوە لەنێوان لایەنەكاندا گفتوگۆی لەسەر دەكرێت، كە هەڵوێستی كورد دیاریكرا، ئەوجا پرۆسەی دەستووری دەست پێدەكات، واتە دەبێت پەرلەمان كۆببێتەوە، یەكەم پۆست كە هەڵدەبژێردرێت دەبێت سەرۆكی پەرلەمان بێت، دوای ئەوە دەبێت سەرۆك كۆماری نوێ هەڵبژێرن، دوای ئەمە سەرۆك كۆمار، نوێنەری كوتلەی پەرلەمانی هەرە زۆر بۆ پێكهێنانی حكومەت رابسپێرێت، لێرەدا خاڵێك هەیە من پێموایە بەشێوەیەكی نا راست وتووێژی لەسەر دەكرێت، ئەو خاڵەش بریتییە لەوەی كە ماددەی 76ی دەستوور دەڵێت:( یكلف رئیس الجمهوریە مرشحا كتلە نیابیە(نەك كتلە الانتخابیە))، بۆیە پرسیار لێرەدا ئەوەیە چ كاتێك (كتلە النیابیە) دروست دەبێت؟ بێگومان كاتێك دروست دەبێت كە پەرلەمانتارەكان بەشێوەیەكی دەستووری پەسەند كرابن، لەناو پەرلەمان سوێند بخۆن ئینجا كوتلەی نیابی دروست دەبێت، راستە نوێنەر هەڵبژێردراوە، بەڵام هەتا بەشێوەیەكی دەستووری سوێند نەخوات نابێتە نوێنەر، بۆیە كوتلەی نیابی ئاشكرایەو تەنانەت دادگای دەستووریش هەر بەم شێوەیە تەفسیری كردووەو تەفسیرێكی راستەقینەشی كردووە، هەر بۆیە ئەو كاتەی سەرۆك كۆمار یەكێكی راسپارد بۆ پێكهێنانی حكومەت، ئەو كەسە دەست دەكات بەوتووێژ بۆ دابەشكردنی پۆستە وەزارییەكان، ئەگەر لەماوەی یەك مانگدا پێكهاتن، ئەوا زۆر باشە. ئەگەر پێكنەهاتن، دەبێت كەسە راسپێردراوەكە بچێتەوە لای سەرۆك كۆمار و بڵێت نەمتوانی، بۆ ئەوەی كەسێكی دیكە رابسپێرێت، بەڵام ئەمجارەیان كە رایدەسپێرێت مەرج نییە لە زۆرینە یان كەمینە بێت، بەڵكو دەستوور ئەوەی بەجێهێشتووە بۆ سەرۆك كۆمار، ئینجا من بەش بەحاڵی خۆم وای دەبینم، مادام بەشی زۆری شیعە پێكهاتوون و بەشی زۆری كوردیش پێكهاتوون، پێكهاتن ئاسانە، تەنیا ئەم دووبەشە دەتوانن حكومەت پێكبهێنن، ئەمە بێجگە لەوەی خەڵكی دیكەش لەوانەیە بێن بەشداری بكەن، ئەوجا لەم چوارچێوەیەدا جارێكی دیكە رۆڵی كورد دەركەوتەوە بەوەی رۆڵێكی گرنگی هەیە، ناتوانرێت ئینكاری ئەو رۆڵە بكرێت، بەینێك هەوڵێك هەبوو لای قەومچیەكانی عەرەب بۆچوونێكی واهەبوو ئەگەر عێراقییە و دەوڵەتی یاسا یەكبگرن، ئەوكاتە ئیشیان بەكورد نامێنێت، نازانم ئەو وەرەقەیەتان بینی كە هیتی دابووی بە مالیكی بەناوی گروپێك، دەڵێت: (ئەگەر دیمان كورد پێویست بوو، قسەیان لەگەڵ دەكەین)، ئەویش لە هەموو پۆستەكاندا جێگر دەدات بەكورد، وەك جێگری سەرۆك كۆمار، جێگری سەرۆك وەزیران، جێگری سەرۆكی پەرلەمان، ئەمە شتێكم بەبیر دەهێنێتەوە، كاتی خۆی لەیەكێك لە دانوستاندنەكان كە لەگەڵ حكومەت دەمانكرد، تاریق عەزیز هەر باسی نائب نائبی دەكرد، كاك نەوشیروان مستەفا كە ئەوكات نوێنەری ئێمە بوو لێی پرسی،((ئوستاز تاریق ناكرێت لە شتێكدا بۆ نموونە لە رەئیسی ئۆلۆمپی لە شتێكی سەقافی رەئیسەكە كورد بێت بۆ نابێت))، تاریق عەزیز وتی: (نە نابێت) و هەمووی جێگرە، كەواتە ئێستا دەبێت بڵێین هەزار رەحمەت لەكفن دز، ئینجا لەبەر ئەوەی زۆربەی شیعە پێكهاتوون و بەشی زۆری كورد پێكهاتوون، من گەشبینم و پێموایە رۆڵی ئەمجارەی كورد بە تەئكید كاریگەرتر دەبێت لەجاران.

گوڵان: ماوەی چەند ساڵێكە هەست دەكەین جەنابی مام جەلال و كاك مسعود بارزانی وەك دوو سەرۆكی نیشتمانی لە هاوكێشەیەكی ئاڵۆز و پڕ گرێ كوێرەدا، كەشتی كوردستانییەكانیان لەم دەریا ئاڵۆزەدا لەنگەر پێگرتووە، پرسیاری ئێمە ئەوەیە ئایا لەم بارودۆخە ئاڵۆزەدا جەنابی مام جەلال چەند هاوكاری كاك مسعود بارزانی-یە و جەنابی كاك مسعود بارزانی چەند هاوكاری جەنابی مام جەلال-ە؟
مام جەلال: من بەش بەحاڵی خۆم یەكێك لەسەروەرییەكانی ژیانی خۆم بەوەدەزانم كە توانیوومە لەگەڵ كاك مسعود لەسەر هەمووشتێك تەبابین و رێكبكەوین، زۆرجار دەڵێم خۆزیا ئەو تەباییەی وەختی خۆی لەگەڵ بارزانی نەمریش هەمبوو، تێكنەچووبا، بەڵام ئەوەی ئێستا كە پێكهاتووە لەنێوانی جەنابی سەرۆك بارزانی و بەندەی موخلیستان، باوەڕبكەن جۆرە پێكهاتنێكی ستراتیژی توندوتۆڵی وا قایمە كە هیچ بومەلەرزەیەك نایهەژێنێت، ئەوە خێری كوردی تێدایە، خێری گەلی كوردی تێدایە، خێری نەتەوەی كوردی تێدایە، من هەموو جارێك كە وردە مەسەلە دێتە پێشەوە، وردە گیروگرفت لەنێوان پارتی و یەكێتی دێتە پێشەوە، لەناو برایانی یەكێتیدا دەڵێم بیر لەوە بكەنەوە ئەو تەبایی و برایەتیەی نێوانی من و كاك مسعود و نێوانی پارتی و یەكێتی، چ خێرێكی بۆ كورد هەبووە و پێچەوانەكەی چ زەرەێكی بۆكورد هەبووە، بۆیە حەزدەكەم بە سەربەستی ئەو راستیە بڵێم، پشتیوانی كاك مسعود بۆمن سەدی سەدە، هی منیش بۆ ئەو سەدی سەدە، واتە لە%99 ش زیاترە، من حەزدەكەم شتێكتان پێبڵێم و جارێكی دیكەش وتوومە، باوەڕبكەن من ئاگام لێ نەبووە كە كاك مسعود منی كاندید كردووە بۆ سەرۆكایەتی كۆمار، هەتا ئیلحاحی كرد، لێرەدا دەمەوێت نهێنییەكتان بۆ ئاشكرا بكەم، گیروگرفتێك هەبوو لەنێوانی پارتی و یەكێتیدا، كاك مسعود وتی: (من هەقم بەسەر ئەو گیروگرفتەوە نییە و هەر مام جەلال كاندید دەكەم بۆ سەرۆكایەتی كۆماری عێراق و من هەر پشتیوانی ئەو دەكەم)، هەربۆیە من حەزدەكەم ئیوەش بزانن و خەڵكی كوردستانیش بزانن، كە نێوانی من و كاك مسعود زۆر باش و پتەوە، لەسەر بنەمای دەسكەوتەكانی گەل و لەسەر بنەمای بیروباوەڕی یەكێتی رەئی و هەڵوێستمان لەسەر مەسەلەكان دامەزراوە.

گوڵان: جەنابی مام جەلال بەوە ناسراوە كە توانای كۆكردنەوەو لێكنزیككردنەوەی لایەنە عێراقییەكانی هەیە، بەڵام ئێستا هەست دەكرێت لێكترازانێك هەیە، بەتایبەتیش هەرسێ لایەنی مەجلس و فەزیلە و عێراقییە، پرسیار ئەوەیە ئایا بەرنامەی مام جەلال چییە بۆ ئەوەی ئەوانیش بگێڕێتەوە بۆ نێو پرۆسە سیاسییەكە؟
مام جەلال: هەر دوولایان دۆستمن، واتە هەم مەجلیسی ئەعلاو هەمیش حزبی فەزیلە، لەگەڵ مەجلیسی ئەعلا خۆتان دەزانن لەكاتی ئۆپۆزسیۆن نێوانمان زۆر زۆر باش بوو، چەندین پەیمانی مۆركراومان لەنێواندا هەبووە، هەروەها متمانەشمان بەیەكتری هەیە، هەروەها لەگەڵ فەزیلەش دۆستین و زۆر لوتفیان هەیە لەبەرامبەر بەندەی موخلیستان، من گرنگی بەشداربوونیان لە حكومەتی داهاتوو، لە پرۆسەی سیاسیی عێراقدا، باش تێدەگەم، لەبەر ئەوە هەوڵیشمداوە. هەر بۆ نموونە لەم رۆژانە لەگەڵ فەزیلە دانیشتبووم وتیان تۆ بڕۆ وەكیلی ئێمە بەو لەگەڵ مالیكی قسە بكە، بۆئەوەی لەسەر بەشداریمان لەحكومەت پێكبێین، لەگەڵ مەجلیس هەمیشە قسەمانكردووە و پێمان وتوون ئێوە دۆستی ستراتیژی ئێمەن و ئێمە مەبەستمانە ئێوە لەهەموو شتێكدا بن، هەربۆیە زۆر هەوڵیان لەگەڵ دەدەین بۆ ئەوەی بگەینە یەك هەڵوێستی هاوبەش، لەبەر ئەوە بوونی هەردوولایان پێویستە، بەڵام خۆتان دەزانن كورد بارێكی تایبەتی هەیە، ئێمە دوو حزب نین بە تەنیا، ئێمە وڵاتێكین، نەتەوەیەكین، حكومەتی هەرێمی كوردستانمان هەیە، ئێمە ئێستا ناتوانین، ئەگەر هەرحزبێك بوینایە لەحزبەكان دەمانتوانی بڵێین ناچینە ناو حكومەت، بەڵام ئێستا بڵێین ناچینە ناو حكومەت، ئەی بودجەی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەكوێوە دێت؟ ئەی پێوەندییەكانمان لەگەڵ بەغدا چۆن رێكدەخرێن؟ ئەی بەشی كورد لە وەزیفە جیاجیاكانی دنیا كێ دایدەمەزرێنێت؟ لەبەر ئەوە ئێمە تەنیا دوو حزبی سیاسی نین، ئێمە لە نەتەوەیەك بەرپرسیارین كە ئەوەش نەتەوەی كوردە، ئێمە ئەگەر شتێكیشمان بەدڵ نەبێت ناتوانین وەك حزبەكانی دیكە هەڵوێست وەربگرین، جاری واهەبووە شتێكیشمان بەدڵ نەبووە، بەڵام بەشداریمانكردووە لە حكومەت، خەباتمان بۆ كردووە لەپەرلەمان و حكومەتدا، بۆ ئەوەی داخوازییەكانی كورد بهێنینە دی، ئێمە بەڕاستی لەسەرەتای رووخانی رژێمەوە ئەگەر یەكێك هەبێت بەویژدانەوە مێژووی عێراق بنووسێتەوە، دەبینن هەمووكات كورد هەوڵی ئەوەی داوە عێراقییەكان یەكبخات و پێكەوە كۆیان بكاتەوە، هەندێجار وازی لەشتی خۆی هێناوە لەبەر خاتری یەكێتی عێراق، هەر بۆ نموونە ئێمە پێش رووخانی سەدام سەربەخۆ بووین، ئایا حكومەتی كوردستان سەر بەكێ بوو؟ بێگومان سەر بەكەس نەبوو، سەر بە پەرلەمانی خۆی بوو، بەڵام دوای ئەوە هاتینەوە و خۆمان كردەوە بەتابعی بەغدا، خۆمان كردەوە بەبەشێك لە سیستمی بەغدا، خۆمانكردەوە بەبەشێك لە دەستووری بەغدا، خۆمان بەستەوە بەشتە گشتییەكان و وەزارەتی دەرەوە و بەرگری هەمووی درایەوە بە حكومەتی ناوەندی، بۆیە هەمیشە كورد هەوڵیداوە تەبایی و برایەتی بپارێزێت، ئێمە ئەم هەڵوێستە درێژە پێدەین و خۆم شەخسی شانازی بەوەدەكەم كە نێوانم لەگەڵ هەموو لایەنەكاندا باشە. هەربۆ زانیاریتان هەتا ئەوانەشی كە لە موعارەزەدان وەك حزبی بەعسی عەرەبی ئیشتراكی سەر بە سوریا، من پێوەندیم لەگەڵیاندا هەیە، هەروەها هەندێ جار ئەوانەشی بەخۆیان دەڵێن مقاوەمە دێن بۆ لام و قسەیان لەگەڵ دەكەم، هەر بۆیە ئینشاڵا من بەهەموو تواناماوە هەوڵدەدەم حزبی فەزیلە و مەجلیس لە حكومەت كۆیان بكەینەوە، پێموایە دەتوانین فەزیلە بەشداری پێبكەین، بەڵام ئەگەر مەجلیس بەشداری پێنەكەین، ئەوەندی نزیكدەكەینەوە نەبێتە ناكۆكی و دوژمنایەتی، بەڵكو لە فرسەتێكی دیكەدا بێنەوەو بەشداری بكەن.

گوڵان: ئێستا لە پرۆسەی پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراقدا كێشەی كاندیدكردنی سەرۆك وەزیران یەكلایی بۆتەوە، بێگومان بەڕێزتان دەزانن راسپاردنی سەرۆك وەزیران پێویستی بە (%50+1 )ـە، بەڵام بۆ سەرۆك كۆمار پێویستی بە دوو لەسەر سێی دەنگەكانە، ئەمەش مانای ئەوەیە دەبێت لایەنی كوردستانی پابەند بێت بە حكومەتی شەراكەتی نیشتمانییەوە بۆ ئەوەی پۆستی سەرۆك تێپەڕێنێت، ئایا بەڕێزتان تاچەند پابەندن بە پێكهێنانی حكومەتی شەراكەتی نیشتمانییەوە؟
مام جەلال: دەمەوێت لەسەر فەرمایشتەكەی جەنابتان روونكردنەوەیەك بدەم، بۆ تێپەڕاندنی سەرۆك كۆمار تەنیا لە خولی یەكەمدا ئەو رێژەیە زەروورییە، لە خولی دووەمدا زەرووری نییە، بابڵێین سبەینێ دوو كەس یان سێ كەس خۆیان كاندید دەكەن بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار، لە هەڵبژاردنی یەكەمدا هەر كەس دوو لەسەر سێی دەنگەكانی هێنا واتە 217 دەنگی هێنا ئەو هەڵدەبژێردرێت بۆ سەرۆك كۆمار، ئەگەر كەسیان ئەو رێژەیان نەهێنا، جارێكی دیكە لەنێوان ئەو دووكەسەی خاوەنی دەنگە زۆرەكانن هەڵبژاردن دەكرێتەوە، كێ دەنگی زۆرتری هێنا، دوو لەسەر سێش نەبێت ئەو دەبێتە سەرۆك كۆمار، بەڵام ئەگەر ئێمە ئەو مەسەلەیە ببەستینەوە بە حكومەتی شەراكەتی نیشتمانیەوە، پێموایە ئەوە كارێكی دروست نییە، ئێمە خۆمان حكومەتی شەراكەی نیشتمانیمان بە شتێكی زەرووری زانیووە و بەیەكێك لەداوا سەرەكییەكانی كوردستانمان داناوە، بۆیە ئێمە لەسەرەتاوە جەخت لەسەر حكومەتی شەراكەتی نیشتمانی دەكەین كە هەموو لایەك تێیدا بەشدار بن و خۆشمان شەراكەت لە پۆسەتەكاندا بكەین، بۆ ئەوەی لە ئیدارەی دەوڵەتی عێراقدا بەشدار بین، بەڵام پێكهاتەی ئێستا لەبەرچاوەو دیارە لیستی دەوڵەتی یاسا و تەحالوفی وەتەنی چەند دەنگیان هەیە، كوردستان چەند دەنگیان هەیە، ئەگەر ئەم دوو لایەنە رەچاو بكرێت، هەر كەسێك ئەم دوولایەنە پشتگیری بكەن لەخولی یەكەمدا هەڵدەبژێردرێن، چونكە لیستی دەوڵەتی یاسا و تەحالوفی نیشتمانی 144 كورسیان هەیە، كوردستانی بەخۆی و هاوپەیمانە كریستیانەكانەوە 62 كورسی هەیە، ئەمە دەكاتە 206، مەجلیس و ئەوان 26 یان هەیە، ئەوە 232، حزبی ئیسلامی و عێراقیە 10یان هەیە ئەوە 242، گروپێكیش هەیە لەناو عێراقیە 10 كورسی هەیە پشتگیری دەكات، ئەوە 252 كورسی، ئەمەش زۆرترە لە 217 دەنگ كەپێویستە سەرۆك كۆماری پێ هەڵبژێرێت، ئەوجا پێموایە ئەو دوو لایە كێیان بووێت، ئەو دەردەچێت. ئەوجا ئەو كەسە مام جەلال بێت یان هەركەسێكی تر بێت، ئەوە كەیفی خۆیانە.

گوڵان: مەسەلەیەكی دیكەی گرنگ، مەسەلەی دەستپێشخەرییەكەی جەنابی سەرۆك بارزانی-یە بۆ لایەنە سیاسییەكانی عێراق، هەروەها وەرەقە 19 خاڵییەكەی هاوپەیمانی كوردستانییە بۆ وتووێژەكانی حكومەتی داهاتووی عێراق، ئێمە دەزانین دەستپێشخەرییەكەی بارزانی بۆ پێكهێنانی حكومەتی شەراكەتی نیشتمانییە و وەرەقە 19 خاڵییەكەی هاوپەیمانی فراكسیۆنە كوردستانییەكان بۆ ئیستحقاقی كوردە لە حكومەتی داهاتووی عێراقدا، ئایا بەڕێزت چۆن ئەم دوو لایەنە پێكەوە گرێدەدەنەوە؟
مام جەلال: دەستپێشخەرییەكەی جەنابی سەرۆك بارزانی، دەستپێشخەریەكی گرنگە بۆ كۆكردنەوەی لایەنە براوەكانی هەڵبژاردن، بۆ ئەوەی بتوانن قسە بكەن لەسەر ئەو شتانەی كۆیان دەكاتەوەو ئەو شتانەی لێكیان جیادەكاتەوە، ئەوكاتە خەبات دەكرێت بۆ چارەسەری ئەو مەسەلانەی لێكیان جیادەكاتەوە، پێموایە ئەمە تاكە رێگەیە، تاكە چارەسەرە بۆ یەكخستنەوەی لایەنە براوەكانی هەڵبژاردن لەپەرلەماندا، چونكە ئەگەر هەریەكە لەلایەك بێت و لەگەڵ یەكتری دانەنیشن لەگەڵ یەكتری گفتوگۆ نەكەن، ئەوا مەسەلەكە بێ چارەسەر دەمێنێتەوە، بەنیسبەت 19 خاڵی وەرەقەی كوردستانیش، ئەوە شتێكی بنەڕەتیە چ لایەنێك ئەو 19 خاڵە قبووڵ بكات، ئەو لایەنە لەكورد نزیكترە، ئەوەندەی من ئاگام لێیەتی د.نوری مالكی دوێنیش بەتەلەفۆن بەخۆمی وت: (من هەموویم قبووڵە)، بەڵام تائێستا لیستی ئەلعراقیە هیچی بەرامبەر ئەو خاڵانە پیشان نەداوە، هەرچەندە لایەن هەیە لەناو عێراقییە دژی ئەو خاڵانە قسەی كردووە، هەر بۆ نموونە لایەن هەیە لەناو عێراقییە دژی ماددەی 140 قسەی كردووە، دژی ریفراندۆم قسەی كردووە، دژی سەرژمێری قسەی كردووە، لایەن هەیە دژی پێشمەرگە قسەی كردووە، بەڵام ئەوە فەرمی نییە و هەتا ئێستا هەڵوێستی فەرمی ئەلعێراقییە رانەگەیەنراوە، ئەوەی هەڵوێستی خۆی پیشانداوە بەڕێز مالیكییە، لاموایە ئەمڕۆ و سبەینێ (مەبەستی رۆژانی 4و5/10/2010 بوو) نوێنەرانی فراكسیۆنە كوردستانییەكان لەگەڵ مالیكی كۆدەبنەوە و لەوانەیە بە فەرمی هەڵوێست رابگەیەنێت. ئەمەش مەرجە بۆ ئەوەی كورد لە حكومەت بەشداری بكات.

گوڵان: بەڕێز جەنابی سەرۆك كۆمار وەك گوێبیست بووین وەزارەتی پلاندانان بڕیاریداوە سەرژمێری بۆ 5/12/2010 دوابخرێت، ئایا چ گەرەنتیەك هەیە بۆ ئەوەی ئەمجارەیان لەو وادەیەی دیاریكراوە سەرژمێرییەكە ئەنجام بدرێت؟
مام جەلال: حكومەت بڕیاری نەداوە پرۆسەی سەرژمێری لەعێراق تاسەر دوابخرێت، دواخرا یەك دوو مانگ لەبەر هەندێك شتی تەكنیكی، ئەوەندەی من تێگەیشتووم، سەرۆك وەزیران سورە لەسەر ئەوەی سەرژمێری بكرێت و پەشیمان نییە، هەوڵدرا لەلایەن عێراقیە و لایەنی دیكەوە سەرژمێرییەكە دوابخرێت، بەڵام سەرۆك وەزیران جەخت دەكاتەوە دەبێت ئەمساڵ تەواو بێت. پێموایە بەشداری كوردیش لە حكومەتی داهاتوو سەرژمێری دەكاتە شتێكی حەتمی، چونكە ئەوكاتە بێ كورد ئەو شتە ناكرێت، لەبەرئەوە پێموایە ئەمساڵ سەرژمێریەكە دەكرێت.


گوڵان: جەنابی مام جەلال وەك كاندیدی كوردە بۆ وەرگرتنەوەی پۆستی سەرۆك كۆماری لە عێراق، هەر بۆیە ئێمە كە باسی پۆستی سەرۆك كۆمار دەكەین، باسی ئیستحقاقی كورد دەكەین لە عێراقی نوێدا، ئایا بەو سیفەتەی جەنابی مام جەلال پاڵێوراوی كوردستانییەكانە بۆ ئەم پۆستە، بەڕێزی چۆن سەیری ئەم مەسەلەیە دەكات؟
مام جەلال: یەك راستی هەیە دەمەوێت نەیشارمەوە و پێتان بڵێم، یەكەم كەس كە پێشنیاری كرد من ببمە كاندیدی سەرۆك كۆمار، جەنابی سەرۆك بارزانی بوو، راستیەكەی ئەوی دەمێ من نەختێك دوو دڵ بووم، چونكە دەسەڵاتەكانی زۆر كەم بوون، یانی بەكوردی خۆمان بڵێین (لەشان و پیلی من نەدەوەشایەوە) ئەوەندە دەسەڵاتەكە كەم بێت، دوایی برادەران و لایەنەكانی دیكەش ئیلحاحیان كرد (المكان و بمكین) پۆست قیمەت نادا بە ئینسان، ئەو ئینسانەی لە پۆستەكەدایە ئەو قیمەت دادەت بە پۆستەكە، لەپاشان ئەتۆ مام جەلالیت و هاوپەیمانی كوردستانیت لەپشتە، ناكرێ كەس نادیدەت بگرێت، هەتا ئەگەر سەلاحیەتی دەستووریش كەم بێت، لەناو مەكتەبی سیاسیی خۆشماندا دوودڵی زۆر بوو، ئەوەی راستی بێت كاك كۆسرەت زۆر سور بوو كە دەبێت قبووڵی بكەم، لەناو عەرەبەكانیشدا د.عادل عەبدولمەهدی زۆر هەوڵی لەگەڵمدا قبووڵی بكەم، نەتیجە وەك هەڵبژێرام و ئەو دەورەم دیت كە خۆتان بیستووتانە، پێموایە بەشی زۆری خەڵكەكەی لەسیاسەتدایە رازیبوون لەو دەورەی بینیوومە، دوای ئەوە ئەو شەرەفەم پێدرا كە لەلایەن مەرجەعیەتیشەوە وترا سەمامی ئەمانە لەعێراق، بۆ جاری دووەمیش كە كاندید بوومەوە بۆ سەركۆمار دیسان بەدەستپێشخەری جەنابی سەرۆك بارزانی بوو، وادەزانم وەك تەقدیرێك بۆ كورد سەیری دەكات و دژی ئەوەیە كورد وەك هاووڵاتی پلە دوو دابنرێت، دەڵێن وەڵا ئەو پۆستە بۆ عەرەبی سونە بێت، پێموایە گرنگیەكەی ئەوەیە ئەگینا دەسەڵاتی ئەمجارە لەجاری پێشووش كەمترە. راستە ئەمجارە سەرۆك بەتەنیایە، بەڵام جاری پێشوو سەرۆك دەسەڵاتی ڤیتۆكردنی یاساكانی هەبوو، ئەمجارە ئەوەشی نییە. بۆیە وەك تەكلیفێك ئەو پۆستەم قبوڵكردووە و پێموایە بە هاوكارییەكی تەواو نەبێت لەگەڵ سەرۆكی حكومەت، ئەو ئیشە بەباشی بەڕێوە ناچێت. بەڵام لێتان ناشارمەوە لە شتێكدا پێمخۆشە، ئەویش ئەوەیە سەرۆك كۆمار بۆی هەیە رۆڵێك بگێڕێت لە جێبەجێكردنی ماددەی 140. سەرۆك كۆمار دەسەڵاتی هەیە داوا لەپەرلەمان بكات سنووری پارێزگاكان بگۆڕێت و وەكو خۆی لێبكاتەوە، كە ئەو داوایەی پێشكەش كرد، مانای وایە هەنگاوی یەكەم بۆ جێبەجێكردنی ماددەی 140 جێبەجێ دەبێت، لەبەر ئەوەی تەتبیعی ئەوزاع وەك عەرەبەكە دەڵێت، ئاسایكردنەوەی بارودۆخەكە مەرجی سەرەكییە بۆ جێبەجێكردنی مادەی 140.

گوڵان: جەنابت دڵنیایت ئەمجارەش پۆستی سەرۆك كۆمار بۆ كورد دەبێت؟
مام جەلال: بەڵی پێموایە، لەبەر ئەوەی هەموو لایەنەكانی كاریان بەدەستە هەتا ئەلعێراقیەش لەگەڵ هەندێكیان دەڵێن نابێت ئەو پۆستە بۆ كورد بێت، بەڵام بەفەرمی وتوویانە بۆ كورد دەبێت، هەر بۆ نموونە ئێستا دەوڵەتی یاسا و تەحالوفی وەتەنی، تەنانەت تەحالوفی وەتەنی ئەوانەشی پشتگیری مالیكی ناكەن بۆ سەرۆك وەزیران، پشتگیری تاڵەبانی دەكەن بۆ سەرۆك كۆمار، شەنسەكەی خۆشمان ئەوە تەواو(بەپێكەنینەوە).

گوڵان: لایەنی كوردستانی زۆر باس لە پابەندبوون و جێبەجێكردنی دەستووری عێراق دەكاتەوە و ئەمەشی وەك مەرجێك داناوە بۆ بەشداری كورد لە حكومەتی داهاتووی عێراقدا، پرسیار ئەوەیە ئایا تاچەند ئێوە سورن لەسەر ئەم مەرجە؟و تاچەند ئەم مەرجە چارەسەركردنی كێشەی ناوچە دابڕاوەكانی وەك كەركوك و خانەقین و سنجار دەگرێتەوە؟
مام جەلال: پاراستنی دەستوور بەپلەی یەكەم بەدەست كوردە، ئەمەش لەبەر دوو هۆكار، یەكەمیان: ماددەیەك لەدەستووردا هەیە دەڵێت (هەر دەستكارییەك لەم دەستوورە مافی كورد بگرێتەوە، جائیز نییە) واتە رێگەی لەهەموو دەستكارییەك گرتووە كە مافی كورد پێشێل بكات.
دووەم: هەموو دەستكارییەك لەدەستوور پاش دوو لەسەر سێی دەنگی پەرلەمان دەبێت هەموو پارێزگاكان پێی رازیبین، ئەگەر لە 3 پارێزگا دوو لەسەر سێ رەتیكردەوە، ئەوە سەرناگرێت. بالێرەدا گریمانەیەك بكەین، گریمان پەرلەمانێك هات و بڕیاریدا دەستوور بگۆڕێت، ئێمە لە 3 پارێزگا رەتیدەكەینەوە، بۆیە دووپاتی دەكەمەوە پاراستنی دەستوور بەپلەی یەكەم بەدەست كوردە، پاراستنی دەستووریش لەبەرژەوەندی كوردە، لەبەر ئەوە دەیپارێزێت، جگە لەوەش هەموو هاووڵاتیانی عێراقی سورین لەسەر دەستكاری نەكردنی دەستوور، بەڵكو هەندێك لەعەرەبی سونە و قەومیەكانی عەرەب داوادەكەن دەستوور دەستكاری بكرێت، ئەگەر نا لای عەرەبی شیعە ئەو داوایە بەرزنەكراوەتەوە دەستوور بگۆڕێت.

گوڵان: بەڕێزتان وەك سەرۆك كۆماری عێراق ئاگاداری سیاسەتی ئەمریكان لە عێراقدا، ئایا دوای كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا، سیاسەتی تازەی ئەمریكا لە عێراقدا چۆنە و لە چوارچێوەی سیاسەتی ئەمریكا لە عێراقدا، هەرێمی كوردستان پێگەی چییە؟
مام جەلال: دەبێت چەند راستیەك لەسیاسەتی ئەمریكادا بەرامبەر بە كورد رەچاو بكەین، لای حكومەتی ئێستای ئەمریكا، باڵێكیان دژی رزگاركردنی عێراق بووە كە سەرۆك ئۆبامایە، باڵێكیشیان لەگەڵ پرۆسەی رزگاركردنی عێراق بووە كە جۆ بایدن و وەزیری دەرەوە خانم هیلاری كلینتۆنە، لەئەنجامدا كە گفتوگۆكراوە سەرۆك ئۆباما كارەكەی داوەتە دەستی جۆبایدن و پێی وت باشە تۆ بەرپرسی دۆسیەی عێراق بەو بارودۆخەكە بەڕێوەبەرە، ئێستا بۆیان دەركەتووە لە عێراقی رزگاركرا و دیموكراتی چەند گرنگە، دەزانن تەقریبەن لە عێراق سەركەتوو بوون، دیكتاتۆرێكیان لەعێراق لابرد، ئێستا سوپاكەیان بە ئاسوودەیی دەكشێتەوە، حكومەتی دیموكراتی پەیدابووە، ئازادی و دیموكراتی هەیە، بۆیە پاراستنی ئەم عێراقە بووە بە ئەركێك لە ئەركەكانیان، بەتایبەتی بەهۆی رێككەوتنی سۆفا، ئێمە لەو رێككەوتنە بەندێكمان تێخست بەوەی دەبێت ئەمریكا پارێزەری سیستمی فیدرالی و دیموكراتی عێراقیش بێت، ئەوە ئەمریكا قبووڵی كردووە، سەرۆك ئۆباماش لە وتارەكەیدا بۆ نەتەوە یەكگرتووەكان وتی ئێمە دەمانەوێت پێوەندییەكی ستراتیژی و شەراكەتێكی ستراتیژی بەردەوام لەگەڵ گەلی عێراق دروست بكەین، ئەمە مانای ئەوەیە گرنگی عێراق دەزانن و لەگەڵی دەبن، بۆیە پێموانییە وەكو خەڵك تێدەگات ئەمریكا لە عێراق رادەكات و دەستی لێ بەردەدات، ئەمریكا گرنگی عێراق دەزانێت، ناشكرێت ئەو گرنگیەی عێراق نادیدە بگرێت، بۆیە پێموایە پێوەندییەكان لەئاستی سیاسیی و بازرگانی و ئابووری لەنێوان عێراق و ئەمریكادا پەرە دەسێنێت. هەروەها بەم نزیكانە شاندێكی بازرگانی ئەمریكی دێت بۆ ئەوەی ئەو پێوەندیانە بەهێزتر بكات.

گوڵان: جەنابت وەك سەرۆك كۆمار ماوەی 4 ساڵە سەرۆك كۆماری عێراقیت، ئایا لەماوەی ئەم چوار ساڵە تاچەند توانیووتە پێوەندی و ئاسۆی نێودەوڵەتی و عەرەبی بەرووی عێراقدا بكەیتەوە؟
مام جەلال: دەتوانم بڵێم نەك هەر وڵاتانی عەرەبی، بەڵكو توانیوومە وڵاتانی غەیرە عەرەبیش پێوەندییەكانیان لەگەڵ عێراقدا باش بكەن و پەرەی پێبدەن، هەر بۆنموونە چین كە وڵاتێكی زۆر گەورەی جیهانە و قەرزێكی زۆری لەسەر عێراق هەبوو، كە من شاندێكی عێراقیم لەگەڵ خۆم برد بۆ چین، لەوێ لە قەرزەكان خۆش بوون، بەئاشكراش وتیان لەبەر خاتری فڵانەكەس(واتە مام جەلال)كە دۆستی دێرینی خۆمانە ئەوا لە قەرزەكانی خۆمان خۆش بووین، هەر ئەوی دەمێ سەرۆكی چین هۆزجینتاو رەزامەندی پیشاندا چەكمان پێ بفرۆشێت، ئەوكاتە رووسیا نەیدەفرۆشت، وەزیری ناوخۆمان لەگەڵ بوو، خێرا كۆنتراكتێكی بە 100 ملیۆن دۆلار ئیمزا كرد لە گەڵیاندا، هەروەها بۆ چاككردنی پێوەندییەكانمان لەگەڵ رووسیا رۆڵمان گێڕاوە، لەگەڵ وڵاتانی عەرەبیش بەینم لەگەڵ هەموویان باشە، چووم بۆ سووریا و دەرگای باشكردنی پێوەندییەكانم كردەوە، بۆ میسر هەروا پێوەندییەكانی خۆم بەكارهێنا بۆ بەرەوپێشەوەبردنی پێوەندییەكانی نێوان میسر و عێراق، هەروەها لەگەڵ سعودیە، قەتەر، كوەیت، ئەو پێوەندیانەی كەخۆم پێشتر لەگەڵیان هەمبوو، هەموویم بەكارهێنان بۆ باشكردنی پێوەندییەكانی عێراق لەگەڵ ئەو وڵاتانە، هەر بۆ نموونە لەوكاتەی كە خەڵك باسی پێوەندی نێوان سعودیەو عێراقی دەكرد، پادشای سعودیە هەم وسامی بەخشیە من، هەمیش بەخشیە جەنابی سەرۆك بارزانی، ئەمە بەڵگەی ئەوەیە ئێمەی كورد هۆكاری پێكهاتن و تەباین لەنێوان وڵاتانی عەرەبیدا، هەروەها مەسەلەی توركیاش من چوومە توركیا و ئەو پێوەندییەم دروستكرد، هەتا سەرۆك گول وتی هاتنی تۆ شۆڕشێكی لە پێوەندییەكانی نێوان عێراق و توركیا دروستكرد، دوای ئەوە بووە هۆكاری ئەوەی رێككەوتنی ستراتیژی لەنێوان عێراق و توركیا ئیمزا بكرێت، كەواتە ئێمە دەورێكی خێرمان بۆ عێراق گێڕاوە.

گوڵان: ئێمە بیستوومانە دەڵێن مام جەلال لەو كاتەی رژێمی بەعس كیمیایی دژی كورد بەكارهێنا، ئێوە لە چیاكانی كوردستان دەستان كردووە بەگریان، حەزدەكەین بزانین ئەو رووداوە چۆن بووە؟ هەروەها ئێستا خۆت سەرۆك كۆماری عێراقی چۆن سەیری ئەو تاوانە دەكەیت كە لەو كاتە دژی كورد ئەنجامدرا؟
مام جەلال: لێرەدا دەمەوێت راستیەكەت بۆ روونبكەمەوە، ئێمە هەڕەشەمان لێكرابوو چەكی كیمیایی بەكاردێت و هیچیشمان نەبوو بۆ خۆپاراستن، بەڵام پێش كیمیابارانكردنی هەڵەبجە، لەپڕ رۆژێك پەلاماری كوردستاندرا لە قۆڵەكانی دۆڵی بالیسان، بەری مەرگە، دێیەكەی كە منیشی لێبووم یاخسەمەر، جۆرێك تۆپیان پێداداین دەنگەكەی جیاواز بوو، بۆنێكی لێهات، ئەوجا زانیمان ئەوە چەكی كیمیاییە لەدژمان بەكاری دەهێنن، بەراستی هی ناوچەی خۆمان هیچ تەئسیری لێنەكردم، بەڵام كە خەبەری ئەوە هاتەوە لە دۆڵی بالیسان دۆڵێك 101 كەسی لێ كوژرابوو، یەكێكیان منداڵێك بوو تەنیا دوو رۆژ بوو لە دایك ببوو، ئەوە زۆر تەئسیری لێكردم و بەدەست خۆم نەبوو فرمێسك لە چاوەكانم هاتە خوارەوە، حەزدەكەم بزانن باوكم مردووە نەگریاوم بۆی، برام شەهیدبووە، برازام شەهید بووە نەگریاوم بۆی، بەڵام بۆ كارەساتی دۆڵی بالیسان و شەهیدبوونی ئەو منداڵە گریام.

گوڵان: شتێكی دیكە هەیە حەزدەكەین راستەوخۆ لە جەنابت بپرسین، زۆرجار گوێمان لەوە بووە دەڵێن مام جەلال زۆر قەرزداری هێرۆ خانە، ئایا مام جەلال خۆی بەقەرزداری هێرۆ خان دەزانێت؟ هەروەها ئایا هێرۆ خان لای مام جەلال چی دەگەیەنێت؟
مام جەلال: قەرزارییەكە ئەوەیە هێرۆ تەحەمولی هەموو ئەو ناخۆشیانەی كردووە كە هاتۆتە رێگەم، دەربەردەر بووم لەگەڵمدا بووە، چوومەتە شاخ دەیتوانی لەشار بمێنێتەوە، شاری بەجێهێشتووەو هاتۆتە شاخ بۆ لام، دوو منداڵی هەبووە هەردوو منداڵەكەی لای دایكی بەجێهێشووە و هاتۆتە لای من، كەم نییە ژنێك دوومنداڵ بەجێ بهێڵێت و بێتە شاخ، كە لەشاخیش وەزعمان زۆر خراپ بووە، باوەڕبكەن لە ژوورێك دەژیان، پاش ساڵێك دوای ئەوەی تۆزێك وەزعمان باش بوو چووینە شوێنێكی دیكە ئەو ژوورەمان كرد بە تەویلەی هێستر، ئەمەش واتە هەمیشە هێرۆ لەگەڵمدابووە لە ناخۆشییەكانی ژیانمدا، هەمیشە لە خەباتدا لەگەڵمدا بووە، جارێكیان لێم توڕە ببوو نامەیەكی بۆ نووسیبووم وتبووی هەر هیچ نەبێت ئەوەم لێ قبووڵ بكە كە هەورازی كەژۆشتم لەگەڵت بڕیووە،(كەژۆشت هەورازێكی زۆر سەختە)، ئەمەش بەلای منەوە زۆر گرنگە كە هاوسەر لەخۆشی و ناخۆشی لەگەڵی بێت كە دەیتوانی لەشار لەگەڵ مناڵەكانی بمێنێتەوە، ئەمە لەگەڵ ئەوەی لەشاخ ئیشی دەكرد وەنەبێ دانیشتبێت، دەچوو رەسمی دەگرت، بایەخی بەمنداڵی شەهید و بریندارەكان دەدا، ئەمە هۆیەكی بەهێزی پێوەندیمان بوو.

گوڵان: سەبارەت بەحكومەتی هەرێمی كوردستان، ئێستا باسی ئەوە دەكرێت بەپێی رێككەوتنی ستراتیژی نێوان پارتی و یەكێتی ماوەی حكومەتی هەرێمی كوردستان دووساڵ بۆ پارتییە و دووساڵ بۆ یەكێتییە، بەڕێزتان لەسەر ئەم مەسەلەیە چی دەڵێن؟
مام جەلال: حەزدەكەم رای خۆمتان پێ بڵێم، رای مام جەلال، هیچ وەختێك فەرقی نێچیرڤان و بەرهەمم نەكردووە، بگرە من ئەو كەسەم ئەوكاتەی پارتی نێچیرڤانی كاندید كرد بۆ سەرۆك وەزیران، ئێمە وەك یەكێتی تەبا نەبووین و لەبەر ئەوەی حكومەتێكمان لەسلێمانی هەبوو، لە خوتبەیەكدا وتم ئێمە ئامادەین حكومەتەكەی خۆمان لەسلێمانی هەڵبووەشێنینەوە بچین بەشداری لەحكومەتی كاك نێچیرڤاندا بكەین، لەبەر ئەوە لای من فەرقی نێچیرڤان و بەرهەم نییە، هەردووكیان بە براو برازا و خۆشەویستی خۆم دەزانم، بەینیشم لەگەڵ هەردووكیان زۆر باشە.من بەو جۆرە سەیری مەسەلەكە دەكەم و دەمەوێت شتێكتان پێ بڵێم، من باوەڕم بەوە هەیە كە ئەو هاوپەیمانە ستراتیژییەی نێوانی پارتی و یەكێتی بۆ كورد زەروورییە، ئێمە بۆ نموونە باڵێكی زۆرمان لێجیابۆوە، مەبەستم گۆڕانە، بێگومان كەم نەبوون، كە لێمان جیابوونەوە، لەگەڵ ئەوەی دژایەتیشیان كردین وەزعی كورد تێكنەچوو، حزبەكانی دیكە لەگەڵ یەكتری ناكۆك بن تێكناچێت، بەڵام ئەگەر خوانەخواستە نێوانی پارتی و یەكێتی تێكبچێت، وەزعی كورد تێكدەچێت و هەرچی هەمانە لەدەستمان دەچێت، ئەوەی دەشمانەوێت پێمان ناكرێت، لەبەر ئەوە مەسەلەی هاوپەیمانی نێوان پارتی و یەكێتی مەسەلەیەكی حەیاتییە و ژیان و مانی میللەتی كورد و هەردوولاشی لەسەر بەندە، لەبەر ئەوە بەلای من هاوپەیمانییەكی موقەدەسە و لەسەرووی هەموو شتێكە، هیچ شتێك نییە ئەوی بەقوربان بكرێت، بەڵكو دەبێت هەموو شتێك بەقوربانی ئەو بكرێت. هەر بۆنموونە دەڵێن هەڵبژاردن چەند كەس لەهی پارتی بن و چەندی هی یەكێتی بن هەمووی بەهی خۆمی دەزانم، خولاسە من بەچاوی یەكبوون یەك دەست یەكین سەیری هەردوولا دەكەم، خۆتان بینیتان چەند قسەم لەسەر كاك مسعود كرد، باوەڕ بكەن ئەوە قسەی دڵم بوو، چونكە قسەی ئاشكرا موجامەلەی تێدانییە، دەكرێت لە ژوورێكی داخراودا پیاو دەتوانێت ئەنواعی ماستاو و قسەی هەمەجۆر بكات، بەڵام كاتێك خوتبە دەدات لەناو خەڵك و تەلەفزیۆن و رادیۆ تۆماری دەكات، ئەوە قسەی دڵە و من هەرچیم وتووە لەو سەردەمە قسەی دڵم بووە. هیچ پەشیمانیش نیم لەسەر یەك حەرفی لەو قسانەی كە كردوومە دەربارەی كاك مسعود و هەڵبژاردنی، بۆیە ئەم مەسەلەیە زۆر گەورەیەو دەبێت وەك شتێكی پیرۆز سەیر بكرێت، ئەم مەسەلەیە زۆر لەوە گەورەترە وەزیرێكی پارتی زیاترە یان وەزیرێكی یەكێتی، ئەسڵەن من ئەوە هەرناخوێنمەوە، هەر بۆنموونە وەختیك د.رۆژ لە جێی بەرهەم دانرا، بڕیار بوو وەزیرێكی پارتی ئیستیقالە بكات و یەكێتیەك بچێتە شوێنی، بەڵام نەیكرد و ئێستاش باسم نەكردۆتەوە، ئەمەش لەبەر ئەوەیە من وەزیرەكانی پارتیش بەهیی خۆم دەزانم و هی یەكێتیش بە هی پارتی دەزانم، ئەمە دیدیدی منە بۆ بەرژەوەندی كورد، با نموونەیەكی دیكەت بۆ باس بكەم، ئێمە وەك یەكێتی شاڵاوێكی گەورەمان لەسەر بوو لەلایەن ئەو برادەرانەی لێمان جیاببوونەوە و دەیانوت، ئەها مام جەلال یەكێتی فرۆشتووە بەپارتی و هیچ نابێت و حكومەتمان نادەنێ، دوای حكومەتیشیان وەرگرت و بەرهەمیش بوو بە سەرۆك وەزیران و كاك مسعود-یش وتی هەرچی مام جەلال دەڵێت وابكەن. منیش وتم هەرچی كاك مسعود دەڵێت وابكەن، ئەم گیانە زەروورییە بۆ مانمان.

گوڵان: ئایا بەچاوێك كە تۆ سەركۆماری عێراقی چ پەیامێكت بۆ هاووڵاتیانی عێراق هەیە، بەتایبەتی ئێستا كە هاووڵاتیانی عێراق زۆر نائومێدبوون؟
مام جەلال: پێش ئەوەی وەڵامتان بدەمەوە تكات لێدەكەم زۆرەكە لابەرە، لەبەر ئەوەی بارودۆخی هاووڵاتیانی عێراق راستە خراپە، بەڵام زۆر خراپ نییە. تۆ سەیر بكە، مووچە ئێستا چەندە سەردەمی سەدام چەند بووە، ئاستی گوزەران ئێستا چۆنە، جاران چۆن بووە، دووەم تكاتان لێدەكەم لە ئێوەی رۆژنامەنووس و نووسەران و تۆژەرانیش كە عێراق بەشێوەیەكی گشتی تەماشا بكەن، كوردستان عێراقە 4.5 - 5 ملیۆن عێراقی لەكوردستان دەژین لەژیانێكی خۆشی پێشكەتوو ئاوەدانی دەژین، بەسرا باشترە لەهەندێك جێگە، لەگەڵ ئەوەش من ناڵێم هەموو شتێك تەواوە و هیچ كەموكورتی نییە و نازانم بەهار بێنمە چۆكان، وانییە، بەڵام من دڵنیام كە ئەگەر هاتوو حكومەتی تازەمان پێكهێنا، حكومەتی شەراكەتی نیشتمانی، من دڵنیام كە عێراق زۆر بەرەو پێشەوە دەچێت، لەبەر ئەوەی یەكەم داهاتمان هەیە دەتوانین پڕۆژەی هەمەجۆری زۆر باشی پێبكەین، دووەم نەوت زیاد دەبێت، سێیەم ئەو كۆنتراكتە نەوتییانەی گرێدراون چ ئەوانەی لەكوردستان و چ ئەوانەشی لە عێراق ئیمزا كراون بەرهەمی نەوت زۆر زیاد دەكەن و داهاتیشمان زیاتر دەبێت، چوارەم بەدەیان وڵات و كۆمپانیا هەن ئامادەن قەرز بدەن بەعێراق و بێن پڕۆژە دەست پێبكەن، پاشان پارەكەیان بدەینەوە، دوای ئەمانە ئاشكرابووە گازێكی زۆر لەعێراق هەیە، بۆیە دواڕۆژی عێراق تەنیا پێویستی بەحكومەتێكی رێكوپێكی هۆشیاری كارای لێزان هەیە وەك هەموو جارێك لەبەینی خۆمان دەڵێین (حكومە مال اوادم).

گوڵان: دوایین پرسیارمان بەوە كۆتایی پێدەهێنین، ماوەیەك پێش ئێستا رێكخراوی ئۆپیك بەیاننامەیەكی بڵاوكردبۆوە، لەو بەیاننامەیەدا مەترسی ئەوەی پیشانداوە عێراق ببێتە دەوڵەتێكی ئەوتۆ لە هەناردەی نەوتدا ململانێی وڵاتە زۆر پێشكەوتووەكان بكات، ئایا ئێوە لەسەر ئەم مەسەلەیە چی دەڵێن؟
مام جەلال: عێراق لە دووشتدا دەتوانێت ململانێ لەگەڵ زۆر وڵاتان بكات، یەكێكیان نەوتە، ئەوەی دیكەیان گازە، عێراق گازێكی هێجگار زۆری هەیە، هەم لە ئەنبار كێڵگەیەكی گەورەی گاز هەیە، هەم لە چەمچەماڵ هەتا كەلار، ئەگەر ئەو دوو كێڵگەی گازە دروست بكرێت، دەتوانرێت بە بۆری بنێردرێت بۆ ئەورپا، مونافەسەی گازی رووسی دەكات، هەروەها ئەو گرێبەستانەی عێراق بۆ بەرهەمهێنانی نەوت ئیمزای كردوون، تەنیا لەكوردستاندا لە توانادا هەیە بەرهەمەكە بگاتە یەك ملیۆن بەرمیل لە رۆژێكدا، لە باشوور لە توانادا هەیە بگاتە 5-6 ملیۆن بەرمیل لەرۆژێكدا، ئەمەش واتە بێجگە لەوەی عێراق لانی كەم توانای دەبێت دوو هێندەی ئێستای خۆی بەرهەمی هەبێت، هەروەها پێشتر هەندێك بەشی عێراق هەیە دابەشكراوە بەسەر وڵاتانی دیكە، ئەوانیش وەردەگرێتەوە، بۆیە پێشبینی دەكرێت لەدواڕۆژدا عێراق رۆڵێكی گرنگی هەبێت لەهەردوو بواری گاز و نەوتدا.