مانگی رەمەزان لە مانگە پیرۆزەكانی موسڵمانانە و لەم مانگەدا جگە لە چڕكردنەوەی خواپەرستی و خوێندنی قورئان و بەجێهێنانی فەرزەكان، لە رووی تەندروستیشەوە كەسی رۆژووان سوودی زۆری لێ دەبینێت. بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گوڵان لە بارەی سوودەكانی مانگی رەمەزانەوە زانیاری زیاترتان پێ دەدەن.

سەرەتا سالار تاوەگۆزی خوێندكاری دكتۆرا و نووسەر لەبواری ئایینناسیدا ئاماژە بەوە دەكات كە «نەك لە مانگی رەمەزاندا، بەڵكو لەسەرجەم فەریزەو بۆنەكانی گشت ئایینەكاندا دەستكەوتی مەعنەوی هەیە. گوتیشی: «لە مانگی رەمەزان خەڵكی موسڵمان لەمزگەوت و ماڵەكاندا لەكاتی رۆژووشكاندن و پارشێو و نوێژ و لەیلەتولقەدر كۆدەبنەوە، بەمەش لە رووی جەستەیی و رۆحییەوە پەیوەندییەكی گەرمتر لەنێوانیاندا دروست دەبێت، ئەم پەیوەندییە جەستەییە زۆر گرنگە لە رووی سۆسیۆلۆجی و سایكۆلۆژیشەوە، بەتایبەت لەم سەردەمی تەكنۆلۆژیایەدا كە پەیوەندییەكان ئیفتیرازی و ئالین، واتە ناواقیعین و لە رێگەی ئامرازەكانی وەك مۆبایل و كۆمپیوتەر و ئینتەرنێتەوە ئەنجام دەدرێن، ئەمە جگە لەوەی لە جەژنی رەمەزاندا گەردن ئازادكردن هەیە، ئەمەش پەیوەندییەكان لەنێوان خەڵكانی دڵڕەنجاودا ئەبدەیت دەكاتەوە، ئەوانەشی پێكەوە ناكۆكییەكیان هەبووبێت، بەلاوەی دەنێن و ئاشت دەبنەوە، هەروەها ئەگەر كەسێك هەست بە تەنیایی و خەم بكات لەماڵەكەی خۆیدا، كاتێك دەبینێت كەسێكی دیكە دێتە ماڵی و گوێی بۆ دەگرێت، ئیتر باری دەروونی سووك دەبێت، بەڵام بەداخەوە ئەمڕۆ بۆنە ئایینی و كۆمەڵایەتییەكان بەگشتی لەنامەی مۆبایل و جیهانی ئیفتیرازی ناواقیعیدا بچووك كراونەتەوە.
هاوكات رەمەزان پەیوەندی نێوان تاكەكان بەتایبەت ئەندامانی خێزان نزیكتر دەكاتەوە، بەو مەرجەی كە ناڕەحەتی دەروونی بەهۆی رۆژووەوە وەها لە ئەندامانی خێزان نەكات هاوسەنگیی دەرونیان تێك بچێت و كاردانەوەی خراپی وەك تووڕەیی و بێزارییان لا دروست بكات.»
لە لای خۆیەوە د. محەمەد یوسف پزیشكی نەخۆشییەكانی هەناو، بەمجۆرە باسی سوودەكانی رەمەزان و رۆژووگرتنی كرد: «رۆژووگرتن لە رووی تەندروستییەوە چەند سوودێكی هەیە، لەوانە:
- كەمبوونەوەی كێشی لەش بەهۆی كەمكردنی چەوری دەوری ماسوولكەكان، هاوكات دابەزینی كێش، یارمەتی باشتر كۆنتڕۆڵكردنی نەخۆشی شەكرە دەدات و فشاری خوێن كەم دەكاتەوە.
- لەگەڵ بەردەوامیی رۆژووگرتندا چەوری خوێنیش (واتە كۆڵیسترۆڵ) كەم دەبێتەوە، كە ئەمەش دووبارە سوودێكی گرنگی رۆژووگرتنە، بەتایبەت بۆ ئەو كەسانەی كە قەڵەون و چەوری خوێنیان زۆرە.
- لەگەڵ تووانەوەی چەوریی لەش، هەموو ئەو مادە ژەهراوییانە دەكرێنە دەرەوە، كە لەچەوری لەشدا هەن، بەمەش لەش لەمادە ژەهراوییەكانی ناو چەوری پاك دەبێتەوە.
- رێژەی هۆرمۆنی (ئیندۆرفین) لەخوێندا بەرزدەبێتەوەو وا دەكات كە كەسی رۆژووگر وریاتر بێت لەچاو پێشووتر، ئەمەش بەهۆی ئەم هۆرمۆنەوەیە كە لەكاتی برسێتیدا زیاد دەكات و وەك دەرمانی (مۆرفین) كاردەكات.» گوتیشی: «ئێستا ئەوەی پێویستە لەسەر كەسی رۆژووگر، ئەوەیە كە بتوانێت لەكاتی رۆژووشكاندندا بەشێوەیەكی رێكوپێك خواردن و خواردنەوەی باش بخوات، بەتایبەت خواردنی ئەو خۆراكانەی كە كاربۆهیدراتیان زۆرە، وەكو دانەوێڵەو نانی ئاسایی، لەگەڵ خواردنەوەی شلەمەنی و ئاو تا كاریگەرییە خراپەكانی تینووێتی و وشكبوونەوە لەسەر لەش دەرنەكەوێت. ئەگەر سەرنج بدەین دەبینین، ئەو خۆراكانەی كە دەوڵەمەندن بەكاربۆهیدرات و مادە ریشاڵییەكان پێویستە بەشێكی سەرەكی ژەمی خواردنەكانمان بن، چونكە دەبێتە بەهۆی بەرگەگرتنمان لەكاتی برسێتیدا، ئەوەش لەبەرئەوەیە كە بەشێوەیەك ی هێواش لەكۆئەندامی هەرسدا كرداری هەرس و مژینیان روودەدات، بەوەش وا لەكەسەكە دەكەن لەكاتی رۆژوودا درەنگتر هەست بە برسێتی بكات لەچاو ئەو كەسانەی كە كاربۆهیدراتیان كەمتر خواردووە. لەكاتی رۆژووشكاندندا، پێویستە ژەمە خواردنی ئێواران بە خورما یاخود شەربەتی سروشتی دەست پێ بكەین، چونكە ئەمانە وا دەكەن وزە بەخێرایی بۆ جەستەمان بگەڕێتەوە و زوو هەست بە چالاكی و بەهێزیی بكەین، جگە لەوانە لە رووی زانستییەوە سەلمێندراوە، كە خواردنی هەنجیر، ترێ، زەیتوون، سەوزەو میوەی هەمەچەشن بەهۆی ئەو وزەو تینە زۆرەی كە هەیانە بۆ لەش و بۆ رۆژووگرانیش زۆر بەسوودن. لەگەڵ هەموو ئەوانەشدا خواردنی ژەمی پارشێوان پێویستییەكی سەرەكی بە تەندروستی هێشتنەوەو لەش ساغییە لەمانگی رەمەزاندا، باشترین جۆری خۆراكیش كە بخورێت بریتییە لەو خۆراكانەی درەنگ هەرس دەبن و مادەی ریشاڵییان زۆر تێدایە، بۆ ئەوەی وزەیەكی باش و تەندروستییەكی باش بۆ رۆژووان دەستەبەر بكەن.»
رۆژنامەنووس كۆچەر عەلی سەبارەت بە هەمان پرسیار دەڵێت: «بەپێی ئایەتەكانی قورئانی پیرۆز و فەرموودەكانی پێغەمبەر(د.خ) مانگی رەمەزان بۆ تەواوی كۆمەڵی مرۆڤایەتی خێر و بەرەكەتە، هەروەها جگە لەوەی مانگی عیبادەتكردنە، رێكخستنەوەیەكی باش خواردن و خواردنەوەی تاكە و سوودی تەندروستیشی هەیە. بەهۆی خێر و بەرەكەتی ئەم مانگە پیرۆزە سفرەی ماڵەكان رەنگینە و هەموو خواردن و خواردنەوەیەكی لەسەرە، مانگی رەمەزان مانگی ئاشتی و ئارامیی خێزانە لە مانگەكانی دیكە زۆر كەم وا رێك دەكەوێت كە تێكڕای ئەندامانی خێزان لەسەر یەك سفرە نان بخۆن، بەڵام لەم مانگەدا لە كاتی بەربانگ و پارشێودا هەموو ئەندامانی خێزان لەسەر یەك سفرە نان دەخۆن، ئەوەش دەستكەوتێكی گەورەی كۆمەڵایەتییە، بەڵام جێگەی داخە لەم مانگە پڕ لە خێر و بەرەكەتە هەندێ بازرگانی بێ ویژدان نرخی كاڵا و كەلوپەلەكان گران دەكەن و بازاڕكردنی خەڵك لەم مانگەدا وەك هەلێك دەقۆزنەوە و گیرفانەكانی خۆیانی پێ دەئاخنن، ئەوەش ئەركی حكومەت و لایەنی پەیوەندیدارە لێپێچینەوە لە گرانیی بازاڕ و سەرپێچیكارانی گرانفرۆش بكەن.»
بەهرە یاسین قوتابی پەیمانگەی تەكنیكی هەولێر، سەرەتا هێما بۆ ئەوە دەكات كە «مانگی رەمەزان دەستكەوتی هەمە جۆری هەیە، واتە بۆ ئەو كەسانەی تەندروستن و توانای بەرۆژووبوونیان هەیە، دەستكەوتێكی گەورەی تەندروستی هەیە، بۆ گەورەكان دەستكەوتی خواپەرستی و سەردانی دۆست و خزم و كەسەكانی هەیە.» گوتیشی: تەنانەت خەڵكانی هەژار و نەداریش لە دەستكەوتەكانی مانگی رەمەزان بێبەش نین، دراوسێیەكمان هەیە دەستكورت و هەژارن، لە ئێستاوە دڵیان كەوتۆتە جۆش بۆ مانگی رەمەزان و چاوەڕێی زەكات و سەرفترەی هاوسێكان دەكەن، چاوەڕێی جەژنانەی خواپێداوەكانن، پێویستە هەموومان لەم مانگە و لە تەواوی مانگ و ساڵەكانی ژیانمان ئەوەی هەمانە لەگەڵ دراوسێ هەژار و منداڵە بێ باوكەكان بەشی بكەین، چونكە دڵخۆشكردنی ئەوان وێڕای رەزامەندی خودا، دڵ و دەروونی خۆشمان ئاسوودە دەكات.
بە پێی كاتی ئیمساكی رەمەزانی ئەمساڵ كە لەلایەن پەیمانگای نەتەوەیی بۆ توێژینەوە فەلەكی و جیۆفیزیكییەكان درێژترین رۆژی مانگی رەمەزان و زۆرترینی كاتژمێرەكانی بەڕۆژووبوون دەكەوێتە 28 و 29یەمین رۆژی رەمەزان كە دەكاتە 23 و 24ی حوزەیران و كاتژمێرەكانی رۆژووگرتن تێیدا دەگاتە 16 كاتژمێر و 13 خولەك.