ئێوارەیەك كە لەبەردەرگای قوتابخانە ڕاوەستابووم كوڕێكی ئەسمەری باڵابەرز ڕێگەی پێگرتم، بەقسە و درۆ و دەلەسەكانی خۆی لێكردمە فریشتە، ئەوەندەی پێنەچوو پاش چەند ڕۆژێك لەژووان و دەرچوون پێكەوە فێری خواردنی حەبی ڤالیۆمی كردم ئیتر لەو ڕۆژەوە من ئاڵوودەی ئەو جۆرە حەبە نادروستە بووم، تا دواتر لەلایەن پزیشكی تایبەتەوە چارەسەریان كردم، بەڵام هەتا ئەمڕۆش هەر هەست بەو كاریگەریە نادروستانە دەكەم كە لەجەستەمدا دروستبووە، هیوادارم ئەو ڕۆژگارە ناهەموارە لەیاد بكەم كە تووشم بووە، ئەمە قسەی كچێكی تەمەن 23ساڵە بەناوی (م.ع).
بەكارهێنانی حەبی بێهۆشكەر لەلایەن كچانی هەرزەكارەوە یەكێكە لەو مەترسیانەی كە ئەمڕۆ لەكوردستان بەئاشكرا هەستی پێدەكرێت و بەجۆرێك خەریكە ئاییندەی كۆمەڵگەكەمان دەخاتە مەترسییەوە و داهاتووی كۆمەڵگەش دەخاتە ژێر پرسیارەوە، زۆر لەتوێژەران پێیانوایە تەكنۆلۆژیا و فەیسبووك و ئەنتەرنێت هۆكاری سەرەكی سەرجەم كێشەكانن، هەندێكی تر لەتوێژەران ئاماژە بەتێكەڵاوبوون لەگەڵ كۆمەڵگە بیانیەكان دەكەن، پزیشكێكی دەروونی باس لەوە دەكات كە ئافرەتی ئاڵوودەبوو بەو ڕێژە زۆرە نییە كە دەزگا ڕاگەیاندنەكان ئاماژەی پێدەكەن.

سەردانی هاووڵاتیانی بیانی یەكێكی ترە لەهۆكارەكانی بڵاوبوونەوەی ماددە بێهۆشكەرەكان
لەمبارەیەوە شەیما عەزیز توێژەری كۆمەڵایەتی ئاماژە بەبوونی تەكنۆلۆژیا دەكات كە هۆكارێكی سەرەكی بڵاوبوونەوەی ئەم دیاردە نادروستانەیەو، دەڵێت: بێگومان لەم چەند ساڵەی دواییدا تەكنۆلۆژیا بەشێوەیەكی زۆر خێرا تێكەڵ بەژیانی تاكەكان بووە، كە لەئەنجامدا كاریگەری سلبی لەسەر ژیانی سەرجەم تاكەكان كردووە)، هەروەها شەیما باس لەتێكەڵاوبوون لەگەڵ خەڵكانی بیانی دەكات كە بەهۆیەوە زۆر دیاردەی نادروست و نابەجێ لەنێو تاكەكانی كۆمەڵگەدا بڵاوبۆتەوە و پێیوایە هاتنی هاووڵاتیانی بیانی بۆ شارەكانی كوردستان یەكێكی ترە لەهۆكارە هەرە سەرەكی و گرنگەكانی بڵاوبوونەوەی ماددە بێهۆشكەرەكان لەنێوان هەردوو ڕەگەزدا بەتایبەتی لەناو ڕەگەزی مێیینەدا)، ناوبراو هێما بۆ بڵاوبوونەوەی حەبی ڤالیۆم لەناو كچانی هەرزەكار دەكات لەشاری هەولێر و دەڵێت: (بێگومان بڵاوبوونەوەی حەبی بێهۆشكەر لەناو كچانی هەرزەكاردا لەشاری هەولێر یەكێكە لەمەترسییەكانی نێو كۆمەڵگە، چونكە كچان لەو تەمەنەدا زۆر ناسكن و ئەگەر لەسەر بەكارهێنانی بەردەوامبن ئەو كات كاریگەری سلبی لەسەر جەستەیان دەبێت لەڕووی تەندروستییەوە).

زۆر لەو كچانە ئاماژە بەوە دەكەن كە كوڕان فێری بەكارهێنانی ئەو جۆرە حەبانەیان دەكەن، لەمباریەوە یەكێك لەو كچانەی كە ماوەیەكی زۆر دوای هەرەسهێنانی تەجروبەیەكی خۆشەویستی ڕوویكردۆتە بەكارهێنانی ئەم حەبانەو دەڵێت: (كوڕێك كەخۆی كردە برادەرم و سەرەتا وەك هەموو كوڕێكی تر بەقسەی خۆش و باسكردن لەچیرۆكی خۆشەویستی منی بەلاڕێدا برد، دواتر زۆری پێنەچوو فێری ئەم جۆرە حەبانەی كردم).
ئەوەی مایەی هەڵوەستەكردن بێت ڕێژەی ئاڵوودەبوان لەناو كوڕاندا زیاترە لەكچان، بەڵام هەمیشە دەزگاكانی ڕاگەیاندن و كۆمەڵگە ئەگەر دیاردەیەك پەیوەست بێت بەكچانەوە، ئەوا زۆر گرنگی پێدەدەن و بە بەردەوامی باسی دەكەن، لەبەر ئەوەش ئەمڕۆ زۆر بەشێوەیەكی فراوان باس لەوە دەكرێت كە كچانی هەرزەكار ڕوویان كردۆتە بەكارهێنانی حەبی بێهۆشكەر، لەمبارەیەوە دكتۆر سامان هەڵەبجەیی پسپۆری نەخۆشییە دەروونیەكان باس لەوە دەكات كە ڕێژەی ئەو كچانەی ئاڵوودەی ماددە بێهۆشكەرەكان بوونە زۆر كەمترە لەڕێژەی كوڕان و دەڵێت: (ئاڵوودەبوون لەناو ڕەگەزی نێردا زۆر زیاترە لەمێ، بەشێوەیەك لەئەنجامی ئەو ئامارانەی كەهەیە یەك مێ بەرامبەر بە دە نێرە، بەڵام ئەوەش نابێت لەیاد بكەین بەكارهێنانی ماددەی بێهۆشكەر لەلایەن كچانەوە شتێكی نوێیە لەبەر ئەوە ڕاگەیاندن و كۆمەڵگە زۆر بەتێروتەسەلی باسی دەكەن)، ئەگەر تەماشا بكەین سەرجەم ئەو دیاردانەی كەباس دەكرێن تەنیا باسی كچان دەكرێت و كوڕان فەرامۆش دەكرێن و دەڵێت: (ئەگەر كچان هەر كارێك بكەن زۆر بەزەقی باس لێوە دەكرێت، بۆنموونە خۆكوشتنی ئافرەتان ئەوەندە باسی لێوە كراوە باوەڕێك دروستبووە كە تەنیا كچان خۆیان دەكوژن لەكاتێكدا كوڕان زیاتر پەنا دەبەنە بەر خۆكوشتن، لەبەر ئەوە ئەمەش هەمان بابەتە ئێستا تەنیا باس لەوە دەكرێت كە كچان ئاڵوودە دەبن و كوڕان فەرامۆش دەكرێن).

هەمیشە كۆمەڵگە و ڕاگەیاندن چاویان لەسەر ئافرەتانە
دكتۆر سامان پێیوایە ئەگەر كچێك ئاڵوودەبێت، ئەوا زووتر دركی پێدەكرێت لەبەر ئەوەی كچان زۆربەی كات لەماڵەوەن دایك و باوك بەئاسانی دەتوانن چاودێرییان بكەن و دەڵێت:(كچان زیاتر بەرچاون ئەگەر كچێك ئاڵوودە بێت دەنگدانەوەی زۆری دەبێت، چونكە شتێكی نوێیە، بەڵام ئەگەر كوڕێك ئاڵوودەبێت ئەوەندە دەنگدانەوەی نابێت، ئەمە بێجگە لەوەی كچان زیاتر بەرچاون لەماڵەوە دایك و باوكیان هەستیان پێدەكەن، بەڵام كوڕان بەپێچەوانەوە كەم دەچنەوە ماڵەوە لەبەر ئەوەی زۆركەم دركیان پێدەكرێت)).

هەڵەیە ئەگەر بڵێین كچی ئاڵوودەبوومان زۆرە
دكتۆر سامان جەخت لەوەدەكاتەوە كە زۆر باسكردنی هەندێك دیاردە لایەنی سلبی زۆر هەیەو دەڵێت:(مەسەلەی حەب خواردن لەئاماددەییەكانی كچان یەكێكە لەو بابەتانەی كە زۆر باس دەكرێت و لەهەمانكاتدا بەو شێوەیە زۆر نییە، ماوەیەك لەمەوبەر لەیەك قوتابخانەدا چەند كچێك ئاڵوودەی ئەو ماددانە ببوون حەبیان بەكاردەهێنا، بەڵام دواتر مەسەلەكە بەشێوەیەك باس دەكرا كە زۆبەی كچان لەزۆربەی قوتابخانەكان ئاڵوودەبوون و زۆریش بەربڵاوە)، ئەوەی زۆر گرنگە ماددەی بێهۆشكەر لەناو هەرزەكاراندا زۆر بڵاوە واتا ناتوانین بڵێین كوڕ یان كچ زیاتر ئاڵوودەی ئەو ماددانەن، چونكە لەناو هەردوو ڕەگەزەكەدا ئاڵوودەبوو هەیە بەتایبەتی لەناو كوڕاندا، بەهۆی عەولەمە قۆناغی بازاڕی ئازاد لەم چەند ساڵەی دواییدا بەكارهێنانی ماددەی بێهۆشبەر لەكوردستان و عێراق زیادی كردووە.

لەمبارەیەوە دكتۆر سامان هەڵەبجەیی پسپۆڕی نەخۆشییە دەروونیەكان ئاماژەی بەوەدا كە بازرگانەكان بەسوودەورگرتن لەبازاڕی ئازاد دەتوانن ماددەی بێهۆشكەر بهێننە ناو هەرێمی كوردستانەوە و زۆرترین ئاڵوودەبووانی ئەم ماددانەش هەرزەكارەكانن و دەڵێت: ((لەهەموو وڵاتانی جیهاندا هەرزەكاران لەهەموو كەس زیاتر ئاڵوودەی ئەم جۆرە ماددانە دەبن، لەبەر ئەوەی هەرزەكار زۆر جار وەك چاولێكەرییەك بەكاری دەهێنێت، ئەمە بێجگە لەوەی زیاتر حەزیان لەتاقیكردنەوەی شتێكی نوێیە و ماددەی هۆشبەریش وەك شتێكی نوێ زۆر جار بەكاردەهێنرێت، ئەمە بێجگە لەوەی كە هەرزەكار توانای بەرەنگاربوونەوەی گرفت و كێشەی نییە، هەركە ڕووبەڕووی گرفتێك یان كێشەیەك دەبێتەوە ڕاستەوخۆ ڕوو لەخواردنی ماددە بێهۆشكەرەكان دەكات).